İçeriğe atla

Maya dilleri

Maya dilleri
Coğrafi dağılımMezoamerika
SınıflandırmaMaya
Alt bölümler
ISO 639-2 / 5myn
Çeşitli Maya dil ailelerinin göç yolları ve muhtemel göç tarihleri.

Maya dilleri, Kolomb öncesi Mezoamerika uygarlıklarından birini oluşturan Mayalar'ın vaktiyle kullanmış oldukları Klasik Mayaca dahil hepsi ana Proto-Mayacadan türemiş olan dillerdir. SIL International (Ethnologue) verilerine göre 68 dilden oluşur ve 6.038.172 kişi[1] tarafından konuşulur.

Sınıflandırma

Maya dilleri ağacı
Maya dilleri ağacı

Maya dillerini oluşturan ana dil (Proto-Mayaca) ve ondan türemiş diller 4 kol (branch) olarak ayrılır. Türkçe ve yan tablodaki İngilizce karşılıklarıyla şöyledir:

Sözlü dil

Uto-Aztek dil ailesine sokulan bu dil, Orta Amerika'da, özellikle Meksika'nın Yucatan, Campeche ve Quintana Roo bölgelerinde hâlen Mayalar'ın torunları sayılan 6,5 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Maya dili aslında 21-44 dilden oluşan bir dil ailesi olduğundan, lenguas mayenses (Maya dilleri) olarak da ifade edilir. Bu dillerin ortak kökü en az 5.000 yıl önce proto-Mayalar'ın kullandığı asli Maya dilidir. Maya dilleri gramatikal yapı ve tipolojik özellikleriyle diğer Orta-Amerika dillerinden farklılık gösterir. Bu farklılık, örneğin fiillerin,özne ve nesnelerin gramatikal çekiminde ve çekilemez fiiller kategorisinde kendini gösterir. Maya dillerinden bazıları Kolomb-öncesi dönemlerde Maya hiyeroglifik yazısıyla yazıya geçirilmiştir. Bu yazıların hatırı sayılır bir kısmı M.Ö. 900-250 dönemine aittir. Günümüzde yaklaşık 10.000 Maya yazıtı ve korteza kağıdı üzerine yazılmış birkaç kodeks (elyazması) bilinmektedir. İspanyol işgali sonrasında bu dil kayıtlara Latin alfabesiyle geçirilmiştir.

Maya dillerinin kökeni olan, Proto-Maya (Ön-Maya) dili de denilen asli Maya dili, Kişe-maya ya da Kişey-Maya (maya quiché) dilinde "eski Maya dili" anlamındaki Nab'ee Maya' Tzij terimiyle ifade edilir.

Bu dildeki ilk bölünme Meksika Körfezi kıyılarına yapılan göçle ortaya çıkmıştır. Maya dillerinin gramer yapısı diğer Orta Amerika dillerine kıyasla daha kolaydır. Türkçe gibi eklemlemeli bir dildir. (Diğer eklemlemeli dillerden bazıları Quechua dili, Etrüskçe, Moğolca, Fince, Macarca, birçok Kafkas (Abhazca vs.) ve Ural dilleri, Hatti dili, Pelasg dili, Lidya dili, Kızılderili dilleri, Sümerce, Bask dili, Eskimo dili'dir.) Meksika'da 2003'te yürürlüğe giren bir yasayla Yukatek Mayacası asli Kızılderili dilleri gibi, ulusal dil ilan edilmiştir.

Günümüzde Maya dillerinin konuşulduğu ülkeler, başta Meksika ve Guatemala olmak üzere, Honduras, Belize (Britanya Honduras'ı) ve El Salvador'dur.

Türkçe ile Maya dili arasında birçok alanda benzerlikler göze çarpmaktadır.[2] İlk kez Mustafa Kemal Atatürk tarafından başlatılan bu benzerlikleri saptama çalışmasına son zamanlarda dilbilimciler de katılmaya başlamıştır.[3] Maya dili ile Türkçedeki benzerlikler konusunda araştırma yapan Stig Wikander[4]Mayaca ve Altayca, Maya dilleri ailesinin Altay dilleri ailesiyle akrabalığı var mıdır?” adlı makalesinde saptadığı bazı benzerlikleri sunmuştur.[5] Nitekim son bilimsel araştırmalar Maya dilinin de dahil olduğu Amerindiyen[6] dil ailesinin yaklaşık 16.000 yıl öncesine dek Sibirya’da yaşayanların diliyle ortak bir kökene sahip olduğu yönündedir.[7]

1845 yılında Meksika’ya yerleşip buradaki yerel ağızları öğrenerek “Mayalar” ve “Mu” hakkında çok önemli araştırmalara imza atan Charles Étienne Brasseur de Bourbourg, hayatını Orta Amerika tarihine, felsefe ve din konularına adamış bir bilim insanıdır. Brasseur, Mayalar konusundaki ilk araştırmaları yerinde araştırmış döneminin birkaç uzmanından biridir. Atatürk, Brasseur ’un “Maya Dili” adlı bu çok önemli kitabını sayfa kenarlarına notlar alarak ve önemli gördüğü yerlerin altını çizerek büyük bir dikkatle okumuş ve Maya diliyle Türkçe arasındaki benzerlikleri ortaya koymaya çalışmıştır.[8]

Çocuğu ifade eden bir Maya glifi

Maya yazısı

Palenque'de bulunan Maya glifleri

Bulgular M.Ö. 3. ve 4.yy.’larda bile Mayalar’ın yazı sistemini kullandıklarını göstermektedir.[9] Maya yazısından önce de Orta-Amerika’da çeşitli yazı sistemlerinin kullanıldıkları (Zapotek yazısı, Olmek yazısı vs.) bilinmektedir.[10] Bunlardan biri Olmec ile Maya yazısı arasında bir "geçiş yazısı" denilebilecek Epi-Olmec yazısıdır.[11] Bununla birlikte 5 Ocak 2006'da National Geographic tarafından yayımlanan Maya yazısı inceleme sonuçları Maya yazı sisteminin hemen hemen en eski Orta Amerika yazı sistemleri kadar eski olduğunu göstermektedir.[12] Kısa kısa da olsa, çoğu anıtlar, tabletler, steller (dikiltaşlar ve tahta levhalar) ve çömlekçilik ürünleri üzerine yazılmış olmak üzere günümüzde yaklaşık 10.000 Maya yazıtının ya da metninin varlığı bilinmektedir. Bunlardan başka Mayalar'ın, özellikle çeşitli incir ağacı türlerinin ağaç kabuklarından elde ettikleri kâğıtlara kaydettikleri boyalı metinler mevcuttur.[13]

Fonetik

Maya hiyerogliflerinin okunuş sırası

İspanyol işgalinin olduğu 16.yy.'dan itibaren Maya dillerinin fonetik yazımı için bir sürü sistem geliştirilmiştir. Fakat bu sistemlerdeki sorun tekbimli olmayışlarıydı. Son yıllarda Mayalar'ın torunlarının kendileri de Latin alfabesi kullanarak bir fonetik sistem geliştirdiler. Maya uzmanlarınca gitgide kullanılmaya başlanan bu sistem sonunda,1989'da Guatemala Kültür ve Spor bakanı tarafından da kabul edilmiş ve bakan bu sistemi esas alan Margarita López Raquec'in "Guatemala'nın Maya dillerini yazmak için alfabeler" adlı kitabını yayımlayarak bunu resmî bir referans belgesi olarak kabul ettiğini göstermiştir. Bu sistemdeki özelliklerden bazıları şunlardır:

  • Bir sessiz harfin arkasındaki apostrof (') o harfin gırtlaktan telaffuz edileceğini gösterir.
  • [u] harfi Türkçedeki [u] gibi okunur.
  • [x] harfi Türkçedeki [ş] gibi okunur.
  • [ch] harfi Türkçedeki [ç] gibi okunur.
  • [j] harfi Türkçedeki [h] gibi okunur.
  • Tek sesli kısa olarak okunur, aynı sesli iki kez yazıldığında o sesli uzun olarak okunur.Bir ortografi makalesi9 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
sesliler
Sessizler
ALMGIPAALMGIPAALMG[A]IPA[B]ALMGIPAALMGIPAALMGIPAALMGIPAALMGIPA
a[a]aa[aː]ä[ɐ]b'[ɓ]b[b]ch[ʧ]ch' [ʧ’]h[h]
e[e]ee[eː]ë[ə]j[x]k[k]k'[k’]l[l]m[m]
i[i]ii[iː]ï[ɪ]n[n]nh[ŋ]p[p]q[q]q'[q’]
o[o]oo[oː]ö[ʌ]r[r]s[s]t[t]t'[t’]tz[ʦ]
u[u]uu[uː]ü[ʊ]tz' [ʦ’]w[w]x[ʃ]y[j] ' [ʔ]

  

Ayrıca bakınız

Notlar ve referanslar

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012. 
  2. ^ Asya'dan Anadolu ve Amerika'ya 23 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Aztek ve Maya dilleri 16 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Maya dilleri ve ön Türkçe 26 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mayalarda dil, din ve mimari 26 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Origin of Türks and Tatars/Zakiev Genesis, URL erişim tarihi: 7 Temmuz 2008". 30 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020. 
  4. ^ "Stig Wikander". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2008. 
  5. ^ Stig Wikander/Articles[]
  6. ^ "Amerindiyen dil ailesi". 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2008. 
  7. ^ J. H. Greenberg, Language in the Americas, Sanford University Press, Stanford (Californie), 1987 (ISBN 0-8047-1315-4)
  8. ^ "Mayalar - Türkler". Yazı.Tekin Gün. Mootol.Kültür Sanat,Haziran 2020. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Saturno, WA; Stuart D, Beltran B (Mar 3 2006). "Early Maya writing at San Bartolo, Guatemala". Science 311 (5765): 1281–3. doi:10.1126/science.1121745 1 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. PMID 16400112 27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ Skidmore (2006)
  11. ^ "Epi-Olmec yazısı". 19 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2008. 
  12. ^ Earliest Maya Writing Found in Guatemala, Researchers Say 26 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. NationalGeographic.com. Retrieved on 2007-06-06. The following year saw the publication of research on a tablet containing some 62 glyphs that had been found near the Olmec center of San Lorenzo Tenochtitlán 9 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., which was dated by association to approximately 900 BCE. This would make this putative Olmec script (see Cascajal Block) the oldest known for Mesoamerica; see Skidmore (2006, passim)
  13. ^ Miller and Taube (1993, p.131)
  14. ^ ALMG,Guatemala Maya Dilleri Akademisi (Academia de Lenguas mayas de Guatemala) adının kısaltılmış biçimidir.Bkz. Fonetik simgelerin Türkçe’deki ses değerleri 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.ALMG/Portal 22 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rumence</span> Romanyanın resmî dili

Rumence, Romanya'nın resmî dilidir ve Latin dillerinin doğu koluna mensuptur. Çoğunluğu Romanya ve Moldova'da yaşayan 28 milyon kişi tarafından konuşulur. Moldova'nın resmî dili Moldovaca da Rumence ile aynı olmasına rağmen ülke yasaları kapsamında ülkenin resmî dili Moldovaca olarak yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Maya uygarlığı</span> Kızılderili Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biri (y. 250–1700)

Maya uygarlığı, Kızılderili Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika'nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya kadar uzanan Mezoamerika bölgesinde hüküm sürmüştür. Meksika'nın güneydoğusunda beş devlet kurmuş Mayalar, tarihleri boyunca yüzlerce lehçe üretmişlerdir ve bu lehçelerden bazıları günümüzde hâlen konuşulan 21-44 Maya dilinin oluşumunu sağlamıştır. Bu uygarlık MÖ 600 dolaylarında yükselişe geçmiş, MS 3. yüzyılda altın çağına adım atmış, kent-devletlerinin siyasi kargaşalar sonucunda çöktüğü MS 900'e dek, geniş bir alanda varlığını sürdürmüş ve İspanyol işgaliyle de sona erme sürecine girmiştir. Maya uygarlığı birçok bakımdan sona ermişse de, yaygın inanışın aksine Mayalar yok olmamışlardır, hâlen bu ülkelerde yaşamakta ve Maya dillerinden bazılarını konuşmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Tüylü yılan</span> Maya ve Aztek kültürlerinde rüzgar ve yağmur tanrısı

Tüylü yılan, Kolomb öncesi Mezoamerika uygarlıklarında önemli doğaüstü varlık ya da tanrı.

<span class="mw-page-title-main">Maya yazısı</span>

Bulgular MÖ 3. ve 4. yüzyıllarda bile Mayalar'ın yazı sistemini kullandıklarını göstermektedir. Maya yazısından önce de Orta-Amerika'da çeşitli yazı sistemlerinin kullanıldıkları bilinmektedir. Bunlardan biri Olmec ile Maya yazısı arasında bir "geçiş yazısı" denilebilecek Epi-Olmec yazısıdır. Bununla birlikte 5 Ocak 2006'da National Geographic tarafından yayımlanan Maya yazısı inceleme sonuçları Maya yazı sisteminin hemen hemen en eski Orta Amerika yazı sistemleri kadar eski olduğunu göstermektedir. Kısa kısa da olsa, çoğu anıtlar, tabletler, steller ve çömlekçilik ürünleri üzerine yazılmış olmak üzere günümüzde yaklaşık 10.000 Maya yazıtının ya da metninin varlığı bilinmektedir. Bunlardan başka Mayalar'ın, özellikle çeşitli incir ağacı türlerinin ağaç kabuklarından elde ettikleri kâğıtlara kaydettikleri boyalı metinler mevcuttur. Maya yazı sisteminin çözülmesi uzun ve zahmetli bir inceleme sürecinden sonra mümkün olmuştur. İlk kısmi çözümler 19. yüzyılın sonunda başlamışsa da, yazının çözülmesi konusunda esas önemli gelişmeler 1960'lı ve 1970'li yıllarda olmuştur ve günümüzde Maya metinleri tümüyle olmasa da, yeterince okunabilmektedir. Maya dilinin çözülmesi konusunda emek harcamış isimlerden bazıları Constantin Rafines, Yuri Knorozov, Ramón Arzápalo Marin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Guatemala Maya Dilleri Akademisi</span>

Guatemala Maya Dilleri Akademisi, Guatemala'da konuşulan 22 Maya dilinin kullanımını düzenleyen özerk devlet organizasyonu. Bu dillerin yazımında kullanılan değişik yazı sistemlerinin standartlaşması üzerine çaba harcar. Diğer bir işlevi de bu Maya dillerinin öğretimine yönelik çalışmalar yapmak, kurslar açarak tercüman yetiştirmektir.

<span class="mw-page-title-main">Yukatek Mayacası</span>

Yukatek Mayacası ya da Yukatekçe veya kısaca Mayaca, Mezoamerika'nın Atlantik tarafında Yukatan Yarımadası'nda daha çok Meksika'da, daha az olarak da Belize ve çok az olarak Guatemala'da (Petén) Yukatek Mayaları tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Yukatek-Lakandon dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Lakandoncadır (Jach-t’aan). Meksika'da resmi dillerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Mayalar</span> Orta Amerikada bulunan yerli halk.

Mayalar ya da Maya halkları, Mezoamerika'da Maya uygarlığını kuran atalarının topraklarında, günümüzdeki Guatemala, Güney Meksika ve Yukatan Yarımadası, Belize, El Salvador ve Batı Honduras'ta yaşayan ve 7 milyon nüfusa sahip olan Orta Amerika'nın en tanınmış yerli Kızılderili halkıdır. Konuştukları anadil Maya dillerine giren dil ve lehçeler olsa da İspanyolca ve İngilizce (Belize) gibi sömürge dilleri de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mamca</span>

Mamca, Guatemala'nın Huehuetenango, Quetzaltenango, San Marcos, Retalhuleu departmanılarnda, Meksika'da Chiapas eyaletinde ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinde Mamlar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe-Mam dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 617.171 kişilik nüfustan 477.717 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2000 rakamlarına göre 28.000 konuşanı vardır. ABD'nin Kalifotniya eyaletinde ise birkaç bin kişi tarafından konuşulur. En yakın akrabası birlikte Mam dilleri adıyla alt grup oluşturan Tektitekçedir.

<span class="mw-page-title-main">Açice</span>

Açice, Guatemala'nın Baja Verapaz departmanının Cubulco, Rabinal, San Miguel, Salamá, San Jerónimo, kısmen Granados ve el Chol belediyelerinde Açiler tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 105.992 kişilik nüfustan 82.640 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte Kiçe-Açi dilleri adıyla alt grup oluşturan Kiçecedıir.

<span class="mw-page-title-main">Açiler</span>

Açiler, Guatemala'nın Baja Verapaz departmanının Cubulco, Rabinal, San Miguel, Salamá, San Jerónimo, kısmen Granados ve el Chol belediyelerinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 105.992 kişilik nüfustan 82.640 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabası birlikte Kiçe-Açi dilleri adıyla alt grup oluşturan Kiçelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kiçece</span>

Kiçece, Guatemala'nın El Quiché, Huehuetenango, Quetzaltenango, Retalhuleu, Sololá, Suchitepequez Totonicapán, San Marcos, Chimaltenango yörelerinde ve Meksika'nın güneydoğusunda Kiçeler tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 1.270.953 kişilik nüfustan 890.596 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2002 sayımına göre 524 konuşanı vardır. En yakın akrabası birlikte Kiçe-Açi dilleri adıyla alt grup oluşturan Açicedıir.

<span class="mw-page-title-main">Kakçikelce</span>

Kakçikelce, Guatemala'nın Chimaltenango, Guatemala, Baja Verapaz, Sacatepéquez, Sololá, Suchitepéquez departmanlarında yaşayan Kakçikeller tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 832.968 kişilik nüfustan 444.954 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2002 rakamlarına göre 143 konuşanı vardır. En yakın akrabası birlikte Asıl Kiçe dilleri adıyla alt grup oluşturan Tzutuhilce, Kiçece ve Açicedir.

<span class="mw-page-title-main">İtzaca</span>

İtzaca, Guatemala'nın El Petén departmanında yaşayan İtzalar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Mopan-İtza dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 1.983 kişilik nüfustan 1.094 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Çol dilleri</span>

Çol dilleri ya da Çol-Tzeltal dilleri, Mezoamerika'da Meksika'nın Chiapas ve Tabasco eyaletlerinde, Guatemala'nın Chiquimula ve Zacapa departmanlarında ve Honduras'ta Maya halkları tarafından konuşulan Maya dilleri grubu. Kanhobal dilleri ile birlikte Kanhobal-Çol dilleri de denilen Batı Maya dilleri grubunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Kanhoballar</span>

Kanhoballar, Guatemala'nın Huehuetenango departmanının Santa Eulalia, San Juan Ixcoy, San Pedro Soloma (Tz’uluma’) ve Santa Cruz Barillas belediyelerinde yaşayan Maya Kızılderili halkıdır.

Lakandonlar, Meksika'nın Chiapas eyaletinde Selva Lacandona denen ormanlarda yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. En yakın akrabası birlikte Yukatek-Lakandon dilleri grubunu oluşturan Yukatek Mayalarıdır. Bir kısmı yakın Maya dillerinden olan Çolca ya da Tzeltalca da konuşur.

<span class="mw-page-title-main">Mam dilleri</span>

Mam dilleri ya da Büyük Mam dilleri, Mezoamerika'da Guatemala ve Meksika'da Maya halkları tarafından konuşulan 4 dillik Maya dilleri grubu. Kiçe dilleri ile birlikte Kiçe-Mam dilleri de denilen Doğu Maya dilleri grubunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Tzotzilce</span>

Tzotzilce ya da Tzotzil dili Meksika'nın Chiapas eyaletinin Zinacantán, San Juan Chamula, San Andrés Larráinzar, Chenalhó, Pantelhó, Huitiupán, Chalchihuitán, El Bosque, Simojovel, Iztapa, Bochil, Soyalhó, Huixtán, San Lucas, Acala, San Cristóbal de las Casas, Venustiano Carranza ve Amatán belediyelerinde yaşayan Tzotziller tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Çol-Tzeltal dilleri adı da verilen Çol dilleri grubunun Tzeltal dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabaları Tzeltalcadır.

<span class="mw-page-title-main">Tzeltalca</span>

Tzeltalca ya da Tzeltal dili, Meksika'nın Chiapas eyaletinin Ocosingo, Altamirano, Huixtán, Tenejapa, Yajalón, Chanal, Sitalá, Amatenango del Valle, Socoltenango, Villa las Rosas, Chilón, San Juan Cancun, San Cristóbal de las Casas Oxchuc ve San Bartolome de los Llano/Venustiano Carranza belediyelerinde yaşayan Tzeltallar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Çol-Tzeltal dilleri adı da verilen Çol dilleri grubunun Tzeltal dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabaları Tzotzilcedir.

<span class="mw-page-title-main">Meksika'nın yerli halkları</span>

Meksika Kızılderilileri, Meksika'da yaşayan Kuzey Amerika Kızılderilileri grubunun Aridoamerika ile Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları.