Meclis-i Mebûsan 5. dönem mebusları listesi
1914-1918 Osmanlı Meclis-i Mebusanı, Bâb-ı Âli Baskını sonrası 1914'te tek parti düzeninde seçime gidildi ve V. Meclis-i Mebûsan 87 sandalyenin tamamını İttihat ve Terakki kazandı. Bu Meclis I. Dünya Savaşı boyunca görev yaptı.[1]
14 Mayıs 1914'te çalışmalarına başlayan meclis, beş yasama yılı faaliyette bulunarak Meşrutiyet'in en uzun süre görev yapan parlamentosu oldu. Zira dört yıllık yasama süresinin sona ermesine rağmen I. Dünya Savaşı'nın hala sonuçlanmamış olması yasama yılının uzatılma nedeniydi. Meclis bu uzun süre boyunca oldukça yoğun çalıştı. Meclis son yasama yılı hariç dört aylık çalışma süresini tamamlamakla kalmadı, çoğu yasama yıllarında faaliyetlerini birden fazla kez uzattı. I. Dünya Savaşı'nın yanında özellikle muvakkat kanunlar ve bütçe kanunları çalışma yoğunluğunu arttıran en temel nedenlerdi.[2]
Mebusların partilere göre dağılımı
| Parti | Sandalye | Orantı |
|---|---|---|
| İttihat ve Terakki | 93 | 33,77 |
| Hürriyet ve İtilaf | 24 | 8,60 |
| Taşnak | 5 | 1,98 |
| Bağımsız | 149 | 54,20 |
| Bilinmeyen | - | 0,66 |
Mebus listesi
| Seçim Bölgesi | Mebus | Siyasi Mensubiyeti | Etnik Mensubiyeti | Osmanlı dağıldıktan sonra aldığı görev | |
|---|---|---|---|---|---|
| Gelibolu | Dimitriaki Fito Efendi | Bağımsız | Rum | ||
| Tekfurdağı | Timestokli Efkalidis Efendi | Bağımsız | Rum | ||
| Harun Hilmi Efendi | Türk | ||||
| Edirne | Faik Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1., 2., 3., 4., 5. ve 6. dönem Edirne milletvekili | |
| Talat Paşa | |||||
| Hacı İbrahim Bey | |||||
| Kırkkilise | Hoca Fehmi Efendi | Bağımsız | Türk | ||
| Rıza Bey | |||||
| Çatalca | Tokidis Efendi | Bağımsız | Rum | ||
| İstanbul | Ahmed Nesimi Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| İsmet Bey[a] | |||||
| Sahib Mollazade Osman Bey | |||||
| Emanuel Karasu Efendi | |||||
| Ali Fethi (Okyar) Bey[b] | TBMM 1., 2., 3., 5., 6. ve 7. dönem milletvekili ve Türkiye başbakanı | ||||
| Hüseyin Cahid (Yalçın) Bey | TBMM 5., 6., 7., 8. ve 9. dönem milletvekili | ||||
| Yağcı Şefik Bey | |||||
| Salah Cimcoz | TBMM 4., 5., 6. ve 7. Dönem İstanbul milletvekili | ||||
| Bedros Hallaçyan | Ermeni | ||||
| Kirkor Zöhrap Efendi[c] | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | ||||
| Orfanidis Efendi | Bağımsız | Rum | |||
| Haralambidis Efendi | |||||
| Kostantin Savaopulos Efendi[d] | |||||
| Viktor Bey Çorbacıoğlu | Yahudi | ||||
| Hayrullah Mübeydi Efendi | Türk | ||||
| İzmit | Hafız Rüştü Bey | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Türk | ||
| Ziya Bey | Bağımsız | ||||
| Anastas Mihailidis | Rum | ||||
| Bursa | Hasan Refet (Canıtez) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 3., 4., 5., 6.ve 7. dönem Bursa milletvekili | |
| Rıza Bey | |||||
| Hacı Adil (Arda) Efendi | |||||
| Hafız Ahmet Hamdi Efendi | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | ||||
| Ahmed Fevzi Efendi | Bağımsız | ||||
| Ertuğrul (Bilecik) | Şemseddin (Günaltay) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 9. dönem milletvekili ve Türkiye başbakanı | |
| Mehmet Sadık Bey | Bağımsız | ||||
| Enver Bey | |||||
| Biga | Kazım Bey | Bağımsız | Türk | ||
| Kale-i Sultaniye (Çanakkale) | Mehmed Cavid Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Menteşe (Muğla) | Halil (Menteşe) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 4., 5., 6. ve 7. dönem İzmir milletvekili | |
| Mansurîzade Said Bey | Bağımsız | ||||
| Denizli | Sadık Bey | Bağımsız | Türk | ||
| Tevfik Rüştü Bey | Bilinmiyor | ||||
| Aydın | Yunus Nadi (Abalıoğlu) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1., 2., 3., 4., 5. ve 6. dönem milletvekili | |
| Emanuel Emanuelidi Efendi | Rum | Yunan Parlamentosu üyesi ve Yunanistan Sağlık bakanı | |||
| Veli (Saltıkçı) Bey Efendi | Bağımsız | Türk | TBMM 1. dönem Burdur milletvekili | ||
| İzmir | Nesim Mazliyah | İttihat ve Terakki Fırkası | Yahudi | ||
| Mehmed Seyyid Bey[e] | Türk | TBMM 2. dönem İzmir milletvekili ve Türkiye Adalet Bakanı | |||
| Mustafa Rahmi (Köken) Bey[f] | TBMM 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. dönem İzmir milletvekili ve Türkiye'de çeşitli bakanlıklar | ||||
| Übeydullah (Hatipoğlu) Efendi | TBMM 4. ve 5. dönem Doğubayazıt milletvekili | ||||
| Siminoğlu Simonaki Efendi | Bağımsız | Rum | |||
| Vangil Mimaroğlu Efendi | |||||
| Onnik İhsan Efendi | Ermeni | ||||
| Saruhan (Manisa) | Haydar Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1. dönem Kütahya milletvekili | |
| Mustafa Fevzi Efendi | TBMM 2., 3.ve 4. dönem Manisa milletvekili | ||||
| Mehmed Sabri Toprak Bey | TBMM 2., 3., 4. ve 5. dönem Manisa milletvekili | ||||
| Mustafa İbrahim Efendi | Bağımsız | ||||
| Karesi (Balıkesir) | Hasan Ferhad Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Mehmed Vehbi (Bolak) Bey | TBMM 1. ve 2. dönem milletvekili ve TBMM Maarif Vekili | ||||
| Hüseyin Kadri Bey | |||||
| Hüseyin Haşim Bey | |||||
| Ali Galip Efendi | Bağımsız | ||||
| Konstantin Savapulos Efendi | Rum | ||||
| Kütahya | Abdullah Azmi Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1. ve 2. dönem Eskişehir milletvekili | |
| Sadık Bey | Bağımsız | ||||
| İbrahim Efendi | TBMM 3., 4. ve 5. Dönem Kütahya Milletvekili | ||||
| Hacı Hafız Abdullah Efendi | |||||
| Karahisarı Sahib (Afyon) | Ahmet Ağaoğlu Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2. ve 3. Dönem Kars Milletvekili | |
| Rıza Paşa | |||||
| Hoca Kamil Efendi | Bağımsız | ||||
| Salim Efendi | |||||
| Isparta | Mahmud Esad Efendi[g][d] | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Mustafa Hakkı Bey | Bağımsız | ||||
| Cudi Efendi[h] | |||||
| Mehmed Şevki Bey[d] | |||||
| Burdur | Mustafa Atıf (Bayındır)[i] | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 5., 6. ve 7. dönem İstanbul milletvekili | |
| Seyyid Haşim Bey[j] | |||||
| Midhat Şükrü Bleda Bey | TBMM 5., 6., 7. ve 8. dönem Sivas milletvekili | ||||
| Antalya | Fuad Hulusi (Demirelli) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 8.ve 9. dönem İstanbul milletvekili | |
| Hamdullah Emin Paşa | Bağımsız | ||||
| Kastamonu | Necmeddin Molla (Kocataş) | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2. dönem Kastamonu milletvekili | |
| Ahmet Mahir Efendi | TBMM 2. dönem Kastamonu milletvekili | ||||
| İsmail Mahir Efendi | |||||
| Ahmed Şükrü Efendi | TBMM 2. dönem Kocaeli milletvekili | ||||
| Sahibmollazade İsmail Bey | Bağımsız | ||||
| İzzet Molla Efendi[d] | |||||
| Rüşdü Bey[k] | TBMM 1. dönem Kastamonu milletvekili | ||||
| Bolu | Yusuf Ziya (Özenci) Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 6. ve 7. dönem Zonguldak milletvekili | |
| Rıfat Kamil (Madenci) Bey | |||||
| Necati Bey | Bağımsız | ||||
| Mustafa Zeki Efendi | |||||
| Çankırı | Mehmed Sabri | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Mehmed Behçet Bey | TBMM 1. dönem Çankırı milletvekili | ||||
| Mustafa Nedim Bey | Bağımsız | ||||
| Fazıl Berki Bey | TBMM 3. dönem Malatya milletvekili | ||||
| Ankara | Atıf (Kamçıl) Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 6. ve 7. dönem Çanakkale milletvekili | |
| Hilmi Efendi | Bağımsız | TBMM 1.ve 2. dönem Ankara milletvekili | |||
| Hacı Taib Efendi | |||||
| Ömer Mümtaz Efendi | TBMM 1.ve 2. dönem Ankara milletvekili | ||||
| Kozan | Matyos Nalbantyan Efendi | Bağımsız | Ermeni | ||
| Konya | Mustafa Şeref (Özkan) Bey[l] | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 3., 4. ve 5. dönem Burdur milletvekili ve Türkiye Ekonomi Bakanı | |
| Hamdi Bey[m] | |||||
| Ali Haydar Bey | Bağımsız | TBMM 4. dönem Konya milletvekili | |||
| Ali Rıza Efendi | |||||
| Şâkir Bey | |||||
| Müftüzâde Tevfik Bey | |||||
| İçel | Hafız Emin (İnankor) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 3., 4., 5., 6. ve 7. dönem İçel milletvekili | |
| Mersin | Sadık Paşa | Bağımsız | Türk | ||
| Niğde | Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Halid Bey[e] | |||||
| Ebulula Mardin Bey[n] | |||||
| Muhiddin Bey | Bağımsız | ||||
| Anayas Efendi | Rum | ||||
| Kayseri | İmamzade Ömer Mümtaz Bey | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Türk | ||
| Mustafa Şeref (Özkan) Bey[o] | İttihat ve Terakki Fırkası | TBMM 2., 3., 4. ve 5. dönem Burdur milletvekili ve Türkiye Ekonomi Bakanı | |||
| Karapet Tomayan Efendi[p] | Bağımsız | Ermeni | |||
| Kırşehir | Ali Rıza (Benli) | Bağımsız | Türk | TBMM 2. dönem Kırşehir milletvekili | |
| Mahmud Mahir Efendi | |||||
| Yozgat | Şakir Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Kasım Nuri Efendi | Bağımsız | ||||
| Çorum | Mehmet Münir (Çağıl) Bey[q] | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. dönem Çorum milletvekili | |
| Azmi Bey | |||||
| Ahmed Muhiddin Bey | TBMM 6. dönem Mardin milletvekili | ||||
| İsmet (Eker) Bey | Bağımsız | TBMM 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. dönem Çorum milletvekili | |||
| Sinop | Hacı Hasan Fehmi Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 3. ve 4. dönem Kastamonu milletvekili | |
| Ömer Lütfi (Yasan) Bey | Bağımsız | TBMM 1. dönem Amasya milletvekili | |||
| Canik (Samsun) | Amizade Talât Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2. dönem Samsun milletvekili | |
| Nihad Bey | |||||
| Osman Bey | Bağımsız | TBMM 2. dönem Amasya milletvekili | |||
| Todoraki Efendi | Rum | Yunanistan senatosu üyesin | |||
| Amasya | İsmail Hakkı (Mumcu) Paşa[r] | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Türk | TBMM 3., 4., 5.ve 6. dönem Amasya milletvekili | |
| Arif Fazıl Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | ||||
| Dr. Asım (Sirel) Bey[s] | Bağımsız | TBMM 1., 3., 4.ve 5. dönem milletvekili | |||
| Nazıf (Aktın) Bey | TBMM 2.(Ara seçim), 3., 4., 5., 6.ve 7. Dönem Amasya milletvekili | ||||
| Tokat | Hacı Kâmil Efendi | Bağımsız | Türk | TBMM 2. dönem Tokat milletvekili | |
| Mustafa Fehmi Bey | |||||
| Tahsin Rıza Bey | |||||
| Sivas | Rasim (Başara) Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1., 2., 3., 4.ve 5. dönem Sivas milletvekili | |
| Emin Edip Efendi | Bağımsız | ||||
| Dr. Ömer Şevki Bey | TBMM 2. dönem Sivas milletvekili | ||||
| Büyükhocazade Rahmi Bey | TBMM 2., 3. ve 4. Dönem Sivas milletvekili | ||||
| Dikran Barsamyan Efendi | Ermeni | ||||
| Maraş (Kahramanmaraş) | İsmail Hakkı Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Şevketzâde Abdülkadir Efendi | Bağımsız | TBMM 2., 3. ve 4. Dönem Kahramanmaraş Milletvekili | |||
| Agop Hiralakyan Efendi | Ermeni | ||||
| Adana | Subhi Paşa | Bağımsız | Türk | ||
| Cebelibereket (Dörtyol) | Hasan Sezai Bey | Bağımsız | Türk | ||
| Antep (Gaziantep) | Hacı Mustafa Efendi | Bağımsız | Türk | ||
| Hüseyin Fazıl Bey | |||||
| Ali Cenani Bey | TBMM 1.,2. ve 3. dönem Gaziantep Milletvekili ve Türkiye Ticaret Bakanı | ||||
| Urfa (Şanlıurfa) | Şeyh Saffet (Yetkin) Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2. dönem Şanlıurfa milletvekili | |
| Ömer Edip Bey | Bağımsız | ||||
| Mardin | İhsan Bey | Bağımsız | Türk | TBMM 1. ve 2. dönem milletvekili | |
| Mustafa Efendi | |||||
| Sırrızâde Ali Rıza | Kürt | ||||
| Diyarbakır | Mehmed Zülfi (Tigrel) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1., 2., 4., 5. ve 6. dönem Diyarbakır milletvekili | |
| Pirinççizade Fevzi Bey | Bağımsız | Kürt | TBMM 1. ve 2. dönem Diyarbakır milletvekili ve Türkiye'de çeşitli bakanlıklar | ||
| Siverek | İbrahim Vehbi Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Ergani | Mehmed Reşit Paşa[t] | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1. dönem Kozan milletvekili | |
| Kâmil Efendi | Bağımsız | ||||
| İstefan Çıracıyan Efendi[u] | Ermeni | ||||
| Malatya | Keşşaf Efendi | Bağımsız | Türk | ||
| Hâşim Bey | |||||
| Mamuret-ül Aziz (Elazığ) | Hacı Mehmed Said Efendi | Bağımsız | Türk | ||
| Hacı Mehmed Nuri Efendi | |||||
| Esperzade Mustafa Saffet Efendi | TBMM 2. ve 3. dönem Elazığ milletvekili | ||||
| Dersim (Tunceli) | Mehmed Nuri Bey | Bağımsız | Türk | ||
| Erzincan | Halet (Sağıroğlu) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2. ve 7. dönem milletvekili | |
| Karahisar-ı Şarkı | Ali Muammer Raşit (Seviğ)[v] | Bağımsız | Türk | ||
| Zihni Efendi | |||||
| Kuvanoğlu Yanko Efendi | Rum | ||||
| Gümüşhane | Hasan Fehmi (Ataç) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. dönem Gümüşhane milletvekili ve Türkiye'de çeşitli bakanlıklar | |
| Veysel Rıza Bey | Bağımsız | TBMM 1. ve 2. dönem Gümüşhane milletvekili | |||
| Trabzon | Ali Osman (Güley) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Hafız Mehmet Bey | TBMM 1. dönem Trabzon milletvekili | ||||
| Servet Bey | |||||
| Yorgi Efendi | Rum | ||||
| Matheos Kofidis Efendi | Bağımsız | ||||
| Naci Bey | Türk | ||||
| Mahmud Bey | |||||
| Lazistan (Rize) | Ziya Molla Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Süleyman Sudi Bey | |||||
| Erzurum | Vartkes (Serengülyan) Efendi[c] | Ermeni Devrimci Federasyonu | Ermeni | ||
| Seyfullah Efendi | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Türk | |||
| Raif (Dinç) Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | TBMM 2., V., VI., VII. ve VIII. Dönem Milletvekili | |||
| Hüseyin Tosun Bey | Bağımsız | ||||
| Osip Mededyan Efendi | Ermeni | ||||
| Hafız Ahmet Ziya Bey | Kürt | ||||
| Bingöl (Genç) | Mehmed Emin Bey | Bağımsız | Türk | ||
| Mehmet Ali Bey | |||||
| Bayazıt | Mehmet Şefik Bey | Bağımsız | Türk | TBMM II. ve III. Dönem Bayazıt milletvekili | |
| Muş | Kegam Dergarabedyan Efendi | Ermeni Devrimci Federasyonu | Ermeni | ||
| Hacı İlyas Semi Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 1., 2., 3.ve 5. dönem milletvekili | ||
| Bitlis | Minas Çeraz Efendi | Bağımsız | Ermeni | ||
| Hasan Lami Efendi | Türk | ||||
| Van | Vramyan Efendi[w] | Ermeni Devrimci Federasyonu | Ermeni | ||
| Vahan Papazyan Efendi | |||||
| Asaf (Doras) Bey | Bağımsız | TBMM 2., 3., 4. ve 5. dönem milletvekili | |||
| Siirt | Şeyh Nasreddin Efendi | Bağımsız | Kürt | ||
| Zor | Mehmet Nuri Efendi | Bağımsız | Türk | ||
| Hakkâri | Mehmed Hamza Bey | Bağımsız | Arap ? | ||
| Münib Bey | Türk | TBMM 2., 3., 4., 5., 6. ve 7. Dönem Van Milletvekili | |||
| Halep | Artin Boşgezenyan Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Ermeni | ||
| Ali Münif (Yeğenağa) Bey | Türk | TBMM 3., 4., 5., 6., 7.ve 8. dönem milletvekili | |||
| Türkmenzade Ahmed Efendi | Bağımsız | ||||
| Emrizade Beşir Efendi | Arap | ||||
| Hamid Bey | |||||
| Lazkiye | Abdülvalid Harun Efendi | Bağımsız | Arap | ||
| Hama | Vasfi Atasî Efendi | Bağımsız | Arap | ||
| Abdülkadir Hüsnü Geylani Efendi | |||||
| Havran | Emir Şekib Arslan Bey | Bağımsız | Arap | ||
| Saadettin Efendi | |||||
| Cebel-i Lübnan[x] | Arslanzade Emir Adil Bey | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Arap | ||
| Şahibzade Emir Haris Bey | Bağımsız | ||||
| Ramizade Reşid Bey | |||||
| Trablusşam | Osman Paşa el-Muhammed | Bağımsız | Arap | ||
| Saadullah Molla Bey | |||||
| Beyrut[y] | Kâmil el-Esad Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Arap | ||
| Selim Ali Selam Bey | Bağımsız | ||||
| Mişel Sersak Efendi | |||||
| Akka | Abdülfettah el-Saadi Efendi | Bağımsız | Arap | ||
| Şam | Mehmed Fevzi Paşa | İttihat ve Terakki Fırkası | Arap | ||
| Bedii el-Müeyyed Bey | |||||
| Emir Ali Paşa[z] | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | ||||
| Sami Paşa Mürdümzade[aa] | Bağımsız | ||||
| Avni Bey | |||||
| Faris el-Huri Bey[z] | Suriye başbakanı ve Suriye Halk Konseyi Başkanı | ||||
| Şefik Bey Kuvvetlizade[ab] | |||||
| Nablus | Emin Abdülhadi Efendi | Bağımsız | Arap | ||
| Tevfik Hammad Efendi | |||||
| Kudüs | Said el-Hüseyni Bey | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Arap | ||
| Ragıp Naşaşibi Bey | |||||
| Feyzi el-Alami Efendi | Bağımsız | ||||
| Kerek | Tevfik el-Mecali Efendi | Bağımsız | Arap | ||
| Cidde | Şerif Faysal Efendi | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Arap | Suriye Kralı (1920) ve Irak Kralı (1921-1933) | |
| Asir | Seyyid Yusuf Fazıl Bey | Bağımsız | Arap | ||
| Seyyid Abdülvehab Efendi | |||||
| Ali Haydar Bey | |||||
| Taiz | Ali Osman Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Tahir Fayzi Bey | Bağımsız | ||||
| Ebubekir Haddad Efendi | Arap | ||||
| Seyyid Ahmed Paşa | |||||
| İsmail Gurbani Efendi | |||||
| San'a | Seyyid Hüseyin Abdülkadir Bey | Bağımsız | Arap | ||
| Seyid Ahmed Habani Bey | |||||
| Kadı Mehmet Makhafi Efendi | |||||
| Seyyid Ali İbrahim Efendi | |||||
| Seyyid Ahmed Yahya el-Keysi Efendi | |||||
| El-Hudeyde | Hasan Rıza Paşa | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Mustafa Fehmi Bey | Bağımsız | ||||
| Hıfzi Bey | |||||
| Hakkı İlhami Bey | |||||
| Zühdü Efendi | |||||
| Abdurrahman Behkali Efendi | Arap | ||||
| Mekke | Şerif Abdullah Efendi | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Arap | Transürdün/Ürdün Kralı (1921-1951) | |
| Hasan Şeybi Efendi | |||||
| Medine | Memun Berri | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Arap | ||
| Seyid Ahmed Safi Efendi | |||||
| Basra | Babanzade Ahmed Naim Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Kürt | ||
| Süleyman Fevzi | Bağımsız | Arap | |||
| Abdürrezak Bey | |||||
| Seyyid Talib bin Recep Bey | Irak İçişleri Bakanı | ||||
| Hacı İsa Ruhi Efendi | |||||
| Abdullah Said Bey | |||||
| Mehmet Hilmi Bey | Türk ? | ||||
| Müntefik | Ferit Paşazade Abdünmuhsin Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Arap | ||
| Maruf Erhesafi Efendi | Bağımsız | ||||
| Mehmed Kureyş Efendi | |||||
| Ed-Divaniye | Süleymanbeyzâde Halid Bey | Bağımsız | Arap | ||
| Ali Haydar Midhat Bey | Türk | ||||
| Cabecizâde Fuad Bey | |||||
| Dr. Sami Bey | |||||
| El-Kut | Abdülkerim Bey | Bağımsız | Arap | ||
| Abdülmecid Bey | |||||
| Şükrü Efendi | Türk ? | ||||
| Kerbela | Sami (Çölgeçen) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | ||
| Nuri Bey | Bağımsız | ||||
| Abdülmehdî Efendi | Arap | ||||
| Bağdat | Sasun Hasgayl Efendi | İttihat ve Terakki Fırkası | Yahudi | Irak Temsilciler Meclisi üyesi ve Irak maliye bakanı | |
| Fuad el-Defteri Bey | Bağımsız | Arap | |||
| Tevfik el-Halidi Bey | |||||
| Rıfat Beyzade Şevket Paşa | |||||
| Süleymanzade Murad Bey | |||||
| Cemil Sıtkı el-Zahavi | Irak Temsilciler Meclisi ve senatosu üyesi | ||||
| Hamdi Bey | Türk | ||||
| Kerkük | Mehmet Ali Bey | Bağımsız | Türk | ||
| Nâzım Bey | |||||
| Abdullah Safi Efendi | Arap | ||||
| Süleymaniye | Babanzade Hikmet Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Kürt | ||
| Hacı Sait Efendi | Arap | ||||
| Musul | Hacı Emin (Yurdakul) Bey | İttihat ve Terakki Fırkası | Türk | TBMM 2., 3., 4, 5., 6. ve 7. Dönem Milletvekil | |
| Davud Yusufani Efendi | Hürriyet ve İtilaf Fırkası | Arap | |||
| Salih Saadi Bey | Bağımsız | ||||
| Mehmet Ali Fadıl Efendi | |||||
| İbrahim Fevzi Efendi | |||||
Notlar
- ^ 1914'e İstanbul şehreminliği'ne atanması sebebiyle istifa eden İsmet Bey, Kirkor Zöhrap Efendi'nin ölümü ile 1916'da yeniden İstanbul Mebusu olarak seçilmiştir.[3]
- ^ 1917'den itibaren Kostantin Savaopulos Efendi yerine mebus oldu.[4]
- ^ a b Temmuz 1915'te Urfa-Diyarbakır yolu üzerinde eşkıya Çerkes Ahmed tarafından öldürüldü.
- ^ a b c d Dönem içinde öldü[4]
- ^ a b Meclis-i Ayan'a üye seçildi[5]
- ^ Meclis-i Ayan'a üye seçilen Seyyid Bey yerine mebus oldu.[4]
- ^ Mehmed Şevki Bey'in yerine seçilmiştir.[5]
- ^ Vefat eden Mahmud Esad Efendinin yerine seçilmiştir.[6]
- ^ 1 Aralık 1914'te Umur-u Mahalliyye-i Vilâyat Müdüriyeti'ne (Mahalli İdareler Müdürlüğü) atanması sebebiyle istifa etmiştir.[5]
- ^ İstifa eden Atıf Bey yerine seçildi.[4]
- ^ Vefat eden İzzet Molla Efendi yerine mebus oldu[4]
- ^ 1915’te Ticaret ve Ziraat Vekâleti Müsteşarlığı’na atanması sebebiyle istifa etmiştir.[3]
- ^ İstifa eden Mustafa Şeref Efendi yerine mebus oldu[4]
- ^ Meclis-i Ayan'a üye seçilen Halid Bey yerine mebus oldu.[4]
- ^ Kayseri Mebusu Karabet Tomayan’ın Avrupa’dan dönmediği Meclis Riyaseti’ne sadaret tarafından bildirilmesi üzerine 1915’te Ticaret ve Ziraat Vekâleti Müsteşarlığı’na atanması nedeniyle istifa eden Konya Mebusu Mustafa Şeref Bey 1917’de yapılan ara seçim sonucu Kayseri Mebusu olarak Meclis’e yeniden girdi.[3]
- ^ Avrupa’dan dönmediği Meclis Riyaseti’ne sadaret tarafından bildirilmesi üzerine üyeliği düşürülmüştür.[3]
- ^ Evkaf Nezareti Müsteşarlığı'na atanması nedeniyle istifa etmiştir.[5]
- ^ Tokat Sancağı Mutasarrıflığı'na atanmıştır.[5]
- ^ İstifa eden İsmail Hakkı Bey yerine seçildi.[4]
- ^ İstepan Çıracıyan yerine mebus oldu.[4]
- ^ 1915 yılında Çalıkhan köyü yakınlarında Rezvani Geçidi'nde öldürüldü.
- ^ 1915’te Ticaret ve Ziraat Nezaret MüsteŞarlığı’na atanması sebebiyle istifa etmiştir.[3]
- ^ Diyarbakır Valisi Dr. Reşid, Van İsyanındaki rolü dolayısıyla yakalanarak Diyarbakır’a gönderilen, ancak yolda firara kalkışan Mebus Vramyan’ın jandarmalar tarafından Beşiri’de öldürüldüğü”nü bildiren 4 Mayıs 1915 tarihli telgrafı ile Talat Paşa’yı bilgilendirmiştir.[7]
- ^ Ayrıcalıklı statüsünden dolayı Meclis-i Mebusan'a temsilci göndermeyen Cebel-i Lübnan‟da 1916'da seçimler yapılarak bölgeden üç mebus seçildi.[8]
- ^ Nüfus itibarıyla Beyrut Sancağı‟ndan iki mebus seçilmesi yeterli olmasına karşın her etnik unsurun bir temsilci çıkarması merkez tarafından istenince bölgeden bir Sünni, bir Şii ve bir Hristiyan mebus olarak seçildi.[9]
- ^ a b 1916 yılında istifa etti.[4]
- ^ İstifa eden Emir Ali Paşa yerine seçilmiştir.[5]
- ^ İstifa eden Faris el-Huri Bey yerine seçilmiştir.[5]
Kaynakça
- Özel
- ^ "Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi" (PDF). tbmm. 31 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2013.
- ^ Yazıcı 2018, s. 370.
- ^ a b c d e Yazıcı 2018, s. 34.
- ^ a b c d e f g h i j Yazıcı 2018, s. 38.
- ^ a b c d e f g Yazıcı 2018, s. 33.
- ^ Türkiye Büyük Millet Meclîsi Vakfı Yayınları No : 15 Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyete Geçiş Süreci I. ve II. Meşrutiyet II. Cilt Ayan Ve Mebûsân Meclisleri Üyelerinin Özgeçmişleri Prof. Dr. İhsan Güneş Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu sayfa 60
- ^ 4 Mayıs 1915 Başbakanlık Osmanlı Arşivi DH. ŞFR. 469/97
- ^ Yazıcı 2018, s. 37.
- ^ Yazıcı 2018, s. 24.
- Genel
- Yazıcı, Sibel (2018). Osmanlı Meclis-i Mebusanı ve Faaliyetleri (1914-1918) (PDF) (Doktora). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü Tarih Anabilim Dalı. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
- Yedek, Şahin (2017). Çılğın, Zeynel (Ed.). "Meclis-i Mebusan'da Mamuretülaziz (Elazığ) Mebusları ve Faaliyetleri (1877-1920)". Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (10). Munzur Üniversitesi. ss. 5-18. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020.
