İçeriğe atla

Mastit

Mastitis
UzmanlıkJinekoloji, Aile hekimliği Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Mastitis memelilerde görülen bir meme iltihabıdır. İnsanda oldukça nadir olarak rastlanır. İltihaplı meme kanseri de mastitise benzer belirtiler gösterir.

Genel olarak hamilelik döneminde görülen ve hamilelik dönemi dışında görülen olmak üzere ikiye ayrılır. Mastit doğumdan sonra ortaya çıkıyorsa mastitis puerperalis ve başka zamanlarda ortaya çıkıyorsa mastitis nonpuerperalis denir. Mastitin ağırlığı farklı şekilde ortaya çıkar ve bazen sağuk sarğı (hidroterapi)ile tedavi yeterli iken bazen de ilaç gerekebilir.

Mastitis Puerperalis

Hamilelik sırasında ve lohusalıkda görülen türü, süt verme döneminde süt kanallarının tıkanması yüzünden oluşur. Gögüs etrafında veya meme uçlarında oldukça ağrılı bölgeler oluşr ve ateşe veya grip benzeri belirtilere yol açar. Mastitis yüzünden emzirmeyi bırakmaya gerek yoktur, aksine emzirme tıkanan süt kanallarının açılmasında en etkili yollardan biridir ve bebeğe herhangi bir zararı yoktur. Bebeği ani olarak sütten kesme de mastitise benzer belirtilere yol açar.

Mastitis basit tıkanıklıklardan, ağrıya, ateşe varan çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda aşırı ateş hastanın antibiyotik ile tedavisini gerektirebilir. Yalnızca %10 kadarı ameliyatla çıkarılmayı gerektirecek abseslere yolaçar.

Mastitis Nonpuerperalis

Hamilelik dışında görülen türüne ise genellikle 60 yaşını aşmamış ve doğurgan olan kadınlarda rastlanır. Yeni doğan bebeklerde de veya ergenlik öncesi çocuklarda nadir olarak görülebilir.

Ergenlik öncesi mastitis ergenliğin ilk dönemlerinde yahut ergenlikten hemen önce kız ve erkek çocuklarda görülür. Herhangi müdahaleyi gerektirmeden kendiliğinden iyileşir.

Teşhis

Göğüs iltihaplanması, ağrı, kızarma ve göğüs ısısının artması gibi şekillerde kendini belli ettiğinden teşhisi kolaydır. Bu belirtilerin varlığı hâlinde bir hekime başvurmak gerekir, çünkü göğüs iltihaplanması ağrıya sebep olduğu gibi göğüsteki ur da aynı şekilde rahatsızlık verir.[]

Belirtiler

Genellikle memenin yalnız bir bölümünde ve meme ucu ve başına yakın yerlerde, göğsün yukarı ve iç yanlarında şu belirtilere rastlanır:

  • Kızarıklık
  • Ağrı
  • Hissedilir bir kütle
  • Bölgesel ısınma
  • Şişmiş lenf düğümleri
  • Abses

Hamilelik sırasında olan mastitiste gribe benzer belirtilere rastlansa da bunun dışındaki durumlarda bu belirtilere rastlanmaz.

Süt akamamasının belirtileri

  • Göğsün gergin olması, sıkınca ağrı vermesi
  • Emzirdikten sonra çok az veya hiç rahatlama olmaması
  • Kızarmış ve ısınmış deri
  • Meme ucunun yaralanması
  • Koltukaltı bezelerinin şişmesi
  • Göğüs iltihaplanmasının baş ve eklem ağrısına sebep olması ve vücut ısısına sebep olması

Süt akmamasının önemli sebepleri

  • Süt akışını oxytocin yetersizliği nedeniyle azalması
  • Süt kanallarının tamamen boşanmaması
  • Meme ucunun yara olması
  • Süt akışının yara nedeniyle engellenmesi
  • Göğüs dokusunun yaralanması

Mastitin sebebi

Mastitin yani doğumdan sonra ortaya çıkan göğüs iltihaplanmasına % 95 oranında stafilokokken ve stafilokkus aureus isimli bakteriler tarafından sebep olur. Ayrıca proteus ve escherichia coli isimli bakterilerde iltihaplanmaya sebep olur. Annenin stresli olması nedeniyle süt kanalları yeterince uyarılmaz ve böylece kasılma olmasa süt kanallarında yığılma olur ve buda iltihapa sebep olur. Mastitis non puerperalis doğum ve emzirme ile ilgili olmasa da, bu iltihapa da bakteriler sebep olur.

Mastit rahatsızlıkları

Mastit genellikle doğumdan sonra tek taraflı olarak göğsün kızarması ve ısınması şeklinde kendini gösterir. Emzirmede göğüs ağrısına sebep olur ve tam olarak da göğüsteki süt boşalmaz. Buna ilavetten koltuk altı bezlerinde şişme görülebilir. Doğumla ilgisi olmayan mastitte (mastitis nonpuerperalis) ise önce göğüs ağrısı sonra ise meme ucunda iltihaplanma görülür.

Tedavi

Emzirmeden önce göğsün masajlanması ve ısıtılması süt kanallarının açılmasına yardım edecektir. Ağrıyı dindirmek için süt kaybedilmek istenmediği takdirde soğuk kompres kullanılabilir. Bebeğin sürekli olarak iltihaplı olan memeden emzirilmesi tavsiye edilir (ancak diğer meme de ihmal edilmez). Ancak bebek sütün içerdiği tuza ve tadına göre ilk başlarda emmeyi istemeyebilir.

Memedeki çatlaklar ve eziklikler enfeksiyon ihtimalini artırır. Dar kıyafetler ve oturmayan sütyenlerde baskı yaparak memelerde sorunlara probleme yol açabilir. Ayrıca emzirme sırasında bebeğin burnundan gelen akıntıdan da mikrop kapılabilir. Bu yüzden emzirmeden önve bebeğin burnunun boşaltılması yerinde olacaktır.

Çok ağır durumlarda süt vermeyi durdurmak ve süt kesici ilaçların alınması gerekebilir.

Sınıflandırma
Dış kaynaklar


İlgili Araştırma Makaleleri

Zatürre, pnömoni ya da batar, akciğerde görülen yangılardır. Klasik pnömonilerde, akciğerlerin hava geçitlerindeki son bölüm ve hava kesecikleri (alveoller) etkilenir. İnterstisiyel pnömonilerde, hava kesecikleri (alveoller) arasındaki bölmeler yoğunlukla etkilenen alanlardır. Akciğerler günde 10.000 litre havayı süzer. Kan dolaşımına oksijen taşıyan solunum havasıyla birlikte çok sayıda katı ve sıvı partikül ile zararlı gazlar da akciğerlere ulaşır. Solunum havası içindeki zararlı etkilere verilen tepkilerin büyük bölümü canlı etkenlerden kökenli infeksiyon hastalıklarıdır. Toksik gazların ve sıvıların büyük bölümü “kimyasal pnömoniler” olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Meme kanseri</span>

Meme kanseri, meme hücrelerinde başlayan kanser türüdür. Akciğer kanserinden sonra, dünyada görülme sıklığı en yüksek olan kanser türüdür. Her 8 kadından birinin hayatının belirli bir zamanında meme kanserine yakalanacağı bildirilmektedir. Erkeklerde de görülmekle beraber, kadın vakaları erkek vakalarından 100 kat daha fazladır. 1970'lerden bu yana meme kanserinin görülme sıklığında artış yaşanmaktadır ve bu artışa modern, Batılı yaşam tarzı sebep olarak gösterilmektedir. Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde görülme sıklığı, dünyanın diğer bölgelerinde görülme sıklığından daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Süt</span> Memelilerin meme bezleri tarafından üretilen beyaz sıvı

Süt, dişi memelilerin yavrularını beslemek için memelerinden gelen, besin değeri yüksek olan beyaz bir sıvıdır. Ayrıca bazı bitkilerin türlü organlarında bulunan beyaz renkte öz suya ve erkek balığın tohumuna da süt denir.

Kangren veya gangren, dokuların kendilerini besleyen atardamarların herhangi bir sebeple, tamamen yetersiz hale gelmesi sonucunda hayatiyetini kaybetmesi durumu.

<span class="mw-page-title-main">Akne</span>

Akne (sivilce), yüz, omuzlar, sırt ve göğüsteki yağ bezleriyle ilgili bir deri hastalığı. Fransızca kökenli olduğu belirtilen akne sözcüğü Türkçede sivilce ve sızanak olarak da ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alkolizm</span> alkolik olma durumu

Alkolizm, alkollü içkilere kişinin fiziki ve psikolojik sağlığına zarar verecek şekilde olan aşırı tutkunluk. Alkolizm sorunu olan kişiye ise alkolik denir.

<span class="mw-page-title-main">Hamilelik</span> Sperm ile yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem

Hamilelik veya gebelik, erkekten gelen sperm ile kadının yumurtalıklarından atılmış olan yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem.

Vertigo, halk dilinde, Baş dönmesi vücudun denge sisteminde yaşanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkan baş dönmesidir. Belirtileri; baş dönmesi, halsizlik, şiddetli baş ağrısı, midede bulantı ve bayılma durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Farenjit</span>

Farenjit, Pharyngitis yutağın (farenks) iltihaplanmasına (enflamasyon) yani yutak ve boğaz iltihaplanma verilen bir hastalıktır. Yutağın bazen mikrobik, bazen metabolik, bazen de çalışılan ortamın ısısına, tozuna bağlı olarak reaksiyon göstermesi olan farenjit sıklıkla boğaz ağrısı veya boğaz yangısı olarak anılır. Bademciklerin enfeksiyonu, tonsilit, de eş zamanlı olarak görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Prostat</span>

Prostat, üriner sistemin son kısmına yakın bölümde mesane ve üretra arasına yerleşmiş kestane şekli ve büyüklüğünde bir organdır. Yapı olarak üretral kret, seminal kolikulus, boşalma kanalı, prostatik sinüs, prostatik kanallar, prostatik utrikülden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Apandisit</span> körbağırsak üzerinde apandisin iltihaplanması

Apandisit, körbağırsak üzerinde apandisin iltihaplanmasıdır. İltihaplı apandisin kesilip çıkarılmasıyla tedavi edilir. Apandisitin belirtileri, lokalize edilemeyen yaygın karın ağrısı, iştahsızlık ve dışkılama dürtüsüdür. Ağrı 6-8 saat sonra karnın sağ alt kadranına geçer ve lokalize edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kandidiyaz</span>

Kandidiyaz, herhangi bir Candida türüne bağlı olarak gelişen herhangi bir mantar enfeksiyonu için kullanılan genel addır. Kandidiyaz başka adlarla da anılabilmektedir ve bunlar şöyle sıralanabilir:

  • Kandida enfeksiyonu, kandidoz ve kandidiyazis.
  • Moniliyaz ve moniliyazis.
<span class="mw-page-title-main">Gastroenterit</span> mide ve/veya ince bağırsak iltihabı ile karakterize tıbbi durum

Gastroenterit veya mide-bağırsak iltihabı (gastroenteritis), mide ("gastro"-) ve ince bağırsak’ı ("entero"-) içeren mide bağırsak kanalı’nın iltihabı ("-itis") ile karakterize olan ve ishal, kusma, karın ağrısı ile krampa sebep olan bir tıbbi durumdur. Mide iltihabından gastro, mide mikrobu ve mide virüsü olarak da bahsedilmiştir. Grip ile ilgisi olmamasına rağmen mide gribi ve gastrik grip olarak da adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meme</span> Göğüs bölgesinde bulunan uzuv

Meme veya emcek, bir primatın gövdesinin üst ventral bölgesinde yer alan iki çıkıntıdan biridir. Her ne kadar erkekler de meme uçlarına sahip olsalar da, memeler kadınlarda daha belirgindir ve fonksiyonları daha fazladır. Yapısal olarak areola, areolar bezi, Cooper ligamentleri, Spence kuyruğu, meme bezi, süt kanalı, terminal uç tomurcuk, meme alveolleri, meme yarığı, meme başı, göğüs boşluğundan oluşur. Kadınlarda, memeler pektoralis majör kaslarının üzerinde bulunur ve genellikle ikinci kaburga seviyesinden insan göğüs kafesinin önündeki altıncı kaburga seviyesine kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Pnömokok</span> Bakteri türü

Pnömokok, vücudun farklı bölgelerinde ciddi enfeksiyon hastalıklarına neden olan bir bakteri türüdür. Latince adı; Streptococcus pneumoniae şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Şap (hastalık)</span> Hastalık

Şap, çift toynaklı hayvanlarda görülen viral bir hastalıktır. Halk arasında tabak veya dabak olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Akut pulmoner histoplazmozis</span>

Akut pulmoner histoplazmozis (APH) veya diğer adı ile Mağara hastalığı, Histoplasma capsulatum isimli mantara ait sporların solunma yoluyla alınması sonucunda meydana gelen bir mantar hastalığı (mikozis)'dır.

<span class="mw-page-title-main">Meme başı</span> insanda bir uzuv

Meme başı, dişilerde sütün, bir bebeği beslemek için göğüsten çıkan sütveren kanallardan geçmesini sağlayan memenin yüzeyindeki dokuların yükseltilmiş bir bölgesidir. Süt, meme ucundan pasif olarak akabilir veya duktal sistem boyunca meydana gelen düz kas kasılmalarıyla atılabilir. Meme ucu, etrafındaki deriden daha koyu bir renk olan areolanla çevrilidir. İnsan olmayanlara atıfta bulunurken sık sık meme başı denir. Emzik, biberonun esnek ağızlığını tarif etmek için de kullanılabilir. İnsanlarda, hem erkek hem de dişilerin meme uçları, cinsel uyarılmanın bir parçası olarak uyarılabilir. Birçok kültürde, insan dişi meme uçları cinselleştirilir, "seks nesnesi olarak kabul edilir ve fiziksel özellikleri ve cinsellikleri açısından değerlendirilir."

<span class="mw-page-title-main">Mastoidit</span> Orta kulak hastalığı

Mastoidit kafatası tabanında bulunan, temrporal kemiğin bir parçası olan ve içierisinde hava hücreleri olan mastoid parçanın enfeksiyonu olarak tanımlanır. Enfeksyon mastoid boşluktaki hava hücreleri içerisindeki mukozal yüzeyin infalamasyonudur. Mastoid parça içerisindeki hava hücreleri kulakla bağlantı halindedir. Mastoidit sıklıkla yeterli tedavi edilmemiş akut Orta kulak iltihabı sonucunda gelişir ve eskiden çocukluk çağında ölüm sebeplerinin önemli bir kısmından sorumluydu. Günümüzde gelişmiş antibiyotikler nedeniyle gelişmiş ülkelerde bu hastalıklar daha çok medikal tedavi ile takip edilemkte, cerrahiye nadiren ihtiyaç duyulamktadır. Antibiyotik reçete edilme oranlarında azalma olması günümüzde orta kulak iltihabı artışına sebep olmamıştır. Bunun bir nedeninin çocukluk çağı aşılarından olan Hemofilus ve Streptokok aşıları olduğu düşünülmektedir.Tedavi edilmemiş enfeksiyonlar komşu kemik yapılara ve kafa içi alana yayılarak ciddi komplikasyonlara sebep olabilir.

Göğüs ütüleme sert ve sıcak bir objeyle ergenlik çağındaki kız çocuğunun göğüslerine masaj veya baskı uygulayarak gelişmelerini engellemek veya geciktirmek için uygulanan bir yöntemdir. Bu gelenek genellikle kız çocuğunun akrabası olan bir kadın aile bireyi tarafından çocuğu tecavüz veya cinsel istismardan korumak için uygulanır. Bazı kaynaklar kız çocuğunu erken evlilik, HIV/AIDS'ten korumak için yapıldığına da işaret etmektedir.