İçeriğe atla

Massachusetts

Koordinatlar: 42°18′N 71°48′W / 42.3°K 71.8°B / 42.3; -71.8
Massachusetts
Eyalet
Massachusetts bayrağı
Bayrak
Massachusetts mührü
Mühür
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri
BaşkentBoston
İdare
 • ValiMaura Healey (D)
 • Vali vekiliKim Driscoll (D)
 • Üst meclisMassachusetts Senatosu
 • Alt meclisMassachusetts Temsilciler Meclisi
 • SenatörlerElizabeth Warren (D)
Ed Markey (D)
Yüzölçümü
 • Toplam27,337 km²
 • Kara
20,306 km² (7,84 mil²)
 • Su
7,032 km² (2,715 mil²)
Rakım150 m
En yüksek nokta1,063,4 m (3.488,8 ft)
En alçak nokta0 m (0 ft)
Nüfus
 (2020)[1]
 • Toplam7.033,469
 • Yoğunluk324/km²
Zaman dilimiUTC-05.00
 • Yaz (YSU)UTC-04.00
ISO 3166 koduUS-MA
Resmî site
mass.gov

Massachusetts (İngilizce telaffuz: [ˌmæsəˈtʃuːsɪts]  ( dinle)), ABD'nin kuzeydoğu kıyısında, New England bölgesinde yer alan bir eyalettir. En büyük şehri ve başkenti Boston şehridir. Eyaletin adı bir Amerikan yerli kabilesi olan Massachusett kabilesinden gelmektedir ve bu kabilenin dilinde massachusett "büyük tepeler bölgesi" anlamına gelmektedir. Tarihsel olarak Massachusetts ülkenin en liberal ve günümüzde sosyo-ekonomik açıdan en gelişmiş eyaletlerindendir. Kişi başı gelir Connecticut, Maryland gibi benzer özellikteki eyaletlerle birlikte devamlı olarak ülke genelinde ilk 5 içerisinde yer alır. 6 milyonun üzerindeki nüfusu ve nispeten küçük yüz ölçümüyle ülkenin en yoğun nüfus bölgelerinden bazılarını barındırır.

Tarihçe

İngiltere kolonisi dönemi

Massachusetts, İngiltere'nin kuzeydeki en önemli kolonisiydi. Birçok Amerikan kurum ve gelenekleri burada doğdu. İngiltere'nin güney kolonilerindeki çiftlik yapılaşmasının tersine, bu bölge küçük kasabalar şeklinde kuruldu. Massachusetts'e iki önemli göçmen grubu yerleşti: Bunlardan birisi Pilgrim (Hacı) denilen gruptu ve Plymouth kolonisini kurdular. İkinci grup Puritan (Bağnaz) adı verilen çok dindar bir gruptu. Bu ikinci grup önce Salem bölgesine sonra da Boston'a yerleşti ve Massachusetts Körfez kolonisini kurdular. Zamanla bölgeye yerleşen dindar halk laikleşti ve Yanki (Yankee) olarak adlandırılmaya başlandılar. Koloni 1670'lerde Kızılderililerle yapılan Kral Philip Savaşını kazandı. Daha sonra Britanya İmparatorluğu ile birlikte Fransız ve Kızılderili Savaşlarını savaştı. Kanada'ya karşı birkaç başarılı saldırıda bulundu.

Bağımsızlık Savaşı Öncesi

Massachusetts Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında çok önemli bir rol oynadı. Boston Çay Partisi denilen ve Massachusetts'in Boston kentinde gerçekleşen olay 1773 yılında Bağımsızlık Savaşının ilk kıvılcımını oluşturdu. Büyük Britanya Krallığının kolonilere uyguladığı yüksek vergiler Boston halkının isyanına yol açtı. İsyancılar İngiltere'den ithal edilen çay balyalarını gemilerden denize atarak imha ettiler. Bu olaydan sonra kolonilerin İngiltere'den bağımsız olmaları fikri giderek yaygınlaştı ve sonunda Amerikan Bağımsızlık Savaşı patlak verdi.

Bağımsızlık Savaşı Dönemi

Amerikan Bağımsızlık Savaşının birçok önemli savaşları Massachusetts'de savaşıldı. Lexington ve Concord Savaşı, Boston'un kuşatılması ve Bunker Hill Savaşı bunlardan bazılarıdır.

Eyaletlik Dönemi

Amerika Birleşik Devletleri kurulunca Massachusetts kurucu 13 eyaletten biri oldu. John Hancock eyaletin ilk valisi seçildi. 1788 yılında Massachusetts ABD anayasasını onaylayan 6. eyalet oldu. Massachusetts köleliği kaldıran ilk eyaletlerden biriydi. Daha 1790 yılında yapılan nüfus sayımları eyalette köleliğin ortadan kalkmış olduğunu göstermektedir. 1820 yılında Massachusetts'in bir bölgesi olan Maine ayrılarak bağımsız bir eyalet haline geldi. Böylece Massachusetts'in günümüzdeki sınırları çizilmiş oldu.

Massachusetts bazı önemli spor dallarının ilk defa icat edildiği yer olarak önem taşır. Basketbol sporu ile defa 1891 yılında Massachusetts'in Springfield kasabasında icat edildi. Voleybol sporu da 1895 yılında Holyoke kasabasında icat edildi.

Coğrafya

Eyaletin haritası

Eyaletin kuzeyinde New Hampshire ve Vermont, batısında New York ve güneyinde Connecticut ve Rhode Island eyaletleri yer almaktadır. Massachusetts Atlantik Okyanusu kıyısında yer alır ve ABD'nin en önemli limanlarından birkaçına ev sahipliği yapar.

Eyaletin güneydoğusunda Cape Cod adı verilen plajları ve tatil beldeleriyle ünlü bir yarımada yer alır. Cape Cod'un güneyinde de Martha's Vineyard ve Nantucket adaları vardır. Tamamen Massachusetts sınırları içinde yer alan en büyük nehri Charles nehridir. İçinden geçen diğer nehirler Connecticut Nehri ve Merrimack Nehridir. Eyalet içindeki en büyük göl Quabbin Rezervuarıdır. En yüksek noktası 1.063 metre yüksekliğindeki Mt. Greylock dağıdır.

Massachusetts'in can damarı ve en büyük kenti Boston kentidir. Boston kenti eyaletin doğusundaki Atlantik Okyanusunun bir körfezi olan Massachusetts Körfezinde yer alan bir liman kentidir. Boston ABD'nin en önemli kentlerinden biridir. Özellikle üniversiteleri, teknoloji firmaları ve tıp merkezleriyle tanınır.Örneğin meşhur Harvard Üniversitesi ile Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Boston'a yürüme mesafesindeki Cambridge şehrindedir. Adeta Birleşik Devletler'in Bilim ve Teknik üssü gibidir. New York'a 375 km uzaklıktadır. Boston'un büyük şehir nüfusu yaklaşık 5.800.000 civarındadır, fakat nüfusun büyük çoğunluğu ana kentin dışındaki banliyölerde yaşamaktadır.

Massachusetts'in kayda değer diğer büyük kentleri Worcester ve Springfield'dir. Eyalet kendi içinde 14 ayrı yerel yönetim bölgesine ayrılmıştır (batıdan doğuya) Berkshire, Franklin, Hampshire, Hampden, Worcester, Middlesex, Essex, Suffolk, Norfolk, Bristol, Plymouth, Barnstable, Dukes ve Nantucket.

Ayrıca bakınız

Galeri

Wikimedia Commons'ta Massachusetts ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Concord
    Concord
  • Mount Greylock
    Mount Greylock

Kaynakça

  1. ^ "2020 Census Apportionment Results". census.gov. Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Bağımsızlık Bildirisi</span> Amerikanın Britanyadan ayrılığını açıklayan bildirge

Amerikan Bağımsızlık Bildirisi, Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran belgedir. Belge, 4 Temmuz 1776'da Philadelphia'daki daha sonra "Independence Hall" adı verilen Pennsylvania Eyalet Evi'ndeki İkinci Kıta Kongresi'nde kabul edildi. Bildiri, dünyaya On Üç Koloni'nin neden artık Britanya sömürgesi değil de bağımsız egemen eyalet olarak görüldüğünü açıklamakta.

<span class="mw-page-title-main">Connecticut</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Connecticut, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı bir eyalettir. Eyalet, 12.997 km²'lik alanıyla ABD'deki 50 eyalet arasında büyüklük olarak 48. sırayı almaktadır. ABD'nin kuzeydoğusunda Yeni İngiltere bölgesindedir. Amerikan Bağımsızlık Savaşında İngiltere'ye karşı mücadele eden On Üç Koloniden biridir.

<span class="mw-page-title-main">New Hampshire</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

New Hampshire, Amerika Birleşik Devletleri'nin 50 eyaletinden biridir. Avrupa'dan gelen göçmenler ilk defa 1623 yılında buraya yerleştiler. New Hampshire, 4 Temmuz 1776 tarihinde Bağımsızlık Bildirgesi'yle bağımsızlıklarını ilan ederek Amerika Birleşik Devletleri'nin çekirdeğini oluşturan ilk Onüç Koloni'den biri oldu. Eyalet, ABD'nin kuzeydoğusunda New England bölgesinde yer alır. Nüfus ve yüzölçüm bakımında Amerika Birleşik Devletleri'nin en küçük 10 eyaletinden biridir. En büyük şehri olan Manchester'in bile nüfusu sadece 100.000 civarında kalır.

<span class="mw-page-title-main">Rhode Island</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Rhode Island, Amerika Birleşik Devletleri'nin New England bölgesinde yer alan bir eyalet. Yüzölçümü bakımından ülkenin en küçük eyaleti ve nüfus bakımından yedinci en küçük eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">New England</span> ABDde tarihi bölge

New England veya diğer kullanımıyla Yeni İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğu köşesine verilen isimdir. Bölgeyi oluşturan 6 eyâlet Connecticut, Maine, Massachusetts, New Hampshire, Rhode Island ve Vermont'dur.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Bağımsızlık Savaşı</span>

Amerikan Bağımsızlık Savaşı, 1775–1783 yılları arasında Büyük Britanya ve Kuzey Amerika'daki On Üç Koloni arasında geçen ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulmasıyla sonuçlanan savaştır. Amerikan Devrimi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">John Adams</span> 2. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1797–1801)

John Adams, 1797'den 1801'e kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin 2. başkanı olarak görev yapan, Amerikalı devlet adamı, avukat, diplomat, yazar ve ABD'nin kurucu babalarındandır. ABD'nin ilk başkan yardımcısı olması ile de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Karolina</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Güney Carolina, Amerika Birleşik Devletleri'nin Güneydoğu bölgesinde bir eyalettir. Kuzeyinde Kuzey Karolina, güneydoğusunda Atlas Okyanusu ve güneybatısında Savannah Nehri boyunca Georgia ile sınırlanmıştır. Güney Carolina, 2020 nüfus sayımına göre 5.124.712 kayıtlı nüfusuyla ABD'nin en geniş 40. ve en kalabalık 23. eyaletidir. 2019'da GSYİH'si 213,45 milyar dolardı. Güney Carolina 46 ilçeden oluşmaktadır. Başkent, 2019'da 133.273 nüfusa sahip Columbia'dır; en büyük şehri ise 2019 nüfusu 135.257 olan Charleston'dur. Greenville–Anderson–Mauldin metropol bölgesi, 2018'de 906.626 nüfus tahminiyle eyaletteki en büyük bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Devrimi</span>

Amerikan Devrimi, 18. yüzyılın ikinci yarısında On Üç Koloni'nin Britanya İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını kazanarak Amerika Birleşik Devletleri adını aldığı dönemi içine alır. Amerika kıtasına ilk göç eden Virjinya kolonisinden sonra 1772 yılına kadar kolonilerin sayısı 13'ü buldu. Kolonilerde yönetim biçimi, baştaki valinin ya yerel olarak seçilmesine ya da kraliyetçe veya doğrudan krallıkça atanması esasına dayanır. Yasama organı da atanmış veya seçilmiş kişilerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri tarihi</span> Amerika kıtasının keşfiyle başlayan tarihi olaylar

Amerika Birleşik Devletleri tarihi veya kısaca Birleşik Devletler tarihi, Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulduğu Kuzey Amerika topraklarının üzerinde, tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan geçmişi. Amerika'nın 15. yüzyılın sonlarında Kristof Kolomb tarafından keşfedilmesinden önce bu topraklarda yüzyıllardır sadece Kızılderililer yaşamaktaydı. Keşiften sonra başta İspanya, Fransa ve Büyük Britanya olmak üzere aralarında Hollanda, İsveç ve Portekiz'in de dahil olduğu birçok Avrupa ülkesi buralarda sömürgeler kurdular. Bu sömürgeler arasında Britanya'ya ait On Üç Koloni de vardı. Günümüzdeki ABD 18. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'na ait bu sömürgelerin bağımsızlıklarını kazanması sonucu oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Plymouth</span>

Plymouth, Birleşik Krallık'ta, İngiltere ülkesinde Güney Batı bölgesinde törensel Devon kontluğuna bağlı ama 1998'den itibaren "tek-seviyeli yerel idare" statülü bir idare merkezi ve 1928'de verilen krallık beratı ile şehir niteliği taşıyan bir yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Kolonisi</span> 1607den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngilterenin Kuzey Amerikadaki kolonilerinden biridir

Virjinya kolonisi 1607'den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngiltere'nin Kuzey Amerika'daki kolonilerinden biridir. Virjinya adı (İngilizce:Virginia) 1584 yılında Sir Walter Raleigh tarafından, hiç evlenmemiş olan Kraliçe I. Elizabeth'e ithafen verilmiştir. 17. yüzyılın ortalarındaki İngiliz İç Savaşı'ndan sonra II. Charles, koloninin kraliyete ne kadar sadık olduğunu vurgulamak için başına Eski Dominyon eki koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">1812 Savaşı</span> ABD ve Britanya İmparatorluğu arasındaki çatışma (1812–15)

1812 Savaşı veya 3 yıl savaşı, Amerika Birleşik Devletleri ile Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'nın Kuzey Amerika'daki kolonileri ve Amerikan yerlisi (Kızılderili) müttefikleri arasında iki buçuk yıl süren askeri çatışmalar dizisidir. Sonuçta Amerikan Bağımsızlık Savaşı'ndan kalan birçok konu çözüldü, ancak hiçbir sınır değişikliği olmadı. Amerika Birleşik Devletleri, Fransa ile İngiltere'nin arasında devam eden savaşın getirdiği ticari kısıtlamalar dahil olmak üzere çeşitli nedenlerden dolayı 1812 yılında savaş ilan etti. Kraliyet Donanması'na Amerikan tüccar denizcilerinin zorla asker olarak alınması, Amerikan yayılmacılığına karşı İngilizlerin Amerikan Kızılderili kabileleri desteklemesi, denizlerde aşağılanma ve denizcilerin ulusal onuruna hakaret üzerine hakaret edilmesi, Britanya Kuzey Amerika topraklarına ABD'nin ilgisi savaşın diğer nedenleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Concord, New Hampshire</span>

Concord, New Hampshire, ABD'nin doğusunda New Hampshire eyâletinin başkenti ve "Merrimack Kontluğu" merkez şehri olan bir şehirdir. Concord'un şehir sınırları içindeki nüfusu 42.695 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Plymouth Kolonisi</span> bir İngiliz sömürgesi

Plymouth Kolonisi, 1620-1691 yılları arasında, İngiliz sömürge imparatorluğunun Kuzey Amerika'daki bir bölümüdür. Plymouth Kolonisi'ndeki ilk yerleşim bölgesi, önceden John Smith tarafından gözlenmiş ve isimlendirilmiş olan New Plymouth'tur. Bu yerleşim yeri koloninin başkenti olarak hizmet etmiştir ve günümüzün modern Plymouth, Massachusetts şehrinin temelini oluşturmaktadır. Doğu Midlands'te yaşanan geçici bir siyasi gerilim esnasında Büyük Britanya'yı terk ederek bu bölgeye yerleşen Pilgrimler'in kurduğu bu koloni, 1607'de kurulmuş Jamestown, Virginia kolonisinden sonra, Yeni Dünya'daki ikinci başarılı İngiliz yerleşimi olmuştur ve bu yerleşim yeri ileride kurulacak Amerika Birleşik Devletleri'nin çekirdeğini oluşturacaktır. Pilgrimlerin serüveni, Birleşik Devletler'in tarihi ve kültürü içinde merkezi bir yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Connecticut Kolonisi</span>

Connecticut Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi. New England Kolonileri'nden biri olup daha sonraları Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran On Üç Koloni'den biriydi.

<span class="mw-page-title-main">New Hampshire Kolonisi</span>

New Hampshire Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi. New England Kolonileri'nden biri olup daha sonraları Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran On Üç Koloni arasında yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Nantucket</span>

Nantucket ABD'nin Massachusetts eyaletindeki Cod Burnu'nun yaklaşık 50 km güneyindeki adadır. Tuckernuck ve Muskeget adalarıyla birlikte Town and County of Nantucket birleşik şehrini oluştururlar. 2019 nüfus sayımına göre nüfusu 11.399'dir.

<span class="mw-page-title-main">Massachusetts Körfez Kolonisi</span> İngiliz kolonisi

Massachusetts Körfezi Kolonisi (1628-1691), Massachusetts Körfezi çevresinde bir İngiliz yerleşimiydi. Yerleşimin toprakları güney New England'daydı ve ilk yerleşimler iki doğal limanda ve çevredeki arazide yaklaşık 154 mil (247,8 km) ayrı—önceden kurulmuş Plymouth Kolonisi'nin kuzeyindeki Salem ve Boston çevresindeki alanlardı. Sözde Massachusetts Körfezi Kolonisi tarafından yönetilen bölge, Massachusetts, Maine, New Hampshire ve Connecticut'ın bölümleri de dahil olmak üzere New England'ın merkezinin çoğunu kapsıyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.