İçeriğe atla

Mastaura

Koordinatlar: 37°57′21″K 28°20′25″D / 37.95583°K 28.34028°D / 37.95583; 28.34028
Mastaura
Yunanca: Μάσταυρα
Mastaura antik kentinde Roma Hamamı kalıntıları
Mastaura antik kentinde Roma Hamamı kalıntıları
KonumNazilli, Aydın,  Türkiye
BölgeKarya, Lidya
Koordinatlar37°57′21″K 28°20′25″D / 37.95583°K 28.34028°D / 37.95583; 28.34028
TürYerleşim
Sit ayrıntıları
DurumKazı çalışmaları yapılmaktadır
Kamusal erişimAçık

Mastaura (Grekçe: Μάσταυρα), Karya ve Lidya bölgelerinin kesiştiği bir noktada olduğundan iki bölgenin de kültürel izlerini taşıyan bir antik kent. Antik yerleşkenin bulunduğu bölgede günümüzde Aydın ilinin Nazilli ilçesinde yer alan Bozyurt köyü yer almaktadır.[1] Kentte yer alan kalıntılar Bozyurt köyünün değişik bölgelerine dağılmış halde bulunmaktadır.[2]

Mastaura Antik Kenti'nde 2020 ve 2021 yıllarında Aydın Adnan Menderes Üniversitesi tarafından arkeolojik yüzey araştırması ile birlikte çevre düzenleme çalışmaları yapılmıştır.[3] Kalıntılar zeytin, incir ve üzüm bahçeleri gibi tarım arazilerinin içerisinde yer alır.[4] Kemerli yapılar, antik tiyatro basamakları ve nekropol kalıntıları ilk dikkati çeken alanlardır.

Tarihçe

Mastaura Antik Kenti, Nazilli ilçesi Bozyurt Köyü sınırlan içinde Menderes Nehri'nin kuzeyinde ve Nysa Antik kenti yakınlarında bulunmaktadır. Kent Bozyurt Köyü'nün 1 km kuzeyinde, doğu ve batısı yüksek tepelerle çevrili, ortasından Mastaura (Krizoroas) deresinin geçtiği dar vadinin kuzeyinde yer alan küçük bir antik yerleşmedir. Bu dere Hellen dilinde "Altın Kılıçlı Dere" anlamına gelmekteydi. Mastaura Luwi dilinde "Ana Tanrıçanın Ulu Akarsuyu" anlamına gelmektedir. Açık biçimi M(a)asta-ura'dır. Buradaki Ma: Luwi/Pelasgos dilinde "ana" anlamına gelmektedir ve Ama sözcüğünün baştaki A harfi olmadan kullanılan bir biçimidir.

Bu sözcük ana tanrıçayı betimler ve Anadolu'da birçok tarihsel ad içinde bulunur. AMA sözcüğü Luwi dilinde anni, Hitit dilinde anna ile aynı karşılığa sahiptir ve günümüz Anadolu'sunda bu sözcük anne ya da ana biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Luwi dilinde asta ya da diğer kullanım biçimleri olan astra, ista, istra sözcükleri akıntı anlamına gelmektedir. Bu sözcükler burada bir dere, çay ya da ırmağın olduğunu belirtmektedir. Ura sözcüğü ise Luwi dilinde büyük, ulu, yüce anlamını taşımaktadır. Bu sözcük adlarının önüne ve arkasına gelerek kullanılmaktadır. Böylece Mastaura sözcüğünün Luwi /Pelasgos dilinde olduğu, buranın ilk yerli halkının da öncelikle bunlar olması gerektiği düşünülebilir.

Bu olgu kentin oldukça eski bir tarihe sahip olabileceğine işaret etmektedir. Lydia'daki ilk çağ kenti Mastaura Plini us 'ta, Hierokles'te ve Byzantion'lu Stephanos'ta anılmaktadır. Bu günde görülebileceği gibi Masataura bir akarsuyun yanında bulunmaktadır. Strabon, Orthosia ile birlikte Mastaura'dan da söz etmektedir. Hıristiyanlık döneminde piskoposluk merkezi olan kent Ephesos ve Khalkedon konsillerine katılmıştır.

Kentte görülebilen yapı kalıntılarından tiyatro şehrin kuzeybatısında yer alır. İki kademeli kemerli teras ile oluşturulmuş sahne binası kısmen korunmuştur. Tiyatronun orkestra kısmı zeytin ağaçlarıyla kaplıdır. Kavea kısmı tamamen tahrip olmuştur. Ayrıca kentte birçok yapı kalıntısı bulunmaktadır. Ören yerinin güneydoğusunda kentin nekropolü (mezarlık) yer almaktadır. Çok tahrip olmuş mezar yapılan tamamen orman ve çalılıklarla kaplanmıştır. Bu kent Ephesos'u (Efes) Celenaea'ya bağlayan ticaret yolu üzerinde olup, sikke basma ayrıcalığına sahipti. Ancak kent depremler ve veba salgını nedeniyle harap olmuş ve terkedilmiştir.[5]

Kentteki Araştırmalar

İngiliz gezgin Hamilton 1836'da Nazilli'ye gelmiş ve Mastaura'yı gezmiştir. Amphitiyatro ile ilgili ilk bilgileri Hamilton aktarmıştır. Daha sonra araştırmacı gezgin Texier de Hamilton'a atıfta bulunarak yapının varlığına dair bilgiler vermiştir. 1907-1909 yıllarında, Nysa'da (Sultanhisar) kazı ve araştırmalar yapan W. Von Diest de hazırladığı kitapta Nysa'nın komşusu Mastaura hakkında bilgiler vermiş, kentin topografik yapısını gösteren bir plan çizmiştir. 1921 yılında Yunan işgali sırasında araştırmalar yapan Kourouniotis de Mastaura'da incelemelerde bulunmuştur. Kourouniotis, amphitiyatro yapısını ilk kez fotoğraflayıp belgeleyen kişidir.[6]

Kaynakça

  1. ^ Richard Talbert, ed. (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. p. 61, and directory notes accompanying.
  2. ^ "Turkish Ministry of Culture and Tourism, "Mastaura"". 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  3. ^ Akkurnaz, Sedat (22 Aralık 2022). "Mastaura Antik Kenti'nde Yapılan Arkeolojik Çalışmalar". Lycus Dergisi. doi:10.54577/lycus.1212522. ISSN 2717-8471. 
  4. ^ "Mastaura". aydin.ktb.gov.tr. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Nazilli Ziraat Odası". nazilli.ziraatodasi.org.tr. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  6. ^ "Roma'dan Aydın'a uzanan tarih: Mastaura Amphitiyatrosu". Milliyet. 23 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Agora</span> Antik şehir devleti yerleşimlerindeki halka açık merkezi alan

Agora, antik Yunan kentlerinde, şehirle ilgili politik, dini, ticari her türlü faaliyetin gerçekleştiği, tüm kamu binalarının etrafında sıralandığı halka ait geniş açık alan olup, Helenistik dönemde şekillenip Roma İmparatorluğu’nda ortaya çıkan forumların öncülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Pınara</span> Seydikemer yakınlarındaki Likya antik kenti

Pınara. Seydikemer yakınlarındaki Likya antik kenti.

<span class="mw-page-title-main">Letoon</span>

Letoon, Fethiye yakınlarındaki antik kent. Fethiye - Kaş karayolunun 65. kilometresinde Kumluova Köyü yakınında bulunmaktadır. Şair Ovidius'un anlattığı bir öyküye göre kent, Zeus'tan hamile kalan Leto'nun adına kurulmuştur. Kentte en eski yerleşim izleri MÖ 7. yüzyıla kadar gider. Kalıntılar ve ele geçen kitabeler buranın dinsel ve politik bir alan olduğunu göstermektedir. Ören yeri merkezinde yan yana üç tapınak bulunmaktadır. Bunlardan en kuzeydeki Leto, ortadaki Artemis, güneyindeki Apollon'a adanmıştır. Tapınakların güneybatısında bir çeşme, hemen doğusunda kilise yer almaktadır. Kentin kuzeyinde Stoa ile arkasını kısmen doğal yamaca dayamış Helenistik Döneme ait tiyatro bulunmaktadır. Letoon MS 7. yüzyılda terk edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nazilli</span> Aydının ilçesi

Nazilli, Ege Bölgesi'nde Aydın ilinin en büyük nüfusa sahip olan ikinci ilçesidir. Aydın-Denizli Karayolu, İzmir-Denizli demiryolu üzerinde; Efeler ilçesine 45 km, Denizli'ye 81 km uzaklıkta bulunmaktadır. Yüzölçümü 664 km², nüfusu ise 2022 ADNKS verilerine göre 162,737'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kanlıdivane</span> Mersinin Erdemli ilçesinde yer alan antik kent

Kanlıdivane, günümüzde Mersin'in Erdemli ilçesinde yer alan antik kent. MÖ 3. yüzyılda kurulan ve MS 4. yüzyılda adı Neapolis olarak değişen kentin Elaiussa Sebaste'nin sur dışında yer alan uzantısı olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karya</span>

Karya, Anadolu'nun güneybatısında günümüzde Muğla kuzey kısımları Denizli güneyi ve içerideki bölgeye denk gelen coğrafyanın eski çağlardaki ismi. Bölgenin oluşumu Antik Yunan kavimlerinin Anadolu'nun Ege kıyılarında koloniler kurmaya başlamalarından öncesine dayanmaktadır ve bir uygarlık düzeyi yaratmış olan Karyalıların Anadolu'nun yerli halkı olduğu konusunda tarihçiler arasındaki mutabakat genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aigai</span>

Aigai, Manisa ilinin Yunusemre ilçesinde Köseler Köyü'nün 2 km güneyindeki Yunt Dağlarının tepelerinden birisi olan Gün Dağı'nın zirvesinde kurulmuş olan, kısmen ayaktaki harabelerden ibaret bir antik kenttir. Nemrut Kale adıyla da bilinir. Tüm Aiolis bölgesinin en sağlam kalmış kentidir. Denizden 365 metre yüksekliktedir ve çevresi, yüksekliği 1500 metreyi bulan surlarla çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">İyonya</span> Anadoluda bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağda verilen ad

İyonya, Anadolu'da bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağ'da verilen addır. Dor istilası sonucu Yunanistan'dan kaçan Akalar tarafından Ayvalık, Efes, Foça, İzmir, Kuşadası, Milet ve Milas çevresinde kurulmuşlardır. Dünyanın yedi harikası arasında gösterilen Efes Artemis Tapınağı İyonyalılar döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kafaca, Milas</span>

Kafaca, Muğla ilinin Milas ilçesine bağlı güzel bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Altınkaya, Manavgat</span>

Altınkaya veya Zerk Antalya ilinin Manavgat ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Metropolis (antik kent)</span>

Metropolis, kuruluşu günümüzden yaklaşık 5000 yıl öncesine dayanan, İzmir'in Torbalı ilçesinin 5 km güneybatısında bulunan bir antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Perperene</span> İzmir ili Bergama ilçesinin sınırları içinde bulunan Kozak Yaylasında bulunan bir antik kent

Perperene İzmir ili Bergama ilçesinin sınırları içinde bulunan Kozak Yaylasında bulunan bir antik kenttir. Aşağıbey köyü, çakıl kayası mevkindedir.

<span class="mw-page-title-main">Arsada</span> Likya antik kenti

Arsada, Muğla ilinin Fethiye ilçesine bağlı Arsa mahallesi yakınlarındakı Likya antik kentidir. Toros dağlarının eteklerinde oldukça etkileyici bir manzaraya sahip olan kentin kuzey ve kuzeydoğusu Akdağ ve onun uzantısı olan dağlar ile çevrilidir.

Larissa, Larisa Frikonis veya daha eski kaynaklarda çoğu kez Larisa, İzmir'in Menemen ilçesi, Buruncuk köyü yakınında bir antik kenttir. Ege Bölgesi'nin en eski kentlerinden biridir. Bir Helen boyu olan Aiollerin doğu Ege kıyısındaki on iki kentinden biri sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Euromos</span>

Euromos, Muğla'nın Milas ilçesine 12 kilometre uzaklıktaki antik yerleşim yeri. Euromos'un M.Ö. 8. yüzyılda kurulduğu öne sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tralleis</span>

Tralleis antik kenti Aydın ilinin kuzeyinde, Kestane Dağı'nın (Mesogis) güney yamacındaki geniş ve yüksek plato üzerinde konumlanır. Antik metinlerde Menderes Nehri veya Mesogis Dağı'nın sınır kabul edilmesi kentin bazen Karia, bazen de Lidya Bölgesi içinde gösterilmesine neden olmuştur. Strabon, Magnesia'dan gelerek Tralleis'e ulaşan antik yolun solunda Mesogis Dağı'nın, sağında ise Maiandros Irmağı Ovası'nın bulunduğunu ve kentin etrafı korunmuş yaşayan halkın Anadolu'daki diğer kentler kadar zengin bir halk tarafından iskan edildiğini ve kentte yaşayan bazı kişilerin başka eyaletlerde önemli mevkilere geldiğini söyler.

<span class="mw-page-title-main">Antiocheia (Büyük Menderes)</span> insan yerleşimi

Antiochia ya da Menderes üzerindeki Antiokheia, alternatif ismiyle Pythopolis, Aydın İli, Kuyucak İlçesi, Başaran Köyü yakınlarında yer alan eski bir Karya kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Magnesia (Aydın)</span>

Magnesia veya Menderes Magnesia'sı, tarihi İyonya bölgesinde yer almış bir Antik Yunan kenti. Kent kalıntıları günümüzde Aydın ilinin Germencik ilçesinde yer alan Ortaklar-Söke kara yolu üzerinde, Ortaklar'a 4 km mesafede bulunmaktadır.

Alazeytin Kalesi, Bodrum'un 10 km. güney-doğusundaki Gökova Körfezi tarafında Çiftlik Köyü'ne bağlı Alazeytin mahallesi'nin üzerindeki tepenin doruğunda, Syangela- Souagele kenti kalıntıları bulunduğu yerde Karya bölgesi örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Nysa</span> Türkiye!de, Aydın ilinin Sultanhisar ilçesi sınırlarında yer alan bir antik kent öreni

Nysa veya Menderes Nysa'sı, Aydın ilinin Sultanhisar ilçesi sınırlarında yer alan bir antik kent örenidir. Tarihi MÖ 3. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Menderes Nehri’nin kuzeyinde, nehrin oluşturduğu bereketli havzada, Cevizli – Aydın (Messogis) dağlarının güneyindeki korunaklı yamaçta kurulmuş olan Nysa, Roma İmparatorluk Dönemi’nde Asia Eyaleti’nin önemli kentleri arasında yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.