İçeriğe atla

Matabeleland

Zimbabve haritası üzerinde kırmızıyla gösterilmiş bölge
Güney ve Kuzey Matabeleland bölgeleri Zimbabve'nin batısında yer alır
1887 yılına ait bir Güney Afrika haritası.

Matabeleland, Zimbabve'nin güneybatısında bir Bantu dili konuşan Matabelelerin yaşadığı tarihsel bölge. Zimbabve'deki iki ile bu bölgenin adı verilmiştir: Yönetim merkezi Lupane olan Kuzey Matabeleland ve yönetim merkezi Bulawayo olan Güney Matabeleland.[1] Bu illerin toplam yüzölçümleri 181.605 km², 1992 itibarıyla toplam nüfusları ise 1.855.300'dür.

Matabeleland, yüksekliği 900–1500 m arasında değişen ve birkaç küçük sıradağın bulunduğu platoluk bir alanda yer alır. Sularını Zambezi ve Limpopo ırmaklarının kolları toplar. Bulawayo kentinin kuzeybatısındaki ağaçlık kesim dışında savanlarla kaplıdır.

Soyları Natal'daki Angunilere dayanan Matabeleler, Zulu kralı Shaka ile anlaşmazlığa düşen önderleri Mzilikazi ile birlikte 1823'te kuzeye göç ederek 1840'ta bugünkü topraklarına yerleştiler. 19. yüzyılda Avrupalılarca Matabeleland olarak adlandırılan bölge, 1890'da Cecil Rhodes'in kurduğu British South Africa Company, yani İngiliz Güney Afrika Şirketi'nce işgal edildi. Bir süre şirketin yönetiminde kaldıktan sonra 1923'te Güney Rodezya'ya (bugünkü Zimbabve'ye) bağlandı. 1980'de bağımsız Zimbabve'nin bir parçası oldu. Matabeleler günümüzde Zimbabve'nin sanayi merkezi Bulawayo'nun çevresindeki küçük köylerde yaşarlar. Mısır, yerfıstığı ve sığır yetiştirirler. Bölgede altın, kömür ve kalay yatakları vardır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi 15. Cilt, sayfa 7857
  2. ^ Ana Britannica Ansiklopedisi 15. Cilt, sayfa 419

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zimbabve ya da resmî adıyla Zimbabve Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesi. Eski adı Güney Rodezya olan ülkenin sınır komşularını Zambiya, Mozambik, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana oluşturmaktadır. Ülkenin Namibya ile olası 100 m uzunluğundaki sınırı tartışmalıdır. Ülkenin başkenti Harare'dir.

<span class="mw-page-title-main">Matabeleland Güney</span> Zimbabvenin on ilinden bir tanesi

Matabeleland Güney, Afrika ülkesi Zimbabve'nin toplamda var olan on ilinden bir tanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Matabeleland Kuzey</span> Zimbabvenin ili

Matabeleland Kuzey, Afrika ülkesi Zimbabve'nin toplamda var olan on ilinden bir tanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Masvingo (il)</span> Zimbabvenin ili

Masvingo, Afrika ülkesi Zimbabve'nin toplamda var olan on ilinden bir tanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mashonaland Batı</span> Zimbabvenin ili

Mashonaland Batı, Afrika ülkesi Zimbabve'nin toplamda var olan on ilinden bir tanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Rodezya ve Nyasaland Federasyonu</span>

Rodezya ve Nyasaland Federasyonu veya bilinen diğer adıyla Orta Afrika Federasyonu, 1 Ağustos 1953'te oluşturulan ve Britanyalı göçmenlerin egemenliğindeki Güney Rodezya kolonisi ile İngiliz Sömürgeler Bakanlığı'nın denetimindeki Kuzey Rodezya ve Nyasaland topraklarını içine alan siyasi birim. 31 Aralık 1963'te dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika</span>

Güney Afrika Afrika'nın Güney bölgesidir. Coğrafik ve jeopolitik çeşitliliğe sahiptir. Bölgenin en geniş toprakları Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve Millî Ordusu</span>

Zimbabve Millî Ordusu ya da ZNA 1980'de Rodezya Ordusu'ndan oluşturulmuştur. ZANLA ve ZAPU hareketleri sonucu oluşturulmuştur. İngiliz Ordusu eğiticileri gerillalarla birleşerek tabur yapısındaki Rodezya Silahlı Kuvvetleri'ni oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Cecil Rhodes</span> İngiliz asıllı Güney Afrikalı siyasetçi ve iş adamı

Cecil John Rhodes, İngiliz asıllı Güney Afrikalı siyasetçi ve iş insanı.

Ndebeleler veya Matabeleler Güney Afrika Cumhuriyeti ve Zimbabve'de yaşayan Bantu halkıdır. Çok sayıda yabancıyı özümsemişlerdir. Tarım ve hayvancılık ana geçim kaynaklarıdır. Yerleşik düzenlidirler ve her biri, birçok kadın eşli erkek ailesine denk düşen dağınık krallara bölünmüş durumdadırlar. Eskiden soylu sınıf tahkim edilmiş kentlerde otururdu. Ndebeleler, ataerkil bir aile yapısına sahiptirler ve evlenmek için önemli miktarda bedel öderler. Ndebeleler, köleci Zulu modelinin etkisini taşıyan tabakalı bir devlet yapısına sahiptirler. Bu devletin belirgin özelliği geniş toprakları kapsaması ve alaylar biçiminde örgütlenmiş yaş sınıflarını içermesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Harare</span> Zimbabvenin başkenti

Harare, Afrika kıtasında bulunan Zimbabve'nin başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Ian Smith</span>

Ian Douglas Smith, çiftçi, savaş pilotu, politikacı ve 1964'te koloni statüsündeki Güney Rodezya'daki ilk Rodezyalı başbakan. 11 Kasım 1965 tarihinde ülkesinin İngiliz Milletler Topluluğu ile olan bağlantıların keserek Tek Taraflı Bağımsızlık İlanı ile Rodezya'nın bağımsızlığını bildirmiştir. Birleşmiş Milletler Rodezya'nın Bağımsızlığını tanımama ve yaptırım uygulama çağrısında bulunmuş ve devlet 1979'da yıkılmasına kadar olan süreçte izole kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bulawayo</span> Zimbabvenin en büyük ikinci şehri

Bulawayo, Afrika kıtasında bulunan Zimbabve devletinin en büyük ikinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Midlands (İl)</span> Zimbabvenin ili

Midlands, Afrika ülkesi Zimbabve'nin toplamda var olan on ilinden bir tanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve-Rodezya Cumhuriyeti</span> Afrika kıtasında 1979 yılında kısa bir süre bağımsız olan ancak önceli Rodezya Cumhuriyeti gibi hiçbir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilmeyen devlet

Zimbabve-Rodezya ya da resmi adı ile Zimbabve-Rodezya Cumhuriyeti, Afrika kıtasında 1979 yılında kısa bir süre bağımsız olan ancak önceli Rodezya Cumhuriyeti gibi hiçbir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilmeyen devlet. Ülke her ne kadar bağımsızlığını ilan etmiş olsa da, resmi olarak Güney Rodezya olarak Birleşik Krallık'a bağlı bir sömürge bölgesi olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Rodezya</span> Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya kraliyet kolonisi olarak 1923 ile 1980 yılları arasında belirli dönemlerde varlığını sürdüren koloni bölgesi

Güney Rodezya, Afrika kıtasının güney kesiminde Birleşik Krallık kraliyet kolonisi olarak 1923 ile 1980 yılları arasında belirli dönemlerde varlığını sürdüren koloni bölgesi. Bölge 1965 yılında tek taraflı olarak Rodezya ismi ile bağımsızlığını ilan etmiş ancak hiçbir ülke tarafından kabul görmemiştir. Ülkenin kurulu olduğu bölgede günümüzde Zimbabve bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Rodezya</span>

Kuzey Rodezya, Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya protektorası olarak 1924 ile 1964 yılları arasında Birleşik Krallık denetimindeki koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">British South Africa Company</span> Cecil Rhodes ve Alfred Beit tarafından kurulan ve Zambeziya bölgesinde toprak alıp işleten Britanya şirketi

British South Africa Company, Cecil Rhodes ve Alfred Beit tarafından kurulan ve Zambeziya bölgesinde toprak alıp işleten Britanya şirketi.

<span class="mw-page-title-main">Rodezya (bölge)</span>

Rodezya, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bölgenin bir kısmına 1890'lı yılların sonundan 1980 yılına kadar verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Rodezyası</span> Afrika kıtasının güneyinde bir kısmın 1889 ile 1923 yılları arasında British South Africa Company(BSAC) tarafından kiralanarak işletilen bölgenin adı

Britanya Rodezyası, Afrika kıtasının güneyinde bir kısmın 1889 ile 1923 yılları arasında British South Africa Company(BSAC) tarafından kiralanarak işletilen bölgenin adı.