İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
Windows Vista, kişisel bilgisayarlar için geliştirilen Microsoft Windows işletim sistemleri ailesinin sürüm olarak altıncı üyesidir. 22 Temmuz 2005'te gerçek adı duyurulmadan önce Longhorn kod adıyla tanınıyordu. Windows Vista, 30 Ocak 2007'de dünya çapında piyasaya sürülmüştür. Microsoft Türkiye, 24 Ocak 2007 tarihindeki tanıtımıyla Vista'nın resmî lansmanını yapan ilk Microsoft şubesi olmuştur. Windows Vista eski sürümle oranla birçok yeni özellik ve değişikliğe sahiptir. Bu değişim geliştirilmiş grafiksel kullanıcı arayüzü, görsel stil, yeniden tasarlanmış arama fonksiyonları, multimedya araçları, yeniden tasarlanmış ağ iletişimi, görüntü ve yazıcı gibi çeşitli fonksiyonları kapsamaktadır.
Windows 98, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un MS-DOS üzerinde yükselen beşinci ve son ana sürümü ve Windows 9x serisinin 2. ana versiyonudur. Microsoft bu sürümle çoklu ortam (multimedia) ve internet hizmetlerini bu sürüme eklemiştir. Windows 98, 15 Mayıs 1998'de üretime hazır konuma gelip 25 Haziran 1998 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Windows 98, önceleri Memphis ve Windows 97 kod adlarıyla biliniyordu. Öncüsü Windows 95 gibi Windows 98 de 16-bit/32-bit arası hibrit çalışan ve açılış şekli MS-DOS üzerine kurulu olan bir işletim sistemidir. İlk defa Windows Driver Model modeline uyum sağlayan Windows işletim sistemidir. Ayrıca Windows 98 disketlerle kurulabilen son Windows işletim sistemidir. RTM yapı numarası 1998.6'dır.
Windows Mobile, Microsoft şirketi tarafından PDA ve akıllı telefonlar gibi mobil cihazlar için tasarlanmış olan bir işletim sistemidir. C++ yazılımında yapılmış ve Windows CE sistemi çekirdeği üzerine temellendirilmiştir. Güncellenme yöntemi Windows Mobile 5.0-dən başlayarak AKU ile oluyor.
Windows 2000, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen beşinci ana sürümüdür. NT 4 sürümünden 3.5 yıl sonra, 17 Şubat 2000 tarihinde piyasaya sürülmüştür.
Windows, Microsoft tarafından PC'ler için geliştirilen bir işletim sistemi. İlk kez 1983'te IBM marka bilgisayarlarda kullanılmak amacıyla MS-DOS üzerinde çalışan grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) olarak piyasaya sürüldü. Microsoft'un modellediği GUI Apple'ın Mac OS'tan sonra bilinen ilk Arayüz Yöneticisidir. 1980'lerden günümüze çok büyük değişimler geçirmiş olan Windows zaman içerisinde kendi başına bir işletim sistemi olmuş, NT çekirdeğine geçmiş ve ortaya bugün -sunucu sistemleri hariç- işletim sistemi pazarının %90'ını kontrol eden işletim sistemi çıkmıştır.
Windows NT 4.0, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen dördüncü ana sürümüdür. 3.51 sürümünden 1 yıl sonra, 29 Haziran 1996 tarihinde piyasaya sürülmüştür.
Windows NT 3.5, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen ikinci ana sürümüdür. 21 Eylül 1994 tarihinde piyasaya sürülmüştür.
Akıllı telefon, cep telefonunun sağladığı klasik özelliklere, bilgisayar dünyasının bir ürünü olan PDA’lerin özelliklerinin de eklenmesiyle tasarlanan gelişmiş mobil iletişim cihazıdır. Akıllı telefonlarda mobil işletim sistemleri bulunur bu sayede birçok farklı amaç için daha aktif bir şekilde kullanılabilir ve neredeyse her iş için bir uygulama bulunabilir.
Paint, Microsoft Windows'un ilk çıkışından itibaren hemen hemen her sürümünde bulunan basit bir çizge (grafik) çizim yazılımıdır. Genellikle MS Paint veya Microsoft Paint adıyla anılır. Bu yazılım, Windows bitmap, JPEG, GIF, PNG ve TIFF dosya türlerini açabilir ve bu türlerde dosyayı kaydedebilir. Renkli kipi ve siyah-beyaz kipi vardır ama gri ton kipi yoktur.
Mac OS X Snow Leopard veya Mac OS X 10.6 Snow Leopard, Apple'ın desktop ve sunucu işletim sistemi, Mac OS X'in yedinci ana sürümüdür. Apple CEO'su Steve Jobs, Snow Leopard'ı WWDC 'da 9 Haziran 2008 tarihinde duyurdu ve Yazılım Mühendisliğinden Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Bertrand Serlet tarafından geliştiricilere özel olarak gösterildi. İlk genel gösteri, Dünya Çapında Pazarlamadan Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Serlet ve Phil Schiller tarafından, WWDC 2009'da sunulmuştur.
Windows 8, Microsoft tarafından üretilen ve Windows NT işletim sistemleri ailesinin bir parçası olarak yayımlanan bir işletim sistemidir. Ürün 1 Ağustos 2012'de üretime ve genellikle aynı yılın 26 Ekim'inde perakende satışa sunuldu. Windows 8, Kasım 2012'de Windows 7'nin yerini aldı.
Windows Phone, Microsoft tarafından geliştirilmiş ve Windows Mobile serilerinin devamı olan bir mobil işletim sistemidir. Windows Mobile işletim sistemine son verildikden bu sisteme geçiş yapıldı. 2010 Şubat ayında Mobil Dünya Kongresi'nde ilk kez duyurulan sistem; Windows Mobile'daki kurumsal kullanıcı kitlesine nazaran Windows Phone'da hedef kitlesi Microsoft tarafından sadece son kullanıcılar olarak belirlemiştir.
Windows Phone 7 Microsoft tarafından tanıtılan Windows Phone mobil istemci işletim sisteminin ilk sürümüdür. Microsoft Windows Mobile 6.5 sürümü ile Windows Mobile işletim sisteminin son versiyonunu yayınlamış ve bununla işletim sistemine son vermiştir. Bundan sonra Microsoft yeni işletim sistemini yaratmaya başladı, 21 Ekim 2010 tarihinde dünya çapında Windows Phone Store ile birlikte ve 8 Kasım 2010 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nde yayımlandı. Versiyon birden fazla büyük güncellemeler aldı, son hali Ocak 2013 yılında piyasaya sürülen Windows Phone 7.8 oldu. Versiyonun güncellenme yöntemi Zune yazılım aracılığı iledir. Buna özelleştirilebilir başlangıç ekranı olarak birkaç özelliği eklendi. Tam yeni "Metro" isminde tasarım sistemine dayalı bir kullanıcı arayüzüne sahiptir. Mobil yazılım platformu Windows Phone Store'dur. Microsoft bu sürümdeki mobil cihazlar için ücretsiz online eş hizmeti vermek için özel olarak "My Windows Phone" hizmetini kullanıma verdi.
Windows Phone 8, Microsoft'un Windows Phone mobil işletim sisteminin ikinci nesildir. İlk sürüm olan Windows Phone 7'nin devamı olarak yaratıldı. Bu, 29 Ekim 2012 tarihinde serbest bırakıldı ve selefi gibi, bu Metro tasarım diline dayanan düz bir kullanıcı arayüzü sunuyor. Bu sürümün yerini 2 Nisan 2014 yılında açılan Windows Phone 8.1 mobil işletim sistemine bıraktı. Sürümün mobil medya yazılım ve dağıtım platformu Windows Phone Store-dir. Güncellenme yöntemi ise ilk sürümden farklı, Zune yazılım ile değil, "Firmware over the air" aracılığı iledir.
Çökme raporlayıcısı veya çökme habercisi, genellikle işlevi, üretim veya geliştirme/test ortamlarında çökme bilgilerini tanımlamak ve çökmeler meydana geldiğinde kullanıcıyı uyarmak olan bir yazılımdır. Çökme raporlayıcısı çoğunlukla yığın izleri, çökme türü, eğilimler ve yazılım sürümü gibi verileri içerir. Yazılım geliştiricilerin web, SAAS, mobil uygulamalar ve daha birçok platformda çökmelere neden olan temel sorunu bulmalarına ve gidermelerine yardımcı olur. Ayrıca parolalar, e-posta adresleri ve iletişim bilgileri gibi hassas bilgileri de içerir. Bu nedenle de bilgisayar güvenliği alanındaki araştırmacılar için ilgi çekici hale gelmiştir.
Siyah ekran hatası, sistemin kapanmasına neden olabilecek kritik bir sistem hatasıyla karşılaştıktan sonra Microsoft Windows işletim sistemlerinin bazı sürümlerinde görülebilen önemli bir sistem hatasıdır.
Bilişimde, ölüm ekranı, sistem önemli bir sistem hatasıyla karşılaştığında ekranda görüntülenen, bir tür bilgisayar işletim sistemi hata mesajı için kullanılan gayriresmi bir terimdir. Bilgisayar kullanıcıları bu mesajları "ölüm ekranları" olarak adlandırmıştır çünkü bunlar genellikle kaydedilmemiş işlerin kaybolmasına neden olmakta ve genellikle sistemin donanımı veya yazılımıyla ilgili ciddi sorunlar olduğunu göstermektedir. Terimler sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da, bu hata ekranları genellikle bir 'kernel panic' sonucudur. Çoğu ölüm ekranı, kullanıcıya bilgisayarı yeniden başlatmasını tavsiye eden bir mesajla birlikte düz bir arka plan renginde görüntülenir.
Bir kernel panic, bir işletim sisteminin çekirdeği tarafından, güvenli bir şekilde kurtarılamadığı veya sistemi çalıştırmaya devam etmenin büyük veri kaybı yaşanabilmesinin yüksek bir riske sahip olacağı dahili bir kritik hata tespit edildiğinde alınan bir güvenlik önlemidir. Terim büyük ölçüde Unix ve Unix benzeri sistemlere özgüdür. Microsoft Windows işletim sistemlerindeki eşdeğeri, genellikle "mavi ekran" olarak adlandırılan bir durdurma hatasıdır.
Bilgi işlemde, ölümcül özel durum hatası veya ölümcül hata, bir programın durmasına neden olan ve bu nedenle kullanıcıyı işletim sistemine döndürebilen bir hatadır. Eğer bu olursa, programın işlediği veriler kaybolabilir. Ölümcül bir hata genellikle ölümcül bir sistem hatasından ayırt edilir. Ölümcül bir hata genellikle aşağıdaki durumlardan herhangi birinde oluşur:
- Yasadışı bir talimat verilmeye çalışılırsa
- Geçerli zil sesi veya CPU modunda bir işleme izin verilmezse
- Eğer bir program bir şeyi sıfıra bölmeye çalışıra ölümcül hata ortaya çıkar
