İçeriğe atla

Mavi Askerler

Mavi Askerler
Soldier Blue
"Mavi Askerler" (Soldier Blue) filminin özgün sinema afişi
YönetmenRalph Nelson
YapımcıGabriel Katzka
Harold Loeb
SenaristJohn Gay
Theodore V. Olsen (roman)
OyuncularCandice Bergen
Peter Strauss
Donald Pleasence
MüzikRoy Budd
Buffy Sainte-Marie (tema şarkısını yorumlayan)
Görüntü yönetmeniRobert B. Hauser
KurguAlex Beaton
DağıtıcıAVCO Embassy
CinsiSinema filmi
TürüWestern, dönem
RenkRenkli (Technicolor)
Yapım yılı1970
Çıkış tarih(ler)i12 Ağustos 1970, New York, ABD
Ocak 1973, İstanbul, Türkiye (Lale, Renk ve Site Sinemaları)[1]
Süre112 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri ABD
Dilİngilizce
Diğer adlarıMavi Askerler (Türkiye)
Soldat bleu (Fransa)
Soldato blu (İtalya)
Soldado azul (İspanya)
Das Wiegenlied vom Totschlag (Almanya)

Mavi Askerler[2] 1970 ABD yapımı revizyonist western filmidir. Özgün adı Soldier Blue olan film Ocak 1973'te Türkiye'de sinemalarda gösterime girmişti.

Theodore V. Olsen'in Arrow in the Sun (Güneşteki Ok) adlı romanından senaryosunu John Gay'in uyarlayıp yazdığı filmi Ralph Nelson yönetmiş, başlıca rollerinde Candice Bergen, Peter Strauss ve Donald Pleasence oynamışlardır. Filmde yönetmenin de küçük bir rolü vardır.

Afişlerinde "Sinema tarihinin en vahşi filmi"[3] olarak tanıtılan "Mavi Askerler" 1864 tarihinde Colorado Bölgesindeki "Sand Creek" katliamını konu alır. Amerikan askerlerinin savunmasız bir Cheyenne köyünü basarak kadın çocuk demeden yüzlerce kızılderiliyi katletmeleri anlatılmaktadır. ABD'nin bir anlamda kendi tarihi ile yüzleştiği bu film aynı zamanda grafiksel olarak da şiddeti en ince ayrıntılarıyla perdeye yansıtmaktadır.

Arthur Penn'in yönettiği Küçük Dev Adam (1970) adlı filmde anlatılan Little Big Horn olayından (bu da bir kızılderili katliamıydı) bir yıl sonraki bir tarihte geçen olayları anlatan "Mavi Askerler" bu filmle aynı yıl çevrilmişti. O tarihe kadar pek rastlanmadığı şekilde olaylara kızılderililerin bakış açısından yaklaşan film özellikle kadın ve çocukların acımasızca katledildikleri sahnelerle hafızalara kazınmıştır. Film 1973 tarihinde Türkiye'de gösterime girdiğinde sansürden nasibini almış ve filmin en can alıcı sahneleri olan bu katliam sahneleri büyük ölçüde kesilmişti.[4]

"Mavi Askerler"'in gösterim tarihinin Vietnam Savaşı sırasında yine Amerikalılar tarafından işlenen bir başka savaş suçu My Lai katliamı'nın (1968) hemen sonrasına denk gelmesi, filmin toplumsal ve psikolojik etkisini bir kat daha arttırmıştır.

Konusu

1864 tarihinde yaklaşık 20 kişiden oluşan bir Amerikan süvari birliği Colorado Bölgesinde ilerlemektedir. Müfrezenin refakatindeki arabada iki değerli kargo vardır. Bunlardan biri mutemetiyle birlikte altın dolu bir kasa, diğeri de Kathy Maribel Lee (Candice Bergen) adlı Amerikalı bir kadındır. Önceden aynı birlikten Amerikalı bir subayın nişanlısı olan Maribel Lee, 2 yıl önce Cheyenne kızılderilileri tarafından kaçırılmış ancak ellerinden kurtularak askerlere sığınmıştır. Ayaklarında hala kızılderili makosenleri olan bu güzel kadının, kızılderililer arasında geçirmiş olduğu iki uzun yılın iffetinde oluşturmuş olabileceği zafiyet olasılığı, yorgun ve bıkkın olan askerlerin zihnini oldukça meşgul etmektedir. Bu sırada müfreze aniden kızılderililerin saldırısına uğrar. Kısa ve kanlı bir çarpışmanın sonunda bu süvari birliğinden sadece iki kişi sağ kurtulur, bunlardan biri Maribel Lee, diğeri de acemi asker Honus Gent'tir (Peter Strauss).

Naif ve görevine sadık bir asker olan Gent daha ilk dakikalarda Maribel Lee'nin, saldıran Cheyenne grubunun şefi Benekli Kurt'u (Jorge Rivero) tanıdığını çünkü onun karısı olduğunu söylediğinde çok şaşırır. Cesur tavırları olan bu soğukkanlı ve telaşsız kadının doğada hayatta kalma konusunda da acemi askerden çok daha deneyimli olduğu anlaşılmaktadır. Cheyenne'lerle geçirdiği iki yıl sonunda onlara derin bir sempati besleyen Maribel Lee Amerikan askerlerinin kızılderililere yaptığı haksızlıklardan ve zulümden dem vurdukça aynı fikirde olmayan Gent'le tartışırlar. Bu arada Gent kıza ilgi duymaya başlar. Birlikte süvarilerin ana kampı olan Reunion kalesine doğru yola çıkarlar. Maribel Lee'nin nişanlısı Teğmen McNair (Bob Carraway) de bu kalededir.

Birçok badire atlattıktan sonra Isaac Q. Cumber (Donald Pleasence) adında kızılderililere silah satan bir vurguncuyla karşılaşırlar ve onun tarafından tutsak edilirler. (Bu fırsatçının Q. Cumber olan adı birlikte telaffuz edildiğinde İngilizcede hıyar anlamına gelen cucumber şeklinde okunmaktadır, belki de yönetmenden küçük bir iğneleme). Kızılderililere silah satışı yasa dışı bir iştir. Maribel Lee ve Gent, Q. Cumber'ın elinden zor kurtulurlar ve silahların olduğu arabayı ateşe vererek kaçarlar. Bu arada Gent yaralanır.

İkili, ağır silahları da olan büyük bir süvari birliğinin kızılderili köyüne saldırıya hazırlandığını öğrenirler. Maribel Lee Cheyenne köyüne ulaşır ve tehlikeyi haber verir. Gent de süvari kampına ulaşarak saldırıyı önlemeye çalışır. Ancak süvari birliği köyü sarar. Oysa Amerikalılarla barış içinde olduklarını sanan kızılderililer savaş istememektedirler, hatta onları ellerinde ABD bayrağı ve beyaz bayrakla karşılarlar. Ancak kural tanımayan süvariler yine de köye saldırıp kadın ve çocuklar da dahil yüzlerce Cheyenne'i acımasızca katlederler. Kadınların ırzına geçerler, vahşice işkence yaparlar. Komutanları da dahil tüm askerler kestikleri kızılderili kafaları, kol ve bacaklarını sırıklara geçirip vahşice çığlıklar atarak köy meydanında gezdirirler. Yarısı kadın ve çocuklardan oluşan 500 Cheyenne'in acımasızca katledildiğine şahit olan Gent artık Maribel Lee'nin doğruyu söylediğini anlamıştır. Vahşete engel olmaya çalıştığı için de tutuklanır. Maribel Lee de kurtulanlar arasındadır.

Oyuncu kadrosu

Birliğin komutanı Albay Iverson'ın (John Anderson) da katliama katkıda bulunduğu sahnelerden biri.
ABD'de filmin gösterildiği sinema salonlarının lobilerine asılmış bir uyarı afişi. Afişte, filmin itilaflı ve yıkıcı/etkileyici yapısı gereği film başladıktan sonra hiçbir izleyicinin salona alınmayacağı belirtilmiş.
Aktör/Aktris Rolü
Candice BergenKathy Maribel Lee, 'Cresta'
Peter StraussHonus Gent
Donald PleasenceIsaac Q. Cumber
John AndersonAlbay Iverson
Jorge RiveroKızılderili Şefi Benekli Kurt
Dana ElcarYüzbaşı Battles
Bob CarrawayTeğmen McNair
Martin WestTeğmen Spingarn
James HamptonEr Menzies
Mort MillsÇavuş O'Hearn
Jorge RussekKoşan Tilki
Aurora ClavelKızılderili kadın
Ralph NelsonAjan Long (Adı Alf Elson olarak yazılmıştır)

Filmin bakış açısı ve içeriğindeki şiddet

O zamana kadar kızılderili sorununa sadece beyazların bakış açısıyla eğilen filmlerden sonra 1970 yılında arka arkaya çekilen iki film Arthur Penn'in yönettiği Küçük Dev Adam (1970) ve Ralph Nelson'ın yönettiği "Mavi Askerler" bunun tam tersini yaparak soruna kızılderililerin bakış açısıyla yaklaştılar. "Mavi Askerler"de kızılderililerin haklılığı özellikle Amerikalı beyaz bir kadının ağzından dile getiriliyordu. Bu kadın kızılderililer tarafından kaçırılmış ve zorla alıkoyulmuş (hatta kızılderili şefinin karısı olmuş) olduğu halde onların arasında yaşadığı 2 yıl boyunca uğradıkları haksızlıkları yakından görmüş ve onların haklarını savunmaya başlamıştır.

Amerikalı askerlerin üstlerinden aldıkları emirle savunmasız bir Cheyenne köyüne saldırarak çoluk çocuk gözetmeksizin katliam yapmaları, kadınların ırzına geçmeleri filmde uzun uzadıya gösterilmektedir. Üstelik filmdeki bütün bu olan bitenlerin tarihte gerçekten yaşanmış olaylara dayanması da filmdeki gerçekçilik duygusunu arttıran etmenler arasındadır. Ayrıca cömertçe kullanılan özel efektlerin sayesinde bol bol kan gösterilmesi, kopan uzuvlar ve vücutlara girip çıkan mermilerin açtığı yaraların yakın plan çekimleri filmin çevrildiği dönem için oldukça çarpıcıdır. Hatta yönetmen Ralph Nelson daha gerçekçi görünmeleri için başka nedenlerle kol ve bacakları önceden kesilmiş kişileri filmin figürasyonu için kiralamış ve bunlara uygulanan protez kollar ve bacaklar üzerinde yapılan tahribatları filme aldırmıştı.[5]

Ek olarak "Mavi Askerler"'in gösterim tarihinin Vietnam Savaşı sırasında 1968'de yine Amerikalılar tarafından bu kez ülke dışında işlenen bir başka savaş suçunun, My Lai katliamı'nın henüz hafızalardan silinmediği ve bu suçu işleyen askerlerin savaş suçları mahkemesinde yargılanmalarının hala basını meşgul ettiği bir döneme denk gelmesi, filmin toplumsal ve psikolojik etkisini bir kat daha arttırmıştır.

İçerdiği şiddet ve cinsellik unsurlarından dolayı ABD'de filmin "R" sertifikasıyla (Restricted, kısıtlanmış) sinemalarda gösterilmesine izin verilmiştir. Film birçok ülkede de benzer sertifikalarla gösterime sunulmuştu. ABD'de müşterilerin film başladıktan sonra salona giremiyecekleri hususunda işletmenin aldığı yasak kararı uyarı afişleriyle sinema lobilerine asılmıştı.[6]

Sinema eleştirmeni Atilla Dorsay'ın 1977'de Mitos ve Kuşku kitabında yazdığına göre film 1973 yılında Türkiye'de gösterildiğinde bu katliam sahneleri filmin bütünlüğünü bozacak ölçüde sansürlenmiş ve kesilmişti. Dorsay ayrıca filmin en can alıcı bu sahnelerinin kesilmesi yerine filmin hiç gösterilmemesini yeğlediğini belirmiştir.[4]

Tema müziği

Filmle aynı adı taşıyan ("Soldier Blue") tema müziğini Oscar Ödüllü Kanadalı besteci, barışçı sosyal aktivist[7] Buffy Sainte-Marie bestelemiş ve yorumlamıştır.[8] Buffy Sainte-Marie'nin kendisi de Kızılderili asıllıdır.

Filmi adı

Filmin Soldier Blue olan ve Mavi Asker anlamına gelen özgün adı, filmin kahramanlarından Kathy Maribel Lee'nin (Candice Bergen), yol ve kader arkadaşı Honus Gent'e (Peter Strauss) taktığı addan gelmektedir (Filmin adı Türkçeye çevrilirken Mavi Askerler yapılmıştır). Kızılderililerin arasında geçirdiği yıllardan sonra olgunlaşan ve hayatta kalma konusunda çokça deneyim kazanan Maribel Lee, mavi renkli ABD üniforması giyen bu acemi askeri bir anlamda süt kuzusu olarak gördüğü için ona biraz da küçümseyici olan bu adla hitab etmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Milliyet Sanat Dergisi Sayı: 15 12 Ocak 1973 s.12
  2. ^ http://www.imdb.com/title/tt0066390/releaseinfo 12 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe isim için referans
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2009. 
  4. ^ a b Mitos ve Kuşku (kitap), 1977. Atilla Dorsay. Görsel yayınlar. s.65
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2009. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri</span>

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderililer</span> Amerika kıtasının yerlilerine verilen isim

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri, Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Wounded Knee Katliamı</span> Lakota Siyuları ile Birleşik Devletler arasındaki son büyük çatışma

Wounded Knee Katliamı , Lakota Siyuları ile Birleşik Devletler arasındaki son büyük çatışma. Güney Dakota'da Pine Ridge Kızılderili Rezervasyonunda Wounded Knee Deresi yakınlarında 29 Aralık 1890'daki olaylarda 62'si kadın ve çocuk en az 153 Kızılderili öldürülmüştür. General Nelson A. Miles tarafından Yerli İşleri Komisyonu'na yazılan bir mektupta çatışma sonrasındaki olaylar katliam olarak nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">John Ford</span> Amerikalı film yönetmeni (1894 – 1973)

John Ford, Amerikalı yönetmen. John Ford Western sineması ile özleşmiş ve dönemin sinema dilini en iyi kullanan yönetmenlerinden biriydi. Ford'un filmlerinde mülkiyet ya tarla ya da ev olsun silahla savunma gereklidir. Ortak bir düşmana karşı koymak gerektiğinde ortaya çıkan toplumsal dayanışma ise yönetmenin filmlerindeki ana temalardan biridir. Stagecoach ve The Searchers gibi Western türü filmleriyle tanınır. En iyi yönetmen Oscar'ını, 1935, 1940, 1941 ve 1952 yıllarında kazanmıştır.

<i>Çöl Aslanı</i> (film)

Çöl Aslanı 1956 ABD yapımı epik western filmidir.Özgün adı The Searchers dır.

<i>Küçük Dev Adam</i> (film)

Küçük Dev Adam 1970 ABD yapımı western komedi filmdir. Özgün adı Little Big Man olan film Kasım 1972'de Türkiye'de de sinemalarda gösterildi. Sinemalarda biraz kısaltılarak gösterilen film yıllar sonra TRT televizyonunda tam uzunluğuyla gösterilmiştir.

<i>Küçük Dev Adam</i> (roman)

Küçük Dev Adam, Amerikalı yazar Thomas Berger'in 1964 yılında yayımladığı satirik western romanınıdır. Baskan Yayınları tarafından 1973 yılında Nurcihan Kesim'in çevirisiyle Türkçe olarak yayımlanmıştır. Roman 1970 yılında ABD'de aynı adla sinemaya da aktarılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Candice Bergen</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Candice Bergen, Amerikalı oyuncu. 1988'den 1998'e kadar oynadığı Murphy Brown adlı televizyon dizisiyle tanınır. 1970 yılında Soldier Blue adlı filmde başrolü oynamıştır. Ayrıca Sex and the City adlı dizide ve dizinin sinema filminde rol almıştır.

<i>Batının Zaferi</i>

Batının Zaferi, 1962 ABD yapımı epik western filmidir. Özgün adı How the West Was Won olan film Türkiye'de Aralık 1968'de sinemalarda gösterime girmişti.

<span class="mw-page-title-main">Bufalo Askerler</span>

Bufalo Askerler veya Bufalo Askerleri, 1867-1896 yılları arasında Batı ABD'de Kızılderili Savaşları sırasında Kızılderililere karşı savaşmış Afrikalı askerlere verilen lakap. Yasa gereği beyaz Amerikalı subaylar tarafından komuta edilen süvari birliklerini oluşturan bu zenci askerlere "bufalo asker" lakabı yerliler tarafından verilmiştir. Lakabın kökeni bilinmemekle birlikte kimi iddialara göre bufaloların koyu renkleri ve kıvırcık yeleleri yüzünden; kimi iddialara göre ise gözüpek, korkusuz savaşçılar olmalarından dolayı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Minikonju Lakotaları</span>

Minikonju Lakotaları ya da Minıkancular, ABD'de Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Oóhenuŋpa ve Itázipčho lakotaları ile birlikte Merkezi Lakotalar adı altında toplanırlar. Günümüzde Cheyenne River Kızılderili Rezervasyonunda kapalı kalan Minikonjular, geçmişte Güney Dakota'nın Black Hills'den Platte Nehrine kadarki olan batısında yaşıyorlardı.

Kızılderili Soykırım Müzesi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Teksas eyaletinde Houston kentinde ABD Kızılderililerine yapılan soykırımın belgelerini toplayan müze.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili savaşları</span> Kuzey Amerika yerlilerinin beyaz yerleşimciler tarafından boyunduruk altına alınması

Kızılderili savaşları ya da ABD Kızılderili savaşları, Yeni Dünya'da Kuzey Amerika'nın yerlisi ABD Kızılderilileri ile Eski Dünya'dan gelen Avrupalı göçmen yerleşimciler arasında patlak veren ve 1622-1924 yıllarında aralıklı olarak asırlara yayılan Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesi ve sonrası bir dizi çatışmalar silsilesidir. Savaşın ana sebebi, keşfedildiği andan itibaren Amerika kıtasını doğudan işgal etmeye başlayan Avrupalı sömürgecilerin sürekli artması ve bu artış sonunda yerlileri batıya sürmeleridir. Bu savaşlar Amerika kıtasının doğu kıyısından batı kıyısına kadar genişlemenin mukadder olduğunu ifade eden Kader Manifestosu gibi ideolojiler tarafından teşvik edildiği gibi, politik kaygıyla zorla ya da antlaşmalarla Kızılderili Tehciri gibi etnik temizlik hareketleri de savaşların tetikleyici unsurlarıdır. Bu savaşlar sırasında ABD Kızılderili katliamları da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Sand Creek Katliamı</span>

Sand Creek Katliamı ya da Sand Creek Soykırımı, Amerika Birleşik Devletleri'nde Kızılderili Savaşları sırasında 29 Kasım 1864 tarihinde 700 erkekten oluşan Colorado Territory milis gücü ve müttefikleri Şayenler ile Arapahoların güneydoğudaki kampına yaptıkları vahşi katliam. Katliamda üçte ikisi kadın ve çocuk olan 70 ila 163 Kızılderili öldürülmüş ya da yaralanmıştır. Katliam yeri günümüzde Sand Creek Massacre National Historic Site olarak National Park Service tarafından yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Marias Katliamı</span>

Marias Katliamı ya da Baker Katliamı veya Heavy Runner Katliamı, 19. yüzyılın sonlarında Kızılderili savaşları sırasında 23 Ocak 1870 tarihinde binbaşı Eugene M. Baker komutasındaki Amerika Birleşik Devletleri Ordusu tarafından Montana'da Marias Nehri yakınlarında Karaayaklar konfederasyonundan Pikani (Piegan) Karaayaklarına yapılan katliam.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Amerika'daki Kızılderili katliamları listesi</span>

Kuzey Amerika'daki Kızılderili katliamı, Amerika'nın Avrupalılarca sömürgeleştirilmesi sürecinde çoğunlukla Amerika Birleşik Devletleri topraklarında ABD Kızılderililerine karşı Avrupa'dan göç eden Beyaz yerleşimciler ile bunların soyundan gelen Amerikalılar tarafından gerçekleştirilen katliamları nitelendirdiği gibi, Kızılderililer tarafından diğer Amerika yerlilerine ya da Beyaz yerleşimcilere karşı yapılan katliamları da belirtir. Katliamların bir kısmı ABD Kızılderili savaşlarının parçası olarak gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kafa derisi yüzme</span> işkence şekli

Kafa derisi yüzme, ölü ya da sağ insanların kafasının üst ve arka kısmında kafa derisi ya da saç derisi denen saçlı alanın kısmen ya da tamamen deriyle birlikte yüzülerek alınmasıdır. Daha çok Yeni Dünya'da Kuzey Amerika Kızılderilileri ile özdeş tutulsa da, Eski Dünya'da da örneklerine rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili soykırımları</span> Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve Karayiplerdeki Kızılderili halklarının soykırımı

Kızılderili soykırımları, Kristof Kolomb'un 1492'de Amerika Kıtası'na ulaşmasından sonraki beş asır boyunca Avrupalılar tarafından kıtanın yerlileri olan Kızılderililere karşı yapılan soykırımlardır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmudiye tecavüz ve cinayetleri</span> 14 yaşında Iraklı bir çocuğun ABD Ordusu askerleri tarafından toplu tecavüze uğraması ve öldürülmesi

Mahmudiye tecavüz ve cinayetleri 12 Mart 2006 tarihinde, ABD ordusuna mensup 5 askerin, 14 yaşındaki Iraklı kız çocuğu Abir Kasım Hamza El Cenabi'ye çoklu tecavüz edip, bedenini ateşe vermeleri ve evde bulunan ailesini öldürmelerini içeren savaş suçlarını ifade eder. Olay, ailenin Mahmudiye kasabasına bağlı Yusufiye köyündeki evlerinde gerçekleşti. El Cenabi'nin 34 yaşındaki annesi Fahriye Taha Muhasen, 45 yaşındaki babası Kasım Hamza Rahim ve 6 yaşındaki kız kardeşi Hadel Kasım Hamza El Cenabi, yaşadıkları evde Amerikalılar tarafından öldürüldü. Ailenin geri kalan iki üyesi, 9 yaşındaki Ahmet ve 11 yaşındaki Muhammed, katliam sırasında okulda oldukları için katliamdan kurtuldular.

Büyük Takip 1965 yılı Amerikan yapımı hiciv yönü ağır basan bir Vahşi Batı (Western) filmidir. Bill Guilick tarafından yazılan bir romans dayanan filmim yönetmeni John Sturges'tir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.