İçeriğe atla

Matapan Burnu Muharebesi

Matapan Burnu Muharebesi
Akdeniz Cephesi, II. Dünya Savaşı

Muharebenin özet haritası
Tarih27-29 Mart 1941
Bölge
Akdeniz, Matapan Burnu açıkları Yunanistan
Sonuç Kesin Müttefik zaferi
Taraflar
Birleşik Krallık Birleşik Krallık
Avustralya Avustralya		İtalya Krallığı İtalya
Komutanlar ve liderler
Birleşik Krallık Andrew Cunnighamİtalya Krallığı Angelo Iachino
Güçler
1 uçak gemisi
3 savaş gemisi
7 hafif kruvazör
17 destroyer		 1 savaş gemisi
6 ağır kruvazör
2 hafif kruvazör
17 destroyer
Kayıplar
4 hafif kruvazör hafif hasarlı
3 denizci kayıp		 1 savaş gemisi ağır hasarlı
3 ağır kruvazör batırıldı
2 destroyer batırıldı
1 destroyer ağır hasarlı
En az 2300 denizci öldü
1015 savaş esiri


Matapan Burnu Muharebesi II. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Kraliyet Donanması ile İtalya Krallığı donanması arasında 27-29 Mart 1941 tarihlerinde gerçekleşen deniz muharebesidir. Muharebe Mora Yarımadasının güneybatısında yer alan Matapan Burnu açıklarında gerçekleşmiştir. Bletchley Park'daki İngiliz istihbarat faaliyetleri sayesinde şifreleri kırılan İtalyan donanmasının kullandığı Enigma makinesi ile iletilen istihbarat sayesinde İngiliz donanması İtalyan donanmasını pusuya düşürmüş ve çok büyük zayiat verdirmiştir.

Arka planı

HMS Formidable 1942 yılında

İtalyan donanması Nazilerden gelen talep üzerine muharebe bölgesine intikal etmiştir. İngiltere'nin de destek verdiği Yunan-İtalyan Savaşı Mihver devletlerinin aleyhine gelişmektedir. Sonrasında Nazilerin dahil olacağı Yunanistan Savaşından önce İngiliz Kraliyet donanmasının Mısır ve Libya'daki limanları üzerinden Yunanistan'da savaşan Müttefik Devlet güçlerine verdikleri desteği kesmek amaçlanmaktadır.

İngiliz istihbaratı tarafından ele geçirilen şifreli mesajda İtalyan donanmasının yapacağı sürpriz bir saldırıdan bahsedilmekteydi. İstihbarat alındıktan sonra bölgedeki birliklere geçildi. HMS Formidable uçak gemisinden kalkan keşif uçaklarınca durum teyti edildi.

Muharebe

27 Mart günü Ajax, Gloucester, Orion ve Perth kruvazörleri, beraberlerinde çok sayıda destroyerle beraber Yunan karasularından ayrılarak İtalyan donmasına doğru harekete geçti. Eş zamanlı olarak Amiral Cunningham komutasındaki Formidable, Warspite, Barham ve Valiant ise İskenderiye'den ayrılıp aynı bölgeye doğru yola çıktı. 28 Mart sabahından itibaren Gavdos açıklarında İtalyanlarla temas sağlanmış ve karşılıklı ateş açılmıştır. Cunningham'ın güçleri Pridham-Wippel komutasındaki diğer İngiliz savaş gemileriyle temas sağlamaya çalışırken İtalyan Vittorio Veneto gemisine rastlar ve saldırır. İtalyan donanması koordinasyonsuzluk, istihbarat eksikliği ve Polagemisinin hareketsiz hale gelmesiyle beraber saldırıya açık hale gelir. 28 Mart gecesi düşmana oldukça yaklaşan İngiliz donanması İtalyan donanmasına beklemedikleri bir anda saldırır ve büyük hasar almasına sebep olur. Saldırının ardından İngiliz donanması çok sayıda gemiyi batırmış, önemli sayıda savaş esiri almış durumda geri döner. Mihver Devletleri hava saldırılarından korunmak için ertesi sabaha kalmadan kurtarma faaliyetlerini durdurmuş ve bölgeye gelecek hastane gemilerine saldırılmayacağını bildirmiştir. 2300 seviyesindeki İtalyan can kayıpları büyük oranda batırılmış olan Zara ve Fiume gemilerindendi.

Sonrası

Matapan, İtalyan donanmasının en büyük yenilgilerinden birisidir. Yenilgi İtalyan donanmasındaki koordinasyonsuzluğu, hava-kara muhabere eksikliğini ve harekât amaçlarının net tanımlanmamış olması gibi sorunları açığa çıkarmıştır.[1] Öte yandan Amiral Cunningham ise İtalyan donanmasının önde gelen savaş gemisi Vittorio Venetonun ellerinden hasarlı da olsa kaçmasından hayıflanmaktaydı. Savaşın ardından İtalyan donanması Girit'in alınmasına kadar Akdeniz'in doğusuna doğru çekinceli şekilde açılmıştır. İtalyan muhaberatının dinlendiğine dair bilgi ancak 1978 yılında ilgili askeri kayıtların açılmasıyla ortaya çıkmış, bu tarihe kadar kamuoyuyla paylaşılmamıştır.

Kaynakça

  1. ^ Muharebenin analizi 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 15 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Navarin Deniz Muharebesi</span> Yunan Bağımsızlık Savaşı sırasında 1827 deniz savaşı

Navarin Deniz Muharebesi, Osmanlı ve Mısır donanmalarıyla, birlikte hareket eden Britanyalı, Fransız ve Rus donanmaları arasında, 20 Ekim 1827 tarihinde geçmiş olan bir deniz muharebesidir. Bu muharebe Osmanlı tarihinde Navarin Olayı, Navarin Baskını veya Navarin Faciası adlarıyla da geçmektedir.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Girit Muharebesi</span>

Girit Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nda 20 Mayıs 1941 sabahında Fallschirmjäger'lerin Girit Adasına havadan indirilmesi ile başlamıştır. İşgal amaçları bağlamında başarıya ulaştıysa da, Alman tarafının verdiği kayıpların büyüklüğü nedeniyle, Alman ordusu bir daha hava indirme operasyonu yapmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trafalgar Muharebesi</span> İngiltere donanmasının 1805 yılında Fransa ve Portekiz donanmalarına karşı kayıpsız bir şekilde elde ettiği kesin zaferdir. Napolyonun britanya adası üzerindeki emelleri suya düşmüştür

Trafalgar Muharebesi, 21 Ekim 1805'te İngiliz donanması ile Fransız ve İspanyol donanmaları arasında, İspanya'nın güneyindeki Trafalgar burnunun batısında gerçekleşen deniz muharebesi. Muharebe, İngiliz donanmasının kayıpsız zaferi ile sonuçlanmıştır.

<i>Barbaros Hayreddin</i> (zırhlı) Alman zırhlısı

Barbaros Hayreddin veya SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm, okyanus ötesi sefer yapabilen bir Alman zırhlısıdır. Alman İmparatorluk Donanması ve sonrasında Osmanlı donanması'nda görev yapmıştır. Geminin orijinal adı Prusya dükü ve Brandenburg seçici prensi olan I. Frederick Wilhelm'den gelmektedir. Brandenburg sınıfının dördüncü ön dretnot gemisi idi. 1890 yılında Kaiserliche Werft Wilhelmshaven'da inşa çalışmaları başladı, 1891'de denize indirildi ve 1893'te tamamlandı. Geminin yapımı 11,23 milyon marka mal oldu. Brandenburg sınıfı savaş gemileri üç zırhlı tarette taşıdıkları altı ana top ile, diğer donanmaların iki tarette dört top taşıyan gemilerine kıyasla daha modern bir tasarımdı.

<span class="mw-page-title-main">Horatio Nelson</span> İngiliz deniz subayı

A. Horatio Nelson, Napolyon Savaşlarında savaşmış İngiliz deniz subayıdır. Norfolk'da doğup Trafalgar savaşı sırasında, 47 yaşında ölmüştür. İngilizlerin ünlü denizcisidir. 1771-1805 yılları arasında denizcilik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tsushima Muharebesi</span> 27-28 Mayıs 1905 arasında Rusya ve Japon donanmaları arasında gerçekleşmiş deniz savaşı

Tsuşima Muharebesi, Japonya'da Japon Denizi Muharebesi olarak da bilinir, modern çelik gövdeli savaş gemilerine sahip donanmalar arasında gerçekleşen ve kazanan tarafın kesin olarak belli olduğu tek deniz muharebesidir. Muharebe 27-28 Mayıs 1905 tarihlerinde Tsuşima Boğazında gerçekleşmiştir. Muharebede Amiral Togo Heihaçiro komutasındaki Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri Birleşik Filosu, Amiral Zinovi Rojestvenski komutasındaki Rusya İmparatorluk Deniz Kuvvetleri Pasifik Filolarının üçte ikisini imha etmiştir. Rus donanması bölgeye intikal edebilmek için Baltık Denizindeki üslerden yola çıkarak 18 bin deniz mili katederek bölgeye gelmiştir.

SMS <i>Deutschland</i> (1904)

SMS Deutschland, Alman İmparatorluk Donanması için 1903-1906 yılları arasında üretilen Deutschland sınıfı beş ön dretnot zırhlıdan ilki. Adı "Almanya" anlamına gelen gemi Kiel'deki Germaniawerft tersanesinde inşa edildi ve 20 Kasım 1904'te denize indirildi. Deutschland, 3 Ağustos 1906'da hizmete girdi; ancak birkaç ay sonra sadece büyük toplarla donatılmış ilk modern zırhlı olan İngiliz gemisi HMS Dreadnought'un hizmete girişiyle dretnot devri başlamış, Deutschland gibi farklı kalibrelerde toplar taşıyan zırhlı gemiler teknolojinin gerisinde kalmışlardır.

Sybota Deniz Muharebesi, Korkyra ile Korint arasında MÖ 433 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Tukididis'e göre Grek kent devletleri arasında o tarihe kadar, en azından muharebeye katılan gemi sayısı yönünden en geniş çaplı deniz muharebesidir. Sybota Deniz Muharebesi'nin bu ünü, iki yıl sonra patlak verecek olan Peloponez Savaşı'nın bazı deniz muharebeleriyle gölgede bırakılacaktır. Muharebenin bir başka yönden önemi, Peloponez Savaşı'na yol açan en başta gelen olay olarak kabul edilmesidir. Muharebe, Peloponez Savaşı'nın bir muharebesi olmamakla birlikte sırf bu nedenle Peloponez Savaşı ile ilişkilendirilir.

Alfred Dillwyn (Dilly) Knox İngiliz klasik dönem akademisyeni, King's College, Cambridge'de papiroloji uzmanı ve şifre kırıcı. I. Dünya Savaşı sırasında James Alfred Ewing idaresinde İngiliz Kraliyet Deniz Kuvvetleri bünyesinde kurulan ve Room 40 adı verilen istihbarat dairesinde çalışmıştır. Knox, Zimmermann Telgrafı olarak bilinen şifreli mesajı kıran ve dolayısıyla ABD'nin savaşa dahil olmasını sağlayan ekip içindeydi. Knox, II. Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde İngiliz-Fransız-Polonyalı istihbaratçıların toplantılarında önemli bir rol oynamıştır. Knox 1943 yılında ölümüne kadar Bletchley Park'daki istihbarat faaliyetlerine destek vermiş ve Nazilerin Enigma makinesinin kırılması çalışmalarına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vittorio Veneto (zırhlı)</span>

Vittorio Veneto, II.Dünya Savaşı sırasında Regia Marina'da hizmet veren Littorio sınıfı zırhlıların ikinci üyesiydi. Geminin omurgası Ekim 1934'te inşa edildi, Temmuz 1937'de denize indirildi ve Ağustos 1940'ta İtalyan filosunda hizmete girdi. Adını, Birinci Dünya Savaşı sırasında Vittorio Veneto'daki İtalyan zaferinden aldı. Üç kardeş gemisi vardı: Littorio, Roma ve Impero, savaş sırasında Imperio tamamlanamadı. Üç adet üçlü tarette dokuz adet 381 milimetrelik bir ana bataryaya sahipti ve 30 knot hız yapabiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Teulada Burnu Deniz Muharebesi</span>

Teulada Burnu Muharebesi veya bazen Spartivento Burnu Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında, 27 Kasım 1940'ta Kraliyet Donanması ve Regia Marina arasında yapılan bir deniz savaşıydı. Muharebe Sardinya Adası güneyinde yer alan Teulada Burnu açıklarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Foça Deniz Muharebesi</span>

Foça Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Paşa Adası Deniz Muharebesi</span> Osmanlı-Venedik Savaşında Muharebe

Paşa Adası Deniz Muharebesi, 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Matapan Deniz Muharebesi</span>

Matapan Deniz Muharebesi, 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Matapan Burnu</span>

Matapan Burnu, Yunanistan'da coğrafi bölge.

<span class="mw-page-title-main">Anabolu Deniz Muharebesi</span>

Anabolu Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Deniz Muharebesi (1807)</span>

Çanakkale Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Limni Deniz Muharebesi</span>

Limni Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Moralı İbrahim Paşa ya da Moralı Aşçı Hacı İbrahim Paşa veya Çorlulu Kethüdâsı İbrahim Paşa, Türk devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.