Meclis-i Mebûsan 1. dönem mebusları listesi
1877 Mart-Haziran Osmanlı Meclis-i Mebusanı veya I. Meclis-i Mebusan, Türk tarihinde halk oylarıyla seçilen ilk meclistir. 19 Mart 1877 - 28 Haziran 1877 tarihleri arasında görev yaptı.[1][2][3]
19 Mart 1877'de çalışmalarına başlayan meclisin üyeleri, vilâyet, liva ve kazaların idare meclisleri üyeleri arasından seçildi. Seçilmek için 25 yaş esas alınması, ayrıca seçilebilmek için, az çok emlâk sahibi olmak şartı konmuştu. Seçimlerin sonucunda, her vilâyet belirtilen sayıdaki mebus seçerek İstanbul'a gönderemedi. Tunus, Mısır, Romanya, Sırbistan ve Karadağ mebus göndermedi. İç işlerinde serbest olan bu vilayetler mebus göndermeye kendilerini mecbur hissetmedi. 69 üyesi Müslüman, 46 üyesi gayrimüslim olmak üzere 115 üyeden oluşan ilk Meclis-i Mebusan'ın başlıca özelliği, imparatorluk içine yayılmış çeşitli etnik gruplardan (Türk, Arap, Kürt, Laz, Ulah, Arnavut, Boşnak, Rum, Ermeni, Bulgar, Yahudi vb.) oluşmasıydı. Meclis 28 Haziran 1877'de dağıldı.
Mebuslar
| Vilayet | Mebus | Dini Mensubiyeti |
|---|---|---|
| Adana Kozan, İçel, Payas | Hoca Mustafa Efendi | Müslüman |
| Musabalıoğlu Kâzım Bey | ||
| Bızdıkoğlu Kirkor Efendi | Gayrimüslim | |
| Ankara Bozok, Kayseri, Kırşehir | Süleyman Refik Efendi | Müslüman |
| Hacı Abdi Bey | ||
| Altıntop Mikael Efendi | Gayrimüslim | |
| Aydın İzmir, Saruhan, Menteşe | Yenişehirlizade Ahmet Efendi | Müslüman |
| Evliyazade Ahmet Efendi | ||
| Ragıp Bey | ||
| Zatinoğlu Yanoko Efendi | Gayrimüslim | |
| Agop Efendi | ||
| Bağdat Musul, Şehr-i Zor, Süleymaniye, Kerbela, Hille, Amare | Abdurrahman Vasfi Bey | Müslüman |
| Abdürrezzak Efendi | ||
| Menahem Efendi | Gayrimüslim | |
| Basra Necid, Ihsa | ||
| Bosna ve Hersek Saray, İzvornik, Banaluka, Trovnik, Behke | Murad Bey | Müslüman |
| Fehim Bey | ||
| Mehmed Bey | ||
| İbrahim Bey | ||
| Ali Efendi | ||
| Yaver Efendi | ||
| Petraki Efendi | Gayrimüslim | |
| Yozo Efendi | ||
| İstefan Efendi | ||
| Sava Efendi | ||
| Cezayir-i Bahr-i Sefid Biga, Midilli, Sakız, Rodos, İstanköy, Kıbrıs | Şeyh Nuri Efendi | Müslüman |
| Mehmed Bey | ||
| Hacı Vasilaki Efendi | Gayrimüslim | |
| Zafiraki Efendi | ||
| Nikolaki Efendi | ||
| Dersaadet (İstanbul) İzmit, Çatalca | Ahmed Vefik Paşa | Müslüman |
| Ahmed Hilmi Efendi | ||
| Hasan Fehmi Efendi | ||
| Hacı Ahmed Efendi | ||
| Astarcılar Kahyası Hacı | ||
| Ahmed Efendi | ||
| Sebuh Maksutyan Efendi | Gayrimüslim | |
| Hüdaverdizade Ohannes Efendi | ||
| Nikolaki Sulidi Efendi | ||
| Vasilaki Seragiyoti Bey | ||
| Sarraf Avram Aciman Efendi | ||
| Diyarbekir Mardin, Siirt, Malatya | Hoca Mehmed Mesud Efendi | Müslüman |
| Hacı Hafız Mahmut Vecdi Efendi | ||
| Osep Kazazyan Efendi | Gayrimüslim | |
| Edirne Tekirdağ, Gelibolu, Filibe, İslimiye | Şerif Bey | Müslüman |
| Rıfat Efendi | ||
| Rasim Bey | ||
| Hasanağazade Hüsnü Bey | ||
| Rupen Efendi | Gayrimüslim | |
| Yorgaki Efendi | ||
| Yorgiyo Atinadoros Efendi | ||
| Ceritoğlu Panayotaki Efendi | ||
| Erzurum Çıldır, Kars, Beyazıd, Erzincan | Şeref Beyoğlu Ahmed Muhtar Efendi | Müslüman |
| Hacı Rauf Bey | ||
| Hallaçyan Efendi | Gayrimüslim | |
| Taniyel Karaciyan Efendi | ||
| Girit Hanya, Resmo, Kandiye, İsfakiye, Laşid | Halil Rami Efendi | Müslüman |
| Halep Maraş, Urfa, Zor | Müderris Said Efendi | Müslüman |
| Müftüzade Abdünnafi Efendi | ||
| Hüseyin Hüsnü Efendi | ||
| Karaca Manok Efendi | Gayrimüslim | |
| Hicaz Mekke-i Mükerreme, Medine-i Münevvere | Seyyid Ahmed Efendi | Müslüman |
| Seyyid Abdullah Efendi | ||
| Hüdavendigâr (Bursa) Karesi, Afyon, Kütahya | Şeyh Bahaddin Efendi | Müslüman |
| Rıza Efendi | ||
| Pavlidi Efendi | Gayrimüslim | |
| Sahak Yavrumyan Efendi | ||
| İşkodra | Toydanzade Sami Bey | Müslüman |
| Yusuf Ziyaeddin Efendi | ||
| Angeli Efendi | Gayrimüslim | |
| Filip Efendi | ||
| Kastamonu Bolu, Sinop, Kangiri | Hacı Mustafa Bey | Müslüman |
| Salim Efendi | ||
| Konya Aksaray, Teke, Hamid, Niğde, Burdur | Çelebi Hüseyin Efendi | Müslüman |
| Hacı Fasih Efendi | ||
| Değirmencioğlu Simonaki Efendi | Gayrimüslim | |
| Kosova ve Sofya Üsküp, Debre, Yenipazar, Niş, Şehirköy | Şehsüvar Bey | Müslüman |
| Süleyman Bey | ||
| Feyzi Efendi | ||
| Zahari Efendi | Gayrimüslim | |
| Peşo (Petko) Efendi | ||
| Mamuret-ül-Aziz Ergani | ||
| Selanik Serez, Dırama, Manastır | Mehmed Tahir Paşa | Müslüman |
| İbrahim Namık Bey | ||
| İsmail Rasih Bey | ||
| Hacı Süleyman Efendi | ||
| Rıfat Bey | ||
| Mihalaki Bey | Gayrimüslim | |
| Yorgi Efendi | ||
| Dimitri Efendi | ||
| İstefan Tadi Efendi | ||
| Avram Efendi | ||
| Vasilaki Papazoğlu | ||
| Sivas Amasya, Şarkikarahisar | Mehmed Ali Efendi | Müslüman |
| Hacı Ahmed Bey | ||
| Agop Şahinyan Efendi | Gayrimüslim | |
| Suriye Beyrut, Şam, Hama, Trablusşam, Havran, Belka | Hüseyin Efendi | Müslüman |
| Halid Efendi | ||
| Halidazade Yusuf Ziya Efendi | ||
| Nikola Nakkaş Efendi | Gayrimüslim | |
| Nikolaki Nevfel Bey | ||
| Trablus-i Garbî Cebel-i Garbî, Fizan, Bingazi, Humus | Müderris Mustafa Hamdani Efendi | Müslüman |
| Süleyman Kapudan Efendi | ||
| Trabzon Batum, Gümüşhane | Hacı Emin Efendi | Müslüman |
| Ali Galip Efendi | ||
| Yorgaki Karvonidi Efendi | Gayrimüslim | |
| Tuna Rusçuk, Varna, Vidin, Tulca, Tırnova | Ali Paşa | Müslüman |
| Plevneli Nuri Bey | ||
| İzladizade Şakir Bey | ||
| Tolçili Dimitraki Bey | Gayrimüslim | |
| Tolçili İstefaniki Efendi | ||
| Rusçuklu Petraki Efendi | ||
| Van Muş | ||
| Yanya Tırhala, Ergiri, Preveze, Berat | Mustafa Bey | Müslüman |
| Ali Naki Bey | ||
| Veysel Bey Dino | ||
| Nikolaki Çanaka Efendi | Gayrimüslim | |
| Algivyadi Lambi Efendi | ||
| Argiri Kantarcı Efendi | ||
| Yemen San'a, Hudeyde, Asir, Taiz | Şeyh Ali Efendi | Müslüman |
| Seyyid Mehmed Efendi | ||
Notlar
- ^ 1864 Vilâyet Nizamnâmesi ile sancak halinde teşkilâtlandırılan ve Diyarbekir Vilâyeti’ne tâbi olan Mamuratülaziz Sancağı; 1867’de Mamuratülaziz Merkez, Arapgir, Ergani Madeni, Malatya, Hısnımansûr (Adıyaman) ve Palu Kazalarından oluşuyordu. 1871’de yönetiminde çıkan bazı aksaklıklar sebebiyle Mamuratülaziz, Diyarbekir Vilâyeti’nden ayrılarak müstakil bir sancak haline getirildi. 1877 yılında ise vilayet olan Mamuratülaziz’e,1892’de Malatya ve Dersim’de katıldı. Birinci Meşrutiyetin ilanı sonrası, 1876 yılının sonaylarında başlayan Birinci Dönem Meclis-i Mebusan’ın seçimleri sırasında Mamuratülaziz,seçim bölgesi Diyarbekir Vilayetine bağlı olarak Mamuretülaziz ve Ergani Madeni seçim bölgesi olarak, İkinci Dönem seçimlerinde ise Mamuratülaziz Vilayeti seçim bölgesi olarak kayıtlara geçti.[4]
Kaynakça
- ^ Sina AKŞİN (1970). Birinci Meşrutiyet Meclis-i Mebusanı. 25. DergiPark. s. 3. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ "MECLİS-i MEB'ÛSAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ YAZICI, Sibel (2018). Osmanlı Meclis-İ Mebusanı Ve Faaliyetleri (1914-1918) (PDF) (Tez). Afyon Kocatepe Üniversitesi. s. 24. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ Yedek, Şahin (2017). Çılğın, Zeynel (Ed.). "Meclis-i Mebusan'da Mamuretülaziz (Elazığ) Mebusları ve Faaliyetleri (1877-1920)". Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (10). Munzur Üniversitesi. ss. 5-18. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020.
