İçeriğe atla

Medeni Bilgiler

Medeni Bilgiler, Vatandaş için Medeni Bilgiler veya Yurttaşlık Bilgileri, 1930 yılında Afet İnan'ın adıyla basılan, Mustafa Kemal Atatürk'ün yazımında bizzat yer aldığı iki ciltlik yurttaşlık bilgisi kitabı.

Eser, Talim ve Terbiye Dairesinin kararı doğrultusunda 1931 yılından itibaren ortaokullarda ve liselerde ders kitabı olarak okutulmuştur.[1]

Birinci cilt, ilk baskılarında Afet Hanım adıyla basılmış olsa da büyük ölçüde Atatürk’ün düzeltmelerini içermesi ve birçok bölümü kendi el yazısıyla kaleme almış olması nedeniye literatürde "Atatürk’ün yazdığı kitap" olarak ifade edilir ve güncel baskılarında çoğunlukla Mustafa Kemal Atatürk adıyla basılır. İkinci cilt ise o devirde Kütahya mebusu olan Recep Bey tarafından yazılmış ve Recep Bey adıyla basılmıştır.

Eserin hazırlanması ve basılması

Eserin birinci cildi, o sırada Ankara Musiki Muallim Mektebinde Tarih ve Yurt Bilgisi Öğretmeni olan Afet Hanım'ın 1929-1930 arasında Atatürk tarafından kaleme alınan belgelere dayanarak hazırladığı ve daha önce broşür olarak yayımlanan Yurt bilgisi ders notlarından oluşur.

Kitaptaki fikirler "Atatürk’ün sofrası”nda ve çevresinde yer alan kişiler tarafından ortaya atılıp tartışılan konulardır. Afet Hanım tartışılanları not almış, Atatürk'ün isteği üzerine Fransız Lisesi'nde okuduğu İnIstruction Civiluque adlı Fransızca kitaptan çeviriler yapmıştı. Cumhurbaşkanlığın genel sekreteri Tevfik Bey ise benzer konularda Almanca'dan çeviriler yapmış; ayrıca Atatürk kendisinin Fransızca ve Türkçe’den okuduğu konuları Afet İnan’a ya da genel sekreterine not ettirmişti.

Kitabın amaçlarından biri, Türklerin İslamiyete geçmeden önce de önemli bir medeniyete sahip olduklarını göstermekti.[2]

Ders notları, tüm bu notlar ve çeviriler bir araya getirilerek hazırlandı ve 1929 yılında "Türk Çocuklarına Yurt Bilgisi Notları” adıyla yayımlandı. 1930'da ise İntihap, Askerlik Vazifesi, Şirketler ve Bankalar, Vergi Bilgisi konularında ayrı ayrı dört kitapçık hazırlanıp İstabul'da basıldı. Bu kitapçıkların tamamı birleştirilerek "Vatandaş İçin Medeni Bilgiler" (1930) adlı 141 sayfalık bir kitap olarak Milliyet Matbaası tarafından basıldı.[3][4] Satış gelirleri Himaye-i Etfal Cemiyeti'ne bırakıldı.

Mustafa Kemal Atatürk, 1931'de Başvekil İsmet Paşa'ya cumhurbaşkanı sıfatıyla bir yazı göndererek Yurttaşlık Bilgisi dersi için iki ciltlik bir kitabın basımını istedi.[5] Daha çok teorik bilgiler içeren birinci cilt, Afet Hanım'ın Yurt Bilgisi ders notlarından oluşacak; Türkiye Cumhuriyeti’nin devlet teşkilatının işleyişi, vatandaşların hak ve ödevleri; haklarını nasıl kullanacakları, ödevleri nasıl yerine getireceklerini ele alan ikinci cilt ise Kütahya mebusu Recep Bey tarafından yazılacaktır.

Kitap böylece, Maarif Vekaleti Talim ve Terbiye Dairesi’nin 7.9.1931 tarih ve 2917 numaralı emriyle 40 bin adet basılmıştır. 1931'deki baskısında İntihab- Vergi-Askerlik konuları ilave edilerek genişletilen kitap, 1932'de 191 sayfa, 1933'te 302 sayfa olarak basıldı.[5]

Kitap 1969, 1988 yıllarında Medeni Bilgiler adıyla yeniden basıldı. Afet İnan, 1998'de Atatürk’ün 30. ölüm yıldönümünde esere Atatürk’ün kaleme aldığı belgeleri eklemiş ve kitap “Medeni Bilgiler ve Atatürk’ün El Yazıları” adı ile Türk Tarih Kurumu tarafından yeniden basılmıştır.[6]

Bölümleri

  • Millet
  • Devlet
  • Cumhuriyet
  • Türkiye’de Cumhuriyet Nasıl Oldu?
  • İlk Hak, İlk Vazife ve Hak ile Vazifenin Münasebeti
  • Vatandaşa Karşı Devletin Vazifeleri
  • Hürriyet, Bağlılık
  • Çalışmak Meslek
  • Vatandaşın Devlete Karşı Başlıca Vazifeleri
  • İntihap
  • Vergi Hakkında Umumî Bilgiler
  • Askerlik Vazifesi
  • İntihap
  • Vergi
  • Askerlik
  • Hürriyet

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  2. ^ Kişioğlu, Erdal (23 Aralık 2015). "Atatürk'ün Medeni Bilgiler kitabında İslam". İndigo Dergisi. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2024. 
  3. ^ Uzun, Hakan (28 Mart 2016). "YAZDIĞI ESERLERDE ATATÜRK'Ü TANIMAK VE ANLAMAK: M. KEMAL ATATÜRK'ÜN KARLSBAD HATIRALARI". Atatürk Yolu Dergisi. 15 (59): -. doi:10.1501/Tite_0000000454. ISSN 1303-5290. 8 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  4. ^ "Vatandaş İçin Medeni Bilgiler". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  5. ^ a b Gürses, Fatma (Kış 2010). "Kemalizm'in Model Ders Kitabı: Vatandaş İçin Medeni Bilgiler". Akademik Bakış. 4 (7). ss. 233-249. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  6. ^ Kurt Güveloğlu, Gülşah (3 Mart 2021). "Vatandaş İçin Medenî Bilgiler". Atatürk Ansiklopedisi. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Kemal Atatürk</span> Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı

Mustafa Kemal Atatürk, Türk mareşal, devlet adamı, yazar, Türk Kurtuluş Savaşı'nın başkomutanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. Türkiye'yi laik, sanayileşen bir ulusa dönüştüren kapsamlı ilerici reformlar üstlenmiştir. İdeolojik olarak sekülarist ve milliyetçi politikaları ve sosyo-politik teorileri Kemalizm olarak tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Recep Peker</span> 6. Türkiye başbakanı

Mehmet Recep Peker, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Makbule Atadan</span> Mustafa Kemal Atatürkün kız kardeşi (1885–1956)

Makbule Atadan, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün kız kardeşidir. Atatürk'ün Selanik, İstanbul ve Ankara'daki yaşamına tanıklık etmiş bir tarihsel kişiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Afet İnan</span> Türk sosyolog ve tarihçi

Afet İnan, Türk sosyolog, tarihçi ve akademisyen. Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Serbest Cumhuriyet Fırkası</span> Türkiyede bir siyasi parti (1930)

Serbest Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulan bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Türk Tarih Tezi</span> sözdebilimsel çalışma

Türk Tarih Tezi, 1930'lu yıllarda, Mustafa Kemal Atatürk'ün teşvikiyle oluşturulan tarih yorumu. 1930 yılında yüz adet basılan Türk Tarihinin Ana Hatları isimli eser Türk Tarih Tezi'nin bildirgesi sayılır. Bu eser doğrultusunda hazırlanan ve 1931-1941 yılları arasında liselerde okutulan dört ciltlik ders kitabı da Türk Tarih Tezi'nin temel metinlerindendir. İslam ve Hristiyan çatışmasına dayalı Osmanlı tarihi tezine ve Türkler aleyhinde yazılan Batılı tarih tezlerine tepki olarak ortaya konmuştur. Bilimsel çevrelerde Türk Tarih Tezi, siyasi gayeler taşıdığı, hayalci veya romantik milliyetçi yönlerinin olduğu savlarıyla eleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu</span> Ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekaleti’ne bağlanmasını öngören yasa

Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu , Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 3 Mart 1924 tarih ve 430 Kanun Numarası ile kabul edilmiş olan ve ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekâleti'ne bağlanmasını öngören yasadır.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk İlkeleri</span> Atatürkün politikalarını belirleyen altı ilke

Atatürk İlkeleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün yürürlüğe koyduğu, döneminin pragmatik politikalarını belirlemiş altı ilkedir. "Altı Ok" denilen altı ilkeye ilk olarak 1931'de "Kemalizm" adı verildi ve Atatürk'ün Dil Devrimi sürecinde, 1935'te Arapça Kemal adını 1937'ye dek kullanacağı Eski Türkçe Kamâl adıyla değiştirmesini takiben 13 Mayıs 1935'te "Kamâlizm" adıyla ülkenin kurucu ve tek partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin program ilkeleri olarak benimsendi. Daha sonra, 1937'de çıkarılan bir kanunla 1924 Anayasası'na eklenen ilkeler, anayasal olarak Türkiye'nin ulusal ideolojisi hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">James Churchward</span> Britanyalı asker, araştırmacı, kâşif, balık uzmanı, maden bilimcisi ve tarihçi

James Churchward, Britanyalı asker, araştırmacı, kâşif, balık uzmanı, maden bilimcisi, tarihçi.

<i>Nutuk</i> (Mustafa Kemal Atatürk) Mustafa Kemal Atatürkün CHP 2. Olağan Kurultayı sırasında 1919-1927 yılları arasında gerçekleşen olayları anlattığı konuşması

Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk'ün 3 aylık bir süre içinde tamamladığı ve 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası'nın İkinci Büyük Kurultayında kürsüden okuduğu eserdir. Eser, Türkiye tarihinin 1919-1927 yılları arasındaki 9 yıllık bir sürecinde, özellikle Millî Mücadele'de yaşanan olayları anlatan önemli tarihî bir kaynaktır ve Türkiye'nin bu dönemle ilgili en temel resmî tarih kaynağı olma niteliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk milliyetçiliği</span> Atatürkün milliyetçilik anlayışı

Atatürk milliyetçiliği, Atatürk'ün millet tanımından yola çıkarak Kemalizm'in milliyetçilik ilkesini oluşturur. Atatürk'e göre millet, geçmişte bir arada yaşamış, bir arada yaşayan, gelecekte de bir arada yaşama inancında ve kararında olan, aynı vatana sahip, aralarında ortak dil, kültür, ahlak ve siyasi birlik olan insanlar topluluğudur. Atatürk'ün tanımladığı milliyetçilik; din ve ırk ayrımı gözetmeksizin, ulus tanımını vatandaşlık ve üst kimlik değerlerine dayandıran sivil milliyetçi bir vatanperverlik anlayışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahim Tuncak</span> Atatürkün manevi oğlu

Abdurrahim Tuncak, Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi oğlu. Mustafa Kemal ve ailesinin Akaretler ve Şişli'deki evlerinde Zübeyde Hanım tarafından büyütülüp yetiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fikriye Hanım</span> Atatürke olan aşkıyla tanınmış tarihi kişilik (1887–1924)

Fikriye Hanım ya da ölümünden sonra nüfus kayıtlarına geçen adıyla Zeynep Fikriye Özdinçer, Mustafa Kemal Paşa ile ilişkisi ve Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara'da Milli Mücadele karargâhındaki hizmetleri ile bilinen tarihî kişiliktir.

Sadrettin Celal Antel (1890-1954). Eğitimci, bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Rauf İnan</span>

Mehmet Rauf İnan -, Türk siyasetçi ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Evi Müzesi (Selanik)</span> Selanikte bir müze

Atatürk Evi Müzesi, Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün 1881 yılında dünyaya geldiği yer olan ve bugün müze olarak kullanılan Selanik'teki evidir. Selanik Belediyesi, Türkiye’nin kuruluş yıldönümü vesilesiyle 1933’te evi satın alıp Mustafa Kemal Paşa’ya hediye etmeye karar vermiş; satın alma işlemleri tamamlanıp hediye edilmesi 1937’de gerçekleşebilen ev 1953’te müze olarak açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1923 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 2. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1923 Türkiye genel seçimleri, 28 Haziran 1923 tarihinde 2. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılmış, Türkiye'nin ilk genel seçimleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kenan Yontunç</span> Türk heykeltıraş

Prof. Ahmet Kenan Yontunç, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Abdülkadir İnan</span> Başkurt halkbilimci

Abdülkadir Süleyman İnan,, Başkurt tarihçisi, halkbilimci, dilbilimci ve öğretim üyesi. Arapça, Farsça, Rusça, Almanca ve bütün Türk lehçelerini bilmekteydi. Türk folkloru, Türk tarihi, Türk inançları, Türk lehçeleri ve Türk edebiyatı üzerine araştırmalar yapmış, bu konularda 350 kadar bilimsel makale ve kitap yayımlamıştır.

Zübeyde Füsun Üstel,, Türk siyaset bilimci ve yazar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.