İçeriğe atla

Medyum (roman)

Medyum
The Shining
Romanın ilk Türkçe baskısının
kapak görseli
YazarStephen King
ÇevirmenMehmet Harmancı
ÜlkeABD
Dilİngilizce
KonularAlkol bağımlılığı,
Psişik güçler/Telekinezi
Doğaüstü olaylar,
Hayaletler.
TürlerRoman
(Gotik, Korku, Gerilim)
Yayım1977
YayımcıDoubleday, 1977
Altın Kitaplar, 1977
Medya türü2. Hamur kâğıt, karton kapak, ciltsiz
Sayfa447 sayfa (Doubleday)
396 sayfa (Altın Kit.)
ISBN0743424425 (özgün)
9754055858 (Türkçe)
Seri
MedyumDoktor Uyku

Medyum (Özgün adı: The Shining), Amerikalı yazar Stephen King'in 1977 tarihli gotik/korku romanı. Özgün çevirisi Işıltı, Şavkıma ya da Parlama olan roman, Stephen King'in yayımlanan üçüncü romanı ve kağıt kapaklı (paperback) yerine ciltli (hardcover) olarak basıldığı halde bestseller olabilmiş ilk kitabıdır. Romanın başarısı King'in korku yazarı olarak ününü pekiştirdi ve piyasadaki yerini sağlamlaştırdı.

Stephen King, romana The Shining adını verirken John Lennon'ın 1970 tarihli Instant Karma! adlı şarkısında geçen "We all shine on…" dizesinden etkilendi. Sözler nakarat kısmında aralıklı olarak tekrarlıyor.[1][2] Romanın olay örgüsünde ise Overlook Oteli'nin baş aşçısı Hallorann, hikâyenin ana karakteri olan beş yaşındaki Danny'nin de kendisiyle benzer psişik yeteneklere sahip olduğunu keşfeder. Otelden ayrılırken Danny ile bir konuşma yapar. Söylediğine göre Hallorann çocukken, büyükannesiyle karşılıklı dudaklarını kullanmadan yalnızca düşünce gücüyle sohbet edebiliyorlardır. Büyükannesinin bu yeteneğe "Işıltı (The Shining)" adını verdiğini söyler.

Amerika'da romanın ilk baskısı yapıldığında, aynı yıl Türkiye'de Mehmet Harmancı'nın çevirisiyle Altın Kitaplar tarafından Medyum adıyla yayımlandı. Stephen King'in Türkçede yayınlanan ilk kitabı olan bu romanın Türkçe yayın hakları halen Altın Kitaplar'da olup, Ağustos 2021'de 19'uncu baskısı yapıldı. (ISBN 975-405-585-8).

Konusu

Roman, alkolizm sorunları ve öfke kontrol bozukluğu nedeniyle öğretmenlik işini kaybeden Jack Torrance adındaki yazarın alkolü bırakması, kendisi ve ailesinin hayatını düzene koyma çabası ile başlar. Bir arkadaşının önayak olmasıyla dağ başındaki Overlook Oteli'nin kapalı olduğu kış ayları boyunca bakıcılık işini kabul eder. Bu büyük lüks otelin bakıcılığını ailesini de yanına alarak yapmaya başlayan Jack Torrance, bir yandan yarım kalan kitabını tamamlamaya çalışmaktadır. Overlook Oteli'nin karanlık geçmişiyle bağlantılı gariplikler baş göstermeye başlar ve olay örgüsü gerilim derecesini arttırarak devam eder.

Arka plan

Maine'de geçen Carrie ve Salem's Lot romanlarından sonra King, bir sonraki kitabı için bir tempo değişikliği arayışındaydı: "Yeni romanım farklı bir geçmişe sahip olsun diye Maine'den bir yıl kadar uzakta kalmak istedim."[3] King, mutfak masasının üstüne bir ülke haritası açarak rastgele bir yeri seçti: Boulder, Colorado.[4]

30 Ekim 1974'te karısı Tabitha ile birlikte Colorado'da Estes Park yakınlarındaki The Stanley Otel'e giriş yaptı. İlk gece oteldeki tek misafir onlardı: "Oraya vardığımızda kapanmaya hazırlanıyorlardı. Uzun ve boş koridorlarda kendimizi beklerken bulduk."[3]

On yıl öncesinde Ray Bradbury'nin "The Veldt" adlı öyküsünü okumuş olan King, gördüğü hayalleri gerçeğe dönüşen bir karakter yazmak için ilham aldı. Psişik güçlere sahip bir çocuk hakkında Lunapark'ta geçen ve Darkshine adını verdiği bir hikâye yazmaya başladı. Ancak bunu devam ettirmedi ve gece boyunca bu hikâye üzerine düşündü.[5]

King ve Tabihta ertesi akşam otelin koca salonunda kayıttan çalan bir orkestra müziği eşliğinde tek başlarına yemek yediler. "Bizim masamız dışında tüm sandalyeler masaların üzerine kapaklanmış vaziyetteydi. Müzik koridorda yankılanıyordu. Tanrı sanki bütün bunları fark etmem için beni buraya getirdi diye düşündüm. O gece yattığımda artık tüm hikâye kafamda şekillenmişti."[6]

"O gece rüyamda üç yaşındaki oğlumun otel koridorlarında koştuğunu gördüm. Omzunun üzerinden bana bakıp gözlerini fal taşı gibi açarak çığlığı bastığını gördüm. Bir yangın hortumu tarafından kovalanıyordu. Ter içinde uyandım. Bir sigara yakıp pencereden Rockies'e bakan bir sandalyeye oturdum. Artık kitabın tüm iskeleti avuçlarımın içindeydi."[4]

King romanı yazarken ayrıca, Shirley Jackson'un Tepedeki Evin Laneti (The Haunting of Hill House, 1959) adlı romanından,[7] Poe'nun Usher Evi'nin Çöküşü (The Fall of the House of Usher, 1839) ve Kızıl Ölümün Maskesi (The Masque of the Red Death, 1842) adlı öykülerinden[5] ve Robert Marasco'nun Yakılan Teklifler (Burnt Offerings, 1973) adlı romanından büyük ölçüde etkilendi.[4] Olay örgüsü aynı zamanda Guy de Maupassant'ın The Inn adlı öyküsüyle de karşılaştırılır.[8]

Devam romanı

Stephen King, 19 Kasım 2009'da Toronto'daki Canon Tiyatrosu'ndaki bir okuma sırasında, dinleyicilere The Shining'in devamı niteliğinde bir kitap yazacağına dair ipuçları verdi. Bu fikir "Peki Danny'ye ne oldu?" sorusundan sonra zihninde şekillenmeye başladı.[9] Doktor Uyku (Doctor Sleep, 2013) olarak adlandırdığı romanın konusu, New Hapshire'da yaşayan Danny Torrance etrafında dönüyordu ve bakım evinde ölüm döşeğindeki hastalara bakım işlerini üstlenen 40 yaşındaki Danny, onların ölüme geçişlerini güçlerini kullanarak kolaylaştırıyordu.

Uyarlamalar

Roman, Amerikalı yönetmen Stanley Kubrick tarafından 1980 yılında aynı adla sinemaya uyarlandı. Yapımcılığını Kubrick'in üstlendiği filmin senaryosunda Kubrick'le birlikte Diane Johnson bulunuyor. Filmin baş rollerinde Jack Nicholson ve Shelley Duvall oynadı. Film, birçok kaynağa göre Türkiye'de özgün ismiyle gösterilmiş olmakla birlikte, bazı kaynaklarda ayrıca Cinnet adıyla gösterildiği de not düşülmüştür.

Stephen King, filmin ana teması ve Wendy (Jack'in karısı) karakterinin ele alınış biçiminden ötürü hayal kırıklığı yaşadı. Buna rağmen film, yapılmış en iyi korku filmleri listesinde kendine yer buldu.[10] King'in Yabancı (The Outside, 1980) adlı romanı ise, Kubrick'in filmi yorumlayışına dair bir eleştiri de içerir.[11]

Roman daha sonra bir mini tv dizi olarak tekrar uyarlandı. Dizinin ilk gösterimi American Broadcasting Company'de 1997 yılında yapıldı. Stephen King, romana sadık bir yapım olması için çekim aşamalarını yakından takip etti. Dizi popülerlik kazandı ve beğeni topladı. Ancak eleştirmenler penceresinde Kubrick'in filmine kıyasla oldukça sönük kaldı.[12][13]

Eser, 2016 yılında bir operaya uyarlandı.

Kaynakça

  1. ^ King, Stephen; Underwood, Tim; Miller, Chuck (1989). Bare bones : conversations on terror with Stephen King. Internet Archive. New York : Warner Books. ISBN 978-0-446-39057-6. 
  2. ^ "Stephen King, The Shining için John Lennon şarkısından ilham almış". Independent Türkçe. 11 Mayıs 2020. 18 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  3. ^ a b "The Stephen King Companion" Beahm, George Andrews McMeel press 1989
  4. ^ a b c "Stephen King: America's Best-Loved Boogeyman" Beahm, George Andrews McMeel Press 1998
  5. ^ a b "Stephen King: The Art of Darkness" Winter, Douglas E. Plume 1984
  6. ^ "Guests and Ghosts". web.archive.org. 18 Ekim 2006. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  7. ^ "The Annotated Guide to Stephen King" Collings, Michael R. Starmount House 1986
  8. ^ "Biography of Guy de Maupassant, Father of the Short Story". ThoughtCo (İngilizce). 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  9. ^ Breznican, Anthony (2013-01-18). "Stephen King on His Shining Sequel". Entertainment Weekly (1242): 56–57.
  10. ^ Thomson, David (2013-03-25). "The Days and Nights at the Overlook". New Republic. Vol. 244, no. 4. pp. 56–58.
  11. ^ Nordine, Michael; Nordine, Michael (21 Mayıs 2018). "'The Outsider': Stephen King Reaffirms His Hatred of Stanley Kubrick's 'The Shining' in New Novel". IndieWire (İngilizce). 24 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  12. ^ Smith, Greg (Summer 2002). "The Literary Equivalent of a Big Mac and Fries?: Academics, Moralists, and the Stephen King Phenomenon". Midwest Quarterly. 43 (4): 329–345.
  13. ^ Walls, Jeannette (August 1996). "Redrum, he wrote". Esquire. Vol. 126, no. 2. p. 22.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Stanley Kubrick</span> Amerikalı film yönetmeni (1928 – 1999)

Stanley Kubrick, Amerikalı film yönetmeni, senarist, yapımcı, fotoğrafçı ve sinematograf. Estetik kusursuzluğu elde edebilmek için denediği farklı teknik yöntemlerle dünya çapında sinemayı etkilemiş ve tüm zamanların en iyi yönetmenlerinden biri olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Stephen King</span> Amerikalı yazar

Stephen Edwin King, korku, doğaüstü kurgu, gerilim, polisiye, bilimkurgu ve fantezi türlerinde eserler üreten Amerikalı yazar, senarist ve yapımcı. Kitapları toplam 350 milyon kopyadan fazla sattı ve çoğunun film, televizyon dizisi, mini dizi ve çizgi roman uyarlamaları yapıldı. Yedi tanesi Richard Bachman mahlasıyla olmak üzere, 63 roman ve 5 kurgu dışı eser yayınladı. Ayrıca çoğu, kitap koleksiyonlarında yayınlanan 200 kadar öykü yazmıştır.

<i>Cinnet</i> (film, 1980) Filmin konusu; kış mevsimde kapılarını kapatmış bir yazlık otele ailesi ile birlikte bekçi olarak giden Jack Torrance, yalnızlıktan kaynaklı yozlaşma hissiyatını sonuna kadar hissedecek ve akıl sağlığını yitirecektir

The Shining, Stanley Kubrick'in Stephen King'in aynı adlı romanından beyaz perdeye uyarladığı 1980 yapımı filmdir.

<i>Otomatik Portakal</i> (film)

Otomatik Portakal, Anthony Burgess'in aynı adlı yapıtından uyarlanan 1971 yapımı 137 dakikalık film. Filmin yönetmeni Stanley Kubrick'tir.

<i>Gözleri Tamamen Kapalı</i> 1999 yapımı Stanley Kubrickin son filmi

Gözleri Tamamen Kapalı, Arthur Schnitzler'in Rüya Romanı eserinden uyarlanan ve yönetmenliğini Stanley Kubrick'in yaptığı 1999 yapımı bir Hollywood filmidir. Film Stanley Kubrick'in son filmi olma özelliğini taşır.

<i>Saatler</i> (film)

Michael Cunningham'ın aynı adlı kitabından uyarlanan film yayınlandığı sene büyük ilgi görmüştür. Özellikle Virginia Woolf'un hayatından ve başyapıtı sayılan Mrs.Dalloway'den beslenen filmin yönetmeni Stephen Daldry'dir. Güçlü bir kadrosu olan filmde Nicole Kidman, Julianne Moore, Meryl Streep, Ed Harris, John C. Reilly, Stephen Dillane, Miranda Richardson, Toni Collette gibi isimler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ewan McGregor</span> İskoç oyuncu

Ewan Gordon McGregor, İskoç oyuncu.

<i>1408</i> (film) Uyarlama Film

1408, Stephen King'in aynı adlı kısa hikâyesinden uyarlanan sinema filmi.

<i>Lolita</i> (film, 1997)

Lolita, 1997 ABD - Fransa ortak yapımı romantik drama filmidir. Türkiye'de de tüm Dünyada olduğu gibi özgün adı ile gösterime sunulmuştu.

<i>Şeffaf</i> (kitap)

Şeffaf orijinal dilinde 1987 yılında yayınlanan Stephen King'in bilimkurgu ve korku türündeki romanı. Türkçe çevirisinde "Şeffaf" adı verilmişse de Tommyknockers kelimesi 1820'lerde Pensilvanya'da ve Kaliforniya'da altına hücum döneminde ellerinde çekiçle madenlerde bulunduğu düşünülen korkutucu küçük adamlara deniliyordu. Madenciler arasında korkutucu hikâyeler bu dönemde yaygınlaşmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Joe Turkel</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1927 – 2022)

Joe Turkel, üretken Amerikalı karakter oyuncusu. 1927 yılında Brooklyn'de doğan Turkel Polonya Yahudisi göçmen bir ailenin çocuğudur. 17 yaşında Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'na katılan Turkel II. Dünya Savaşı'nda Avrupa Cephesi'nde görev almıştır. Sinema kariyerindeki ilk rolü 1949 yılında City Across the River filmidir.

Film

<i>Sadist</i> (roman)

Sadist (1987), Stephen King'in korku ve psikolojik gerilim türünde yazdığı bir romandır. Roman, 1988 yılında Dünya Fantezi Ödülleri'nde en iyi roman dalında aday gösterilmiştir ve daha sonra aynı isimle filmi çekilmiştir. Aslında, Stephen King 1985 yılında kitabını Richard Bachman mahlası ile çıkartmak istemiştir ancak kitap yayınlanmadan önce mahlası ifşa olmuştur. 

<i>Sıfır Kenti</i>

Sıfır Kenti, 1988 Sovyetler Birliği yapımı deneysel fantastik filmdir. Özgün adı Gorod Zero olan film 31 Mart - 15 Nisan 1990 tarihleri arasında düzenlenen 9. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde de gösterilmişti.

<i>Göz</i> (roman) Stephen Kingin 1974 yılında yayımlanmış korku romanı

Göz ya da özgün adıyla Carrie, Amerikalı yazar Stephen King'in yayımladığı ilk romanıdır. Birinci baskısı Doubleday tarafından 5 Nisan 1974 tarihinde yaklaşık olarak 30.000 adet kopya ile gerçekleşen kitap, telekinetik güçlere sahip bir lise öğrencisi olan Carrie White ismindeki genç kızın yaşadıklarına odaklanır. Olay örgüsünde, dindarlığı delilik seviyesine götüren baskıcı bir anne ile yaşayan, okulda akran zorbalığına maruz kalan ve kendinde keşfettiği telekinetik güçleri kullanmayı yeni yeni öğrenen genç kızın Maine'deki kurgusal Chamberlain kasabasında yarattığı kaos anlatılır. Bir korku romanı türünde yazılan kitap; gazete kupürleri, dergi makaleleri, mektuplar ve kitaplardan alıntılarla ilerler. Bu anlamda bir mektup roman özelliği de taşır. Şiddet, küfür, cinsellik ve din eleştirisi içermesi nedeniyle 90'larda, Amerikan okullarında en sık yasaklanan kitaplardan biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çocukluğun Sonu</span>

Çocukluğun Sonu; İngiliz yazar Arthur C. Clarke tarafından 1953 yılında yazılan bilimkurgu romanı.

<i>Doktor Uyku</i> (film) Mike Flanagan’ın yönettiği 2019 yapımı film

Doktor Uyku, Mike Flanagan tarafından yazılan ve yönetilen 2019 Amerikan doğaüstü korku filmidir. Stephen King'in 1977 tarihli The Shining adlı romanının devamı niteliğindeki aynı adlı 2013 romanına dayanmaktadır. Stanley Kubrick'in yönettiği The Shining'in 1980 film uyarlamasının doğrudan devamı niteliğinde olan film, orijinaldeki olaylardan birkaç on yıl sonra geçiyor ve 1977 romanının unsurlarını da birleştiriyor. Ewan McGregor, çocukluk travmasıyla mücadele eden psişik yeteneklere sahip bir adam olan Danny Torrance olarak başrolü oynuyor.

<span class="mw-page-title-main">Leon Vitali</span>

Leon Vitali, İngiliz aktör.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.