İçeriğe atla

Mazıdağı

Mazıdağı
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlMardin
Coğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamÖmer Tuğrul Kundakçı
 • Belediye başkanıKudret Uçuk (DEM Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam869 km²
Rakım1.030 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam35.757
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu47700
İl alan kodu0482
İl plaka kodu47
Resmî site
Kaymakamlık

Mazıdağı Mardin'in bir ilçesidir.

Tarihçe ve Kültür

Şamrah eski adıyla bilinen Mazıdağı ilçesi, geçmişte Diyarbakır-Şam güzergahında canlı bir merkez oldu hep. İlçenin tarihi Sümerlere kadar gerilere gitmektedir. İlçenin Asur ve Urartular döneminde, M.Ö 2500'lü yıllarda adı İsala olarak geçer. Şam-Mardin ve Şam-Diyarbakır üçgeninde olmasından dolayı Samraj olarak adlandırılmaktaydı. Daha sonra Şamrah ve en son Mazıdağı olarak değişmiştir. Mazıdağı ilçesi, 9 Haziran 1937'de kurulmuştur. Şamrah, bu tarihe değin Savur ve Derik ilçelerine bağlı bir bucak merkezi idi.

İlçede taş Devrinden günümüze kadar gelebilen Awrihan mağaraları bulunmaktadır. 150 metrelik bir tepenin üstünde bulunan Dermetinan Kalesi, Sultan Şeyhmus, Pir Hattap türbeleri ilçenin önemli ziyaret yerleridir. Kervanların konaklama amacıyla kullandıkları Arıköy'de bir "han" bulunmaktadır. İlçenin batısında Şamrah Kalesi namıyla anılan kalenin yanı sıra Gümüşyuva Köyünde Bizanslılar tarafından bulunup işletilen gümüş madeni ve bu madenin muhafazası için yapılan kale ve müstahkem yerler, aynı yerde bulunan kilise kalıntıları, tarihi bir nitelik taşımaktadır. Sisan mezrasında Sasanilere ait olduğu tahmin edilen bir kilise ve yerleşim yeri bulunmaktadır.

Coğrafya

Mazıdağı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümünde Mardin ilinin 47 km kuzeybatısında,1030-1090 metre yükseklikte ve adını aldığı dairesel dağlar serisinin orta yerindeki düzlükte kurulmuştur. Kurak mevsim şartlarının hüküm sürdüğü Mazıdağı'nda Karaçay hayati bir önem taşımaktadır. İlçe yüzölçümü 869 km²'dir. Artuklu, Derik ve Kızıltepe ilçeleriyle komşudur.

Nüfus

2020 yılı Genel Nüfus Sayımına göre ilçenin nüfusu 36.747'dir. Mevcut nüfusun %45'i şehir merkezinde geriye kalan %55'i ise kırsal kesimde yaşamaktadır. 2012 itibarıyla merkez ilçe dışında ilçeye bağlı belde belediyesi bulunmamaktadır.

Yıl Toplam ŞehirKır
1940[1]13.6531.28712.366
1945[2]13.4291.52011.909
1950[3]13.4621.48811.974
1955[4]15.5571.87213.685
1960[5]17.7821.99915.783
1965[6]18.8222.43516.387
1970[7]20.4563.05817.398
1975[8]23.1794.84218.337
1980[9]26.9007.93818.962
1985[10]29.0238.28920.734
1990[11]30.2769.52620.750
2000[12]27.43411.19416.240
2007[13]31.13510.29720.838
2008[14]33.57610.41023.166
2009[15]32.39810.18922.209
2010[16]33.18410.43622.748
2011[17]32.93810.68122.257
2012[18]32.82811.14621.682
2013[19]33.08333.083veri yok
2014[20]33.07033.070veri yok
2015[21]33.93033.930veri yok
2016[21]33.97233.972veri yok
2017[21]34.74534.745veri yok
2018[21]35.75735.757veri yok
2019[21]36.30436.304veri yok
2020[21]36.74736.747veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

İlçeye bağlı 53 mahalle vardır.

Ekonomi

Genel olarak tütüncülük, arıcılık, bağcılık, kümes hayvancılığı ilçenin başlıca geçim kaynaklarıdır. Eskiden beri el sanatlarının önemli bir ekonomik değer olduğu ilçede, bu faaliyetlerin yeniden canlandırılması amacı ile çalışmalar devam etmektedir. Fosfat tesisleri yörenin can damarlarından biridir. İlçe merkezinin 17 km kuzeybatısındaki fosfat yataklarının 1976 yılından sonra işletilmeye başlanması ile önemli bir istihdam alanı potansiyeline kavuşmuştur. Fakat 1994 yılında zarar ettiği gerekçesiyle kapatılmıştır.[22] Atıl durumuna düşen fabrika 2011 yılında özelleştirme kapsamında TMC adı altında Cengîz ve Ciner holding ortaklığına verildi. Daha sonra Ciner holding ortaklıktan ayrıldı ve fabrika Cengiz holdinge devredildi. Cengiz holding bünyesindeki ETİ Bakır A.Ş'ye bağlı fabrika, fosfat üretimi ile başlayıp sonra gübre üretimine de geçti. 2020 itibarıyla gübre, asit vb. ürünler üretmektedir.[22] Burada siyanürle altın çıkarıldığı da iddia edilmiştir, ancak bu konuda resmi bilgi yoktur.[23] Fabrikada 2020 yılında 1400 personel çalışmaktadır.[] 2021 yılında açılan Diyarbakır - Mazıdağı İltisak Hattı aracılığıyla tesisin Fevzipaşa-Kurtalan demiryoluyna bağlantısı sağlanmıştır.

Mazıdağı ilçesi fosfat yatakları Türkiye'nin fosfat yataklarının %86'sını oluşturmaktadır.

Ulaşım

İlçe, ulaşım koşulları bakımından uygun bir konuma sahiptir. Derik ilçesine 24 km, Mardin iline 50 km ve Diyarbakır iline ise 72 km'lik asfalt yollarla bağlanmıştır. İlçeyi köylerine bağlayan yollar mevcuttur ve KÖY-DES programı kapsamında kötü olan yolların standardını yükseltme çalışmalarına son yıllarda hız verilmiş bulunmaktadır. İlçedeki fosfat tesisinin 2021 yılında demiryolu bağlantısı sağlanmıştır. Ancak bu hatta sadece yük taşımacılığı yapılmaktadır.

Diğer Bazı Bilgiler

  • İlçe merkezi nüfusu (2007): 10.297
  • Köyler nüfusu(2007): 20.838
  • Toplam ilçe nüfusu(2018): 35.757
  • Köy sayısı: 49
  • Mezra sayısı: 20
  • Yolu olan köy sayısı: 49
  • Elektriği olan köy sayısı: 49
  • Suyu yeterli olan köy sayısı: 34
  • Suyu yetersiz olan köy sayısı: 15
  • Suyu olmayan köy sayısı: -
  • Dernek sayısı:9
  • Kooperatif saysı:5

Nüfus bilgileri Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nden (ADNKS) alınmıştır.

Yerel yönetim

Eylül 2016'da "PKK-KCK'ya yardım ve destek verdiği gerekçesiyle 14 Temmuz tarihinde görevinden uzaklaştırılan belediye başkanı Necla Yıldırım'ın yerine 1 Eylül 2016 tarihinde yürürlüğe giren 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kaymakam Halit Benek kayyum olarak atandı.[24]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  2. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  3. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  4. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  6. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  19. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  20. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  21. ^ a b c d e f
  22. ^ a b "Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri". Eti Bakır. 21 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  23. ^ "Cengiz Mazıdağı'nı kuruttu!". Yeni Yaşam Gazetesi. 2 Eylül 2020. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  24. ^ "28 belediyeye kayyum atandı" 12 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birgün. 11 Eylül 2016. En son 11 Eylül 2016 tarihinde erişildi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mardin</span> Mardin ilinin merkezi olan şehir

Mardin, Türkiye'nin Mardin ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Hakkâri</span> Hakkâri ilinin merkezi olan şehir

Hakkâri, Hakkâri ilinin merkezi olan şehirdir. Türkiye'nin en güneydoğusundadır.

<span class="mw-page-title-main">Bartın</span> Bartın ilinin merkezi olan şehir

Bartın, Karadeniz Bölgesi'nin batı bölümünde yer alan Bartın ilinin merkezidir. Şehirden geçen Bartın Çayı'ndan denize gemiyle gidilebilir. Bu özelliğiyle Türkiye'de deniz trafiğine uygun tek akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Midyat</span> Mardin şehrinin bir ilçesi

Midyat, Mardin ilinin bir ilçesidir. Midyat, dinlerin ve dillerin buluşma noktasıdır. MÖ 9. yüzyıl Asur tabletlerinde Matiate olarak tanımlanır. "Matiate", Aramice/Süryani bir isimdir ve "mahallesim", "vatanım", demektir. Asur kralı II. Asur Nasırpal Tur Abidin'in Aramileri talan ettikten sonra, bu savaşın tarihi tablalar yazılmıştır. Midyat'taki ilk Süryani Hristiyanlar da mağaralarda yaşardı. Midyat tarih boyunca birçok kere kuşatılıp talan edilmiştir. Son olarak I. Dünya Savaşı'nın karanlık günlerinde, "Ferman" yılında, kasaba sakinlerinin üçte ikisi yaşamını kaybetmiştir. Ancak 1930 yılından sonra kasaba yeniden canlanmış: Kiliseler, evler ve bazı mekanlar onarılmıştır. Ondan sonra yerleşim düzeni zamanla oturmaya başlamıştır. Bazı film ve diziler Midyat'ta çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gercüş</span> Batmanın ilçesi

Gercüş, Batman ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bismil</span> Diyarbakırın ilçesi

Bismil, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir. Bismil 2023 yılı itibari ile nüfus bakımından Diyarbakır ilinin en kalabalık beşinci ilçesidir

<span class="mw-page-title-main">Lice</span> Diyarbakırın ilçesi

Lice, Diyarbakır iline bağlı bir ilçedir. Diyarbakır'ın kuzeydoğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pasinler</span> Erzurumun ilçesi

Pasinler Erzurum ilinin bir ilçesidir. Pasinler bölgede Hasankale olarak da adlandırılır. Erzurum il merkezine 37 km uzaklıktadır. Tarihi İpek Yolu'nun üzerindedir. Kalesi, şifalı kaplıcaları, maden suları ve patatesi ile ünlüdür. İlçe merkezine 4 km uzaklıkta bulunan Serçeboğazı mahallesinin hemen girişinde diüretik maden suyu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arpaçay, Kars</span> Kars ilinin ilçesi

Arpaçay, Kars ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Derik</span> Mardinin ilçesi

Derik, Mardin ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıltepe</span> Mardinin ilçesi

Kızıltepe, Mardin ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ömerli</span> Mardinin ilçesi

Ömerli, Mardin ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Savur</span> Mardinin ilçesi

Savur, Mardin ilinin bir ilçesidir. Savur, Kürtçe Stewrê Arapça "savr" olarak da kullanılan, boyun anlamına gelen Süryanice "savro" sözcüğünden türemiştir., "Şuara" adını almış daha sonra Süryaniler tarafından "Suara" adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ladik</span> Samsunun ilçesi

Ladik, Samsun ilinin bir ilçesi ve bu ilçenin idari merkezidir. Ladik merkezinde kahvehaneleri ve dükkânların çevrelediği bir merkez bulunmaktadır. Kaymakamlık binası 1943 yılında yaşanan depremle yerle bir olmuştur. O zamandan bu zamana kadar eserler hâlâ dikkat çekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Siverek</span> Şanlıurfanın ilçesi

Siverek Şanlıurfa'nın bir ilçesidir. 4.314 km²'lik yüzölçümü ile Türkiye'nin en büyük ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">İdil, Şırnak</span> Şırnak ilçesi

İdil, Şırnak ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çınar, Diyarbakır</span> Diyarbakırda bir ilçe

Çınar, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mardin'in ilçeleri</span> Vikimedya madde listesi

Mardin ilinin ilçeleri 10 tanedir.

<span class="mw-page-title-main">Mardin (il)</span> Türkiyenin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bir il

Mardin, Türkiye'nin bir ilidir. Mardin merkezli ilin nüfusu 2023 sonu TÜİK verilerine göre 888.874'tür. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alır. Suriye ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Tutak</span> Ağrı ilinin ilçesi

Tutak, Ağrı iline bağlı bir ilçedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.