İçeriğe atla

Mazama Dağı

Mazama Dağı
Mount Mazama
Mazama Dağı patlaması ile zirvede ortaya çıkan Krater Gölü
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik2.487 m "Hillman Peak Zirvesi"
Çıkıntı"Hillman Peak Zirvesi"
Koordinatlar42° 57' 15 K
122° 10' 08 B 
Coğrafya
KonumKlamath ilçesi; Oregon, Amerika Birleşik Devletleri
Jeoloji
Kayaç yaşı93 milyon yıl
Dağ türüYanardağ kalderası
Tırmanma
En kolay rotaMotorlu vasıta yolu ile

Mazama Dağı (İngilizce: Mount Mazama), ABD'nin Oregon eyaletinde bulunan Krater Gölü Ulusal Parkı'na ismi veren, zirvesi içine çöküp ortaya çıkan kaldera'da bir Krater Gölü adlı bir göl oluşturmuş bir stratovolkanik dağdır. Bu dağ Cascade Sıradağları üzerinde bulunan bir sıra eski yanardağdan birisidir. Günümüzde Mazama Dağı ve üstünde bulunan Krater Gölü tümüyle Krater Gölü Ulusal Parkı arazisi içindedir ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilmektedir.

Jeolojik çağlarda Mazama Dağı konik şekli bir yanardağ olarak meydana çıktığı bilinmektedir. Bu yanardağ MÖ 5677 (± 150) yıllarında büyük bir patlama gösterip bu patlamada zirvesinin 1500 m'sini kaybetmiştir. Yanardağın kenarları içi boşalmış lava çıkma bacasına ve boşalmış magma toplama mağaralarına çökmüştür. Dağın tepesinde ortaya çıkan kaldera sonradan ek lav; kül ve özellikle su ile dolup ortaya Krater Gölü çıkmıştır. Bu kalderanın kenarlarında bulunan dik duvarlardaki en yüksek zirve 2.487 m rakımlı Hillman Peak Zirvesi'dir.[1]

Tarihi

Bu dağın etrafında yaşayan yerli Amerikalı ahali "Klamath" olarak bilinmektedir. Klamath inançlarına göre Mazama Dağı'nda yeraltında "Llao" adlı yeraltı tanrısı yaşamaktadır. Bu yanardağın patlaması ve büyük bir kısmını kaybetmesi tanrıları olan Lalao ile kendilerinin gök tanrısı olan "Skell" ile yapılan büyük mücadele sonunda ortaya çıkmıştır.[2]

Mazama Dağı ismi 1896'da Portland'da kurulan bir dağcılık kulübü tarafından verilmiştir. Bu kulüp kendine, yerli Amerikan sözcüğü olan "dağ keçisi" anlamlı, "Mazamas" ismini seçmişti. Krater Gölü'ne yaptıkları bir araştırma gezisinde göl etrafındaki dağlık araziye ve kaybolmuş yanardağa kendi kulüp isimlerini vermişlerdir.[3]

Jeoloji - Krater Gölü oluşması etapları MÖ 5677 ve sonrası

Mazama Dağı'nın jeolojisi hakkında bilimsel teoriler Kaliforniya Üniversitesi jeoloji profesörü olan Howel Williams tarafından ilk defa açıklanmış ve sonra federal devlet jeoloğu olan Charles Bacon tarafından genişletilmiştir. Bu açıklamalara göre Mazama Dağı'nın ve Krater Gölü'nün gelişmesi şu etaplara göre olmuştur:

  • Etap 1. İlk patlama
    Etap 1. İlk patlama
  • Etap 2. Kaldera çöküşü
    Etap 2. Kaldera çöküşü
  • Etap 3. Çöken kaldera soğuması
    Etap 3. Çöken kaldera soğuması
  • Etap 4. Krater Gölü oluşması
    Etap 4. Krater Gölü oluşması

Resimler

Mazama Dağı tepesinde bulunan kalderadaki Krater Gölü panoraması
  • Mazama Dağı tepesindeki Krater Gölü kenarında en yüksek mevkii Hillman Peak Zirvesi
    Mazama Dağı tepesindeki Krater Gölü kenarında en yüksek mevkii Hillman Peak Zirvesi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Zdanowicz, C. M.; Zielinski, G. A.; Germanı, M. S. (1999). "Mount Mazama eruption; çalendrical age verified and atmospheric impact assessed". Geology. Cilt 27. s. 621–624. doi:10.1130/0091-7613(1999)027<0621:MMECAV>2.3.CO;2. 
  2. ^ "Halk popüler kültüründe ve tarihte yanardağlar: efsaneler ve mitoloji". 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009. 
  3. ^ Lewis, C. (1901). "The Disppearance of Mount Mazama" (İngilizce). Pearson's Magazine. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2008. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Mazama Dağı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erciyes</span> Türkiyede, Kayseride bir yanardağ

Erciyes, İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan sönmüş bir yanardağ. Kayseri'nin 25 km güneybatısındaki Sultansazlığı ovaların'ın yanından yükselen büyük kütleli bir stratovolkandır.

<span class="mw-page-title-main">Yanardağ</span> Magmanın yer içinden yüzeye çıktığı veya geçmişte çıkmış olduğu, genellikle koni biçiminde, tepesinde bir püskürme ağzı bulunan dağ

Yanardağ ya da volkanik dağ, magmanın yeryüzünden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi yer şekilleridir. Güneş Sistemi'nde bulunan kayalık gezegen ve uydularda birçok yanardağ olmasına rağmen, bu olgu, en azından Dünya'da, genellikle tektonik plaka sınırlarında görülür. Ne var ki, sıcak nokta yanardağlarında önemli istisnalar vardır. Yanardağların araştırıldığı bilim dalına volkanoloji denir.

<span class="mw-page-title-main">Nemrut Dağı (Bitlis)</span> Uyumakta olan aktif bir yanardağ

Nemrut Dağı ya da Nemrut Stratovolkanı, Bitlis'in Ahlat, Güroymak ve Tatvan ilçeleri sınırları içerisinde, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan yüksek dağlardan biridir. Dağın büyük bölümü Ahlat ilçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Van Gölü'nün batısında yer almaktadır. Nemrut, uyuyan aktif bir yanardağdır ve 1441 yılında son kez lav çıkışı olmuştur. Tepesindeki kraterde Nemrut Gölü yer alır. Krater etrafında, en yüksek tepe olan Sivritepe 2935 m, Doğu Nemrut Tepesi 2625 m, güneydeki Tursuktepe 2828 m ve batıda Nemrut Dağı Tepesi 2801 m yüksekliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Tendürek Dağı</span> Türkiyede bir volkanik dağ

Tendürek Dağı (Ermenice:Թոնդրակ) Ağrı ve Van illerinin arasında İran sınırının yakınında bulunan bir stratovolkandır. Nuh'un Gemisi'nin muhtemel konumu yakınlarında olmasıyla bilinen bu yanardağ oldukça büyüktür; kurumuş lav akıntıları düz bir arazi üzerinde yaklaşık 650 km²'lik bir alanı kaplar. Dağın iki ana yapısı, zirve krateri olan Büyük Tendürek ve ana kraterin doğusunda bulunan Küçük Tendürek'tir. Yamaçları çok yumuşak olup, ismini aldığı kalkanı andırır. Tendürek Dağı'nın, Hawaii adasındaki volkanlar gibi akışkan lav püskürttüğü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kaldera</span>

Kaldera, volkanik patlama sonucu toprağın çökmesiyle oluşmuş volkanik yer şekli. Bazen volkanik kraterlerle karıştırılmaktadır. Kelime, İspanyolcada ‘caldera’ ve Latincede ‘calderia’ denilen 'pişirilmiş çömlek' anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki yanardağlar</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, Türkiye'deki uykuda ve sönmüş yanardağların listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Haleakala Ulusal Parkı</span>

Haleakala Ulusal Parkı, ABD'nin Hawai Eyaleti'nde Maui Adası'nda bulunan ulusal park. Parkın yüzölçümü 134,62 kilometre karedir; bunun 77.92 km²si "Vahşi Yaşam Bölgesi" olarak daha sıkı özel koruma altındadır. Bu ulusal park arazisinin 100km2 alanı çöldür. İsmini ulusal park içinde Maui Adası doğusunda bulunan Haleakala Dağı'dan alır. "Haleakala" sözcüğü Hawaii dilinde "Güneş'in Evi" anlamına gelir ve yerel Maui adası efsanesine göre yarı tanrı olan Maui günü dah uzun yapmak için güneşi bu dağ içinde tutuklamıştır. Haleakala Dağı bir uyuyan yanardağdır ve en son püskürmesini 1480 ila 1600 arasından yapmıştır. Bu ulusal park iki ayrık kısımdan oluşmaktadır: Haleakala Dağı zirvesi alanı ve Kipahulku sahili alanı.

<span class="mw-page-title-main">Mount Rainier Ulusal Parkı</span>

Mount Rainier Ulusal Parkı kuzey-batı Amerika Birleşik Devletleri'nde, Washington eyaletinde, Tacoma şehri yakınlarında bulunan, Mount Rainer Dağı ve etrafında 956,6 km² yüzölçümü kaplayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Volkanik Ulusal Parkı</span>

Lessen Volkanik Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzey-doğusunda, Redding ile Susanville küçük şehirleri yakınlarında bulunan ve 429 km² yüzölçümü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Krater Gölü</span>

Krater Gölü kuzeybatı Amerika Birleşik Devletleri Oregon eyaletinde yer alan bir kaldera gölüdür. Krater Gölü Ulusal Parkı'nın ana özelliği olan göl, tertemiz ve koyu mavi sularıyla da meşhurdur. Göl yer yer 650 metre krater derinliğine sahiptir. Kaldera'nın ve gölün oluşumu ise 7.700 yıl önce Mazama Dağı volkanının çökmesiyle oluşmuştur. Krater Gölü 594 metreye kadar ulaşan derinliğiyle, ABD'nin en derin dünyanın ise yedinci en derin krater gölüdür. Gölden sızan akarsu ya da göle su taşıyan herhangi bir su kaynağı bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rainier Dağı</span>

Rainier Dağı kuzey-batı ABD'nin Washington eyaletinde, Seattle metropoliten şehrinin 87 km güneydoğusunda masif bir aktif stratovolkan dağıdır. Alaska haricinde olan ABD topraklarında ve Cascade Sıradağları zirveleri arasında en yüksek rakımlı dağ olup rakımı 4.392 m'dir.

<span class="mw-page-title-main">Katmai Dağı</span> Amerikada bir dağ

Katmai Dağı, ABD'nin Alaska eyaletinin güneyinde Alaska Yarımadası üzerinde tümüyle Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi içinde bulunan masif bir aktif stratovolkan dağıdır..

<span class="mw-page-title-main">Longs Peak</span>

Longs Zirvesi ABD'de Colorado eyaletinin merkezi bölgesinde "Boulder İlçesi (county)"'de bulunan Rocky Dağları Front Sıra Dağları'nın üçüncü en büyük dağıdır. Longs zirvesinin rakımı 4.345 m'dir. Bu rakım bu İmparatörlük ölçülerine göre 14.255 ayak olup, 14.000 ayaktan büyük olan dağ zirvelerine dağcılar tarafından verilen lakaba göre, bu zirve, 54 dağ zirvesi ihtiva eden "Fourteeners (Ondörtbinliler)" listesinde bulunmaktadır. Ismi 1820'de bu zirve ve civarında araştırma-kesif yapma araştırma heyetine başkanlik yapan Binbasi Stephen Long'dan anisina verilmiştir ve Turkçesi "Long'un zirvesi" olmaktadır. yakınında bulunan Meeker Dağı(en) ile birlikte Longs Zirvesi'ne "Twin Peaks " lakabi da verilmektedir. Ama bunu ayni sıradaglarda bulunan diğer bir dag olan "Twin Sister " ile karistirmamak gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Peak</span>

Lassen Peak vaya Lassen Zirvesi veya Lassen Dağı ABD'de Kaliforniya eyaleti kuzeyinde Shasta İlçesi (county)'de bulunan bir stratovolkan dağıdır. Lassen Zirvesi Kanada'nın güneybatısında bulunan Britanya Kolombiyası eyaletinin güneybatısından ABD'de Kaliforniya'nın kuzeyine kadar yay gibi uzanan 18 büyük yanardağ zirvesi zincirinden oluşan Cascade Sıradağları'nın üstünde en güneyde olan yanardağdır. Kuzey Kaliforniya'da mensup olduğu sıra dağlara Shasta Cascade Dağları adı da verilmektedir. Lassen Zirvesi'nin denizden rakımı 3.189 m'dir; fakat Lassen Zirvesi etrafında bulunan dağ doruklarının çok daha üstünde bulunmaktadır ve zirveden sonra en yüksek doruklara nisbetle yaptığı "çıkıntı" 1.594 m olmaktadır. Bu çıkıntının karakteri "lav kubbesi" olmasıdır ve bu lav kubbesinin hacminin 2 km³ olduğu tahmin edilmektedir. Böylece Lassen Zirvesi dünyada en büyük lava kubbeli yanardağlar arasında yüksek bir sırada bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Redoubt Dağı</span>

Redoubt Dağı veya Redoubt Yanardağı (İngilizce:Mount Redoubt veya Redoubt Volcano, ABD'nin Alaska eyaletinde çoğunluğu volkanik olan Aleut Sıradağları arasında bulunan stratovolkan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Haleakala Dağı</span>

Haleakala Dağı; ABD'de Büyük Okyanus içindeki adalardan oluşan Hawaii eyaletindeki Maui Adası'nda bulunan ve bu adanın arazisinin %75'ini kapsayan, uyuyan eski masif "kalkan (shield) tipinde" bir volkan dağı.

<span class="mw-page-title-main">Cascade Sıradağları</span>

Cascade Sıradağları veya kısaca "Cascades" batı Kuzey Amerika kıtasında önemli sıradağlardır. Kanada'da güney Britanya Kolumbiyası eyaletinden güney doğru ABD'de Washington, Oregon ve kuzey Kaliforniya eyaletlerine kadar uzanırlar. Bu sıralar ham önemli volkanik olmayan zirveleri hem de "Yüksek Cascadelar" adı verilen bir sıra volkan zirvelerini ihtiva ederler. Batı Kanada'da Britanya Kolumbiyası eyaletinde bulunan kısmını Kanadalılar "Kanada Cascadeları" veya basitçe yerel dağlar olarak "Cascades Dağları" olarak adlandırırlar. ABD'nin kuzey-batı bölgesinde bulunan kısmının Washington eyaleti içinde bulunan kısmı genel olarak yerel ismi ile "Cascadeler"'dir; fakat genel olarak "Kuzey Cascadeler " olarak da anılırlar. Tüm Cascade Sıradağları üstünde bulunan en yüksek zirve rakımı ABD Washington Eyaletinde bulunan 4,392 m olan Rainier Dağı'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ontake Dağı</span> Japonyanın Hida Dağlarındake etkin bir yanardağ, ülkenin ikinci yüksek dağı

Ontake Dağı veya Kiso Ontake Dağı, Japonya'da Hida Dağları'nda bulunan aktif bir yanardağdır. Dağ 3.067 m yüksekliği ile Japonya'nın ikinci yüksek yanardağıdır.

Pleistosen dönemi volkanik patlamalar, Kuvaterner'in alt dönemi olan Pleistosen yaklaşık 2.588 milyon yıl önce başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ruapehu Dağı</span>

Ruapehu Dağı, Yeni Zelanda'nın Manawatu-Wanganui bölgesinde bulunan bir stratovolkandır. Dağ, Tongariro Millî Parkı içinde, Ohakune'nin 23 km kuzeydoğusunda ve Taupō Gölü'nün güney kıyısının 23 km güneybatısında yer almaktadır. Kuzey Adası'nın başlıca kayak merkezi olup yalnızca yamaçlarında buzul bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.