İçeriğe atla

Meclis-i Mebûsan 1. dönem mebusları listesi

1877 Mart-Haziran Osmanlı Meclis-i Mebusanı veya I. Meclis-i Mebusan, Türk tarihinde halk oylarıyla seçilen ilk meclistir. 19 Mart 1877 - 28 Haziran 1877 tarihleri arasında görev yaptı.[1][2][3]

19 Mart 1877'de çalışmalarına başlayan meclisin üyeleri, vilâyet, liva ve kazaların idare meclisleri üyeleri arasından seçildi. Seçilmek için 25 yaş esas alınması, ayrıca seçilebilmek için, az çok emlâk sahibi olmak şartı konmuştu. Seçimlerin sonucunda, her vilâyet belirtilen sayıdaki mebus seçerek İstanbul'a gönderemedi. Tunus, Mısır, Romanya, Sırbistan ve Karadağ mebus göndermedi. İç işlerinde serbest olan bu vilayetler mebus göndermeye kendilerini mecbur hissetmedi. 69 üyesi Müslüman, 46 üyesi gayrimüslim olmak üzere 115 üyeden oluşan ilk Meclis-i Mebusan'ın başlıca özelliği, imparatorluk içine yayılmış çeşitli etnik gruplardan (Türk, Arap, Kürt, Laz, Ulah, Arnavut, Boşnak, Rum, Ermeni, Bulgar, Yahudi vb.) oluşmasıydı. Meclis 28 Haziran 1877'de dağıldı.

Mebuslar

VilayetMebusDini Mensubiyeti
Adana
Kozan, İçel, Payas
Hoca Mustafa EfendiMüslüman
Musabalıoğlu Kâzım Bey
Bızdıkoğlu Kirkor EfendiGayrimüslim
Ankara
Bozok, Kayseri, Kırşehir
Süleyman Refik EfendiMüslüman
Hacı Abdi Bey
Altıntop Mikael EfendiGayrimüslim
Aydın
İzmir, Saruhan, Menteşe
Yenişehirlizade Ahmet EfendiMüslüman
Evliyazade Ahmet Efendi
Ragıp Bey
Zatinoğlu Yanoko EfendiGayrimüslim
Agop Efendi
Bağdat
Musul, Şehr-i Zor, Süleymaniye, Kerbela, Hille, Amare
Abdurrahman Vasfi BeyMüslüman
Abdürrezzak Efendi
Menahem EfendiGayrimüslim
Basra
Necid, Ihsa
Seçilen olmadı
Bosna ve Hersek
Saray, İzvornik, Banaluka, Trovnik, Behke
Murad BeyMüslüman
Fehim Bey
Mehmed Bey
İbrahim Bey
Ali Efendi
Yaver Efendi
Petraki EfendiGayrimüslim
Yozo Efendi
İstefan Efendi
Sava Efendi
Cezayir-i Bahr-i Sefid
Biga, Midilli, Sakız, Rodos, İstanköy, Kıbrıs
Şeyh Nuri EfendiMüslüman
Mehmed Bey
Hacı Vasilaki EfendiGayrimüslim
Zafiraki Efendi
Nikolaki Efendi
Dersaadet (İstanbul)
İzmit, Çatalca
Ahmed Vefik PaşaMüslüman
Ahmed Hilmi Efendi
Hasan Fehmi Efendi
Hacı Ahmed Efendi
Astarcılar Kahyası Hacı
Ahmed Efendi
Sebuh Maksutyan EfendiGayrimüslim
Hüdaverdizade Ohannes Efendi
Nikolaki Sulidi Efendi
Vasilaki Seragiyoti Bey
Sarraf Avram Aciman Efendi
Diyarbekir
Mardin, Siirt, Malatya
Hoca Mehmed Mesud EfendiMüslüman
Hacı Hafız Mahmut Vecdi Efendi
Osep Kazazyan EfendiGayrimüslim
Edirne
Tekirdağ, Gelibolu, Filibe, İslimiye
Şerif BeyMüslüman
Rıfat Efendi
Rasim Bey
Hasanağazade Hüsnü Bey
Rupen EfendiGayrimüslim
Yorgaki Efendi
Yorgiyo Atinadoros Efendi
Ceritoğlu Panayotaki Efendi
Erzurum
Çıldır, Kars, Beyazıd, Erzincan
Şeref Beyoğlu Ahmed Muhtar EfendiMüslüman
Hacı Rauf Bey
Hallaçyan EfendiGayrimüslim
Taniyel Karaciyan Efendi
Girit
Hanya, Resmo, Kandiye, İsfakiye, Laşid
Halil Rami EfendiMüslüman
Halep
Maraş, Urfa, Zor
Müderris Said EfendiMüslüman
Müftüzade Abdünnafi Efendi
Hüseyin Hüsnü Efendi
Karaca Manok EfendiGayrimüslim
Hicaz
Mekke-i Mükerreme, Medine-i Münevvere
Seyyid Ahmed EfendiMüslüman
Seyyid Abdullah Efendi
Hüdavendigâr (Bursa)
Karesi, Afyon, Kütahya
Şeyh Bahaddin EfendiMüslüman
Rıza Efendi
Pavlidi EfendiGayrimüslim
Sahak Yavrumyan Efendi
İşkodraToydanzade Sami BeyMüslüman
Yusuf Ziyaeddin Efendi
Angeli EfendiGayrimüslim
Filip Efendi
Kastamonu
Bolu, Sinop, Kangiri
Hacı Mustafa BeyMüslüman
Salim Efendi
Konya
Aksaray, Teke, Hamid, Niğde, Burdur
Çelebi Hüseyin EfendiMüslüman
Hacı Fasih Efendi
Değirmencioğlu Simonaki EfendiGayrimüslim
Kosova ve Sofya
Üsküp, Debre, Yenipazar, Niş, Şehirköy
Şehsüvar BeyMüslüman
Süleyman Bey
Feyzi Efendi
Zahari EfendiGayrimüslim
Peşo (Petko) Efendi
Mamuret-ül-Aziz
Ergani
Seçilen olmadı[a]
Selanik
Serez, Dırama, Manastır
Mehmed Tahir PaşaMüslüman
İbrahim Namık Bey
İsmail Rasih Bey
Hacı Süleyman Efendi
Rıfat Bey
Mihalaki BeyGayrimüslim
Yorgi Efendi
Dimitri Efendi
İstefan Tadi Efendi
Avram Efendi
Vasilaki Papazoğlu
Sivas
Amasya, Şarkikarahisar
Mehmed Ali EfendiMüslüman
Hacı Ahmed Bey
Agop Şahinyan EfendiGayrimüslim
Suriye
Beyrut, Şam, Hama, Trablusşam, Havran, Belka
Hüseyin EfendiMüslüman
Halid Efendi
Halidazade Yusuf Ziya Efendi
Nikola Nakkaş EfendiGayrimüslim
Nikolaki Nevfel Bey
Trablus-i Garbî
Cebel-i Garbî, Fizan, Bingazi, Humus
Müderris Mustafa Hamdani EfendiMüslüman
Süleyman Kapudan Efendi
Trabzon
Batum, Gümüşhane
Hacı Emin EfendiMüslüman
Ali Galip Efendi
Yorgaki Karvonidi EfendiGayrimüslim
Tuna
Rusçuk, Varna, Vidin, Tulca, Tırnova
Ali PaşaMüslüman
Plevneli Nuri Bey
İzladizade Şakir Bey
Tolçili Dimitraki BeyGayrimüslim
Tolçili İstefaniki Efendi
Rusçuklu Petraki Efendi
Van
Muş
Seçilen olmadı
Yanya
Tırhala, Ergiri, Preveze, Berat
Mustafa BeyMüslüman
Ali Naki Bey
Veysel Bey Dino
Nikolaki Çanaka EfendiGayrimüslim
Algivyadi Lambi Efendi
Argiri Kantarcı Efendi
Yemen
San'a, Hudeyde, Asir, Taiz
Şeyh Ali EfendiMüslüman
Seyyid Mehmed Efendi

Notlar

  1. ^ 1864 Vilâyet Nizamnâmesi ile sancak halinde teşkilâtlandırılan ve Diyarbekir Vilâyeti’ne tâbi olan Mamuratülaziz Sancağı; 1867’de Mamuratülaziz Merkez, Arapgir, Ergani Madeni, Malatya, Hısnımansûr (Adıyaman) ve Palu Kazalarından oluşuyordu. 1871’de yönetiminde çıkan bazı aksaklıklar sebebiyle Mamuratülaziz, Diyarbekir Vilâyeti’nden ayrılarak müstakil bir sancak haline getirildi. 1877 yılında ise vilayet olan Mamuratülaziz’e,1892’de Malatya ve Dersim’de katıldı. Birinci Meşrutiyetin ilanı sonrası, 1876 yılının sonaylarında başlayan Birinci Dönem Meclis-i Mebusan’ın seçimleri sırasında Mamuratülaziz,seçim bölgesi Diyarbekir Vilayetine bağlı olarak Mamuretülaziz ve Ergani Madeni seçim bölgesi olarak, İkinci Dönem seçimlerinde ise Mamuratülaziz Vilayeti seçim bölgesi olarak kayıtlara geçti.[4]

Kaynakça

  1. ^ Sina AKŞİN (1970). Birinci Meşrutiyet Meclis-i Mebusanı. 25. DergiPark. s. 3. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024. 
  2. ^ "MECLİS-i MEB'ÛSAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024. 
  3. ^ YAZICI, Sibel (2018). Osmanlı Meclis-İ Mebusanı Ve Faaliyetleri (1914-1918) (PDF) (Tez). Afyon Kocatepe Üniversitesi. s. 24. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024. 
  4. ^ Yedek, Şahin (2017). Çılğın, Zeynel (Ed.). "Meclis-i Mebusan'da Mamuretülaziz (Elazığ) Mebusları ve Faaliyetleri (1877-1920)". Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (10). Munzur Üniversitesi. ss. 5-18. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Âyan</span> Osmanlı parlamentosunun üst kanadı

Meclis-i Âyan, Osmanlı Devleti'nin Meşrutiyet sistemi içinde bir senato veya bir Üst Kamara benzeri bir kurum olup, Meclis-i Mebûsan ile birlikte Meclis-i Umumî'yi meydana getiren ve 23 Aralık 1876 tarihli Kanûn-ı Esâsî'ye (Anayasa) göre kurulmuş yasama organıdır.

<span class="mw-page-title-main">TBMM 1. dönem milletvekilleri listesi</span> 1920 genel seçimleri sonucu (1920–1923)

Birinci Dönem Büyük Millet Meclisi ya da kısaca Birinci Meclis, 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanmış, 1 Nisan 1923'te yeni seçim kararı alarak 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmıştır. Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olarak kabul edilir. Meclisin açılış günü olan 23 Nisan, Türkiye'de millî bayram olarak kutlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan</span> Osmanlı parlamentosunun alt kanadı

Meclis-i Mebûsan, Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli anayasaya göre kurulmuş ve Birinci Meşrutiyet ve İkinci Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmış çift meclisli yasama organının alt organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi ile birlikte, genel parlamentoyu oluşturmaktaydı.

1912 Nisan-Ağustos Osmanlı Meclis-i Mebusanı, 1912 Osmanlı genel seçimleri ile Meclis-i Mebûsan'a seçilen mebusların tam listesidir. 18 Nisan 1912 - 5 Ağustos 1912 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ilk anayasal monarşi dönemi (1876–1878)

Birinci Meşrutiyet, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Aralık 1876'da II. Abdülhamid tarafından ilan edilen, anayasal monarşi rejiminin ilk dönemi. Bu dönemin anayasası Kanun-ı Esasi, yürütme organı padişah II. Abdülhamid, yasama organı ise Meclis-i Umumi'dir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

1914-1918 Osmanlı Meclis-i Mebusanı, Bâb-ı Âli Baskını sonrası 1914'te tek parti düzeninde seçime gidildi ve V. Meclis-i Mebûsan 87 sandalyenin tamamını İttihat ve Terakki kazandı. Bu Meclis I. Dünya Savaşı boyunca görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbekir Vilayeti</span> Osmanlı İmparatorluğunun birinci düzey idari bölümü

Diyarbekir Vilayeti, 1867 yılında kurulan Osmanlı Devleti vilayeti. Vilayetin merkezi Diyarbekirdir.

1877-1878 Osmanlı Meclis-i Mebusanı veya II. Meclis-i Mebusan Osmanlı Meclis-ı Umumisi'nin alt kanadı olan Meclis-i Mebusan'ın II. dönemidir. Meclis, 13 Aralık 1877 - 14 Şubat 1878 tarihleri arasında görev yaptı.

Yenişehirlizade Ahmet Efendi, İzmir'in ilk belediye başkanı ve Meclis-i Mebûsan 1.ve 2. dönem Aydın mebusudur.

Hacı Hafız Mahmut Vecdi Efendi, Osmanlı siyasetçi.

Hacı Ziyaeddin Efendi, -, Türk siyasetçi.

Hacı Mehmed Nuri Efendi, -, Türk siyasetçi.

Vahan Bardizbanyan, Osmanlı Ermeni hukukçu ve siyasetçi.

Osmanlı Ermenileri listesi, kayda değer Osmanlı Ermenilerinin bir kısmını listelemektedir.

Mehmed Nuri Efendi, -, Osmanlı siyasetçi.

Çötelizade Asım Bey, -, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">1908 Osmanlı genel seçimleri</span> Meclis-i Mebusan 3. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1908 Osmanlı genel seçimleri, II. Abdülhamid devrinin sonunda, 23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla, aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında mebus seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki çoğunluğu sağladı ve 17 Aralık 1908'de 3. Meclisi Mebusan açıldı. Bu Meclis, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909'da Kanuni Esasi üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Ayan Meclisinin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911'de tek bir mebusluğu ilgilendiren, ancak siyasi yankıları yüksek olan bir ara seçim yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">1912 Osmanlı genel seçimleri</span> Meclis-i Mebusan 4. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1912 Osmanlı genel seçimleri, II. Meşrutiyet döneminin ikinci Meclis-i Mebûsan'ı padişahın birincisini 18 Ocak 1912'de feshetmesi ve yapılan seçimlerdir.

1919 Osmanlı genel seçimleri, Mütareke yıllarında ve İstanbul, İzmir, Batı Anadolu, Trakya başta olmak üzere ülkenin pek çok bölgesinin işgal altında olduğu bir dönemde gerçekleştirilmiştir.