İçeriğe atla

Masatoşi Gündüz İkeda

Masatoşi Gündüz İkeda
Doğum25 Şubat 1926(1926-02-25)
Tokyo, Japonya
Ölüm9 Şubat 2003 (76 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeriKarşıyaka Mezarlığı, Ankara
Milliyet Türkiye
 Japonya
EğitimOsaka Üniversitesi
Dinİslam
ÖdüllerMustafa Parlar Vakfı Bilim Ödülü
Kariyeri
DalıCebir

Masatoşi Gündüz İkeda (池田 正敏 ギュンドゥズ Ikeda Masatoshi Gyunduzu; 25 Şubat 1926, Tokyo - 9 Şubat 2003, Ankara), cebirsel sayılara katkılarıyla tanınan Japon asıllı Türk matematik bilginidir.[1]

Hayatı

1948'de Osaka Üniversitesi Matematik Bölümü'nü bitirdi. 1953'te doktor, 1955'te de doçent unvanlarını aldı. 1957-59 arasında Almanya'da Hamburg Üniversitesi'nde Helmut Hasse'nin yanında araştırmalar yaptı. Hasse'nin önerisi üzerine 1960'ta Türkiye'ye gelerek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde İstatistik dersleri vermeye başladı. 1961'de aynı üniversitenin fen fakültesinde yabancı uzmanlığa atandı.[2]

1964'te Türk uyruğuna geçerek, 1965'te doçent, 1966'da profesör oldu. 1968'de Ege Üniversitesi'nin izniyle bir yıl süreyle çalışmak üzere Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne gitti. İzninin bitiminde Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin sürekli kadrosuna girdi. Çeşitli tarihlerde Hamburg, ABD'deki California ve Ürdün'deki Yermuk üniversitelerinde konuk öğretim üyesi, 1976'da Princeton'daki Yüksek Araştırma Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalıştı. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) Temel Bilimler Araştırma Kurumunda yer aldı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Pür Matematik Araştırma Ünitesi başkanlığı yaptı. Cebir ve sayılar kuramına katkılarından dolayı 1979'da TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazandı.[3]

Japonya'da bulunduğu dönemde halkalar kuramı ve grupların matrisle gösterimi üzerine araştırmalar yapan İkeda, 1970'lerde cebirsel sayılar kuramına yönelerek, rasyonel sayılar cisminin salt Galois grubunun otomorfizimleri ve tümelliği konularında önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Ünlü matematik dergisi Crelle's Journal'da yayımlanan bir çalışmasında Galois grubunun çok özel bir yapıda olduğunu gösterdi.[4]

Özel yaşamı

Hamburg Üniversitesi'nde bulunduğu sırada tanıştığı Türk vatandaşı Emel Ardor ile 1964'te evlenen İkeda'nın Sinan ve İlhan adında 2 oğlu oldu. İlhan İkeda da kendisi gibi matematikçidir.[5]

Kaynakça

  1. ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Masatoshi Gündüz Ikeda", MacTutor Matematik Tarihi arşivi 
  2. ^ KOÇ, CEMAL (1 Ocak 2003). "Professor Masatoshi Gündüz Ikeda: A Life Devoted to Mathematics". Turkish Journal of Mathematics. 27 (4): 461-472. ISSN 1300-0098. 6 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
  3. ^ "Prof. Dr. Masatoshi Gündüz Ikeda". web.archive.org. 27 Eylül 2011. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
  4. ^ "Uzakdoğulu Bir Matematikçi-Gündüz İkeda" (PDF). 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
  5. ^ "Masatoshi Gündüz İkeda". matefil. 16 Şubat 2020. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matematik</span> nicelik, yapı, uzay ve değişim gibi konularla ilgilenen bilim dalı

Matematik ; sayılar, felsefe, uzay ve fizik gibi konularla ilgilenir. Matematikçiler ve filozoflar arasında matematiğin kesin kapsamı ve tanımı konusunda görüş ayrılığı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Leopold Kronecker</span> Sayılar teorisi ve cebir üzerine çalışan Alman matematikçi (1823-1891)

Leopold Kronecker sayı teorisi, cebir ve mantık üzerine çalışan bir Alman matematikçiydi. Georg Cantor'un küme teorisi üzerine çalışmalarını eleştirdi ve Weber (1893) tarafından "Almanca: Die ganzen Zahlen hat der liebe Gott gemacht, alles andere ist Menschenwerk " söylemiyle alıntılandı. Kronecker, Ernst Kummer'in öğrencisi ve ömür boyu arkadaşıydı.

<span class="mw-page-title-main">Cahit Arf</span> Türk matematikçi (1910–1997)

Cahit Arf, Türk matematikçi ve bilim insanı, eski TÜBİTAK Bilim Kolu başkanıdır. 1948'de İnönü Ödülü'nü, 1974'te TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazanmıştır. 1980 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Onur Doktorası, 1981'de de ODTÜ Onur Doktorası'nı almıştır. 1990 yılında Cahit Arf'ın onuruna Sayılar Teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum düzenlenmiştir. İleri düzeyde araştırmalar yaptığı Halkalar ve Geometri üzerine ilk konferanslar da 1984'te İstanbul'da yapılmıştır. 2009 yılından itibaren 10 Türk lirası üzerinde Arf'ın sureti yer almaktadır.

Cebir sayılar teorisini, geometriyi ve analizi içine alan geniş bir matematik dalıdır. Temel matematik işlemlerinden, çember ve daire alanları bulmayı kapsayan geniş bir ilgi alanına sahiptir. Cebir, mühendislik ve eczacılık gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Kuramsal cebir, ileri matematiğin bir dalı olmakla birlikte sadece uzmanlar tarafından çalışılan bir koldur.

<span class="mw-page-title-main">David Hilbert</span>

David Hilbert, ünlü Alman matematikçi. Geometriyi bir dizi aksiyoma indirgeyen ve matematiğin biçimsel temellerinin oluşturulmasına önemli katkıda bulunan Alman matematikçi David Hilbert integralli denklemlere ilişkin çalışmalarıyla fonksiyonel analizin 20. yüzyıldaki gelişmesine öncülük etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Georg Cantor</span> Alman matematikçi, küme teorisinin mucidi (1845-1918)

Georg Ferdinand Ludwig Philipp Cantor, Alman matematikçi. Kümeler kuramının kurucusudur. Kümeler arasında birebir eşlemenin önemini ortaya koydu, "sonsuz küme" kavramına matematiksel bir tanım getirdi ve gerçel sayıların sonsuzluğunun doğal sayıların sonsuzluğundan "daha büyük" olduğunu ispatladı. Ayrıca kardinal sayı ve ordinal sayı kavramlarını ortaya atmış ve bu sayıların aritmetiğini tanımlamıştır. Cantor'un buluşlarının matematik ve felsefede önemli yeri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Matematikçi</span> matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişi

Bir matematikçi, genellikle matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişidir. Matematikçiler sayılar, veriler, miktar, yapı, alan, modeller ve değişimle ilgilenirler.

<span class="mw-page-title-main">Disquisitiones Arithmeticae</span>

Disquisitiones Arithmeticae, Alman matematikçi Carl Friedrich Gauss tarafından Latince yazılmış, ana konusu sayılar kuramı olan bir matematik kitabıdır. İlk baskısı 1801 yılında, Gauss henüz 24 yaşındayken yapılmıştır. Gauss bu eserinde, Fermat, Euler, Lagrange ve Legendre gibi matematikçilerin bulduğu sonuçları derlemiş ve bunların üzerine kendi katkılarını eklemiştir.

Tosun Terzioğlu, Türk matematikçidir.

Hülya Şenkon, Türk matematikçidir.

Yavuz Nutku, İTÜ Gemi İnşaat Fakültesi kurucularından Ord. Prof. Dr. Ata Nutku ile Öğretmen Naciye Nutku'nun oğlu, Türk bilim insanı.

Sinan Sertöz ya da tam adıyla Ali Sinan Sertöz; Türk matematikçi ve akademisyendir. Bilkent Üniversitesi'nin Matematik Bölümü'nde öğretim görevlisidir. Başlıca çalışma alanları cebirsel geometri, değişmeli cebir, sayılar teorisi ve karmaşık geometridir.

<span class="mw-page-title-main">Øystein Ore</span>

Øystein Ore halka teorisi, Galois bağlantıları, çizge teorisi ve matematik tarihi konularında yaptığı çalışmalarla bilinen Norveçli matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Pierre Serre</span> Fransız matematikçi (d. 1926)

Jean-Pierre Serre cebirsel topoloji, cebirsel geometri ve cebirsel sayı teorisine katkıda bulunan Fransız matematikçidir. 1954'te Fields Madalyası, 2000'de Wolf Ödülü ve 2003'te açılış Abel Ödülü'ne layık görüldü.

Mathematics Genealogy Project (MGP), matematikçilerin akademik soyağacı için web tabanlı bir veri tabanıdır. 31 Aralık 2021'e kadar, araştırma düzeyinde matematiğe katkıda bulunan 274.575 matematik bilimcisi hakkında bilgi içeriyordu. Tipik bir matematikçi için proje girişinde mezuniyet yılı, tez başlığı, alma mater, doktora danışmanı ve doktora öğrencileri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Eric Temple Bell</span> İskoçya doğumlu matematikçi ve bilimkurgu yazarı

Eric Temple Bell, hayatının çoğunu Amerika Birleşik Devletleri'nde geçirmiş İskoç doğumlu bir matematikçi ve bilimkurgu yazarıydı. Kurgusal olmayan eserlerini verilen kendi adını kullanarak ve kurgusal eserlerini ise John Taine olarak yayımladı.

Orhan Şerafettin İçen, Türk matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Dennis Sullivan</span> Amerikalı matematikçi

Dennis Parnell Sullivan, cebirsel topoloji, geometrik topoloji ve dinamik sistemler konusundaki çalışmaları ile tanınan Amerikalı bir matematikçidir. City University of New York Graduate Center'da Albert Einstein Kürsüsü'nün sahibidir ve Stony Brook Üniversitesi'nde seçkin bir profesördür.

Türk Matematik Dergisi, Turkish Journal of Mathematics, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından elektronik ortamda ve iki ayda bir yayınlanan, açık erişimli, hakemli akademik bir dergidir. Derginin amacı, ortak bir akademik platform sağlayarak araştırma kültürünü geliştirmek ve bilginin akademik dünyada hızla yayılmasına yardımcı olmaktır. Turkish Journal of Mathematics'de yayınlanan tüm yazılar CC BY 4.0 ile lisanslanmıştır. Gönderim ve yayın ücretsizdir. İngilizce olarak yayınlanır ve journals.tubitak.gov.tr ve dergipark.org.tr/tr/ adreslerinden ücretsiz olarak erişilebilir. Makaleler ayrıca her zaman bulunabilmelerini sağlamak için CrossRef organizasyonundan Dijital Nesne Tanımlayıcıları (DOI'ler) alır. Dergi, araştırma makalelerinin ve inceleme makalelerinin yayınlarını kabul eder. Dergi, matematiğin geniş yelpazesi hakkında kritik ve güncel bilgiler sağlayan kapsamlı bir kaynaktır.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Rosenthal</span> Alman matematikçi (1887-1959)

Arthur Rosenthal Alman matematikçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.