İçeriğe atla

Maya tanrılarının ve doğaüstü varlıkların listesi

Maya mitolojisi mitolojik varlıklar

A

Acan

Balché içeceği ile özdeşleşmiş şarap ve sarhoşluk tanrısı.

Acat

Dövme tanrısı.

Alom

Gök ve ormanın tanrısı, bir yaratıcı tanrı.

Ah-Muzen-Kabin

Arıların ve balın tanrısı.

Awilix

Ay tanrıçası, gecenin kraliçesi.

B

Bacab

Yerin ve gök gürültüsünün eski tanrısı.

Baalham

Yeraltı dünyasının jaguar tanrısı.[1] Ayrıca insanları ve toplulukları koruyan jaguar tanrılarının herhangi biri.

Bitol

Bir gökyüzü tanrısı. İnsanlığı yaratmaya yönelik son iki girişime katılan yaratıcı ve yok edici tanrılardan biri.

Bolon Tzʼakab

Ah Bolon Dzacab şimşek tanrısı, hasat ve tohumların koruyucusu.

Bolontiku

Dokuz yeraltı tanrısından oluşan bir grup.

Bolon Yokteʼ

Chilam Balam Kitaplarında ve Klasik yazıtlarda bahsedilen bilinmeyen işlevlere sahip varlık.

Buluc Chabtan

Savaş, şiddet, fedakarlık ve kumar tanrısı.

C

Cabrakan

Dağların ve depremlerin tanrısı. Vucub Caquix ve Chimalmat'ın oğluydu.

Cacoch

Bir yaratıcı tanrı.

Camazotz

Bir yarasa, ölüm tanrısı.

Can Tzicnal

Beyaz renkle ve Muluc yıllarıyla ilişkilendirilen varlık. Itzamna ve Ixchel'in oğlu.

Chaac

Fırtına ve yağmur tanrısı, Camazotz'un düşmanı ve şimşek baltası kullanıyor.

Chaac Uayab Xoc

Bir balık tanrısı ve balıkçıların koruyucu tanrısı.

Chiccan

Göllerde yaşayan ve içlerindeki sudan yağmur bulutları oluşturan dört Chorti yağmur tanrısından oluşan bir grup.

Cit-Bolon-Tum

Tıp ve şifa tanrısı.

Chimalmat

Cabrakan ve Zipacna'nın annesi Vucub Caquix tarafından yapılmış bir dev.

Chin

Eşcinsel ilişkilerin ana tanrısı

Cizin

Metnal'da yaşayan bir deprem ve ölüm tanrısı. Sık sık sigara içen dans eden bir insan iskeleti olarak tasvir edilir.

Colel Cab

Arıların tanrıçası.

Colop U Uichkin

Bir tutulma tanrısı.

Coyopa

Şimşek tanrısı. Cakulha'nın kardeşi.

E

Ek Chuaj

savaşçıların ve tüccarların koruyucu tanrısıydı. Omzunun üzerinde bir çanta taşırken tasvir edilmiştir.

G

GI, GII, GIII

Palenque krallığının üç koruyucu tanrıları, deniz kabuğundan kulağı olan bir deniz tanrısı, GII bir bebek şimşek tanrısı ve aynı zamanda yedi numaranın koruyucusu olan jaguar ateş tanrısı GIII'den oluşur.

Tüylü bir yılan tanrısı ve yaratıcı tanrı. Tüylü yılan tanrısının tasviri, Mezoamerika'nın diğer kültürlerinde mevcuttur.

H

Hachäkʼyum

Lacandon'ın koruyucu tanrısı.

Hobnil

Doğunun Bacabı.

Hozanek

Güneyin Bacabı.

Hum Hau

Bir ölüm ve yeraltı tanrısı.

Hun-Batz

"Bir Uluyan Maymun", Kahraman İkizler'in iki üvey kardeşinden biri, Uluyan Maymun Tanrılarından biri ve sanatın koruyucusu.

Hun-Came

Hunahpu'yu öldüren yeraltı dünyasının (Xibalba) efendisi.

Hun-Chowen

Hero Twins'in iki üvey kardeşinden biri, Uluyan Maymun Tanrılarından biri ve sanatın koruyucusu.

Hun-Hunahpu

Hero Twins hikâyeside ismi geçen tanrılardan biri

Hunab Ku

En yüksek Yucatec tanrısı olarak Itzamna ile özdeş "Tek Tanrı"; veya daha soyut bir üst tanrı. * Şu anki araştırmalar, bu 'Maya' sembolünün Maya kökenli olmadığını ve daha ziyade bir Katolik misyoner tarafından tek tanrı kavramını Maya kültürüne daha kolay sokmak için bir icat olduğunu gösteriyor.

Hun-Ahpu

Hero Twinslerden biri .

Hunahpu-Gutch

İnsanlığın yaratılmasına yardım eden on üç yaratıcı tanrıdan biri.

Hunahpu Utiu

İnsanlığın yaratılmasına yardım eden on üç yaratıcı tanrıdan biri.

Hun-Ixim

Mısır (bitki) tanrısı.

Hun-nal-ye

Klasik Dönem Mısır Tanrısının artık eskimiş bir okuması

Huracan

Üç yıldırım tanrısından biri olan ve "Gökyüzünün Kalbi" olarak adlandırılan grubun üyesidir.

I

Itzamna
Mısır ve kakaonun, yazının, takvimin ve tıbbın kurucusu. Bir zamanlar Bacabs'ın babası olarak bahsedilmiştir.
Itzananohkʼu
Lacandon halkının koruyucu tanrısı.
Ixchel
Jaguar ebelik ve tıp tanrıçası.
Ixmucane
İnsanlığın yaratılmasına yardım eden on üç yaratıcı tanrıdan biri, Hero Twins'in büyükannesi.
Ixpiyacoc
İnsanlığın yaratılmasına yardım eden bir yaratıcı tanrı.
Ixtab
İntihar tanrıçası boynunda bir ip ile temsil edildi.

J

Jacawitz

Dağ tanrısı.

K

Kʼawiil (Kawil, Kauil)

Varlıktan ziyade başlık olarak kullanılır.

K'inich Ahau

Güneş tanrısı.

Kisin (Cisin)

En sık tasvir edilen ölüm tanrısı.

Kukulkan

"Tüylü Yılan". Büyük ölçüde Meksikalı olmasına rağmen, Kukulkan'ın kökenleri Savaş Yılanı olarak bilindiği Klasik Dönemin Maya'sına dayanmaktadır.

M

Mam

"Büyükbaba" anlamına gelen ve birçok farklı Maya tanrısına uygulanan bir saygı başlığı.

Maximon

Yaramazlık ve bereket tanrısı, daha sonra Aziz Simon'la birleşti ve modern zamanlarda Kutsal Hafta kutlamalarının bir parçası.

N

Nakon

Savaş tanrısı. Her dinde diğer tüm savaş tanrılarından daha güçlü olduğu iddia edilen Güçlü bir tanrı.

Nohochacyum

Bir yaratıcı-yok edici tanrı.

Q

Qaholom

Yaratıcı tanrıların ikinci setinden biri.

Qʼuqʼumatz

Tüylü Yılan tanrısı ve yaratıcısı. Tüylü yılan tanrısının tasviri, Mezoamerika'nın diğer kültürlerinde mevcuttur.

S

Sip

Yucatec Maya'nın bir av tanrısı, muhtemelen Klasik dönemde geyik kulakları ve boynuzları olan yaşlı bir insana karşılık gelir.[2]

T

Tepeu

Bir gökyüzü tanrısı ve insanlığı yaratmaya yönelik her üç girişimde yer alan yaratıcı tanrılardan biri.

Tohil

Kʼicheʼ'nin başkenti Qʼumarkaj'da kendisine büyük bir tapınağın dikildiği Kʼiche of'nin koruyucu tanrısı.

V

Vatanchu

Postclassic Manche Chʼol'un dağ tanrısı.[3]

Votan

Efsanevi ata tanrı.

Vucub-Caquix

Karısı Chimalmat ve oğulları şeytani devler Cabrakan ve Zipacna olan bir kuş.

X

Xaman Ek

Yolculuk sırasında yol kenarında ona adaklar sunan gezginlerin ve tüccarların tanrısı.

Xbalanque

Kahraman veya Savaş İkizlerinden biri ve Hunahpu'nun arkadaşı.

Xcarruchan

Postclassic Manche Chʼol'un bir dağ tanrısı.[4]

Xmucane ve Xpiayoc

İlk insanları yaratmaya yardım eden bir yaratıcı tanrı çifti. Ayrıca Hun Hunahpu ve Vucub Hunahpu'nun ebeveynleridir.

Xquic

Yeraltı dünyasının efendilerinden biri olan Xibalba'nın kızıdır.

Y

Yaluk

Baş şimşek tanrısı.

Yopaat

Güney Maya bölgesindeki Copán ve Quiriguá'da önemli bir yağmur tanrısı.[5]

Yum Cimil

Ölüm, hastalık ve yeraltı tanrısı.

Yum Kaax

Ormanın, vahşi doğanın ve avın tanrısı.

Z

Zac Cimi

Batının Bacabı .

Zipacna

Yer kabuğunun şeytani bir kişiliği.

Ayrıca bakınız

  • Maya ölüm tanrıları

Notlar

  1. ^ "Religion-Mayan Gods Deities". www.maya-archaeology.org. 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ The Maya and Teotihuacan: Reinterpreting Early Classic Interaction. Austin, Texas: University of Texas Press. 2003. s. 286. ISBN 0-292-70587-5. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2015. 
  3. ^ Thompson 1938, p. 594.
  4. ^ Wanyerka August 2009, p. 182.
  5. ^ Gutiérrez González 2012, p. 1061.

Kaynakça

  • Gutiérrez González, Ma. Eugenia (2012). "Yopaat, un dios maya de la tormenta en Quiriguá" (PDF). Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala (İspanyolca). Guatemala City, Guatemala: Ministerio de Cultura y Deportes, Instituto de Antropología e Historia and Asociación Tikal. XXV (2011): 1061-1073. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2014. 
  • Knowlton, Timothy W., Maya Yaratılış Mitleri: Chilam Balam'ın Sözleri ve Dünyaları . Colorado University Press, Boulder 2010.
  • Taube, Karl, Antik Yucatán'ın Başlıca Tanrıları . Dumbarton Oaks, Washington 1992.
  • Mark, Joshua, Maya Pantheon: Maya'nın birçok tanrısı . 2012
  • Thompson, J. Eric S. (Ekim–Aralık 1938). "Sixteenth and Seventeenth Century Reports on the Chol Mayas". American Anthropologist. New Series. Wiley on behalf of the American Anthropological Association. 40 (4 (Part 1)): 584-604. doi:10.1525/aa.1938.40.4.02a00040. 
  • Thompson, J. Eric S. Maya Tarih ve Din . Oklahoma Üniversitesi Yayınları, Norman 1970.
  • "Classic Maya Political Organization: Epigraphic Evidence of Hierarchical Organization in the Southern Maya Mountains Region of Belize" (PDF). Carbondale, Illinois, US: Southern Illinois University. Ağustos 2009. 5 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  • "Hunab Ku: The FAKE Maya god…". 12 Nisan 2017. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

<span class="mw-page-title-main">Pers mitolojisi</span>

Pers mitolojisi, İran platosu ve onun sınır bölgeleri ile Karadeniz'den Hoten'e kadar uzanan Orta Asya bölgelerinde yaşamış ve birbirleriyle kültürel ve dilsel olarak ilişkili olan eski halkların inanç ve ibadet uygulamalarının bütününe verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Aztek dini</span>

Aztek mitolojisi veya Aztek dini, Tolteklerin çöküşünün ardından 13-16. yüzyıllar arasında Meksika Vadisi'nde önemli bir uygarlık olarak ortaya çıkan Aztekler tarafından geliştirilmiş bir inanç, efsane ve gelenekler bütünüdür. 100'den fazla tanrısıyla çok tanrılı pantheona sahip sahip Aztek dini, gerek kendisinden eski gerekse kendisiyle eş zamanlı olarak aynı coğrafi bölgede ortaya çıkmış inançlar, mitler, kültürel ve kozmik imgelerden yoğun oranda etkilenmiştir. Ayrıca Aztek dini çok önemli ve sıkı bir mistik karaktere sahiptir ve liturjik açıdan çok gelişmiştir. Seremoniler ve ritüeller büyük bir titizlikle, belirli takvimleri çok sıkı bir şekilde takip ederek gerçekleştirilir ve dinî olduğu kadar siyasi ve toplumsal açıdan da önem arz ederdi. Ayrıca uzun yıllar boyunca kurgu eserlerinde yer almış antik ritüellerde insan kurban edilmesi anlayışı da Aztek inancında yer etmiş, ritüellerde gerçekten insan kurban edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tüylü yılan</span> Maya ve Aztek kültürlerinde rüzgar ve yağmur tanrısı

Tüylü yılan, Kolomb öncesi Mezoamerika uygarlıklarında önemli doğaüstü varlık ya da tanrı.

<span class="mw-page-title-main">Aborijin mitolojisi</span>

Avustralya ve Tazmanya’ya 40 bin ile 60 bin yıl önce gelen ve günümüzde bile avcı toplayıcı olarak yaşayan Aborijinler, pek çok klan ve dil grubuna ayrıldığından bir bütün olarak Aborijin mitolojisinden söz etmek zordur. Buna rağmen sözlü geleneğe dayanan yaratılış ile insan-doğa ilişkisini açıklamaya yoğunlaşan söylence ve mitolojiler arasında benzerlikler bulmak mümkündür. Aborijinler yeryüzü üzerinde mevcut canlı ve cansız tüm varlıkları kutsal olarak kabul etmekte, ata totemi kültüne dayanan bir inanç sistemi geliştirmiş olup, Rüya Zamanı adını verdikleri bir dönemde ata ruhlarının yeryüzü üzerinde dolaşarak dağ, dere, göl, deniz, bitki, hayvan ve insanları yarattığına inanmaktadırlar. Aborijin mitolojisinde en önemli tanrısal varlık her şeyden ve atalardan önce var olduğuna inanılan ‘Her şeyin Babası’ olup, çeşitli kabilelerde Baiame, Biame’, ‘Nooralie’ ve Mungan Ngour bu ruhun oğlu ise ‘Daramulun’, ‘Gayundi’, ‘Gnawdenoorte’ ve ‘Tun-dun’ adlarıyla bilinmektedir. İnanışa göre Baiame hayvanları yarattıktan sonra önce erkek ardından kadını yaratırken diğer hayvanların şikayetlerini dikkate alarak mükemmelleştirmiş, insanların uyması gereken dini kuralları ve tören geleneklerini oluştururken, Aborijin dini törenlerinde özellikle inisiasyon sırasında kullanılan 'boğa gümbürtüsü' çalgısı tjuringa veya inma'yı da insana hediye etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Maya mitolojisi</span>

Maya mitolojisi, Mezoamerikan mitolojisinin bir parçasıdır ve doğanın kişileştirilmiş güçlerinin, tanrıların ve bunlarla etkileşime giren kahramanların ana rolleri oynadığı tüm Maya masallarını kapsar. Maya sözlü geleneğinin diğer kısımları burada dikkate alınmaz.

<span class="mw-page-title-main">Cocijo</span>

Cocijo Güney Meksika'nın Kolomb öncesi döneminde Zapotek uygarlığının şimşek tanrısıdır. Orta Meksika'daki Tlaloc ve Maya uygarlığının Chaac tanrısı gibi yağmur, gök gürültüsü ve şimşekle ilişkili benzer Mezoamerikan tanrılarının karakteristik özelliklerine sahiptir. Zapotek dilinde cocijo kelimesi "şimşek" anlamına gelir ve tanrının ismine atıfta bulunur.

Güneş tanrısı, Güneş'i veya onun bir yönünü, genellikle algılanan gücü ve gücü ile temsil eden bir tanrı veya tanrıçadır. Güneş tanrıları ve Güneş ibadeti, kayıtlı tarihin çoğunda çeşitli biçimlerde bulunabilir. Aşağıdaki güneş tanrılarının bir listesidir:

<span class="mw-page-title-main">Gece tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bir gece tanrısı, mitolojilerde gece, gece gökyüzü veya karanlıkla ilişkilendirilen bir tanrıça veya tanrıdır. Çok tanrılı dinlerde yaygın olarak bulunurlar. Aşağıdakiler, çeşitli mitolojilerdeki gece tanrılarının bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ateş tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, ateşle ilgili tanrıların bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğa tanrıları listesi</span>

Doğa ibadetinde bir doğa tanrısı, su tanrısı, bitki tanrısı, gök tanrısı, güneş tanrısı, ateş tanrısı veya dağlar, ağaçlar veya yanardağlar gibi doğal olarak meydana gelen diğer olaylar gibi doğa güçlerinden sorumlu bir tanrıdır.

<span class="mw-page-title-main">Su tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Su tanrısı, mitolojide suyla veya çeşitli su kütleleriyle ilişkilendirilen bir tanrıdır. Su tanrıları mitolojilerde yaygındır ve genellikle denizin, okyanusun veya büyük bir nehrin daha çok olduğu medeniyetler arasında daha önemlidir. Su tanrılarına ibadet etmenin bir diğer önemli odak noktası, kaynaklar veya kutsal kuyulardır.

<span class="mw-page-title-main">Sağlık tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bir sağlık tanrısı, mitolojide veya dinde sağlık, şifa ve esenlikle ilişkili bir tanrı veya tanrıçadır. Ayrıca doğum veya ana tanrıçalarla ilgili de olabilirler. Çok tanrılı dinlerin ortak bir özelliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Savaş tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Savaş tanrısı, mitolojide savaş, çatışma veya kan dökmeyle ilişkili ilahi varlıktır. Hem tek tanrılı hem de çok tanrılı dinlerde yaygın olarak görülürler.

<span class="mw-page-title-main">Rüzgâr tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rüzgar tanrısı, rüzgarları kontrol eden ilahi varlıktır. Rüzgar hava ile ilişkili bir durum olduğu için hava tanrıları da bu liste içinde görülebilir. Pek çok çok tanrılı dinde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Yopaat</span>

Yopaat, Mezoamerikan kronolojisinin Klasik döneminde Copán ve Quiriguá şehirlerini içeren güney Maya bölgesinde önemli bir Maya fırtına tanrısı. Maya yağmur tanrısı Chaac ile yakından ilişkiliydi. Yopaat, şimşeği temsil eden çakmaktaşı bir silah taşıdığı şeklinde tasvir edilmiştir. Özellikle depreme neden olacağına inanılan şiddetli şimşek fırtınalarından sorumlu tutuldu. Sıklıkla, benzer özelliklere sahip başka bir Maya tanrısı olan Kʼawiil ile yakın bir ilişki sergileyen tek bacak yerine bir yılanla temsil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Hava tanrısı</span> Tanrı

Hava tanrıları, gök, yıldırım, yağmur, rüzgar, fırtına, kasırga ve kasırgalar gibi konularla ilişkilendirilen tanrılardır. Çok tanrılı dinlerde yaygın olarak bulunurlar.

Doğurganlık tanrısı, doğurganlık, cinsellik, hamilelik, doğum ve ekinlerle ilişkili bir tanrı veya tanrıçadır. Bazı durumlarda bu tanrılar bu deneyimlerle doğrudan ilişkilidir, diğerlerinde ise daha soyut sembollerdir. Doğurganlık ayinleri ibadetlerine eşlik edebilir. Aşağıdaki, doğurganlık tanrılarının bir listesidir.