İçeriğe atla

Max Adler

Sozialistische Idee der Befreiung bei Karl Marx, 1918

Max Adler (15 Ocak 1873, Viyana - 28 Haziran 1937, Viyana),[1] Avusturyalı marksist hukukçu, sosyolog ve sosyalist teorisyen. Viyana Üniversitesi'nde öğretim üyesi. Otto Bauer'le birlikte Avusturya Marksizmi'nin en önemli teorisyenlerinden biri.

Max Adler yeni-kantçılığın etkisi altında Karl Marx'ın düşüncelerini Immanuel Kant'ın felsefesiyle bir araya getirmeye çalıştı. Özellikle Ernst Mach'ın felsefesinden etkilenerek bir sosyalbilimsel kuram olarak Marksizmin epistemolojik temellerini kurmaya çalıştı. "Yeni İnsan" kavramıyla şekillenen bir yaşam ve kültür felsefesi geliştirmeye çalıştı. I. Dünya Savaşı'ndan itibaren Avusturya Sosyaldemokrat Partisi'nin sol kanadında yer alan Adler, işçi konseyleri hareketini desteklemiştir.

1896'da doktorasını vererek avukat olan Adler, 1920'deki doçentlik tezinden sonra Viyana Üniversitesi'nde sosyoloji ve sosyal felsefe kürsüsünde çalışmaya başladı. 1920-1923 yılları arasında sosyal demokrat partiden parlamenter olarak parlamentoda bulundu. Halk eğitimiyle ilgilendi. 1904-1925 yılları arasında Rudolf Hilferding'le birlikte Avusturya Marksizmi'nin teorik yayını Marx-Studien dergisini çıkardı. 1927'den itibaren yayınlanmaya başlayan Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin sol kanat yayın organı Der Klassenkampf dergisine katkıda bulundu.

Bunlar dışında; en önemli çalışmaları; devrim, I. Dünya Savaşı sonrası işçi sınıfı içindeki değişiklikler, aydınlar, hukuk ve devlet (özellikle Kelsen'in "arı hukuk teorisi" eleştirisi) üzerine yaptığı incelemelerdir.

Kaynakça

  1. ^ Marxist Düşünce Sözlüğü. Mete Tunçay (çev.). İstanbul: İletişim. 1993. s. 13. ISBN 975-470-338-8. OCLC 282316218. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bolşevizm</span> Devrimci Marksist ideoloji

Bolşevik, çoğunluktan yana anlamına gelen Rusça kelime, 1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Vladimir Lenin ve Julius Martov arasında yeni kurulmakta olan partinin üyelik tanımı üzerine başlayan görüş ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup. Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Komünist parti</span> işçi sınıfının önderliğinde üretim araçlarının mülkiyetinin kolektifleştirilmesini hedefleyen siyasi parti

Komünist parti, işçi sınıfının önderliğinde üretim araçlarının mülkiyetinin kolektifleştirilmesini hedefleyen ve tüm dünyada herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacı kadar ilkesi doğrultusunda sınıfsız, sınırsız ve sömürüsüz bir dünya kurmayı amaçlayan yasal veya yasa dışı olarak örgütlenen, silahlı kanadı da bulunabilen siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Diyalektik materyalizm</span> Karl Marx ve Friedrich Engelsin eserlerinden türetilen felsefi görüş

Diyalektik Materyalizm, materyalizmin Karl Marx tarafından yorumlanmış biçimi, Marksist felsefenin adlandırılma biçimi ya da Marksizmin felsefi öğretisidir.

<span class="mw-page-title-main">Victor Adler</span>

Victor Adler,, Avusturyalı sosyalist.

<span class="mw-page-title-main">Georg Lukács</span> Macar siyasetçi, filozof ve edebiyat eleştirmeni (1885-1971)

Georg Lukács, Batı Marksizminin ünlü isimlerinden Macar Marksist filozof ve edebiyat bilimcisidir. Marksizmi Hegelci anlamda yeniden değerlendirmiş ve geliştirmiştir. Ernst Bloch, Antonio Gramsci, Karl Korsch ile birlikte Lukacs, 20. yüzyılın ilk yarısında, Marksist felsefe ve Marksist teorinin yeniden oluşturulmasında en önemli isimlerden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Komünist Partisi</span>

Avusturya Komünist Partisi, Avusturya'da komünist bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Karl Renner</span> 4. Avusturya cumhurbaşkanı

Karl Renner (Almanca telaffuz: [kaʁl ˈʀɛnɐ]; d. 14 Aralık 1870, Untertannowitz Avusturya Sosyaldemokrat Partisi kurucularından ve Avusturya'nın İkinci Cumhuriyet'inin ilk devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Engelbert Dollfuß</span> 11. Avusturya şansölyesi

Engelbert Dollfuß, Avusturyalı siyasetçi ve şansölye (1932-1934).

Avusturya Marksizmi; 19. yüzyıl sonlarından 1934 yılına kadar, özellikle Viyana'da gelişen, en önemli temsilcileri arasında Max Adler, Otto Bauer, Rudolf Hilferding ve Karl Renner'in bulunduğu marksist düşünce okulu.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Gusenbauer</span> 23. Avusturya şansölyesi

Alfred Gusenbauer, 2007 yılından beri 2008 yılına kadar Avusturya şansölyesi ve 2000 yılından 2008 yılına kadar Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Otto Bauer</span> Avusturyalı siyasetçi (1881-1938)

Otto Bauer, Avusturyalı sosyal demokrat politikacı Avusturya Marksizmi'nin teorisyenlerinden biri. 1920 yılında hazırlanan Avusturya anayasasının oluşturulmasına aktif olarak katıldı. Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin öncülü olan Avusturya Sosyaldemokrat İşçi Partisi'nin (SDAP) sol kanadının öncülüğünü ve I. Dünya Savaşı sonrası Avusturya'nın Almanya'ya katılması taleplerinin sözcülüğünü yaptı. 1907'den itibaren partiye bağlı Arbeiterzeitungun redaktörlüğünü üstlendi ve 1926'da partinin tarihi Linz Programı'nı kaleme aldı. 1934'te faşizme karşı Şubat Ayaklanması'na katıldı. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Avusturya sosyalistlerinin dış bürosunu kurduğu Brünn'e yerleşti. Almanya'nın Çekoslovakya'yı işgalinden sonra Fransa'ya kaçtı ve orada öldü.

Marx-Studien, Max Adler ve Rudolf Hilferding'in 1904-1925 yılları arasında Viyana'da yayınladıkları teorik Marksist dergiydi. Dergi Avusturya Marksizmi'nin en önemli teorik yayın organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Henry Hyndman</span>

Henry Mayers Hyndman, ilk önemli İngiliz Marksisti.Özellikle 1880'lerde önde gelen birçok İngiliz sosyalistini etkilemiş, ama geçimsizliği yüzünden çoğuyla arası açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sol komünizm</span> Siyasi fikir

Komünist sol olarak da bilinen sol komünizm, Komünist Enternasyonal'in sol kanadını teşkil eden ve Komünist Enternasyonal'den 1920'lerden ayrılmış akımlardan gelen siyasi geleneğin ismidir. Komünist Enternasyonal'in dünyanın pek çok yerindeki partilerinde, oportünizme karşı, devrimci görüşleri savunan sol kanatlar gelişmiş olsa da, bu akımlar en net biçimde Almanya-Hollanda komünist solu ve İtalyan komünist solu tarafından ifade edilmişlerdir.

Bu maddede; Rus sosyalist devrimci, Marksist-Leninist ideolojinin fikirsel önderi, Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin'e ait kitap, yazı, konuşma, makale ve mektup gibi eserler ile kendi hakkında yazılmış kitaplar yer almaktadır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin öncüsü ve Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin (RSDİP) ilk lideridir. Lenin, dünyada eserleri yabancı dile en fazla tercüme edilen kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Viyana</span>

Kızıl Viyana (Almanca: Rotes Wien), Sosyal Demokratların çoğunluğa sahip olduğu ve kentin ilk kez demokratik olarak yönetildiği 1918-1934 yılları arasında Avusturya'nın başkentinin takma adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ignaz Seipel</span> 5. Avusturya şansölyesi

Ignaz Seipel 1920'lerde iki kez Federal Şansölye olarak görev yapan Hristiyan Sosyal Partinin (CS) Avusturyalı bir başrahip ve politikacıydı.

Marianne Katharina "Käthe" Leichter, Avusturyalı bir ekonomist, kadın hakları aktivisti, gazeteci ve politikacıydı. Avusturya Sosyal Demokrat Partisi ve Viyana İşçi Odası üyesiydi. Nazi rejimi sırasında Ravensbrück toplama kampında alıkonuldu ve 1942'de Bernburg Ötanazi Merkezi'nde gazla öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">İvan Skvortsov-Stepanov</span>

İvan İvanoviç Skvortsov-Stepanov, - Sovyet devlet adamı, parti lideri, tarihçi ve ekonomist. Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk Maliye Komiseri (bakanı).

<span class="mw-page-title-main">Adolf Schärf</span>

Adolf Schärf, Avusturya'nın altıncı cumhurbaşkanı. 1957'den ölümüne kadar görevde kalmıştır.