İçeriğe atla

Me'mun el-Küzberi

Me'mun el-Küzberi
مأمون الكزبري
Suriye Devlet Başkanı Yardımcısı[1]
Görev süresi
25 Şubat 1952 - 28 Şubat 1954
Suriye Başbakanı
Görev süresi
29 Eylül 1961 - 20 Kasım 1961
Yerine geldiğiAbdülhamid es-Serrac (Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin parçasıyken)
Yerine gelenİzzet en-Nus
Suriye Halk Meclisi Başkanı
Görev süresi
24 Ekim 1953 - 16 Şubat 1954
Yerine geldiğiNazım el-Kudsi
Yerine gelenNazım el-Kudsi
Görev süresi
12 Aralık 1961 - 12 Eylül 1962
Yerine gelenSaid el-Gazi
Kişisel bilgiler
Doğum 1914
Şam, Osmanlı Suriyesi, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 2 Mart 1998 (83-84 yaşlarında)
Beyrut, Lübnan
Partisi Arap Kurtuluş Hareketi

Me'mun el-Kuzberî (Arapça: مأمون الكزبري; 1914 - 2 Mart 1998),[2] Suriyeli siyasetçi, başbakan ve devlet başkanı vekili (29 Eylül - 20 Kasım 1961).

Kariyer

Lübnan başkenti Beyrut'ta Lyon Üniversitesinin Saint-Joseph Üniversitesinde uluslararası hukuk okudu, 1943'te Şam'da avukat ve 1948'de Şam Üniversitesinde profesör oldu. 1953'te parlamentoya bağımsız olarak girerek kendisini askerî güç olan Edib Çiçekli ile bağdaştırdı. Parlamento başkanı olarak seçildi ve Çiçekli tarafından anayasa değişikliği yapmak üzere Anayasa Meclisi Başkanı olarak görevlendirildi. Çiçekli ayrıca Küzberi'yi kendi siyasi aracı olan Arap Kurtuluş Hareketinin (AKH) genel sekreteri olarak atadı. Küzberi, ayrıca partinin günlük gazetesi et-Tahrir el-Arabi'yi (Arap Kurtuluşu) de yönetti.

Çiçekli devrildiğinde, Küzberi, meclis başkanı olarak ve anayasaya göre, 25 Şubat 1954'teki olağanüstü toplantıda devlet başkanı seçildi. Suriye ordusunda destekçiler ve Çiçekli muhalifleri arasında askeri çatışmayı önlemeyi başardı ve yönetimi 1949'daki Çiçekli darbesiyle kesilen eski devlet başkanı Haşim el-Etâsî'yi görev süresini tamamlamak için Şam'a geri döndürmeye çağırdı.

Küzberi, AKH'nin başkanı olarak kaldı. Yeni seçimlere katıldı ve aynı yılın Ekim ayında meclise döndü. Şubat 1955'te Başbakan Sabri el-Aseli'nin adalet bakanı olarak atandı ve aynı yılın Eylül ayında Başbakan Said el-Gazi'nin eğitim bakanı oldu. Bu görevi Haziran 1956 yılına kadar tuttu. Mayıs 1956'da Şam Üniversitesinin başkan vekili oldu. 1958'de Şükri el-Kuvvetli başkanlığında Küzberi, hükûmetin bir üyesi olarak Mısır ile Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanan birleşme görüşmelerine katıldı. Birleşme sırasında siyasi olarak aktif değildi ve Suriye Avukatlar Barosu başkanı oldu.

Üç yıl sonra, BAC'yi fesheden 1961 Suriye Darbesi'ni onayladı. Bu darbenin önde gelen subaylarından biri Küzberi'nin kuzeni Haydar el-Küzberi'ydi ve darbe liderleri Me'mun'dan BAC sonrası ilk hükûmeti kurmasını istedi. Küzberi, ağırlıklı olarak teknokratlardan ve üniversite profesörlerinden oluşan bir kabine kurdu. Başbakanlık görevine ek olarak Savunma ve Dışişleri Bakanlığı görevini de üstlendi ve Kasım 1961'deki istifasına kadar devlet başkanı olarak görev yaptı. Asıl amacı, özgür ve demokratik bir seçim yoluyla seçilmiş demokratik bir hükûmeti yeniden kurmaktı. Aralık 1961'de milletvekili seçimleri yapıldı. Küzberi yeniden milletvekili ve meclis başkanı seçildi. Nazım el-Kudsi devlet başkanı oldu. 28 Mart 1962'de hem Küzberi hem de Kudsi, askeri diktatör Abdülkerim en-Nahlavi tarafından bir darbe girişiminde tutuklandı, ancak darbe başarısız olunca serbest bırakıldılar. Küzberi, 12 Eylül 1962'ye kadar meclis başkanı olarak kaldı.

1955'te Bandung'daki Bağlantısızlar Hareketi Konferanslarında ve diğer birçok uluslararası konferansta Suriye'yi temsil etti.

Sürgün ve ölüm

8 Mart 1963'te başka bir darbeden sonra sürgüne gönderildi ve Fas'a taşınmadan önce kısa süreliğine Fransa'ya yerleşti. Rabat, Kazablanka ve Marakeş üniversitelerinde ders verdi. Suriye ve Fas'ta medeni hukukun yorumlanmasında çeşitli kitaplar öğretti ve yayınladı. Arapçanın Fas üniversitelerinde ve mahkemelerinde yayılmasına aktif olarak katıldı. Kitapları Fas mahkemelerinde referans olarak kullanılmaktadır.

1996'da ülkedeki iç savaş sona erince Lübnan'a taşındı. 2 Mart 1998'de Beyrut'ta öldü ve Şam'da toprağa verildi.

Kaynakça

  1. ^ Moubayed, Sami M. (2000). Damascus Between Democracy and Dictatorship. ISBN 9780761817444. 
  2. ^ "March 1998". 11 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Alıntılar

  • Sami Moubayed "Çelik ve İpek: 1900-2000 Suriye'yi Şekillendiren Kadın ve Erkekler" (Cune Press, Seattle, 2005).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şükri el-Kuvvetli</span> Suriyeli siyasetçi (1891-1967)

Şükri el-Kuvvetli, bağımsızlık sonrası Suriye'nin ilk devlet başkanıydı. Kariyerine Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap topraklarının bağımsızlığı ve birliği için çalışan bir muhalif olarak başladı ve bu nedenle aktivizmi nedeniyle hapsedildi ve işkence gördü. Suriye Krallığı kurulduğunda, Kuvvetli bir hükûmet yetkilisi oldu, ancak monarşizmden hayal kırıklığına uğradı ve cumhuriyetçi Bağımsızlık Partisini kurdu. Kuvvetli, 1920'de Suriye'yi kontrol altına alan Fransızlar tarafından derhal ölüme mahkûm edildi. Daha sonra, Suriye-Filistin Kongresi'nin baş büyükelçisi olarak görev yaptığı ve Suudi Arabistan ile özellikle güçlü bağlar geliştirdiği Kahire'ye yerleşti. Bu bağlantılarını Büyük Suriye İsyanı'nı (1925-1927) finanse etmek için kullandı. 1930'da Fransız yetkililer Kuvvetli'yi affetti ve Kuvvetli ardından Suriye'ye döndü ve yavaş yavaş Ulusal Blok'un başlıca lideri oldu. 1943'te Suriye devlet başkanı seçildi ve üç yıl sonra ülkenin bağımsızlığını sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Haşim el-Etâsî</span> Suriyeli siyasetçi ve üç kez devlet başkanı (1875-1960)

Haşim el-Etâsî, 1936'dan 1939'a, 1949'dan 1951'e ve 1954'ten 1955'e kadar Suriye devlet başkanı olarak görev yapmış Suriye milliyetçisi siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Edib Çiçekli</span> Suriyeli asker ve siyasetçi (1909-1964)

Edib el-Çiçekli Suriye askeri lideri ve 1953'ten 1954'e kadar Suriye Devlet Başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">1963 Suriye askerî darbesi</span> Baas Partisini Suriyede iktidara getiren askeri darbe

1963 Suriye askeri darbesi ya da Suriye hükûmetinin adlandırmasıyla 8 Mart Devrimi, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Suriye Bölgesel Şubesi Askerî Komitesi tarafından 8 Mart 1963'te gerçekleştirilen askerî bir darbeydi. Planlamada ve bu planın uygulanmasında, partinin Irak Bölgesel Şubesinin Şubat 1963'te gerçekleştirdiği askerî darbeden esinlenilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Faris el-Huri</span> Suriyeli siyasetçi (1877-1962)

Faris el-Huri Suriyeli bakan, başbakan, Halk Konseyi başkanı ve modern Suriye siyasetinin kurucu babasıdır. Faris El Huri, 14 Ekim 1944 ile 1 Ekim 1945 ve 3 Kasım 1954 ile 13 Şubat 1955 tarihleri arasında Suriye başbakanlığı yapmıştır, 2021 itibarı ile, Suriyeli bir Hristiyanın şimdiye kadar ulaştığı en yüksek siyasi pozisyondur. el-Huri'nin seçimlerdeki popülaritesi kısmen onun sadık seküler ve milliyetçi politikalarının sonucudur. Ölümcül bir Suriye milliyetçisi olarak el-Huri, ilkelerinden asla taviz vermedi ve Pan Arabizm'e ve Suriye ile Mısır arasındaki başarısız birliğe kararlı bir şekilde karşı çıktı. el-Huri, Nasır'ın Mısır'ı ile cumhuriyetçi Suriye, arasındaki kısa ömürlü Birleşik Arap Cumhuriyeti birliğine karşı çıktı. Bütün bunların arasında el-Huri neredeyse 50 yıl boyunca ülkesine hizmet etti. Ünlü Suriyeli romancı Colette Khoury'nin dedesidir.

Arap Kurtuluş Hareketi 25 Ağustos 1952'de Suriye Devlet Başkanı Edib Çiçekli tarafından kurulan bir Suriye siyasi partisiydi, hükûmeti sırasında 1954'e kadar Suriye'deki tek yasal partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Nazım el-Kudsi</span> Suriyenin ilk devlet başkanı

Nazım el-Kudsi, 14 Aralık 1961'den 8 Mart 1963'e kadar Suriye Devlet Başkanı olarak görev yapan Suriyeli bir politikacı.

1961 Suriye askerî darbesi, Suriye Ordusu subaylarının 28 Eylül 1961'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin dağılması ve bağımsız bir Suriye Cumhuriyeti'nin restorasyonu ile sonuçlanan bir ayaklanmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Halid el-Azm</span> Suriyeli siyasetçi (1903-1965)

Halid el-Azm, Suriye'nin ulusal lideri ve beş kez başbakan ve 4 Nisan - 16 Eylül 1941 tarihleri arasında devler başkanı vekili idi. Suriye'nin en önde gelen siyasi ailelerinden biri olan el-Azm ailesinin üyesiydi ve bir Osmanlı diyanet nazırının oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Sami el-Hınnavi</span> Suriyeli siyasetçi ve asker (1898-1950)

Sami Hilmi el-Hınnavi Suriyeli politikacı ve subaydı.

<span class="mw-page-title-main">Fevzi Selu</span> Suriye devlet başkanı (1905-1972)

Fevzi Selu (1905-1972) Suriye askeri lideri, politikacısı ve 3 Aralık 1951'den 11 Temmuz 1953'e kadar Suriye devlet başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Lu'ay el-Etâsî</span> 2. Suriye devlet başkanı

Lu'ay el-Etâsî Suriye Ordusunda kıdemli bir komutandı ve daha sonra 9 Mart ile 27 Temmuz 1963 arasında Suriye devlet başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sami Mubayyed</span> Suriyeli tarihçi ve yazar

Sami Mervan Mubayyed, Osmanlı döneminin sonlarından 1958'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar Şam'ın modern tarihi üzerine kapsamlı yazılar kaleme almış Suriyeli bir tarihçi ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Ziyad el-Hariri</span> Suriyeli asker ve siyasetçi

Muhammed Ziyad el-Hariri Suriye Ordusunun önde gelen eski subaylarından biridir. Sıkı bir Arap milliyetçisi olan Hariri, 1958 yılında Suriye ile Mısır arasındaki birleşmeyi desteklemiş, 1961 yılında Suriye'nin Mısır'dan ayrılmasına karşı çıkmış ve Mart 1963'te ayrılıkçı hükûmeti deviren darbenin baş lideri olarak görev yapmıştır. Nasırcılardan ve Baasçı rakiplerinden siyasi olarak bağımsız olan Hariri, darbenin ardından ordunun genelkurmay başkanı olarak görev yaptı ve ordudaki Baasçı olmayanların geniş çaplı tasfiyesi sırasında görevden alınana kadar kısa bir süre savunma bakanı olarak görev yaptı. Kısa bir süre sonra da siyasi faaliyetlerden çekildi.

<span class="mw-page-title-main">Casim Elvan</span> Suriyeli asker (1928-2018)

Casim Elvan, özellikle Şam yakınlarındaki Katana Üssü'nün komutanlığını yaptığı Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) döneminde (1958-1961) Suriye Ordusunun önde gelen yarbaylardan biriydi. BAC Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın sadık bir destekçisi olan Elvan, Suriye'nin 1961'de birlikten ayrılmasına karşı çıktı ve 1962'de ayrılıkçı hükûmeti devirmek için iki başarısız darbe girişimine liderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Mansur el-Atraş</span> Suriyeli siyasetçi (1925-2006)

Mansur el-Atraş, Suriyeli bir siyasetçi ve gazetecidir. El-Atraş, üniversite arkadaşlarıyla birlikte 1947'de Baas Partisinin ve Suriye bölgesel kolunun kurucu üyelerindendi. Edib Çiçekli'nin devlet başkanlığı sırasında (1951-54) hükûmet karşıtı bir aktivist oldu ve iki kez mahkûm edildi. Çiçekli'nin, El-Atraş'ın babası Sultan el-Atraş'ın desteğini kazanmak için yaptığı başarısız bir girişim sebebiyle serbest bırakıldı. Çiçekli'nin bir askerî darbe sonucu devrildiği 1954'te el-Atraş, parlamento seçimlerinde milletvekili seçilse de Said el-Gazi hükûmetinde görev alma teklifini reddetti. Birleşik Arap Cumhuriyeti döneminde (1958-61), Mısır'ın Pan Arabist Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır'ın destekçilerindendi. Suriye'nin Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılmasına karşı çıktı ve bunu protesto etmek için art arda gelen ayrılıkçı hükûmetlerde görev alma tekliflerini geri çevirdi.

<span class="mw-page-title-main">Cemal el-Etâsî</span> Suriyeli siyasetçi (1922-2000)

Cemal el-Etâsî (1922-2000) Suriyeli bir Arap milliyetçisi, siyasetçi ve yazardı. Kurulduktan kısa bir süre sonra katıldığı Suriye Baas Partisinin ilk ideologlarından biriydi. Partinin anayasasının hazırlanmasına yardımcı oldu ve partinin sloganı olan "Ebedi Mesaja Sahip Birleşik Bir Arap Ulusu"nu icat eden kişi oldu. Ayrıca partinin günlük gazetesi El-Baas'ın baş editörü olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Sami Dürubi</span> Suriyeli diplomat ve siyasetçi (1921-1976)

Sami Dürubi Suriyeli siyasetçi, diplomat, yazar, çevirmen, üniversite profesörü ve filozoftur. 1960'lı yıllar boyunca Suriyeli bir diplomat olarak çalışmış, sırasıyla Brezilya, Fas, Yugoslavya ve Mısır'ın yanı sıra Arap Birliği, İspanya ve Kutsal Makam'da Suriye büyükelçisi olarak görev yapmıştır. 1963'te kısa bir süre eğitim bakanı olarak görev yaptı. Ayrıca çok sayıda edebi eseri Arapçaya çevirdi.

<span class="mw-page-title-main">Abdülvehhâb Havmad</span> Suriyeli siyasetçi, avukat, kriminolog ve profesör (1915-2002)

Abdülvehhâb Havmad Suriyeli siyasetçi, avukat, kriminolog ve profesör.

<span class="mw-page-title-main">Sabri el-Aseli</span> Suriyeli siyasetçi (1903-1976)

Sabri el-Aseli Suriyeli bir siyasetçidir ve üç kez Suriye başbakanı olmuştur. Ayrıca 1958 yılında Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin başkan yardımcısı olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.