Mağara, yüzeyle bağlantısı olan ve gün ışığı ile bağlantısı kaybolacak derinliğe ve en az bir insanın sürünerek girebilmesine olanak verecek genişlik ve yüksekliğe sahip olan yeraltı boşluklarıdır. Speleoloji mağaraları inceleyen bilim dalıdır.
Keloğlan Mağarası, Denizli 'nin Acıpayam ilçesine bağlı Dodurgalar kasabasının sınırları içerisinde bir mağaradır. Mağaranın bulunduğu nokta, Denizli-Antalya karayoluna 3 km mesafededir. Mağaranın ortalama yüksekliği 5-6 metre, gezi alanı 145 metredir.
Jama Pekel olarak bilinir. Pekel Mağarası Slovenya'daki Šempeter v Savinjski dolini yakınındaki karstik bir mağaradır. Pekel slovencede cehennem anlamına gelir. Girişin yakınındaki kaya şeytanın görüntüsüne benzer.
Deniz mağarası, kıyı mağarası veya diğer adıyla dalga oyukluğu, deniz ya da göllerdeki dalga hareketleri sonucunda sarp kayalıklarda oluşan mağaralar. Deniz mağaraları, dalgaların doğrudan kayalara çarparak kırıldığı kayalık uçlarında ya da kıyılarda görülürler. Yeraltı suyu, akışı sırasında daha az dirençle karşılaşacağı rotaları, kırık ve çatlaklı bölümleri tercih eder. Karbonik asit içeren yeraltı suyunun bu rotalardaki akışı sırasında devam eden çözünme, milimetre boyutunda başlayıp, zamanla kilometrelerce uzunluğa sahip yeraltı akım kanallarının ve mağaraların oluşmasına neden olur.
Taşkuyu mağarası, Mersin ili Tarsus ilçesinin yaklaşık 10 km kuzeybatısında, Taşkuyu Köyü'nde bulunan mağara. Taşkuyu Mağarası; permo-karbonifer yaşlı mermerler ile bunları örten miyosen yaşlı kireçtaşları dokanağında gelişmiştir. Mağaranın girişi deniz seviyesinden 214 metre yüksekte ve bilinen toplam uzunluğu 470 metredir. Yüzeye son derece yakın bulunan mağarada sıcaklık 19.5 °C-24 °C ve nisbi nem %77-%89 arasındadır.
Türkiye'de yaklaşık 40.000 adet mağara bulunmaktadır. Ülke topraklarının %40'ı mağara oluşumuna elverişli yapıdadır. Çoğunluğu Batı ve Orta Toroslar'da olmak üzere 1100 mağaranın incelenmesi tamamlanmıştır. Mağara oluşumları bakımından önemli bir jeolojik-jeomorfolojik nitelik olan karstlaşma Türkiye'de Batı ve Orta Toros Dağlarında yer almaktadır. Türkiye'nin en uzun ve en derin mağaraları bu dağ kuşağı üzerindedir.
Mağara ressamlığı, yaklaşık 40.000 yıl önce çoğunlukla tarih öncesi kökenli mağara duvarlarında boyanmış çizimlerdir. Paleolitik mağara resimlerinin kesin amacı bilinmemektedir. Kanıtlar, bulundukları mağaraların devam eden izleri bulunmadığından, sadece yaşayan alanların süslemeleri olmadığını göstermektedir. Ayrıca genellikle kolayca erişilemeyen mağaralarda bulunurlar. Bazı teoriler, mağara tablolarının başkalarıyla iletişim kurmanın bir yolu olabileceğini ve diğer teorilerinde bunların dini veya törensel bir amaç sunduğunu kabul edilmektedir.
Baradla Domica mağara sistemi, Macaristan'da yer alır ve mağara çökelleri nedeniyle ziyaret edilmiş en uzun mağaradır. Aggtelek Karstik Bölgesi'nin bir parçası olarak, mağara sistemi 25.5 km uzunluğundadır ve 5.3 km'lik Domica Mağarası'nı içerir. Mağara, köyün kenarına bakan yüksek beyaz bir uçurumun eteğindeki Aggtelek'de doğal bir girişe sahiptir. Mağaranın önemli bir bölümünde, sarkıtların eşsiz manzarasını sunan çeşitli renk ve şekiller bulunmaktadır. Yeraltı nehri suları, sel olduğunda mağaranın ana kolundan geçer. Mağaraya doğal girişler antik zamanlardan beri açıktır ve mağara içinde Neolitik yerleşim izleri vardır.
Moncks Mağarası, Christchurch'teki Redcliffs'te bulunan bir mağara. 1889 yılında işçiler tarafından yol yapımı için yapılan kazılar sırasında keşfedilen ahşap eserler ile dikkat çekmektedir.
Ruakuri Mağarası, Yeni Zelanda'nın Waitomo bölgesindeki en uzun yeraltı mağarasıdır. İlk olarak 400 ila 500 yıl önce yerel Maoriler tarafından keşfedildi. Ruakuri adı vahşi köpeklerin mağaranın ağzına ev yapmaları nedeniyle 300 yıl kadar sonra verilmiştir.
Quadiriki Mağaraları ya da Guadirikiri Mağaraları ya da Quadirikiri Mağarası, Aruba adasındaki Arikok Millî Parkı'nda yer alan mağaralardır. Turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği üç mağara bulunur. Mağaralar bir kireç taşı uçurumun tabanında yer almaktadır. Amerindian petroglifler içermektedirler. Mağaraların adı Arawak kökenlidir.
Veryovkina Mağarası 2.223 metrelik derinliğiyle dünyanın bilinen en derin mağarasıdır. Abhazya'da yer alan mağaranın girişinin deniz seviyesinden yüksekliği 2.285 metredir. Mağaranın girişi 3x4 metre genişliğindedir.
Kızıl Mağaralar veya Kızıl-Koba - Perferna köyünden 3 km uzaklıktaki Kırım dağlarında yer alan mağaralardan oluşan bir alan.
Çayırköy Mağarası Türkiye'nin kuzeyindeki Zonguldak ili Çayırköy ilçesinde bulunan bir mağaradır. Mağaranın uzunluğu yaklaşık olarak 1150 metredir. Mağara turizme açık olmayıp gerekli güvenlik ve mağaracılık ekipmanlarıyla, rehber eşliğinde ziyaret edilebilmektedir.
İnağzı Mağarası Türkiye'nin kuzeyindeki Zonguldak ilinde, şehir içinde bir mağara. Kilimli yolunun 15. kilometresinde deniz kıyısında bulunmaktadır. Toplam uzunluğu 800 metre olan mağaraya, denize bakan fosil ağızla girilmektedir. 50 metreden itibaren bir insanın ancak sığabileceği bir delikten sonra yer yer yeraltı deresi ile devam etmektedir. 400 metrede sifon vardır ve suların çekildiği dönemde yürünerek geçilebilmektedir. Buradan itibaren 400 metre daha ilerleyip sifonla sonlanmaktadır.
Amatérská Mağarası, Moravya, Çek Cumhuriyeti'ndeki en uzun mağara sisteminin bir parçasıdır. Arkeolojik keşiflerle de ünlüdür. Zaman zaman ziyarete açılmasına rağmen girişi dışında halka açık değildir.
Cuciulat Mağarası Romanya'nın Sălaj ilindeki Letca komünündeki Cuciulat köyünün yakınında, Podișul Someșan platosunda yer alan bir mağaradır. Orta Avrupa'da bilinen en eski mağara resimlerine ev sahipliği yapmaktadır.
Peştera cu Oase, Romanya'nın güneybatısındaki Caraș-Severin ilindeki Anina şehri yakınlarında bulunan ve 37.000 ila 42.000 yıl önce yaşadıkları kabul edilen en eski Avrupa erken modern insanlarından (EEMH) bazılarının yaşadığı 12 karstik galeri ve odadan oluşan bir mağara sistemdir.
Hadži -Prodan Mağarası, orta batı Sırbistan'daki İvaniçe'den 7 kilometre (4,3 mi) uzaklıktaki Raščići köyünde bulunan, Paleolitik döneme tarihlenen arkeolojik sit alanı ve ulusal bir tabiat anıtıdır. Deniz seviyesinden 630 m yüksekliğe sahip oldukça dar ve yüksek ağzı, Rašćanska nehri vadi yatağının yaklaşık 40 m üzerinde yer alır ve güneye doğru bakmaktadır. 345 metre (1.132 ft) uzunluğundaki mağara Geç Kretase'de "kalın tabakalı masif" Senoniyen kalkerinde oluşmuştur. Tarih öncesi çanak çömlek parçaları ve Pleistosen fauna fosilleri İvaniçe'den Zoran Vučićević tarafından ortaya çıkarıldı. Mağara girişinde ve ana mağarada, özellikle Mağara ayısı ve Demir Çağı eser keşiflerinin yapıldığı bildirildi. Mağaranın adı, 19. yüzyıldan kalma bir Sırp devrimci olan Hadži-Prodan'ın onuruna verilmiştir.
Tomaž Planina Sloven bir mağara fotoğrafçısı, mağara bilimci ve botanikçiydi. En çok mağara fotoğrafçılığı, laboratuvar ip testi, özellikle düğümlerle bağlantılı çalışmaları ve tek ip tekniğinin geliştirilmesine katkısıyla tanınıyordu.
