İçeriğe atla

McDonnell Douglas DC-10

DC-10
Ghana Airways DC10-30
Ghana Airways DC10-30
TürüYolcu, kargo ve askerî nakliye
Ulusal köken ABD
ÜreticiMcDonnell Douglas
İlk uçuş29 Ağustos 1970
Hizmete giriş5 Ağustos 1971 American Airlines
DurumuÜretim bitti.
Ana kullanıcıFedEx (84)
Üretim aralığı1968-1988
Üretim sayısıDC-10: 386
KC-10: 60
DeğişimleriKC-10 Extender

McDonnell Douglas DC-10 Üç motorlu, orta ve uzun mesafeler için tasarlanmış, geniş gövdeli uçak. İki motor kanatlarda yer alırken üçüncü motor kuyrukta, dikey stabilizatörün altına yerleştirilmiştir.

Piyasa şartlarında Airbus A300, Boeing 747 ve Lockheed L-1011 Tristar ile yarışmıştır. Üretimin bittiği 1988 yılına dek 446 adet üretilmiştir. Ayrıca Amerikan Hava Kuvvetleri için de KC-10 Extender markası ile havadan havaya yakıt ikmali amaçlı 30 adet üretilmiştir. Yerini daha sonra 1990 yılında servise giren MD-11'e bırakmıştır.

DC-10 planlaması 1967 yılında başladı. McDonnell Douglas'ın McDonnell Aircraft Corporation ve Douglas Aircraft Company şirketlerinin 1967 yılındaki birleşimi sonrası ilk taşımacılık amaçlı uçakları olacaktı. Özellikle American Airlines için 747'ye rakip olabilecek bir uçak olması amacı ile tasarlanıyordu. İlk uçuş 29 Ağustos 1970 yılında gerçekleşti. 5 Ağustos 1971'de de American Airlines tarafından ticari uçuşlar için teslim alındı.

3 Mart 1974 tarihinde Türk Hava Yolları'na ait DC-10-10 tipi uçak, kargo kilidi hatası yüzünden, Paris yakınlarındaki Ermononville Ormanı'na çakılmıştır. 333 yolcu ve 13 mürettebattan hepsi hayatını kaybetmiştir.

İlk sürüm DC-10'lar seri 10 olarak biliniyordu ve menzilleri 6,112 km. idi. Seri 20 de bu mesafe 9,265 km. ye, seri 30 da 10,010 km. ye kadar çıktı.

Son DC-10'un üretimi 1988 yılında bitirilerek Nigeria Airways'e teslim edildi.

Günümüzde yüksek taşıma kapasitesi nedeniyle pek çoğu kargo uçağına çevrildi. 2008 yılında ise Biman Bangladeş Airlines'a ait DC-10-30 uçağı yolcu taşımaya devam eden tek DC-10 oldu.

7 Aralık 2013 itibarı ile DC-10 ile yolcu taşımaya devam eden Biman Bangladeş Airlines'ta son yolculu DC-10 uçuşunu yapacağını bildirmiştir. DC-10 meraklıları için Şubat 2014'te Dakka'dan İngiltere'ye bir uçuş düzenlendi.[1]

Çeşitleri

  • DC-10-10 (122 adet): Asıl sürümü. Kullanıcıları; American Airlines(35), Continental Airlines(8), Laker Airways(6), National Airlines(11), Türk Hava Yolları(3), United Airlines(46) ve Western Airlines(13).
    KC-10 Extender yakıt ikmalinde
  • DC-10-10CF (9 adet): Yolcu/Kargo olarak kullanılabilen model. Üretim;Continental Airlines(8) ve United Airlines(1).
  • DC-10-15 (7 adet): "DC-10 Sport" olarak da bilinirAeroméxico ve Mexicana için üretildi. 7 adet.
  • DC-10-20
  • DC-10-30 (164 adet): En yaygın modeldir. 1972 ve 1988 arası üretilmiştir. Kullanıcılar; Lufthansa (11), Swissair (11), VARIG (11), KLM (10) ve Iberia (9) en bilinenlerdir.
  • DC-10-30CF (26 adet): Yolcu/Kargo olarak kullanılabilen model. Kullanıcılar;Martinair Holland(4), Overseas National Airways(5), Sabena(5), Trans International Airlines(3) ve World Airways(9). Sabena hem kargo hem yolcuları DC-10-30CF modelinde bir arada taşıyan tek şirkettir.
  • DC-10-30ER (6 adet)
  • DC-10-30F (10 adet): FedEx tüm kargo modellerinin müşterisidir.
10 Tanker söndürme amaçlı su nakliyesi gösterisinde
  • DC-10-40 (42 adet)
  • KC-10A Extender (60 adet): Askerî sürümüdür. Havadan yakıt ikmali için kullanılan en uzun menzilli uçaktır.
  • KDC-10 (3 adet): Hollanda Hava Kuvvetleri için askerî havadan yakıt nakliye uçağı. (DC-10-30CF)'un KC-10'a en basit dönüşümüdür.
  • MD-10
  • 10 Tanker: Bir DC-10-10 yine havadan yakıt ikmal uçağına dönüştürülmüştür.

Özellikler

DC-10-10 DC-10-15 DC-10-30 DC-10-40
Kokpit ekibi Üç
Yolcu 250-380250-380250-380250-380
Uzunluk 182 ft 3 in (55.5 m)180 ft 8 in (55 m)181 ft 7 in (55.4 m)182 ft 3 in (55.5 m)
Yükseklik 58 ft 1 in (17.7 m)
Max. iç genişlik 18 ft 2 in (5.54 m)
Kanat açıklığı 155 ft 4 in (47.3 m)165 ft 4 in (50.4 m)
Boş ağırlık 240,171 lb (108,940 kg)266,191 lb (120,742 kg)270,213 lb (122,567 kg)
Max. kalkış ağırlığı 430,000 lb (195,045 kg)455,000 lb (206,385 kg)572,000 lb (259,459 kg)555,000 lb (251,701 kg)
Hız 600+ mph (965+ km/h)
Max mesafe, yüklü 3,800 miles (6,114 km)4,350 mi (7,000 km)6,220 mi (10,010 km)5,750 miles (9,252 km)
Max. yakıt kapasitesi 21,700 US gal
(82,134 L)		26,647 US gal
(100,859 L)		36,650 US gal
(138,720 L)		36,650 US gal
(138,720 L)
Kalkış mesafesi 8,612 ft (2,625 m)7,257 ft (2,212 m)9,341 ft (2,847 m)9,242 ft (2,817 m)
Uçuş tüksekliği 42,000 ft (12,802 m)
Motor modeli (x 3) GE CF6-6DGE CF6-50C2FGE CF6-50CPW JT9D-59A
Motor gücü (x 3) 40,000 lbf (177.9 kN)46,500 lbf (206.8 kN)51,000 lbf (226.9 kN)53,000 lbf (235.8 kN)

Dış bağlantılar

Northwest Airlines DC-10-30.

İlşikili içerik

Wikimedia Commons'ta McDonnell Douglas DC-10 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlişkili

Benzer uçaklar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boeing KC-135 Stratotanker</span> Amerikan yakıt ikmal ve kargo uçağı

Boeing KC-135 Stratotanker, Boeing firması tarafından üretilen, Türk Hava Kuvvetleri'nin envanterinde de bulunan ve havada yakıt ikmali yapan uçaktır. Boeing 367-80 prototip uçağı temel alınarak geliştirilmiştir. Aynı uçak Boeing 707 yolcu uçağına da temel olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 747</span> Boeing tarafından üretilen, orta-uzun menzilli, geniş gövdeli yolcu-kargo uçağı

Boeing 747, havayolu taşımacılığında kullanılan bir jet uçağıdır. İlk ticari uçuşunu 1970 yılında gerçekleştirmiştir. Büyüklük rekorunu Airbus A380'in hizmete girdiği 2006 yılına kadar elinde tutmuştur. 2006 yılı itibarıyla en uzun kanat genişliğine Hughes H-4 Hercules sahiptir ancak en büyük ticari uçak, Sovyet yapımı kargo uçağı Antonov An-225'tir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas MD-80/MD-90</span> Yolcu Uçağı

McDonnell Douglas MD-80 ve MD-90; çift motorlu, orta sınıf ve tek koridorlu ticari jet uçağı. Her ikisi de DC-9 adlı modelden türetilmiştir. MD-80'ler 1980 yılında piyasaya sunulmaya başlanmasının ardından, 1989 yılında da MD-90'lar geliştirilmiştir. Her iki uçağın da yolcu kapasitesi aslen 140 iken, 172 yolcuya kadar çıkarılabilmekteydi. İlk ticari yolculuğuna Swissair ile çıkan uçak, 1998 yılında ise yerini Boeing 717'ye bıraktı. 717'nin orijinal ismi MD-95 olmasına karşın McDonnell Douglas—Boeing şirketlerinin birleşmesi sonrası yeniden adlandırıldı. 23 Mayıs 2006 tarihinde son iki Boeing 717 siparişinin teslimi ile DC-9 uçak ailesinin 41 yıllık üretim süreci sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas DC-9</span> Yolcu Uçağı

McDonnell Douglas DC-9, çift motorlu jet uçağıdır. İlk kez 1965 yılında imal edilmiş, piyasaya bir yıl sonra sunulmuştur. Kısa mesafeli ve sık uçuşlar için dizayn edilmiştir. Son DC-9 Ekim 1982 tarihinde teslim edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Douglas DC-7</span>

Douglas DC-7 Jet motorlu uçak imali öncesi Douglas Aircraft Company tarafından üretilen en son büyük piston motorlu uçaktır. 1953 - 1958 yılları arasında 338 adet üretilmiştir ve 40 civarı halen servistedir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 717</span>

Boeing 717, Çift motorlu jet uçağı. Dizaynı McDonnell Douglas şirketince yapılan uçak, şirketin Boeing bünyesine katılması sonrası piyasaya Boeing 717 olarak sürülmüştür. İlk sipariş 1995 yılında alınmış, 1999 Eylül'ünde de ilk teslimat yapılmıştır. Boeing 717 üretimine Mayıs 2006'da son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Airbus A320 ailesi</span>

Airbus A320 ailesi Almanya, Fransa, İspanya, Birleşik Krallık ve Hollanda ortaklığından oluşan Airbus S.A.S. ailesinin kısa ve orta menzilli uçağıdır. Airbus A320 serisi A318, A319, A320, A321 ve ACJ özel jet versiyonlarından oluşur. İlk uçuşunu 1987 yılında gerçekleştiren A320 serisi fly by wire Flight control sistemini kullanan ilk yolcu uçaklarıdır. Yolcu uçakları arasında bu güne kadar 4658 adetten fazla üretilerek en büyük rakibi Boeing 737'in arkasından ikinci sıradadır. 1965 yılında üretime başlayan Boeing 737 şu ana kadar 8000'i geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 777</span> yolcu uçağı

Boeing 777 Uzun menzilli, geniş gövdeli, Çift koridorlu, çift motorlu yolcu uçağı. Boeing Ticari Uçaklar tarafından üretilmektedir. Dünyanın en büyük ve yaygın büyük çap turbofan motorlu, üç sınıfta 283 ve 368 arasında tek sınıf yapılandırmasında 550 yolcu taşıma olanağına sahip, 5235 ila 9380 deniz mili 'ye kadar menzili vardır. 777'ye dışarıdan bakıldığında diğer uçaklardan ayırt edici özellikleri, yuvarlak gövde kesiti, bıçak-kuyruk konisi, altı tekerlekli ana iniş takımı. Boeing 777'in ilk telesiyejli filosiyeline göre, bilgisayar aracılı kontrolleri var. Ayrıca, tamamen bilgisayar destekli tasarımla tasarlanan ilk ticari uçak.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 767</span>

Boeing 767, Amerikan yapımı, orta menzilli, geniş-vücutlu, iki motorlu yolcu ve kargo taşımacılığında kullanılan uçaktır: 767-200 // 767-200ER // 767-300 // 767-300ER // // 767-400ER // 767-300F Kargo olmak üzere 6 modeli vardır. Yolcu kapasitesi 181 ile 375 arası değişir, normal seyir hızı her altı modelde de 0.8 mach (851 km/h) dır. Maksimum Yüklü Menzili 5,200 = 6,590 deniz mili (9,400=12,200 km)dir. İlk hizmete 1982’de girmiştir. Ve aynı zamanda aletli uçuş kullanan ilk yolcu uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas MD-11</span>

McDonnell Douglas MD-11 Amerikan yapımı, üç motorlu, orta-uzun mesafeler için tasarlanmış geniş gövdeli yolcu uçağı. DC-10 dan geliştirilmiştir. Kanat yapısındaki değişiklikler, motorun güçlendirilmesi, tamamıyle dijital kokpit yapısı onu DC-10'dan ayıran bazı özelliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Dar gövdeli uçak</span>

Dar gövdeli uçak, uçaklarla ilgili, teknik bir terimdir.

Pratt & Whitney bir Amerikan havacılık ve uzay şirketidir, merkezi Hartford, Connecticut'tadır. United Technologies Corporation (UTC)'ye bağlı bir kuruluştur. Pratt & Whitney'in uçak motorları hem sivil havacılıkta hem de askeri havacılıkta yaygın olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Yolları'nın 981 sefer sayılı uçuşu</span> Kanunlu ya da yasaya dayanan bir uçuş

Türk Hava Yolları Uçuş 981, 3 Mart 1974 tarihinde Türk Hava Yollarına ait McDonnell Douglas DC-10 model yolcu uçağının Paris-Londra seferini yaparken düşmesi sonucu 13'ü mürettebat 333'ü yolcu 346 kişinin ölümüyle sonuçlanan uçuş. Uçak, yük kapısının düşük basınç sonucu patlaması nedeniyle Paris'in kuzeyindeki Ermenonville Ormanı'na çakılmıştır. Bu olay havacılık tarihinin dördüncü büyük kazasıdır.

McDonnell Douglas, 1967'de McDonnell Aircraft ve Douglas Aircraft Company birleşmesiyle kurulan büyük bir Amerikan havacılık imalat anonim şirketi ve savunma müteahhitti idi. O zamandan otuz sene sonraki Boeing ile birleşmesi sırasında, DC-10 yolcu uçağı ve F-15 Eagle hava üstünlüğü avcı uçağı ve F/A-18 Hornet çok amaçlı avcı uçağı gibi birkaç iyi tanınan ticari ve askeri uçak üretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Airbus A310 MRTT</span> Airbus A310 MRTT, Airbus tarafından üretilen bir tanker ve stratejik nakliye uçağıdır

Airbus A310 MRTT, Airbus tarafından üretilen bir tanker ve stratejik nakliye uçağıdır. Uçak, Airbus A310 üzerinden geliştirilmiş olup Alman Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney JT8D</span>

Pratt & Whitney JT8D, Pratt & Whitney tarafından Şubat 1963'te Boeing 727'nin ilk uçuşu ile tanıtılan düşük baypaslı bir turbofan motorudur. ABD Donanması A-6 Intruder saldırı uçağına güç veren Pratt & Whitney J52 turbojet motorunun bir modifikasyonuydu. Volvo RM8, Saab 37 Viggen avcı uçağı için İsveç'te lisanslı olarak üretilmiş bir son yakma sürümüdür. Pratt & Whitney ayrıca FT8 olarak elektrik santrali ve gemi tahrik sistemi için statik versiyonlar satıyor.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737 Classic</span>

Boeing 737 Classic, Boeing tarafından üretilmiş olan bir dar gövdeli uçak serisi. Orijinal Boeing 737'nin ikinci jenerasyonu. Gelişimine 1979 yılında başlandı. İlk varyasyon olan 737-300, ilk uçuşunu Şubat 1984'te gerçekleştirdi ve hizmete aynı yılın Kasım ayında girdi. Daha uzan olan 737-400, ilk kez Şubat 1988'de uçtu ve aynı yıl hizmete girdi. En kısa varyasyon olan 737-500 ise ilk uçuşunu Haziran 1989'da gerçekleştirdi ve 1990'da hizmete girdi.

<span class="mw-page-title-main">Trijet</span>

Trijet üç jet motoruyla çalışan bir jet uçağıdır. Genel olarak, yolcu havayolu trijetleri, turbofan teknolojisinin ilerlemesine ek olarak yenilikçi motor konumları nedeniyle ikinci nesil jet uçakları olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">General Electric CF6</span>

ABD askeri tanımı F103 olan General Electric CF6, GE Aviation tarafından üretilen bir yüksek baypaslı turbofan motor ailesidir. İlk yüksek güçlü yüksek baypaslı jet motoru olan TF39'a dayanan CF6, çok çeşitli sivil uçaklara güç sağlar. Temel motor çekirdeği ayrıca LM2500, LM5000 ve LM6000 ile denizcilik ve elektrik üretimi turboşaftlarına da güç sağlar. Yavaş yavaş yerini yeni GEnx ailesi alıyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.