İçeriğe atla

Matyas Corvinus

Matyas Korvinus
Andrea Mantegna tarafından yapılmış bir portresi.
Macaristan Krallığı Kralı & Hırvatistan Krallığı Kralı
Görev süresi
1458-1490
Yerine geldiğiLadislaus the Posthumous
Yerine gelenII. Vladislaus
Kişisel bilgiler
Doğum 23 Şubat 1443(1443-02-23)
Kaloşvar, Macaristan Krallığı (şimdi Cluj, Romanya)
Ölüm 6 Nisan 1490 (47 yaşında)
Viyana, Avusturya Arşidüklüğü
Evlilik(ler) Celjeli Erzsébet
Poděbradyli Kateřina
Napolili Beatrice
Çocuk(lar) János Cornivus
İmzası

Matyas Korvinus (Macarca: Hunyadi Mátyás ya da Corvin Mátyás, 23 Şubat 1443, Kaloşvar – 6 Nisan 1490, Viyana), 1458'de 15 yaşından ölümüne kadar Macaristan'ın ve Hırvatistan'ın kralı olmuştur.[1] Matthias'ın annesi Macar soylu ailesinden gelen Erzsébet Szilagyi idi.[2] Askeri eğitimini babasının gözetiminde alan Matthias seferler düzenlenmeye başladığında yaşı sadece on iki idi. 1456 yılında Belgrad Kuşatmasında şövalye unvanını almıştır. Çok sayıda askeri sefere çıktıktan sonra Bohemya Kralı (1469) ve Avusturya Dükü (1487) oldu.[1]

Tahta Çıkışı

Babası kral naibi Hünyadi Yanoş'un 1457'de ölümünden sonra, kendinden 12 yaş büyük abisi Ladislaus Hunyadi ile birlikte, dönemin kralı Ladislaus V tarafından hapse atılmıştır. Abisinin aynı yıl içerisinde gerçekleşen idamından alev alan bir ayaklanma sonucunda Kral Ladislaus V, Macaristan'dan kaçmak zorunda kaldı ve Prag'da sebebi belli olmayan bir şekilde öldü. Bu beklenmeyen ölümün sonrasında dayısı Michael Szilágyi krallık zümrelerini ikna etti ve bu çabasının sonucunda 24 Ocak 1458 tarihinde Matthias yeni kral olarak duyuruldu. Dayısının vasiliğinde göreve başlayan Matthias, iki hafta içerisinde hükûmetin kontrolünü ele geçirdi.[1]

Saltanat Dönemi

Matthias, ülkeye hakim olmaya çalışan III. Friedrich'e karşı ve Yukarı Macaristan'ın (şimdiki adıyla Slovakya) hakimiyeti için Çeklere karşı savaşlar vermiştir. Bu sırada ise Osmanlı İmparatorluğu, Sırbistan ve Bosna Krallığı'nı ele geçirip Macaristan'ın Güney sınırındaki tampon devletleri toprağına katmıştır. 1463'te Macaristan Krallığı ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında yapılan Wiener Neustadt Barış Anlaşması ile III. Friedrich ile arasında olan savaşı bitirmiş ve veraset gibi bazı konularda karşı tarafa koz vermiş olsa da, karşılığında Kral olmanın yasal koşullarından biri olan Kutsal Macaristan Tacı'nı almıştır.[1] 29 Nisan 1464 tarihindeki taç giyme töreninin ardından Osmanlı'nın Bosna tarafında ele geçirdiği bazı kaleleri yeniden himayesi altına almıştır. Lakin Hristiyan devletler tarafından destek alamayınca bu konudaki uğraşlarına ara vermiştir.

Bir takım yeni vergiler koyan Matthias, bunların haricinde beklenmedik vergiler de topluyordu. Bu, 1467'de Transilvanya'da bir ayaklanmaya sebep olmuştur.[1] Söz konusu ayaklanma bastırılmıştır. Matthias, bunu takip eden senede Bohemya Kralı George Poděbrady'e savaş ilan etmiş ve Moravya, Silezya ve Lausitz'i fethetmiştir. Katolik zümreler onu 1469 yılında Bohemya Kralı ilan etmiş olsa da Hussite lordlar (Hussite: Jan Hus'un öğretilerini takip eden kimse) 1471'de liderleri George Poděbrady'nin ölümüne rağmen direnmeye devam etmiştir. Matthias bu olaylar silsilesi ile bir süre uğraştıktan sonra doğu tarafındaki Osmanlı işgaline karşı koymak için 1474'te Boğdan Prensi III. Ştefan'a takviye destek vermiştir. 1476 Osmanlı'nın önemli bir sınır kalesi sayılan Šabac'ı ele geçirdikten sonra[3] 1479'da II. Vladislaus ile Olomouc Barış Anlaşması'nı imzalamış ve 1468'de başlamış Bohemya savaşı Macaristan'ın toprak kazancı ile sona ermiştir.[1] 1477-1488 yılları arasında III. Friedrich'e karşı savaşa girmiş ve aşağı Avusturya'nın çoğunu topraklarına katmıştır. Bu fetihler sonucunda 1485'te Viyana ele geçirilmiş ve 1490 yılında Matthias'ın ölümüne kadar başkent olarak kalmıştır.

Yenilikler

Rönesans hükümdarı olarak, Orta Çağ Avrupası'nın ilk profesyonel ordularından biri olan Siyah Macaristan Ordusu'nu kurmuştur.[1] Yeni bir hukuk sistemi yanında sosyal değişikliklere de imza atan Matthias; baronların gücünü azaltmış ve kişinin sosyal durumdan ziyade yetenekleri ile meslek alanında ilerlemesini istemiştir. Sanat ve bilim alanında ise Rönesans'ın en ünlü kütüphanelerinden biri olan Bibliotheca Corviniana kütüphanesini kurmuştur. Onun sanata verdiği önem sayesinde Macaristan İtalya'da başladığı kabul gören Rönesans hareketini ilk benimseyen ülkelerden biri olmuştur.[4]

Ölümü

Gut hastalığına yakalanan Matthias, 1489'un Mart ayından sonra yürüyemez hale gelmiş, tahtırevan ile ulaşım sağlamaya başlamıştı. 1490 yılında Viyana'da Palmiye Pazarı etkinliğinde çürük bir incir tattıktan sonra bayılmış, ertesi gün konuşamaz hale gelmiş ve onu takip eden günde ise (6 Nisan 1490) hayata gözlerini yummuştur. Ölüm nedeni kaynaktan kaynağa zehirlenme ve kalp krizi olarak değişmektedir. Cenaze töreni Aziz Stefan Katedrali (Viyana)'da yapılan Matyas Korvinus'un mezarı şu anda harabe haline gelmiş Székesfehérvár Katedrali'nde bulunmaktaydı.[4]

Ailesi

Eşleri

  1. Elizabeth Celje[5]
  2. Catherine Poděbrady[6] - George Poděbrady'nin kızı
  3. Beatrice Naples[7]

Çocukları

  1. John Corvinus

Mirası

Her ne kadar arkasında bir Avrupa süper gücü bırakmış olsa da, fethettiği topraklar ölümünü takip eden birkaç ay içerisinde kaybedilmiştir. Otorite ise tahtta hak iddia eden Maximilian (Kutsal Roma imparatoru), II. Vladislaus, John Corvinus ve John Albert'in çekişmeleri sonucunda sarsılmıştır. II. Vladislaus, Matthias'ın dul eşi Beatrice Naples'e evlenme, insanlara Matthias'ın getirdiği vergileri kaldırma sözü vererek tahta oturmuştur.[8]

Matthias, ağır vergiler yüzünden halkın bir kısmının nefretini üzerinde toplasa da, ardından kılık değiştirip halkın arasında adaleti sağlamaya çalışması gibi bazı hikâyeler çıkmıştır. Adaletli oluşunu ise bir Macar deyişi olan "Matthias gitti, adalet bitti." sözü özetlemektedir. Halen bazı hikâyelerde "ideal" kral olarak rol almaktadır.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g Várdy, Steven Béla (2017). Historical dictionary of Hungary. Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN 978-0810832541. 
  2. ^ Molnár, Miklós (2001). A concise history of Hungary. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. ISBN 978-0521667364. 
  3. ^ "BELGRAD-I DÂRÜ'L-CİHÂD" (PDF). Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2011. 21 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Kasım 2020. 
  4. ^ a b Kubinyi, András. Matthias rex. Budapeşte. ISBN 978-963-506-767-1. OCLC 236054839. 
  5. ^ "Elizabeth of Celje", Wikipedia (İngilizce), 13 Eylül 2020, erişim tarihi: 3 Kasım 2020 
  6. ^ "Catherine of Poděbrady", Wikipedia (İngilizce), 14 Eylül 2020, 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Kasım 2020 
  7. ^ "Beatrice of Naples", Wikipedia (İngilizce), 1 Ağustos 2020, erişim tarihi: 3 Kasım 2020 
  8. ^ a b Cartledge, Bryan, Sir. (2011). The will to survive : a history of Hungary. Londra: Hurst & Company. ISBN 978-1-84904-112-6. OCLC 729834718. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">János Hunyadi</span> Orta çağ Macar ordu komutanı

Hünyadi Yanoş ya da Yanoş Hunyadi, Orta Çağ Macar ordu komutanıdır. Hunyadi soyadı, János adıdır, Macar geleneğine göre önce soyadı, sonra adı yazılır, Türkçeye de bu şekilde geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Vlad</span> Eflak prensi ve voyvodası

III. Vlad, bilinen adıyla Kazıklı Voyvoda veya yaşadığı dönemde kullanımıyla Vlad Dracula, 1448'den ölümüne kadar üç kez Eflak Voyvodası olmuş Rumen komutan ve liderdi. Özellikle düşmanları olarak gördüğü, esir Osmanlı askerlerini ve Bulgar topraklarının Türk sakinlerini kazığa oturtarak öldürtmesi ile bilinir. Eflak tarihinin en önemli yöneticilerinden biri olarak görülür ve günümüzde Romanya'nın ulusal kahramanı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı</span> Orta Avrupada uzun yıllar hüküm süren bir krallık

Macaristan Krallığı, Orta Çağ'dan 20. yüzyıla kadar yaklaşık bin yıl boyunca Orta Avrupa'da varlığını sürdüren bir monarşiydi. Macaristan Prensliği, ilk kral I. István'ın 1000 yılı civarında Estergon'da taç giymesi üzerine bir Hristiyan krallığı olarak ortaya çıktı; ailesi 300 yıl boyunca monarşiyi yönetti. 12. yüzyıla gelindiğinde krallık Avrupalı bir güç haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Matthias (Kutsal Roma imparatoru)</span>

Matthias, 1612-1619 yılları arası Habsburg Hanedanı'nı Kutsal Roma İmparatoru olarak yönetip, Avusturya Arşidükü, Macar ve Hırvatistan Kralı olarak 1608-1619, 1611-1617 Bohemya Kralı olarak hükmetti.

<span class="mw-page-title-main">II. Maximilian (Kutsal Roma imparatoru)</span> Bohemya, Macaristan ve Hırvatistan kralı ayrıca Kutsal Roma İmparatoru

II. Maximilian, 1562 yılından beri Bohemya kralı, 1563 yılından itibaren Macaristan ve Hırvatistan kralı ve 1564 yılından ölümüne kadar Kutsal Roma imparatoruydu. Habsburg Hanedanı'nın bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Hunyadi ailesi</span>

Hunyadi ailesi, Macaristan Krallığı'nda 15. yüzyılda en önemli Macar soylu ailelerden olan aile. Aile üyelerinden Matyas Corvinus 1458 ile 1490 yılları arasında Macaristan Kralı, 1469 ile 1490 yılları arası Bohemya Kralı ve 1487 ile 1490 arası Avusturya Dükası olmuştur. Gayrimeşru oğlu John Corvinus 1485-1501 arası Troppau Dükası olmuş ve 1485-1490 yılları arasında Beuthen Dükalığı, Głubczyce Dükalığı, Liptó Dükalığı, Ratibor Dükalığı ve Tost Dükalığı dahil birçok Silezya Dükalığını yönetmiştir.

1474 yılında devlet başkanları, hükûmet liderleri ve diğer hükümdarlar listesidir.

<span class="mw-page-title-main">II. Vladislaus</span>

II. Vladislaus Bohemya, Macaristan ve Hırvatistan kralı. IV. Kazimierz Jagiellon'un en büyük oğlu olarak Polonya ve Litvanya tahtının varisi olmayı bekliyordu. Bohemya kralı Poděbrady'li George, II. Vladislaus'ı 1468'de taht varisi yapmayı teklif etti. Jiří, isyancı soylulara karşı IV. Kazimierz'in desteğini istiyordu. Jiří öldüğünde Bohemya diyeti 15 yaşındaki Vladislaus'u kral seçti. Kral olduğunda Matyas Corvinus'un Bohemya'yı işgali yüzünden başta zor bir durumdaydı. Matyas, Moravya, Silezya ve Lausitz'i işgal ettiğinden sadece bohemyayı yönetiyordu. Olomouc Barışı'nda Matyas ile Bohemya Tacı Toprakları'nı paylaştılar. Matyas, gayrimeşru oğlu János Cornivus'a vermek için Silezya dükalıklarını işgal etmesi üzerine Vladislaus yeniden bir ittifak kurdu. Matyas 1490'da öldü.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Avusturya, 1246'ya kadar Babenberg Hanedanı ve 1282'den 1918'e kadar Habsburg Hanedanı tarafından yönetildi. Bu listede Avusturya'nın lord, kral ve arşidüklerinin listesi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balázs Magyar</span> Macar askeri önder (14..-1490)

Magyar Balázs aynı zamanda Magyar Blaž, 15. yüzyılda Macaristan Krallığı'nın bir askeri komutanı ve büyük devlet memuruydu. Askeri kariyerine János Hunyadi komutasında başladı. János Hunyadi'nin oğlu Matyas Corvinus döneminde, 1470-1472 yılları arasında ve 1483' te Hırvatistan'ın Ban'ı, 1470-1471 yılları arasında ve 1483'te Slavonya Ban'ı, 1470-1471 yılları arasında Bosna Ban'ı ve 1472-1475 yılları arasında Transilvanya Voyvoda'lığı görevlerinde bulundu. 1490'da Kassa'da öldü.

Una Muharebesi, 29 ve 30 Ekim 1483'te, çoğu Bosna Sancağı'ndan gelen bölgesel Osmanlı kuvvetleri ile Una Nehri geçidinde Brod Zrinski yakınlarındaki Hırvatistan Krallığı arasında yapılan muharebedir. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Hırvatların elde ettiği ilk büyük zaferlerden biriydi. Hırvat ordusu, Hırvatistan Ban'ı Matthias Geréb ve diğer Hırvat soyluları ve Sırbistan Despotu Vuk Grgurević'in katıldığı Frankopan ailesinin birkaç üyesi tarafından yönetildi. Amaçları, Una Nehri'ne doğru ilerleyen Osmanlıları durdurmaktı. İki gün süren savaşta Osmanlılar yenildi ve kısa süre sonra Sultan II. Bayezid ile 7 yıllık bir ateşkes imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı</span>

1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1454 yılından 1483 yılında imzalanan ateşkes antlaşmasına kadar fasılalarla ve çeşitli cephelerde süren savaş.

Christopher Corvinus veya Christopher Hunyadi Macaristan Prensi ve Hunyadi ailesinin son erkek üyesi.

<span class="mw-page-title-main">II. Albert (Kutsal Roma kralı)</span>

Albert the Magnanimous KG, Romalıların kralı olarak II. Albert, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun kralı ve Habsburg Hanedanı'nın bir üyesiydi. Miras yoluyla Avusturya Dükü V. Albert oldu. Karısı aracılığıyla aynı zamanda Macaristan, Hırvatistan ve Bohemya Kralı oldu ve Lüksemburg Dükalığı üzerinde hak iddia etti.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı (1301-1526)</span>

Macaristan Krallığı, Geç Orta Çağ'da, Orta Avrupa'da bir ülkedir. 14. yüzyılın başlarında bir fetret dönemi yaşamıştır. Kraliyet gücü, Capetian Anjou Hanedanı'nın bir üyesi olan I. Károly döneminde yeniden sağlanmıştır. Onun hükümdarlığı döneminde açılan altın ve gümüş madenleri, 1490'lara kadar dünya toplam üretiminin yaklaşık üçte birini kapsamaktadır. Krallık, Litvanya'ya, güney İtalya'ya ve diğer uzak bölgelere karşı askeri seferler düzenleyen I. Lajos döneminde gücünün zirvesine ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Anne de Foix</span> Macaristan ve Bohemya kraliçesi (1484-1506)

Anne de Foix-Candale Kral II. Vladislausun üçüncü eşi olarak Macaristan ve Bohemya kraliçesi.

<span class="mw-page-title-main">Pozazin Muharebesi</span>

Pozazin Muharebesi, 1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">V. László</span>

V. László,, Avusturya Dükü ve Macaristan, Hırvatistan ve Bohemya kralıydı. Habsburglu Albert ile Lüksemburglu Elisabeth'in oğluydu. Albert, ölüm döşeğinde tüm topraklarını doğacak oğluna miras bırakmıştı. Ancak vasiyetini yalnızca Avusturya soyluları kabul etti. Osmanlı istilasından korkan Macar lord ve din adamlarının çoğu, tacı Lehistan Kralı III. Vladislaus'a teklif ettiler. Hussit soyluları ve Bohemyalılar, Albert'in soyundan gelenlerin tahta geçme hakkını tanımadıkları gibi, yeni bir kral da seçmediler. Babasının ölümünden sonra doğduğu için Ölümden Sonra László olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Lüksemburglu Elisabeth</span>

Lüksemburglu Elisabeth Macaristan, Almanya ve Bohemya konsort kraliçesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Poděbradyli Jiří</span> Çek soylu (1420-1471) Bohemya kralı (1458-1471)

Poděbradyli Jiří ,1458-1471 yılları arasında hüküm süren Bohemya kralı. Hussitlerin önderlerindendi, ancak Katolik inancına karşı ılımlı ve hoşgörülüydü. Hükümdarlığı, dinsel olarak bölünmüş Bohemya Tacı'ndaki Hussitler ve Katolikler arasında barışı ve hoşgörüyü korumak için çabalarıyla bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.