İçeriğe atla

Mbutiler

Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde Mbutilerin yaşadığı Ituri yağmur ormanı

Mbutiler veya Bambutiler, Afrika'nın Kongo bölgesinde yaşayan birçok yerli pigme grubundan biridir. Dilleri, Nil-Sahra dil grubunun bir alt grubu olan Orta Sudan dillerine ve aynı zamanda Bantu dillerine aittir. Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin kuzey ve kuzeydoğu kısmının 70.000 km2'sini kapsayan Ituri tropikal yağmur ormanlarında yaşamaktadırlar.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uganda</span> Doğu Afrikada bulunan bir ülke

Uganda ya da resmî adıyla Uganda Cumhuriyeti, Afrika kıtasının doğu kesiminde yer alan ve denize kıyısı olmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını kuzeyde Güney Sudan, doğuda Kenya, güneyde çoğu sınırı Victoria Gölü ile oluşan Tanzanya, güneybatıda Ruanda ve batıda ise Kongo Demokratik Cumhuriyeti oluşturmaktadır. Ülkenin başkenti Kampala'dır.

<span class="mw-page-title-main">Zambiya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zambiya ya da resmî adıyla Zambiya Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güney bölümünde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke Zambiya ismi ile bağımsızlığını kazanmadan önce Kuzey Rodezya adı ile 1924'ten 1964 yılına kadar Birleşik Krallık sömürgesi olmuş ve bu tarihten sonra da Birleşik Krallık'ın himayesi altına girmiştir. Ülkenin Angola, Kongo DC, Tanzanya, Malavi, Mozambik, Zimbabve, Namibya ve Botsvana'ya sınırı bulunmaktadır. Ülkenin ismi Zambezi nehrinden oluşturulmuştur. Zambiya, 24 Ekim 1964 tarihinde Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin başkenti Lusaka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Fransızca</span> Romen dili

Fransızca, Hint-Avrupa dil ailesinin bir Romen dilidir. Tüm Romen dillerinde olduğu gibi, Roma İmparatorluğu'nun Halk Latincesinden türemiştir. Fransızca, Gallo-Romen dillerinden, Galya'da konuşulan Latinceden ve özellikle Kuzey Galya'da gelişmiştir. En yakın akrabası Oïl dilleridir. Fransızca, Gallia Belgica gibi Kuzey Roma Galyası'nın yerli Kelt dillerinden ve Roma sonrası Frank işgalcilerin (Cermen) Frank dilinden de etkilenmiştir. Bugün, Fransız sömürge imparatorluğu sayesinde, en önemlisi Haiti Kreolü olmak üzere, Fransız kökenli çok sayıda kreol dili vardır. Fransızca konuşan bir kişi veya ulus, Frankofon olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Gabon</span> Batı Afrikada bir ülke

Gabon ya da resmî adıyla Gabon Cumhuriyeti, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını kuzeyde Kamerun, kuzeybatıda Ekvator Ginesi ile güney ve doğuda ise Kongo Cumhuriyeti oluşturmaktadır. Ülkenin batı bölümünde sınırı ise Gine Körfezi'ni de içine alacak şekilde Atlas Okyanusu oluşturmaktadır. Ekvator çizgisi üzerinde yer alan ülkenin başkenti ise Libreville'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Demokratik Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bir ülke

Kongo Demokratik Cumhuriyeti,, eski adıyla Zaire, Orta Afrika'da bir ülkedir. Yüzölçümü bakımından Sahra Altı Afrika'nın en büyük, Afrika'nın ikinci büyük, dünyanın ise 11. büyük ülkesidir. 105 milyonluk nüfusuyla en kalabalık Frankofon ülkedir. Ayrıca Afrika'nın en kalabalık 4., dünyanın ise 15. ülkesidir. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan, Uganda, Ruanda, Burundi, Tanzanya, Zambiya, Angola, Kongo Cumhuriyeti ve 40 km'lik bir sahil şeridi ile Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Ülkenin başkenti Kinşasa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bir ülke

Kongo Cumhuriyeti, Afrika kıtasının orta batı bölümünde yer alan bir ülkedir. Kongo-Brazzaville olarak da adlandırılan ve 1969 ile 1991 yılları arasında Kongo Halk Cumhuriyeti olarak varlığını sürdüren ülkenin sınır komşularını Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo DC, Angola'ya bağlı olan ancak anakara ile fiziki bağlantısı bulunmayan Cabinda bölgesi, Gabon ve Atlas Okyanusu oluşturmaktadır. Ülkenin başkenti Brazzaville'dir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Orta Afrika Cumhuriyeti ya da yaygın kullanımı ile Orta Afrika, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Çad, Sudan, Güney Sudan, Kongo DC, Kongo Cumhuriyeti ve Kamerun oluşturmaktadır. Ubangi-Chari ismi ile geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke, 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülkenin başkenti Bangui'dir.

<span class="mw-page-title-main">Nil-Sahra dilleri</span>

Nil-Sahra dilleri, Nubiya da dahil olmak üzere, Chari ve Nil nehirlerinin üst kısımlarında konuşulan bir Afrika dilleri grubudur. Merritt Ruhlen'in 1987 yılındaki hesaplarına göre, Nil-Sahra dilleri kabaca 11 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Bu dil ailesi kendi içinde aşırı derecede farklılıklar gösterir ve Hint-Avrupa ve hatta Nijer-Kongo dillerine göre bile çok daha fazla olan bu farklılıklar nedeniyle de tartışmalı durumdadır. Az sayıda tarihsel dil bilimci bu aileyi bir bütün olarak çalışmaya çaba göstermiş ve bunların bazıları da geçerliliğini reddetmiştir. Özellikle tartışmaya yol açan konu, Songhay dillerinin eklenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bantu dilleri</span>

Bantu dilleri, Nijer-Kongo dillerinin Sahraaltı Afrika'da konuşulan 400'den fazla dili içeren önemli bir koludur.

<span class="mw-page-title-main">Yorubaca Vikipedi</span> Vikipedinin Yorubaca dili sürümü

Yorubaca Vikipedi Vikipedi'nin Yorubaca dilindeki versiyonudur. 1 Şubat 2008 itibarıyla 6161 maddeyi geçmiştir. Bu rakam 93. büyük Vikipedi dil versiyonu yapmaktadır. Nijer-Kongo dillerinden bin madde sayısını geçen 3 Vikipedi'den biridir.

<span class="mw-page-title-main">UTC+01.00</span>

UTC+01:00, UTC'den 1 saat ileri zaman dilimi.

Bantu şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Tvalar</span>

Amerikan Havayolları ile birleştirilen havayolları için, Trans World Airlines'a bakın
Güney Afrika Twa halkları için, Pigmeler sayfasına bakın

2006 Afrika Uluslar Kupası 25. kez Mısır'da düzenlenen Afrika Uluslar Kupası'dır. 2004'te olduğu gibi, bu turnuvada da 16 takım 4'erli şekilde dört gruba ayrılmıştır. Mısır, Fildişi Sahili'ni 0-0 biten maçın sonunda penaltılarla 4-2 yenerek beşinci şampiyonluğunu kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">UTC+02.00</span>

UTC+02:00, UTC'den 2 saat ileri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Nijer-Kongo dilleri</span> Sahra Altı Afrikada konuşulan en büyük dil ailesi.

Nijer-Kongo dilleri, Afrika'nın konuşur, coğrafî yayılım ve dil sayısı bakımından en büyük dil ailesidir. Ethnologue'a göre yaklaşık 1500 dili barındıran ve 700 milyon konuşuru olan aile; dünyada dil sayısı bakımından en büyük, konuşur sayısı bakımından ise 3. en büyük aile olarak sınıflandırılır.

1992 Afrika Uluslar Kupası, Afrika Futbol Konfederasyonu üyesi ülkelerin katıldığı Afrika Uluslar Kupası'nın 18. turnuvası. Senegal'in ev sahipliğinde, 12-26 Ocak tarihleri arasında düzenlendi. 12 takımın katıldığı turnuvada Fildişi Sahili, organizasyon tarihindeki ilk şampiyonluğunu elde etti.

<span class="mw-page-title-main">1998 Afrika Uluslar Kupası</span>

1998 Afrika Uluslar Kupası, Afrika Futbol Konfederasyonu üyesi ülkelerin katıldığı Afrika Uluslar Kupası'nın 21. turnuvasıdır. Burkina Faso'nun ev sahipliğinde, 7-28 Şubat tarihleri arasında düzenlenmiştir. 16 takımın katıldığı turnuvada Mısır, organizasyon tarihindeki dördüncü şampiyonluğunu elde etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Benue-Kongo dilleri</span>

Benue-Kongo dilleri, Sahra Altı Afrika'nın çoğunu kapsayan Nijer-Kongo dil ailesinin büyük bir alt bölümüdür. Çoğunlukla Nijerya'da konuşulan Orta Nijerya dilleri ve Nijerya'da, Kamerun'da ve Sahra Altı Afrika'nın çoğunda konuşulan Bantu dillerini içeren Güney Bantoid dilleri olacak şekilde iki ana daldan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Afrika Saati</span>

Batı Afrika Zaman Dilimi veya WAT, batı-orta Afrika'da kullanılan bir saat dilimidir.