İçeriğe atla

Mathieu Kérékou

Mathieu Kérékou
15. Benin Devlet Başkanı
Görev süresi
26 Ekim 1972 - 4 Nisan 1991
Yerine geldiğiJustin Ahomadegbé-Tomêtin
Yerine gelenNicéphore Dieudonné Soglo
17. Benin Devlet Başkanı
Görev süresi
4 Nisan 1996 - 6 Nisan 2006
Yerine geldiğiNicéphore Dieudonné Soglo
Yerine gelenThomas Yayi Boni
Kişisel bilgiler
Doğum 2 Eylül 1933
Kouarfa
Ölüm 14 Ekim 2015
Cotonou

Mathieu Kérékou (d. 2 Eylül 1933 - ö. 14 Ekim 2015), Beninli siyasetçi. Kérékou, Afrika ülkesi Benin'de 1972-1991 ile 1996-2006 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Ülkesinin isminin Dahomey olduğu bir dönemde, 1972 yılında gerçekleştirdiği darbe ile başa geçen Kérékou, otoriter ve sosyalist yönetimi neticesinde ülkesinin ismini 1975 yılında Benin Halk Cumhuriyeti olarak değiştirmiş, 1991 yılında rejim değişikliğine gidilerek ülkenin ismi Benin Cumhuriyeti olmuştur. Kérékou bu süreçte ülkesinin üç farklı isim döneminde de başkanlık makamında bulunmuştur.

Ülkenin kuzey bölgesinde yer alan ve o dönem Fransa kolonisi olan Dahomey'in Kouarfa şehrinde dünyaya gelmiştir. Askerlik döneminde Fransa ordusuna katılan Kérékou, ilerleyen süreçte askeri eğitim alabilmek adına Senegal'e ve günümüzde Mali'nin kurulu olduğu bölgelere gitmiştir. 1960 yılında ülkesinin bağımsızlığa kavuşması neticesinde 1961 yılında Fransa ordusundan ayrılarak ülkesinin ordusuna dahil olmuş, o dönem ülkenin ilk devlet başkanı olan Coutoucou Hubert Maga'nın emir subayı olarak göreve başlamıştır. 1967 yılında ordu içerisindeki genç subayların devlet başkanı Christophe Soglo'ya karşı gerçekleştirilen darbenin üyelerinden biri olan Kérékou, 1968 yılında gittiği Fransa'da iki yıl boyunca askeri eğitim görmüş, 1970 yılında döndüğü ülkesinde de Genelkurmay Başkanlığına getirilmiştir.

26 Ekim 1972 yılında dönemin devlet başkanı Justin Ahomadegbé-Tomêtin'e karşı gerçekleştirdiği darbe neticesinde yönetimi ele alan Kérékou, Ahomadegbé-Tomêtin ile birlikte bu süreçte dönüşümlü başkanlık sistemi ile yönetim konseyini oluşturan diğer iki eski devlet başkanları Sourou-Migan Apithy ve Coutoucou Hubert Maga'yı hapse atmış, her üç eski devlet başkanı ancak 1981 yılında özgürlüğüne kavuşabilmiştir.

Kendisini devlet başkanı ilan eden Kérékou, ülkeyi sosyalist ve otoriter bir düzen ile yönetmiştir. Kérékou'un amacı ülkesi ile Afrika'nın Küba'sı'nı oluşturmaktı. Kérékou ayrıca 1974 yılında oluşturulan politbüronun da başkanlığını üstlenmiştir. Aralık 1975'te ülke ismini Dahomey yerine Benin olarak adlandırılan Kérékou, resmi olarak ülkenin ismini Benin Halk Cumhuriyeti yapmıştır. Otoriter tek partili sistemde kurduğu Parti de la révolution populaire du Bénin önderliğinde girdiği 1979, 1984 ve 1989 yıllarındaki seçimlerden büyük fark ile galip ayrılan Kérékou, bağımsız ülkesinin ilk on iki yılında birçok askerî darbe ile çoğu çok kısa bir dönem için dokuz farklı isim devlet başkanlığı makamına gelmişken, kendi iktidarı 18 yıl boyunca kesintisiz sürmüştür.

Kérékou, 1980'li yılların sonlarına doğru zayıflayan yönetimi nedeniyle ülkede çok partili siyasi hayatı faaliyete geçirebilme adına ulusal bir konferans çağrısı yapmış, sosyalist otoriter yönetimden de vazgeçerek çok partili siyasi hayatını benimseyeceğini ifade etmiştir. Uluslararası baskının yanı sıra o dönemde Benin'in desteklediği ve destek gördüğü Doğu Bloku'nun da dağılması bu süreçte alınan kararlarda etkili olmuştur. Bu süreçte ülkenin ismi Benin Cumhuriyeti olarak değiştirilen ülkede 1991 yılında gerçekleştirilen seçimleri Nicéphore Dieudonné Soglo'ya karşı kaybeden Kérékou, bir sonraki seçimlerde Soglo'ya karşı yeniden aday olmuş ve seçimleri kazanarak beş yıl sonra yeniden devlet başkanlığı makamına gelmiştir. 2001 yılındaki seçimlerden de zaferle ayrılan Kérékou, 2006 yılına kadar bu görevde kalmıştır.

11 Mart 2005 tarihinde yaptığı açıklamada, Nisan 2006'da gerçekleştirilecek seçimlerde bir kez daha aday olma arzusunu açıklasa da, ülke anayasası en fazla iki dönem yönetime izin vermesinin yanı sıra devlet başkanının yaşının 70 yaşından fazla olmamasını ön görmekteydi. Kendisinin bu doğrultuda bir anayasa değişikliği talebi meclis tarafından kabul görmemesi üzerine 2006 seçimlerine katılamamıştır. Mart 2006'da görevi seçilen yeni devlet başkanı Thomas Yayi Boni devretmiştir.

Devlet başkanlığı görevi tamamlandıktan sonra siyasetin dışında kalmayı tercih eden Kérékou, zamanının çoğunu Cotonou ile doğum yeri bölgesi olan Benin'in kuzeyinde Natitingou'da geçirmiştir. 2014 yılında geçirdiği kalp krizi sonrası Paris'e giden Kérékou, gerekli tedaviyi gördükten sonra Benin'e geri dönmüştür. Süreç içerisinde kalp sorunları yaşamaya devam eden Kérékou, 14 Ekim 2015'te 82 yaşında Cotonou'da ölmüştür.[1]

Özel hayatı

Kérékou, 1980 yılında gerçekleştirdiği Libya ziyareti ve Muammer Kaddafi görüşmeleri sonrasında İslamiyet dinini seçtiğini ve adını Ahmet olarak değiştirdiğini açıklamıştır.[2][3] Ancak süreç içerisinde yeniden Mathieu adını alan Kérékou, tekrar Hristiyan olmuştur. O dönem Kérékou'un müslüman olmasının arkasında Kaddafi'den elde edebileceği maddi yardımların önemli rol oynadığı konuşulmuş, kendisinden bu yardımlara karşılık islamiyete geçmesinin talep edildiği ifade edilmiştir.[4]

Kaynakça

  1. ^ Kérékou 82 yaşında hayatını kaybetti
  2. ^ "www.rulers.org sitesinde biyografisi". 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015. 
  3. ^ Ruth Cyr, Twentieth Century Africa, Sayfa 35
  4. ^ Africa's First Peacekeeping Operation: The OAU in Chad, 1981–1982 (2002) by Terry M. Mays, Sayfa 61

Dış bağlantılar

  • Jean Establet: Mathieu Kérékou. L'inamovible président du Bénin. L'Harmattan 1997


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Benin</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Benin ya da resmî adı ile Benin Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Nijer, Nijerya, Togo ve Burkina Faso oluşturmakta olup, ülkenin güneyinde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi yer almaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Dahomey Cumhuriyeti adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. 1975 yılında ülke içerisinde yaşanan siyasi gelişmeler neticesinde ülke adı Benin Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiş, 1990 yılında da rejimin bir kez daha değişmesi ile ülkenin ismi günümüzde de kullanılan Benin Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Porto-Novo'dur.

<span class="mw-page-title-main">Denis Sassou Nguesso</span> 5. Kongo Cumhuriyeti devlet başkanı

Denis Sassou Nguesso, Kongolu asker ve siyasetçi. Nguesso, Afrika ülkesi Kongo Cumhuriyeti'nde 1979 ile 1992 yılları arasında gerçekleştirdiği devlet başkanlığı görevini ülkede çıkan iç savaş sonucunda 1997 yeniden üstlenmiştir ve bu görevi günümüzde de sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Benin Halk Cumhuriyeti</span> Afrika kıtasında 1975-1990 yılları arasında var olan devlet

Benin Halk Cumhuriyeti 1975 yılından 1990 yılına kadar bugünkü Benin Cumhuriyeti sınırları içerisinde kurulan devlet.

<span class="mw-page-title-main">Dahomey Cumhuriyeti</span> Afrika kıtasında bulunan, Fransa sömürgesinden 1958 yılında özerkliğini, 1 Ağustos 1960 tarihinde de bağımsızlığını kazanan devlet

Dahomey Cumhuriyeti, Afrika kıtasında bulunan, Fransa sömürgesinden 1958 yılında özerkliğini, 1 Ağustos 1960 tarihinde de bağımsızlığını kazanan devlet. Ülke 1960-1972 yılları arasında gerçekleştirilen dört farklı askerî darbe sonucu, anayasal düzenini dört defa değiştirmek durumunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Coutoucou Hubert Maga</span> Beninli siyasetçi (1916-2000)

Coutoucou Hubert Maga, Dahomeyli siyasetçi. Maga, Dahomey Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı olarak 1960 ile 1963 yılları arasında bu görevi yürütmüş, bu görevi daha sonra 1970 ile 1972 yılları arasında da üstlenmiştir.

Benin devlet başkanı, Afrika ülkesi Benin'in bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır. Ülkeyi yöneten devlet başkanı 1960 ile 1975 yılları arasında Dahomey Cumhuriyeti'ni, 1975 yılından 1990 yılına kadar Benin Halk Cumhuriyeti'ni, 1990 yılından itibaren de Benin Cumhuriyeti'ni yönetmiştir. Ülkede bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">Christophe Soglo</span>

Christophe Soglo, Dahomeyli asker ve siyasetçi. Soglo, Afrika ülkesi Dahomey'de 1963-1964 ile 1965-1967 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sourou-Migan Apithy</span> Beninli siyasetçi (1913-1989)

Sourou-Migan Apithy, Dahomeyli siyasetçi. Apithy, Afrika ülkesi Dahomey'de 1964 ile 1965 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Justin Ahomadegbé-Tomêtin</span> Fransız siyasetçi (1917 – 2002)

Justin Ahomadegbé-Tomêtin, Dahomeyli siyasetçi. Ahomadegbé-Tomêtin, Afrika ülkesi Dahomey'de 1965 ile 1972 yıllarında iki defa çok kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Tahirou Congacou, Dahomeyli siyasetçi. Congacou, Afrika ülkesi Dahomey'de 1965 yılında çok kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Jean-Baptiste Hachème, Dahomeyli asker ve siyasetçi. Hachème, Afrika ülkesi Dahomey'de 1967 yılında bir gün süre ile devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Iropa Maurice Kouandété ya da Maurice Kouandété, Dahomeyli asker ve siyasetçi. Kouandété, Afrika ülkesi Dahomey'de 1967 ile 1969 yıllarında iki defa olmak üzere çok kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Alphonse Amadou Alley, Dahomeyli asker ve siyasetçi. Alley, Afrika ülkesi Dahomey'de 1967-1968 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Émile Derlin Henri Zinsou</span>

Émile Derlin Henri Zinsou, Dahomeyli siyasetçi. Zinsou, Afrika ülkesi Dahomey'de 1968-1969 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Paul-Émile de Souza, Dahomeyli (Beninli) asker ve siyasetçi. De Souza, Afrika ülkesi Dahomey'de 1969-1970 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nicéphore Dieudonné Soglo</span>

Nicéphore Dieudonné Soglo, Beninli siyasetçi. Soglo, Afrika ülkesi Benin'de 1991 ile 1996 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

François Ngeze, Burundili asker ve siyasetçi. Ngeze, Afrika ülkesi Burundi'de 1993 yılında çok kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Cyprien Ntaryamira</span>

Cyprien Ntaryamira, Burundili siyasetçi. Ntaryamira, Afrika ülkesi Burundi'de 1994 yılında kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Joaquim Chissano</span> Mozambik devlet başkanı (1986-2005)

Joaquim Alberto Chissano, Mozambikli siyasetçi. Chissano, Afrika ülkesi Mozambik'te 1986 ile 2005 yılları arasında devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir. Chissano bu süreçte 1986 ile 1990 yılları arasında Mozambik Halk Cumhuriyeti'ni, 1990 ile 2005 yılları arasında da Mozambik Cumhuriyeti'ni yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Benin Komünist Partisi</span>

Benin Komünist Partisi, Benin'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti 1977'de Dahomey Komünist Birliği tarafından kuruldu. Parti, ilk olarak Dahomey Komünist Partisi adını aldı. Partinin ilk sekreteri Pascal Fantodji'dir. BKP'nin yayın organı La Flamme'dir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.