İçeriğe atla

Max Frisch

Max Frisch
Max Frisch. İsviççre devlet anma sikkesi 2011
Doğum15 Mayıs 1911(1911-05-15)
Zürih, İsviçre
Ölüm04 Nisan 1991 (79 yaşında)
Zürih, İsviçre
MeslekOyun yazarı, gazeteci, mimar, filizof
MilliyetAlmanca konuşan İsviçreli
Vatandaşlıkİsviçre
DönemModernizm

Max Frisch (15 Mayıs 1911, Zürih - 4 Nisan 1991, Zürih), İsviçreli bir yazar ve mimardı. Kendisi savaş sonrası edebiyatının Alman dilindeki en önemli yazarları arasında sayılır.

Hayatı

Max Frisch, 1911'de bir mimar olan babası Franz Bruno Frisch ve annesi Karolina Bettina Frisch in oğlu olarak Zürih te doğmuştur.

Zürih üniversitesinde başladığı Alman Filolojisi eğitimini 1933'teki babasının ölümü üzerine, maddiyat sorunları sebebiyle yarıda bırakmak zorunda kaldı. " Neue Zürcher Zeitung" da muhabir olarak çalışmaya başladı.

1942 yılında Zürih kentinin bir mimari yarışmasında "Freibades Letzigraben" (bugün ismi Max Frisch-Bad olarak geçer) ilk ödülünü kazanarak kendi mimar bürosunu açmıştır. 1949 yılında inşa edilen yer Frisch'in en büyük tek mimari yapısı olarak kalmış ve günümüzde kültür anıtı olarak bulunmaktadır. Aynı yıl Frisch, Gertrud Constanze ile evlenmiş, iki kız, 1943 (Ursula) ve 1949 (Charlotte), bir oğlu, 1944 (Hans Peter) olmuştur.

1947 yılında Bertolt Brecht ve Friedrich Dürrenmatt ile tanışmıştır. 1951'de Rockefeller- Bursu bir sene Amerika Birleşik Devletleri oturumunu kendisine sağlamıştır. 1954 yılında ailesinden ayrılmış, 1955 yılında mimari üzerine açtığı bürosunu kapatmış ve bundan böyle yalnızca yazar olarak yaşamaya karar vermiştir.

1959 yılında karısından resmi olarak boşanan Frisch Ingeborg Bachmann ile bir ilişki yaşamıştır. 1962 yılındaysa, 51 yaşındaki Frisch, 23 yaşındaki öğrenci Marianne Oellers ile tanışmıs, ilk olarak birlikte yaşayıp sonrasında evlenmiştir. Birliktelik 1979 yılına değin sürmüştür.

1991 yılında Max Frisch, Zürih'te bulunan dairesinde kanser sonucu ölmüştür. Max Frisch'in bir mezarı bulunmamakla beraber, külleri arkadaşları tarafından ateşte savrulmuştur.

Edebi yönü

Max Frisch'in edebi eserlerinde genel olarak şu konular işlenmiştir:

  • Birey tam bir kesinlikle kendi kimliğine nasıl ulaşabilir?
  • İnsan kendi biyografisini nasıl oluşturabilir?
  • İnsan hayatında bilimin ve zihnin rolü çerçevesinde, doğa-insan ilişkilerinde insanın yetersizlikleri
  • Toplumda insana yüklenen kimlik ile kişinin kendi olmak istediği kimlik arasındaki uyuşmazlık

Max Frisch en fazla kimlik problemi üzerinde durmuştur. "Kendine bir kimlik çizmemelisin" (du sollst dir kein Bildnis machen) cümlesi adeta Max Frisch'le özdeşleşmiş bir cümledir.

Frisch, eserlerinde ülkesi İsviçreyi de sorgulamaktan geri kalmamıştır. Ama aynı zamanda yine kimlik problemi ışığı altında bu kez toplumların kimlik problemlerini tartışmaya açmıştır. Frisch, eserlerinde kıvrak zekasıyla dikkati çeken kurgulamaları, antik zamanla birleştirdiği kendi çağının problemlerine ironik ve Brecht tiyatrosundan daha saldırgan bir üslupla Alman dilindeki en etkileyici ve önemli isimlerden biri olmayı başarmıştır.

Alıntılar

  • Bazen bana öyle geliyor ki, savaşın bizden aldıklarından bahsetmektense daha iyi bir toplumun oluşumundan ya da benzeri şeylerden bahsedilen kitaplar okunmayacak kadar anlamsız, fuzuli, sorumsuz, sıkıcı, değersiz ve izin verilemez. Zaman "Ben-Anlatıcı" zamanı değil. Yine de bütün "ben" lerde insanlığı tamamlar ya da eksiltir, başka hiçbir şeyi değil.

Önemli eserleri

Wikimedia Commons'ta Max Frisch ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • 1950 Tagebuch
  • 1954 Stiller
  • 1957 Homo faber
  • 1958 Biedermann Und Die Brandstifter (Biedermann Ve Kundakçılar)
  • 1961 Andorra (oyun)
  • 1964 Mein Name sei Gantenbei (İsmim Gantenbei olsun)
  • 1972 Tagebuch
  • 1975 Montauk

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Max Weber</span> Alman sosyolog

Max Weber, Alman düşünür, sosyolog ve ekonomi politik uzmanı. Modern antipozitivistik toplumbilimi incelemesinin öncüsü olduğu düşünülür. Sosyolojiyi yöntem bilimsel olgunluğa eriştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sevgi Soysal</span> Türk yazar

Sevgi Soysal Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Carl Zuckmayer</span> Alman yazar (1896 – 1977)

Carl Zuckmayer, Alman oyun yazarı ve romancı.

<span class="mw-page-title-main">Bertolt Brecht</span> Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmeni (1898-1956)

Eugen Berthold Friedrich Brecht, kısaca Berthold ya da Bert Brecht,, Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Böll</span> Alman yazar

Heinrich Theodor Böll, Alman yazar, 1972 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Dürrenmatt</span>

Friedrich Josef Dürrenmatt İsviçreli yazar, oyun yazarı ve ressam.

Bedia Akarsu, Türk filozof ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Berliner Ensemble</span> Almanyada bir tiyatro binası

Berliner Ensemble, Almanya’nın en meşhur tiyatrolarından birisidir ve kurucusu Bertolt Brecht’in eserlerini sahnelemesiyle ünlenmiştir. Almanca'nın en önemli sahnelerinden birisi olarak kabul edilen Berliner Ensemble, 1954 yılından bu yana Berlin'in Mitte ilçesinde, Schiffbauerdamm caddesinde bulunan tiyatro sahnesini kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Konrad Lorenz</span> Avusturyalı hayvanbilimci ve Nobel Tıp Ödülü (1973) sahibi (1903-1989)

Konrad Zacharias Lorenz, Avusturyalı bir etoloji uzmanıdır. Viyana'da karşılaştırmalı anatomi ve hayvan psikolojisi dersleri verdikten sonra, 1940 yılında Konigsberg Üniversitesi'nde profesör oldu. 1949 - 1951 yıları arasında Attenburg Karşılaştırmalı Etoloji Enstitüsü'nü, sonra Buldern'de Max-Planck Davranış Fizyoljisi Enstitüsü'nü, 1954'te de Seewiesen Enstitüsü'nü yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Georg Simmel</span>

Georg Simmel, Ferdinand Tönnies ile birlikte Alman Sosyolojisi'nin kurucularından biri olan sosyolog, filozof ve eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Mann</span> Roman Yazarı

Paul Thomas Mann, Alman yazar ve 20'inci yüzyılın en önemli hikâye anlatıcılarından biriydi. 1929 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Döblin</span> Alman hekim ve yazar (1878-1957)

Alfred Bruno Döblin Alman romancı, deneme yazarı ve doktor. En tanınmış romanı Berlin Alexanderplatz (1929). Çeşitli edebi akımlarda ve stilde üretken olan Döblin, Alman edebiyatındaki modernizmin en önemli yazarlarından biridir.

<i>Kafkas Tebeşir Dairesi</i> Bertolt Brechtin tiyatro oyunu

Kafkas Tebeşir Dairesi, Alman oyun yazarı Bertol Brecht'in 1944 yılında kaleme aldığı altı perdelik seyirlik oyun.

Sezer Duru doğum adıyla Hikmet Sezer Özlü, Türk çevirmen ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Deutsche Oper</span>

Deutsche Oper, Berlin eyaletinin en büyük opera evi ve Almanya'nın en büyük ikinci operasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eleştirel teori</span>

Eleştirel teori; Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Max Weber, Karl Marx ve Sigmund Freud'un düşüncelerinin etkisi temelinde; sosyal ve beşeri bilimler bilgisiyle toplum ile kültür inceleme ve eleştirisine dayanan sosyal teori. Eleştirel teori, epistemolojik olarak; nesnelleştirici değil, düşünsel olduğu için doğabilimsel teorilerden farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Schauspielhaus Zürich</span>

Schauspielhaus Zürich, İsviçre'nin Almanca oyunlar oynanan en önemli tiyatrosudur. Pfauenbühne olarak da bilinen tiyatro 750 kişi kapasitelidir. Schauspielhaus üç sahneden meydana gelir Schiffbau/Halle, Schiffbau/Box ve Schiffbau/Matchbox.

<span class="mw-page-title-main">Karl Mannheim</span>

Karl Mannheim, 20. yüzyılın ilk yarısında çalışmalarını yürütmüş Macar-Alman sosyolog ve düşünür. Bilgi sosyolojisinin kurucularından biri olduğu kadar klasik sosyolojide de kilit bir figürdür. Mannheim en çok, kısmî ve toplam ideolojileri birbirinden ayırdığı, belirli sosyal gruplara özgü kapsamlı dünya görüşlerini ve ayrıca mevcut sosyal düzenlemeler için modası geçmiş destek sağlayan ideolojileri temsil ettiği Ideology and Utopia (1929-1936) adlı kitabıyla tanınır.

Andorra, İsviçreli oyun yazarı Max Frisch'in 1965 tarihli oyunu. Oyunun ana teması ötekilerin bireyler üzerindeki baskısı ve izlenimlerinin yarattığı dönüşümdür. Birey bu şekilde ötekilerin şekillendirmesine uğrar ve başkalaşır. Oyunda ırkçılık ve Yahudi düşmanlığı alt temaları da işlenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.