İçeriğe atla

Mavi ladin

Mavi ladin
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Pinopsida
Takım:Pinales
Familya:Pinaceae
Cins:Picea
Tür: P. pungens
İkili adlandırma
Picea pungens
Engelm., Gard. Chron., n.s., 11: 334 (1879).
Picea Pungens dağılım haritası
Mavi ladin yaprakları
Mavi Ladin Gövdesi

Mavi ladin (Picea pungens), çamgiller (Pinaceae) familyasından ladin cinsinden 25–30 m'ye kadar boylanan ve 1,5 m'ye kadar çap yapabilen ladin türü. Türkiye'de karasal iklimin hakim olduğu bölgelerde peyzaj amaçlı sıkça kullanılmaktadır.[1] Pungens , yapraklara atıfta bulunarak "keskin uçlu" anlamına gelir.

Morfolojik özellikleri

kozalak

600-800 yaşına kadar yaşayabilir.[2] Kabukları ince ve pulludur. Genç ağaçlarda taç konik, yaşlılarda silindiriktir. Sürgünler kalın, turuncu-kahverengi, genellikle pürüzsüzdür. İğne yapraklar 15–30 mm uzunlukta, kalın, soluk boz-yeşil veya parlak mavi, ucu sivridir ve altında tek bir stoma bandı yer alır. İğne yapraklar koparılınca kötü bir koku verir.

Kozalaklar sarkık, ince uzun, silindirik, 6–11 cm uzunlukta, kapalıyken 2 cm genişliğinde, açıkken ise 4 cm genişliğindedir. İnce bükülebilen kozalak pulları 20–24 mm uzunluğunda kenarları dalgalıdır. Kırmızımsı menekşe renkli kozalaklar 5-7 ay sonunda olgunlaşır. Tohumlar siyah, 3–4 mm uzunluğunda, ince uzun, tohum kanadı 10–13 mm olup donuk kahverengidir. Doğada 10 mavi ladinden 1i mavi renkte olmaktadır. Peyzaj amaçlı mavi renk vermek için ağaçlara aşılama yapılması gerekir.[3]

Mavi ladin fidelerinin ilk yıl boyunca toprağın yalnızca 6,4 cm (2,5 inç) kadar derinine nüfuz eden sığ kökleri vardır. Mavi ladinlerde donma çok fazla zarar vermese de don, fide kaybına neden olabilir. İlkbaharın sonlarında ve sonbaharın başlarındaki gölgeler, bu don kabarma kaybını en aza indirir. Sığ köklere rağmen, mavi ladin kuvvetli rüzgarlara karşı koyabilir. Dikimden beş yıl önce mavi ladin kökleri budanarak 2 metre yüksekliğindeki ağaçların toplam kök yüzey alanı iki katına çıkartılabilir. Mavi ladin genellikle bol nem ile en iyi büyüdüğü kabul edilir. Bununla birlikte, bu tür kuraklığa diğer tüm ladinlerden daha iyi dayanır.Son derece düşük sıcaklıklara (-40 derece C) da dayanabilir. Ayrıca, bu tür diğer ilişkili türlere kıyasla yüksek güneş ışığına ve don hasarına karşı daha dayanıklıdır

Doğal olarak batı Kuzey Amerika'da, Utah ve Colorado ile Arizona ve New Meksiko'da bulunur. 1800–3000 m yüksekliğe kadar çıkar, bazı yerlerde Engelman ladini (Picea engelmanni) ile karışıklığa girer.

Habitat

Alpin kuşağının bir türü değildir. Genel olarak dağların vadi boyunca devam eden nemli düz topraklarında iyi bir büyüme gösterir, diğer yandan az yağmur alan yerlerde yavaş büyüme yapar. Mavi ladin diğer ladin türleriyle melez yapmaz, Engelman ladini ile nadiren melez yapar.Arizona, Colorado, Idaho, New Mexico, Utah ve Wyoming'de doğal olarak bulunur.[4] Başka yerlerde geniş çapta dikilmiştir ve doğal aralığının çok ötesinde birçok yerde peyzaj ağacı olarak kullanılır.[5]

Peyzajda kullanımı

Peyzaj çalışmalarında kullanılan bodur Mavi Ladin(P.pungens-Globosa)

Mavi ladin, iğne yapraklı türler içerisinde en popüler olanıdır ve gösterişli parlak koyu yeşilimsi mavi iğne yapraklar için yetiştirilir. Ticari değeri son derece yüksektir; tohumdan, çelik yoluyla ve aşı ile üretimi yapılmaktadır.

Kültivarları

  • Hoopsii : Mavi ladinin en yoğun mavi rengi olan formudur.[6]
  • 'Glauca Globosa : bodur mavi ladin
  • 'Fat Albert : 3 metreye kadar büyür. Güzel şekilli koni yapar. Mavi-gümüş renktedir.
  • 'Glauca Pendula : 2.4 metre genişlik 1.2 metre uzunluk yapar.
  • 'Sester's Dwarf : Yoğun yapraklıdır. Yavaş büyür. 2 metre boya ulaşır.
  • 'Koster : Dar konik büyüme alışkanlığına sahiptir. Sarımsı yaprakları, yaşla birlikte gri-yeşile dönüşen gümüşi mavidir.[7]
  • 'Baby Blue Eyes : soğuğa dayanıklıdır.
  • 'Baby Blue

Galeri

  • Hoopsii
    Hoopsii
  • Koster
    Koster
  • Fat Albert
    Fat Albert
  • Globosa
    Globosa

Kaynakça

  1. ^ Yaprak, Ahmet Emre. "Picea pungens". AÜ Çevre Koordinatörlüğü. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  2. ^ "Blue Spruce". www.bellarmine.edu. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023. 
  3. ^ "Aşılı Mavi Ladin (Picea Pungens Glauca "Hoopsii")". İNCİ FİDAN. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  4. ^ "Colorado Blue Spruce (Picea pungens)". Tree Canada (İngilizce). 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023. 
  5. ^ "Picea pungens". hvp.osu.edu. 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023. 
  6. ^ "Hoop's Blue Spruce". www.monrovia.com (İngilizce). 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 
  7. ^ "Picea pungens 'Koster'". landscape architect's pages (İngilizce). 14 Ekim 2011. 5 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sedir (ağaç)</span>

Sedir, çamgiller (Pinaceae) familyasından Cedrus cinsini oluşturan iğne yapraklı ağaç türlerine verilen ad. Ortalama ömürleri 1000 yıl kadardır, 40 metre boya ve 2 metre çapa kadar büyüyebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan sediri</span> Bir sedir türü

Toros sediri veya Katran ağacı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney Anadolu Toroslarında yaygın görülen, ayrıca Kelkit ve Yeşilırmak vadilerinde kalıntı meşcereleri bulunan bir sedir türü.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Karadeniz göknarı</span> çamgiller (Pinaceae) familyasında Kafkasyaya özgü bir göknar türü

Doğu Karadeniz göknarı veya Kafkas Göknarı, çamgiller (Pinaceae) familyasında Kafkasya'ya özgü bir göknar türü. Heybetli ve hızlı büyüyen bir ağaçtır. Güneşli ve nemli ortamlarda iyi gelişir. Avrupa Kıtası ve Türkiye'nin en uzun doğal ağacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ladin</span> bitki cinsi

Ladin (Picea), çamgiller (Pinaceae) familyasının Picea cinsinden Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış gösteren ağaç türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Karaçam</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Karaçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından bir çam türüdür. Güney Avrupa, Kuzey İtalya, Avusturya İber yarım adasından Doğu Akdeniz'e kadar geniş bir alanda görülür.

<span class="mw-page-title-main">Ak ladin</span>

Ak ladin ya da Kanada ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından Kuzey Amerika'nın kuzeyinde Kanada'nın doğusundan Alaska'ya kadar taygada yetişen 15–30 m boy ve 1 m çap yapabilen ladin türü.

<span class="mw-page-title-main">Çamgiller</span>

Pinaceae (Çamgiller), Pinales takımından bazen çalı formunda kozalaklı ağaç türlerini içeren bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kazdağı göknarı</span>

Kazdağı göknarı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Türkiye'de yalnızca Kazdağı'nda yetişen endemik bir göknar alt türü.

<span class="mw-page-title-main">Doğu ladini</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Doğu ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından 40-50 metre, bazen de 60 metre boylara ulaşan, 1,5-2 metre çap yapabilen, dolgun ve düzgün gövdeli, sivri tepeli önemli bir orman ağacı türü.

<span class="mw-page-title-main">Dağ çamı</span> Çamgiller familyasından bitki türü

Dağ çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Orta ve Güney Avrupa'nın dağlık bölgelerinde yetişen bir çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Atlas sediri</span>

Atlas sediri, çamgiller (Pinaceae) familyasından doğal olarak Kuzey Afrika, Cezayir, Fas ve Atlas Dağlarında yetişen sedir türü. Bazı kaynaklar ayrı tür olarak ele alsa da kimi kaynaklarda Lübnan Sedirinin alt türü C. libani subsp. atlantica olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Himalaya sediri</span>

Himalaya sediri, çamgiller (Pinaceae) familyasından Batı Himalaya'larda yetişen sedir bir türü. Pakistan'ın ulusal ağacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sitka ladini</span> bitki türü

Sitka ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından 80 m boy ve 5 m çap yapabilen ladin türü.

<span class="mw-page-title-main">Sekoya</span> Servigiller familyasından bir bitki türü

"Sahil Sekoyası", servigiller (Cupressaceae) familyasının Sequoia cinsinden tek bir türle temsil edilen (monotipik) 120 m boy, 7 m çap yapabilen ana vatanı Kuzey Amerika olan büyük bir ağaç türü. Dünyanın en uzun ağacı bu türe aittir ve boyu 115 metredir. 2000 yıl veya daha fazla yaşayan, herdem yeşil, uzun ömürlü bir ağaçtır. En yaşlı örneği 2300 yaşındadır. Genellikle okyanustan gelen nemden kaynaklanan yağışın daha fazla olduğu dağlarda büyürler. En uzun ve en yaşlı ağaçlar, yıl boyunca akarsuların akabildiği ve sisin düzenli olarak düştüğü derin vadilerde ve oyuklarda bulunur. Sahil sekoyası kerestecilik sektöründeki en değerli kereste türlerinden biridir. Sahil sekoyası kerestesi, güzelliği, hafifliği ve çürümeye karşı direnci nedeniyle oldukça değerlidir. Reçine içermemesi suyu emmesini ve yangına dayanıklı olmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Tayga</span>

Tayga Yakutça "orman" sözcüğünden gelir. Bu sözcük Ruslar tarafından kuzey yarımkürede, özellikle Sibirya'da tundranın bittiği yerlerde başlayan soğuk, bataklık ve ormanlık bölgeleri tanımlamak için Altay dili Şor lehçesindeki tayγa kökenli taĭgá terimi kullanılmıştır. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki buna benzer bölgeler için de tayga ismi kullanılmaya başlanmıştır. Ama tayga günümüz kullanımında artık yalnızca orman anlamına gelmez; Kuzey Yarımkürede tundranın güneyinde oluşmuş bir bitki örtüsü sınırının adıdır.

<i>Larix laricina</i>

Larix laricina, Pinaceae familyasından yaprak döken doğal olarak Kuzey Amerika'da yayılış gösteren bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Kore göknarı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Kore göknarı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney Kore'nin yüksek dağlarında yetişen bir göknar türü. Yüksek yağış alan, yazları serin ve nemli, kışları bol kar yağışlı geçen bir iklimde 1.000-1.900 m. yükseltide yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Balkan ladini</span> bitki türü

Balkan ladini, çamgiller familyasından bir ladin türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan göknarı</span>

Tayvan göknarı, çamgiller familyasından bir göknar türüdür.

<i>Avrupa ladini</i> bitki türü

Avrupa ladini, Batı ladini ya da Norveç ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından ladin cinsinden bir ibreli türüdür. Ana vatanı Kuzey Avrupa olan ve o bölgelerde önemli ölçüde ormanlık alan oluşturan Avrupa Ladini türü diğer bölgelerde doğal olarak bulunmasa da peyzaj amaçlı park ve bahçelerde dikimi yapılmıştır. Old Tjikko, İsveç'in Dalarna ili'nin Fulufjället Dağı sınırlarını içerisinde bulunan bir Norveç Ladini 9.558 yaşındaki ladin halen dünyanın en yaşlı ağacı olarak kabul edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.