İçeriğe atla

Mary Wortley Montagu

Leydi Mary Wortley Montagu
Geleneksel Türk giysileri içindeki Mary Wortley Montagu'yu oğlu Edward Wortley Montagu ve hizmetlileriyle birlikte gösteren, resmin arka planında da görülen İstanbul'da 1717 dolaylarında Jean-Baptiste van Mour tarafından yapılmış yağlı boya tablo.

Leydi Mary Wortley Montagu (26 Mayıs 1689, Londra - 21 Ağustos 1762, Londra), İngiliz yazardır. Osmanlı döneminde İngiltere tarafından İstanbul'a elçi olarak atanan Edward Wortley Montagu'nun eşiydi.

Yaşamı

Leydi Mary 1689 yılında Londra'da soylu bir ailenin kızı olarak dünyaya geldi. Çocukluk yıllarında şiir yazmaya başladı ve Latince öğrendi. Kendisinde 11 yaş büyük bir politikacı olan Edward Wortley Montagu'ya âşık oldu. Babasının onayını almadan 1712 yılında Edward Wortley Montagu'yla evlendi.

1716 yılında eşi İngiltere'nin Osmanlı elçisi olarak atandı. Leydi Montagu eşi ve oğluyla birlikte İstanbul'a geldi. Lale Devrinin başlangıcına rast gelen bu dönemde 2 yılını İstanbulda geçirdi. İngiltere'deki arkadaşlarına İstanbul'daki izlenimlerini en ince ayrıntılarıyla anlatan birçok mektuplar yazdı.

1718 yılında eşiyle birlikte Londra'ya geri döndü ve sosyetenin aranan bir üyesi oldu. Hikâyeler ve çeşitli konularda makaleler yazdı. Diğer soylularla çeşitli konularda topluma açık tartışmalara girdi. Bazı görüşlerinlerden dolayı feminizmin ilk savunucularından biri olarak kabul edilmektedir. 1738 yılında Venedikli Kont Francesco Algarotti'ye âşık oldu. Eşi ve çocuklarını terkederek İtalya'ya gitti. Kont Algarotti'yle aralarının bozulmasına rağmen yaşamının geri kalan bölümünün çoğunu İtalya'da geçirdi. 1762 yılında Londra'da öldü.

Osmanlı-Avrupa ilişkilerindeki rolü

Leydi Montagu'nun İstanbul'da yazdığı mektuplar (Şark Mektupları) ölümünden sonra 1763 yılında kitap halinde yayınlandı ve Avrupa'da ilgiyle okundu. Bu mektuplar Turkish Embassy Letters adı altında halen basılmaya devam etmektedir ve Türkçeye de tercüme edilmiştir [1]. Bu mektuplar genelde Osmanlı toplumunu olumlu bir şekilde yansıtmaktadır. Avrupalıların Osmanlılar hakkındaki önyargılarını düzeltmek için çaba göstermiştir.

Leydi Montagu Çiçek hastalığı geçirmişti ve yüzünde hastalığın izleri kalmıştı. İngiltere'de henüz bulunmayan Çiçek aşısının İstanbul'da yaygın bir şekilde kullanıldığını hayretle gördü ve hemen 2 çocuğunu İstanbul'da aşılattı. İstanbul'dan yazdığı mektuplarla ve Londra'ya döndükten sonra bizzat kendisi Çiçek aşısını İngilizlere tanıttı. Osmanlı uygarlığını övdü. Osmanlıların kadınlara verdiği değeri anlattı. Osmanlı kadını hakkında şunları dile getirmiştir; Türk kadınlarının en büyük süsü Türk oluşlarıdır. Onlar süslenmek için elmas veya zümrüt takınmıyorlar, belki üzerlerinde taşıdıkları o taşları süslemiş ve kıymetlendirmiş oluyorlar. Çünkü her Türk kadını canlı bir inci ve paha biçilmez bir pırlantadır.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mary Shelley</span> İngiliz yazar

Mary Wollstonecraft Godwin Shelley, yazdığı romanlarla ünlü İngiliz yazardır.

Tevkii Nişancı Mehmed Paşa, III. Ahmed saltanatında, 26 Ağustos 1717 - 9 Mayıs 1718 tarihleri arasında sekiz ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Edward Jenner</span> çiçek aşısını bulan cerrah

Edward Jenner, çiçek aşısını bulan İngiliz cerrah.

<span class="mw-page-title-main">Çiçek hastalığı</span> ortadan kaldıran insan hastalığı

Çiçek hastalığı veya smallpox Orthopoxvirus cinsine ait olan variola virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Doğal olarak ortaya çıkan son vaka Ekim 1977'de teşhis edilmiş ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1980 yılında hastalığın küresel olarak yok edildiğini onaylayarak çiçek hastalığını yok edilen tek insan hastalığı haline getirmiştir.

<i>Doğu Ekspresinde Cinayet</i> İngiliz yazar Agatha Christie tarafından 1934 yılında yayınlanan polisiye romanı

Doğu Ekspresinde Cinayet veya Şark Ekspresinde Cinayet, Agatha Christie'nin yazdığı polisiye romandır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mary</span> İngiltere ve İrlanda Kraliçesi

I. Mary İngiltere'nin ilk hükümdar kraliçesidir. Tahta geçtiğinde İngiltere Protestanlığın etkisi altındaydı lakin İngilizler hâlâ büyük ölçüde Katolik idi. Kraliçe katı kurallar uygulayarak protestanları idam ettirdi hatta canlı canlı yaktırdı ve koyu katolik olan İspanya kralı II. Felipe ile evlendi, hiç çocuğu olmadı. II. Felipe ile evlenerek Habsburg ve Tudor hanedanları birleşmiştir ve I. Mary ve II. Felipe şu unvanları kullanmışlardır: "Philip ve Mary, Tanrının lütfuyla, İngiltere, İspanya, Fransa, Napoli, Kudüs, İrlanda ve Sicilya Kralı ve Kraliçesi, inancın Savunucuları, Avusturya Arşidük ve Arşidüşesi, Burgunya, Milano ve Brabant Dükü ve Düşesi, Habsburg, Flandre ve Tirol Kontu ve Kontesi". Protestanları idam ettirmesinden ve Protestan propagandasından dolayı Kanlı Mary olarak anılır. I. Elizabeth döneminde geliştirilen birçok yeniliğin temeli, Mary'nin hükümdarlığında başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mary Boleyn</span>

Mary Boleyn, ünlü Boleyn ailesinin kızlarından biridir. VIII. Henry döneminde yaşamış ve onun bir dönem metresi olmuştur. Kız kardeşi Anne Boleyn'dir.

<span class="mw-page-title-main">I. Mary (İskoçya kraliçesi)</span> İskoçya Kraliçesi ve Fransa Konsort Kraliçesi

I. Mary, Mary Stuart veya İskoç kraliçesi Mary olarak da bilinir, 14 Aralık 1542'den 1567'de zorla tahttan indirilene kadar İskoçya kraliçesi idi.

<span class="mw-page-title-main">II. Mary</span>

II. Mary 1689'dan 1694'teki ölümüne kadar eşi III. & II. William ile birlikte hüküm süren İngiltere, İskoçya ve İrlanda kraliçesi'ydi.

<span class="mw-page-title-main">Edward (Æthelred'in oğlu)</span>

Günah Çıkartıcı Edward 8 Haziran 1042 – 5 Ocak 1066 döneminde İngiltere kralı. Anglo-Sakson Wessex Hanedanı'na mensup olarak İngiltere tahtına çıkan son kraldır.

Türk Hamamı, 1852-1859 arasında yapılan, ancak 1862'de değiştirilmiş olan Jean-Auguste-Dominique Ingres eseri yağlı boya tablo. Resim bir hamamda yıkanan bir grup kadını tasvir eder. Batı dünyası için bir mit olan Doğu'daki yaşamı erotik ve oryantalist bir şekilde yansıtır. Ingres özellikle Valpinçon Bather (1808) ve La Grande Odalık (1814) gibi, başka ressamların aynı konudaki eserlerini inceledi.

<span class="mw-page-title-main">IV. Edward</span> İngiltere kralı

IV. Edward 1461–1470 döneminde birinci kez ve 1471–1483 döneminde ikinci kez olmak üzere İngiltere kralı.

<i>Vergennes Kontesinin Türk Giysileri İçinde Portresi</i>

Vergennes Kontesi'nin Türk Giysileri İçinde Portresi, Fransız ressam Antoine de Favray'in o dönemde Fransa'nın İstanbul büyükelçisi olan ünlü Fransız devlet adamı ve diplomat Vergennes Kontu Charles Gravier'in eşi Anne Testa Viviers'i resmettiği tablosudur.

<span class="mw-page-title-main">Alice (Birleşik Krallık prensesi)</span>

Alice, Hessen Grandüşesi, Kraliçe Victoria ve Prens Albert'in üçüncü çocuğu ve ikinci kızı.

Afife Kadın , Osmanlı padişahı Sultan II. Mustafa'nın eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de sağlık hizmetleri</span>

Türkiye'de sağlık hizmetleri kamu ve özel sağlık hizmetlerinin bir karışımından oluşmaktadır. Türkiye, Genel Sağlık Sigortası sistemi kapsamında evrensel sağlık hizmetlerine sahiptir. Bu sistem kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) kayıtlı tüm sakinler, SGK ile sözleşmeli hastanelerde ücretsiz tıbbi tedavi alabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amelia (Büyük Britanya prensesi)</span>

Büyük Britanya Prensesi Amelia Sophia Eleanor, Büyük Britanya Kralı II. George ve Kraliçe Caroline'in ikinci kızıydı.

<span class="mw-page-title-main">1721 Boston çiçek hastalığı salgını</span>

1721'de Boston kötü bir çiçek hastalığı (variola olarak da bilinir) salgını geçirdi. Nisan 1721 ile Şubat 1722 arasında Boston'daki yaklaşık 10.600 kişiden 5.759'u enfekte oldu. Salgın, Püriten bakan Cotton Mather ve Harvardlı doktor Zabdiel Boylston'u, on üç koloni'nin halka açık aşılama konusundaki ilk deneyiminin bir parçası olarak Bostonluları etkiledi. Onların çabaları insanları çiçek hastalığına karşı bağışıklamak için daha fazla araştırmaya ilham verdi. Massachusetts Körfezi Kolonisini ilk aşı tartışmasının merkezine yerleştirdi ve Batı toplumunun hastalığa yönelik tıbbi tedavi yaklaşımını değiştirmiştir. Boston gazeteleri aşı çabalarına karşı çıkan ve destekleyen çeşitli bilgiler yayınlarken, salgın hastalık hakkındaki sosyal ve dini söylemler de çeşitlenmişti.

İnokülasyon, bir kişiye veya başka bir organizmaya bir patojen veya başka bir mikrop veya virüs yerleştirme eylemidir. Çeşitli bulaşıcı hastalıklara karşı yapay olarak bağışıklık kazandırma yöntemidir. "İnokülasyon" terimi ayrıca daha genel olarak mikropları, mikrobu kültürlemek için kullanılan bir Petri kabı gibi herhangi bir büyüme ortamına veya yoğurt gibi kültürlenmiş gıdalar ile bira ve şarap gibi fermente içecekler yapmak için gıda bileşenlerine kasıtlı olarak yerleştirmek anlamında da kullanılır. İnokülasyon, çiçek hastalığını ortadan kaldırmak ve çocuk felci gibi diğer bulaşıcı hastalıkları önemli ölçüde azaltmak için kullanılmıştır. "İnokülasyon", "aşılama" ve "bağışıklama" terimleri sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılsa da aralarında önemli farklar vardır. İnokülasyon, bir kişiye veya başka bir alıcıya bir patojen veya mikrop yerleştirme eylemidir; aşılama, birine özel olarak bir aşı yerleştirme veya verme eylemidir; ve bağışıklama, bağışıklık sisteminin bir aşıya veya doğal enfeksiyona verdiği yanıttan kaynaklanan hastalık direncinin geliştirilmesidir.

<i>Türkiye Büyükelçiliği Mektupları</i>

Türkiye Büyükelçiliği Mektupları, Mary Wortley Montagu'nun 1716 ile 1718 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'na yaptığı seyahatlere dair düşüncelerinin yer aldığı bir mektup koleksiyonudur. Hayatı boyunca bunları toplayıp revize etmiş, el yazmalarını arkadaşları arasında dağıtmış ve ilk kez 1763'te onun ölümünden sonra yayımlanmıştır.