İçeriğe atla

Mary Peters Fieser

Mary Peters Fieser
Doğum27 Mayıs 1909(1909-05-27)
Atchison, Kansas, ABD
Ölüm22 Mart 1997 (87 yaşında)
Belmont, Massachusetts, ABD
MilliyetAmerikalı
Mezun olduğu okul(lar)Bryn Mawr Koleji, ABD; Radcliffe Koleji, ABD
Tanınma nedeniK vitamininin sentezlenmesi; organik kimya ders kitapları yazmak
EvlilikLouis Fieser (1932–1977)
ÖdüllerGarvan-Olin Madalyası (1971)

Mary Peters Fieser (27 Mayıs 1909 - 22 Mart 1997), kocası Louis Fieser ile birlikte yazdığı birçok kitapla tanınan Amerikalı kimyagerdir.

Biyografi

1909'da Atchison, Kansas'ta bulunan Mary Peters'da doğdu.[1] Babası Robert Peters, bir üniversitede İngilizce profesörüydü: Aile daha sonra Carnegie Teknoloji Enstitüsü'nde (şu anda Carnegie Mellon Üniversitesi) bir pozisyonu kabul etmesinin ardından aile Harrisburg, Pensilvanya'ya taşındı. Mary ve kız kardeşi Ruth, özel bir kız lisesinde eğitim gördüler ve ikisi de Bryn Mawr Koleji'ne gittiler. Mary, 1930'da Bryn Mawr'dan kimya alanında lisans derecesiyle mezun oldu.[1]

Mary Peters, kimya profesörü olan ve onun akıl hocası olacak olan müstakbel kocasıyla Bryn Mawr'da tanıştı. Louis Fieser, 1930'da Harvard Üniversitesi'ndeki fakülteye katılmak için Bryn Mawr'dan ayrıldığında, Mary Peters onu takip etmeye ve kimya alanında ileri bir derece almaya karar verdi. Harvard'da kimya dersleri alabilmek için yakındaki Radcliffe Koleji'ne resmi olarak kaydolmak zorunda kaldı ancak döneminin cinsiyet ayrımcılığından kurtulamadı.[1] Özellikle analitik kimya profesörü Gregory Baxter, onun erkek öğrencilerle birlikte laboratuvara girmesine izin vermedi; bu nedenle mecburen deneylerini yakındaki bir binanın terk edilmiş bodrum katında (gözetim olmadan) yürütmek zorunda kaldı.[2] 1936'da kimya alanında Radcliffe Yüksek Lisansı ile ödüllendirildi, ancak doktora yapmamaya karar verdi: "Kendi başıma pek iyi geçinemeyeceğimi görebiliyordum, [ancak Bayan Fieser olarak] İstediğim kadar kimya yapabilirdim."[3]

Mary Peters, akıl hocasıyla 1932'de evlendi ve bilimsel işbirlikleri Louis Fieser'in 1977'deki ölümüne kadar devam etti.[1] İlk araştırmaları birlikte kinonların[4] ve steroidlerin[5] kimyasına odaklandı ve K Vitamini, kortizon ve antimalaryal bileşik lapinonun sentezlerini geliştirdiler.[6] Ancak Fieser'lar daha çok yazdıkları kitaplarıyla tanınıyordu. İlk ortak ders kitapları Organik Kimya (1944),[7][8] materyalin sunumundaki özgünlük nedeniyle Atlantik'in her iki yakasında da çok başarılı ve etkili oldu ve birçok baskı yaptı. 1967'de Fiesers, Reagents for Organic Synthesis yayınlamaya başladı ve Louis Fieser'in ölümünden önce altı cilt ürettiler:[9] Mary, projeye daha sonraki destekçi ve işbirlikçileriyle devam etti.[10] Ayrıca 1959'da Style Guide for Chemists'i[11] ve aynı yıl Steroidler üzerine ufuk açıcı bir monografi yayınladılar.[12]

Fieser, Harvard'da çalışmaya başladıktan yaklaşık yirmi dokuz yıl sonra Kimya Araştırma Görevlisi unvanını almasına rağmen hiçbir zaman Harvard'da ücretli bir pozisyona sahip olmadı.[1] 1971'de Amerikan Kimya Derneği'nin Garvan Madalyası ile ödüllendirildi.[13] Harvard Üniversitesi'ndeki Louis ve Mary Fieser Lisans Organik Kimya Laboratuvarı'na kendisi ve kocasının adı verilmiştir.[14] 2008 yılında Harvard Kimya ve Kimyasal Biyoloji Bölümü, kimya alanında kadınları ve yeterince temsil edilmeyen azınlıkları desteklemek için Mary Fieser Doktora Sonrası Bursunu oluşturdu.[15]

Mary Fieser 22 Mart 1997'de Belmont, Massachusetts'te öldü.[14] Hiç çocuğu olmadı ama etrafı her zaman kedilerle çevriliydi; kedilerin resimleri birçok kitabının önsözünde yer alıyordu.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Louis Fieser and Mary Fieser", Science History Institute, 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Mart 2018 .
  2. ^ Rayner-Canham, Marelene; Rayner-Canham, Geoffrey W. (1998), "Mary Fieser", Women in Chemistry: Changing Roles from Alchemical Times to the Mid-20th Century, Washington, D.C.: American Chemical Society, ISBN 0-8412-3522-8 
  3. ^ Pramer, Stacey (1985), "Mary Fieser: A transitional figure in the history of women", J. Chem. Educ., 62 (3), s. 186, doi:10.1021/ed062p186 
  4. ^ Fieser, Louis F.; Peters, Mary A. (1931), "The Potentials and the Decomposition Reactions of Ortho Qunones in Acid Solution", J. Am. Chem. Soc., 53 (2), ss. 793-805, doi:10.1021/ja01353a053 . Fieser, Louis F.; Peters, Mary A. (1931), "The Addition of Diazomethane and some of its Derivatives to α-Naphthoquinone", J. Am. Chem. Soc., 53 (11), ss. 4080-93, doi:10.1021/ja01362a024 . Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1933), "The Conversion of Phthaloylnaphthalenes and Naphthoyl-2-benzoic Acids into Benzanthraquinones", J. Am. Chem. Soc., 55 (8), ss. 3342-52, doi:10.1021/ja01335a050 . Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1934), "The Tautomerism of the Aminonaphthoquinones", J. Am. Chem. Soc., 56 (7), ss. 1565-78, doi:10.1021/ja01322a034 . Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1935), "The Reduction Potentials of Various Naphthoquinones", J. Am. Chem. Soc., 57 (3), ss. 491-94, doi:10.1021/ja01306a031 . Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1935), "A New Diene Synthesis of Anthraquinones", J. Am. Chem. Soc., 57 (9), ss. 1679-81, doi:10.1021/ja01312a054 . Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1939), "The Synthesis from β-Naphthohydroquinone of a Tautomer of 4-Benzyl-1,2-naphthoquinone", J. Am. Chem. Soc., 61 (3), ss. 596-608, doi:10.1021/ja01872a017 . Fieser, Louis F.; Bowen, Douglas M.; Campbell, William P.; Fieser, Mary; Fry, Edward M.; Jones, R. Norman; Riegel, Byron; Schweitzer, Carl E.; Smith, Perrin G. (1939), "Quinones having Vitamin K Activity", J. Am. Chem. Soc., 61 (7), ss. 1925-26, doi:10.1021/ja01876a507 . Fieser, Mary; Fieser, Louis F. (1941), "Anthocyanidin-Like Pigments from α-Naphthohydroquinones", J. Am. Chem. Soc., 63 (6), ss. 1572-76, doi:10.1021/ja01851a022 .
  5. ^ Fieser, Louis F.; Fieser, Mary; Chakravarti, Ram Narayan (1949), ""α"-Spinasterol", J. Am. Chem. Soc., 71 (6), ss. 2226-30, doi:10.1021/ja01174a085 . Fieser, Mary; Rosen, William E.; Fieser, Louis F. (1952), "An i-Steroid Hydrocarbon from Ergosterol", J. Am. Chem. Soc., 74 (21), ss. 5397-5403, doi:10.1021/ja01141a052 . Fieser, Mary; Quilico, Adolfo; Nickon, Alex; Rosen, William E.; Tarlton, E. James; Fieser, Louis F. (1953), "Permanganate Oxidation of Ergosterol", J. Am. Chem. Soc., 75 (16), ss. 4066-71, doi:10.1021/ja01112a057 . Tarlton, E. James; Fieser, Mary; Fieser, Louis F. (1953), "Chromic Acid Oxidation of Epicholesteryl Acetate", J. Am. Chem. Soc., 75 (18), ss. 4423-24, doi:10.1021/ja01114a007 . Fieser, Mary; Romero, Miguel A.; Fieser, Louis F. (1955), "Bromination of 5α,6β-Dibromocholestane-3-one", J. Am. Chem. Soc., 77 (12), ss. 3305-7, doi:10.1021/ja01617a045 . Yamasaki, Kazumi; Rosnati, Vittorio; Fieser, Mary; Fieser, Louis F. (1955), "Δ3-Cholenic Acid", J. Am. Chem. Soc., 77 (12), ss. 3308-9, doi:10.1021/ja01617a046 . Klass, Donald L.; Fieser, Mary; Fieser, Louis F. (1955), "Digitogenin", J. Am. Chem. Soc., 77 (14), ss. 3829-33, doi:10.1021/ja01619a045 . Issidorides, Costas H.; Fieser, Mary; Fieser, Louis F. (1960), "Selenium Dioxide Oxidation of Methyl Δ3-Cholenate", J. Am. Chem. Soc., 82 (8), ss. 2002-5, doi:10.1021/ja01493a038 .
  6. ^ Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1948), "Naphthoquinone Antimalarials. XII. The Hooker Oxidation Reaction", J. Am. Chem. Soc., 70 (10), ss. 3215-22, doi:10.1021/ja01190a005, PMID 18891824 .
  7. ^ Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1944), Organic Chemistry, Boston, Mass.: D. C. Heath , 1091 pp.
  8. ^ Bergman, Werner (1944), "New Books", J. Am. Chem. Soc., 66 (10), s. 1802, doi:10.1021/ja01238a056 . (book review)
  9. ^ Fieser, Louis F.; Fieser, Mary, Reagents for Organic Synthesis, Wiley : Volume 1 (1967) 1,475 pp. 0-471-25875-X; Volume 2 (1969) 538 pp. 0-471-25876-8; Volume 3 (1972) 401 pp. 0-471-25879-2; Volume 4 (1974) 660 pp. 0-471-25881-4; Volume 5 (1975) 864 pp. 0-471-25882-2; Volume 6 (1977) 765 pp. 0-471-25873-3.
  10. ^ Volume 7 (1979) 487 pp. 0-471-02918-1; Volume 8 (1980) 602 pp. 0-471-04834-8; Volume 9 (1981) 596 pp. 0-471-05631-6; Volume 10 (1982) 528 pp. 0-471-86636-9; Volume 11 (1984) 669 pp. 0-471-88628-9; Volume 12 (1986) 643 pp. 0-471-83469-6; Volume 13 (1988) 472 pp. 0-471-63007-1; Volume 14 (1989) 386 pp. 0-471-50400-9; Volume 15 (1990) 432 pp. 0-471-52113-2; Volume 16 (1992) 435 pp. 0-471-52721-1; Volume 17 (1994) 464 pp. 0-471-00074-4.
  11. ^ Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1960), Style Guide for Chemists, New York: Reinhold .
  12. ^ Fieser, Louis F.; Fieser, Mary (1959), Steroids, New York: Van Nostrand Reinhold, ISBN 0-278-91709-7 , 964 pp.
  13. ^ Francis P. Garvan-John M. Olin Medal, Recipients, American Chemical Society, 3 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Eylül 2023 
  14. ^ a b "Mary Fieser, Researcher, Writer in Organic Chemistry, Dies at Age 87", Harvard University Gazette, 27 Mart 1997, 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Eylül 2023 
  15. ^ "Chemistry Department creates Fieser Fellowship". Harvard Gazette (İngilizce). 7 Şubat 2008. 22 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2018. 

Daha fazla okuma

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gadolinyum</span> Gd sembolü ile gösterilen ve atom numarası 64 olan element

Gadolinyum, atom numarası 64, atom ağırlığı 156,9 olan, yüksek sıcaklıkta eriyen, birtakım tuzları bilinen, parlak gri renkte katı element. Manyetokalorik etkisi yüksektir. Manyetik soğutucu olarak kullanılır. En yüksek nötron yakalama tesir kesitine sahip kararlı elementtir. Bu yüzden nükleer reaktörlerde kontrol çubuklarında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Selüloz</span> Bitki hücre duvarının yapısal bileşeni

Selüloz, formülü (C6H10O5)n olan ve birkaç yüz ila binlerce β(1→4) bağlantılı D-glikoz biriminden ve doğrusal zincirden oluşan polisakkarit ve organik bir bileşiktir. Selüloz, yeşil bitkilerin, birçok alg türünün ve oomisitlerin birincil hücre duvarının önemli yapısal bir bileşenidir.

<span class="mw-page-title-main">Alkaloid</span>

Alkaloidler, yapılarında en az bir azot atomu içeren, doğal olarak meydana gelen ve bazik özellikteki bir organik kimyasal bileşikler sınıfıdır. Ancak bu sınıf içerisinde nötr ve hatta zayıf asidik özellikler gösteren bileşikler de yer almaktadır. Benzer yapıdaki bazı sentetik bileşikler de alkaloid olarak adlandırılabilir. Karbon, hidrojen ve azota ek olarak alkaloidler oksijen ve kükürt de ihtiva edebilirler. Daha nadir olmakla birlikte yapısında fosfor, klor ve brom taşıyanlarına da rastlanabilir.

Adolph Strecker tarafından bulunan Strecker amino asit sentezi bir aldehit dan bir dizi kimyasal reaksiyonla bir amino asit sentezlenmesidir. Aldehit potasyum siyanür eşliğinde amonyum klorür ile bir α-aminonitril oluşturacak şekilde reaksiyona sokulur. Daha sonra bu α-aminonitril hidrolize edilerek istenilen amino asit elde edilir. Orijinal Strecker reaksiyonunda asetaldehit, amonyak ve hidrojen siyanür ün verdiği reaksiyon ürünü, hidrolizlenerek alanin elde edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oksitosin</span> DSÖ Temel İlaç

Oksitosin, primer olarak beyinde nöromodülatör görevi olan bir memeli hormonudur. Beyinde Hipotalamusta sentez edilir ve arka Hipofizden salınır. Oksitosinin, doğum ve emzirme konusundaki iyi bilinen işlevlerinin ötesinde, aynı zamanda biliş, hoşgörü, güven ve arkadaşlık ve kalıcı çift bağların kurulmasına da dahil olduğu gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Elias James Corey</span> Amerikalı kimyager

Elias James "E.J." Corey (12 Temmuz 1928) Amerikalı organik kimyacı. 1990 yılında "organik sentez üzerine geliştirdiği teori ve metodolojilerden dolayı Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. Yaşayan en büyük kimyagerlerden biridir. Çok sayıda sentetik reaktifler, metodolojiler geliştirmiş ve organik sentez biliminin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Robert Woodward</span> Amerikalı kimyager (1917 – 1979)

Robert Burns Woodward Amerikalı organik kimyager. Birçok kişi tarafından yirminci yüzyılın önde gelen organik kimyageri olarak kabul edilir. Özellikle karmaşık doğal ürünlerin sentezi ve moleküler yapılarının belirlenmesinde çok önemli katkılarda bulunmuştur. Sentezlediği organik bileşiklerin arasında kolesterol ve kortizon (1951), striknin (1954) ve B12 vitamini'de (1971) bulunur. Aynı zamanda kimyasal reaksiyonların teorik çalışmaları üzerine Roald Hoffmann ile yakın çalışmıştır. Woodward 1965 yılında "organik sentez ile ilgili başarıları için" Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ksenik asit</span>

Ksenik asit, suyun içinde ksenon trioksitin dağılması ile oluşan bir soy gaz bileşiğidir. Kimyasal yapısı H2XeO4 olan ksenik asit, çok güçlü bir oksitleyici maddedir. Büyük miktarda ksenon, oksijen ve ozon gibi gazlar ürettiği için ayrışımı tehlikelidir.

<span class="mw-page-title-main">Basketan</span> kimyasal bileşik

Basketan, C10H12 kimyasal formülüne sahip bir polisiklik alkandır. İsmini yapısının sepete benzerliğinden almıştır. Basketan ilk olarak 1966'da bağımsız olarak Masamune ve Dauben ile Whalen tarafından sentezlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2-Piridon</span>

2-Piridon, C5H4NH(O) formülüne sahip organik bir bileşiktir. Renksiz bir katıdır. Hidrojen bağlı dimerler oluşturduğu iyi bilinmektedir ve tautomerler olarak var olan bir bileşiktir.

Organik kimyada sikloalkin, bir alkinin siklik analoğudur. Bir sikloalkin, bir veya daha fazla üçlü bağ içeren, kapalı bir karbon atomu halkasından oluşur. Sikloalkinlerin genel formülü CnH2n-4 tür. C–C≡C–C alkin biriminin doğrusal doğası nedeniyle, sikloalkinler yüksek oranda zorlanabilir. Yalnızca, halkadaki karbon atomlarının sayısı, bu geometriyi karşılamak için gerekli esnekliği sağlayacak kadar fazla olduğunda mevcut olabilir. Bu molekül sınıfının en küçük bileşenleri deneysel olarak gözlemlenemeyecek kadar çok zorlanma yaşayabilirken, büyük alkin içeren karbosikllerde zorlanma gözlenmez. Siklooktin (C8H12), izole edilebilen ve stabil bir bileşik olarak depolanabilen en küçük sikloalkin grubudur. Bununla birlikte, daha küçük sikloalkinler, diğer organik moleküller ile reaksiyonlar yoluyla veya geçiş metallerine kompleksleşme yoluyla üretilebilir ve hapsedilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kloroplatinik asit</span> inorganik bileşik

Kloroplatinik asit (hekzakloroplatinik asit olarak da bilinir), [H3O]2[PtCl6](H2O)x (0≤x≤6) formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Kırmızı bir katı, genellikle sulu bir çözelti olarak önemli bir platin kaynağıdır. Genellikle kısaca H2PtCl6 olarak yazılsa da, hekzakloroplatinat anyonunun (PtCl62-) hidronyum (H3O+) tuzudur. Hekzakloroplatinik asit oldukça higroskopiktir.

Tvistan (IUPAC adı: trisiklo [4.4.0.0 3,8] dekan), bir bir organik bileşiktir ve C10H16 formülü ile gösterilir. Bir sikloalkandır ve en basit diamondoid olan adamantanın izomeridir ve aynı adamantan gibi çok uçucu değildir. Tvistan, halkalarının "büküm teknesi" olarak bilinen sikloheksan konformasyonuna kalıcı olarak zorlanması sebebiyle (twist: bükmek) adlandırıldı. Bileşik ilk olarak 1962'de Whitlock tarafından rapor edilmiştir.

Nitrolama bir nitro grubunun organik kimyasal bileşik içine sokulması için genel bir kimyasal proses sınıfıdır. İfade daha genel olarak, ayrıca nitrogliserin sentezinde olduğu gibi alkoller ve nitrik asit arasında farklı nitrat esterleri oluşturma işlemine yanlış olarak uygulanır. Nitro bileşiklerinin ve nitratların ortaya çıkan yapısı arasındaki fark nitro bileşiklerindeki azot atomunun doğrudan oksijen olmayan bir atoma genel olarak da karbon veya başka azot atomuna bağlanmasıdır. Oysaki organik nitratlar olarak da adlandırılan nitrat esterlerinde, azot bir oksijen atomuna genellikle dolayısıyla da bir karbon atomu 'na bağlanır.

Organik sentez, kimyasal sentezin özel bir dalıdır ve organik bileşiklerin kasıtlı olarak yapılandırılmasıyla ilgilidir. Organik moleküller genellikle inorganik bileşiklerden daha karmaşıktır ve sentezleri organik kimyanın en önemli dallarından biri haline gelmiştir. Genel organik sentez alanı içinde birkaç ana araştırma alanı vardır: tam sentez, yarı sentez ve metodoloji.

Friedel–Crafts reaksiyonları 1877'de Charles Friedel ve James Crafts tarafından ornatıkları bir aromatik halkaya bağlamak için geliştirilen bir dizi reaksiyondur. Friedel–Crafts reaksiyonları iki ana tiptedir: alkilasyon reaksiyonları ve açilasyon reaksiyonları. Her ikisi de elektrofilik aromatik sübstitüsyon ile ilerler.

<span class="mw-page-title-main">Diklorokarben</span>

Diklorokarben (karbon diklorür, diklorometilen, IUPAC: diklorometiliden) kimyasal formülü CCl2 olan reaktif ara maddedir. Bu kimyasal tür izole edilmemiş olmasına rağmen, organik kimyada kloroformdan üretilen yaygın bir ara maddedir. Bu bükülmüş diamanyetik molekül hızla diğer bağlara girer.

<span class="mw-page-title-main">Baldwin kuralları</span>

Baldwin'in organik kimyadaki kuralları, alisiklik bileşiklerde halka kapanma reaksiyonlarının göreceli olumlu yönlerini özetleyen bir dizi kılavuzdur. İlk olarak 1976'da Jack Baldwin tarafından önerildi.

<span class="mw-page-title-main">Trikloroizosiyanürik asit</span>

Trikloroizosiyanürik asit, C
3
Cl
3
N
3
O
3
formülüne sahip organik bir bileşiktir. Endüstriyel dezenfektan, ağartma maddesi ve organik sentezde reaktif olarak kullanılır. Güçlü bir klor kokusuna sahip olan bu beyaz kristal toz, bazen evsel ve endüstriyel kullanım için tablet veya granül formunda satılmaktadır.

Morfolin, O(CH
2
CH
2
)
2
NH
kimyasal formülüne sahip organik bir kimyasal bileşiktir. Bu halkalı bileşik, hem amin hem de eter fonksiyonel grupları içerir. Amin nedeniyle morfolin bir bazdır; konjuge asidine morfolinyum denir. Örneğin, morfolinin hidroklorik asitle işlenmesi, morfolinyum klorür tuzunu oluşturur. Zayıf, amonyak veya balık benzeri bir kokuya sahip, renksiz bir sıvıdır. Morfolinin adlandırılması, onun morfinin yapısının bir parçası olduğuna inanan Ludwig Knorr'a atfedilir.