İçeriğe atla

Mary Burns

Mary Burns'ün yeğeni Mary Ellen Georgina "Pumps" Burns'ün portresi

Mary Burns (29 Eylül 1821[1] - 7 Ocak 1863)[2][3][4] işçi sınıfından İrlandalı bir kadındı. Friedrich Engels'in hayat boyu partneri olarak bilinir.[5][6]

Burns, İngiltere'nin Salford kentinde yaşıyordu. Engels ile Manchester'daki ilk kalışı sırasında, muhtemelen 1843'ün başlarında tanıştı. Burns'ün, İngiltere'deki İşçi Sınıfının Durumu adlı araştırma için Salford ve Manchester'ın en kötü semtlerini göstererek, bölgede Engels'e rehberlik etmiş olması muhtemeldir.[2]

Mary Burns, bir pamuk fabrikasında boyacı olan Michael Burns veya Byrne ile Mary Conroy'un kızıydı. Aile Deansgate'in dışında yaşamış olabilir.[4] " Lizzie " olarak bilinen Lydia (1827-1878) adında bir kız kardeşi ve "Pumps" olarak bilinen Mary Ellen Burns (1859 doğumlu) adında bir yeğeni vardı.

1840'larda tanışan Burns ve Engels, Burns'ün 7 Ocak 1863'te 41 yaşında ani ölümüne kadar süren bir ilişki kurdular. Günün adeti evlilik olmasına rağmen, ikisi siyasi olarak burjuva evlilik kurumuna karşı çıktılar ve asla evlenmediler.[7] Ölümünden sonra Engels, 11 Eylül 1878'de, ölümünden saatler önce evlendiği kız kardeşi Lizzie ile birlikte yaşadı.[8]

Mary Burns hakkında pek bir şey yazılmamış. Mary Burns'e ilişkin günümüze ulaşan tek doğrudan göndermeler, Marx'tan Engels'e, onun ölümünü öğrenen, onun "çok iyi huylu" ve "nükteli" olduğunu söyleyen bir mektup ve Marx'ın kızı Eleanor'dan "çok iyi" olduğunu söyleyen bir mektuptur. Elenaor Marry hakkında "güzel, esprili ve tamamen çekici bir kız, ancak sonraki yıllarda aşırı derecede içti".[9] demiştir. Burns'ün hiçbir görüntüsünün var olduğu bilinmiyor.[10]

Kaynakça

  1. ^ Roy Whitfield: "Die Wohnorte Friedrich Engels' in Manchester von 1850–1869". In: Nachrichten aus dem Engels-Haus, Heft 3. ceres, Wuppertal 1980, p 80.
  2. ^ a b Irving, Sarah. (2010-03-15) Frederick Engels and Mary and Lizzy Burns | Manchester's Radical History 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radicalmanchester.wordpress.com. Retrieved on 2014-02-20.
  3. ^ Engels to Marx. 7 January 1863. (Collected Works of Karl Marx and Friedrich Engels: Volume 41, p. 441.)
  4. ^ a b Whitfield, Roy (1988) Friedrich Engels in Manchester, Working Class Movement Library, 0906932211 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "roy" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  5. ^ Legacies – Work – England – Manchester – Engels in Manchester – Article Page 2 11 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC. Retrieved on 2014-02-20.
  6. ^ Certified Copy of an Entry of death (1863-52). See Harald Wessel: Hausbesuch bei Friedrich Engels. Dietz, Berlin 1971, p. 110.
  7. ^ The Origin of the Family, Private Property and the State 25 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Marxists.org. Retrieved on 2014-02-20.
  8. ^ The Life of Friedrich Engels. Psychology Press. 1976. s. 567. ISBN 978-0-7146-3040-3. 
  9. ^ MARY BURNS SUPERSTAR 21 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Salford Star, issue 6, Winter 2007
  10. ^ "How Friedrich Engels' Radical Lover Helped Him Father Socialism". Smithsonian. 1 Ağustos 2013. 22 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karl Marx</span> Almanya doğumlu filozof (1818–1883)

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik ekonomist ve bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisadi ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

<i>Kapital</i> Karl Marxın bir eseri

Kapital, Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili, Das Kapital veya Kapital, 1867, 1885 ve 1894 yıllarında üç cilt olarak yayınlanan, Karl Marx tarafından yazılmış, politik ekonomi eleştirisi ve tarihsel materyalizm teorisinin kurucu metinlerinden biridir. Marx'ın yaşamı boyunca yaptığı çalışmaların ürünü olan bu metin, Adam Smith, Jean-Baptiste Say, David Ricardo ve John Stuart Mill gibi klasik politik iktisatçıların görüşlerini izleyerek, kendi ifadesiyle “modern toplumun ekonomik işleyiş yasasını ortaya koymak amacıyla” tarihsel materyalizm teorisini uygulayarak ortaya koymaya çalıştığı bir kapitalizm analizi ve eleştirisidir. Metnin ikinci ve üçüncü ciltleri, notlarını derleyen meslektaşı Friedrich Engels tarafından Marx'ın ölümünden sonra yayımlanmıştır. Kapital, sosyal bilimler alanında 1950'den önce yayımlanmış olan en çok atıf yapılmış kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Engels</span> Alman filozof (1820–1895)

Friedrich Engels, Alman sosyalist, filozof, tarihçi ve siyaset bilimcidir. Aynı zamanda, iş insanı olan Engels'in babasının Salford, Birleşik Krallık, Prusya'nın Barmen şehrinde büyük tekstil fabrikaları vardı. Karl Marx ile birlikte Marksizm'in kurucusu sayılan Engels "ilk marksist" olarak tanımlanmıştır. 1845 yılında kendi gözlem ve araştırmalarına dayanan "1844 Yılında İngiltere'de İşçi Sınıfının Koşulları" isimli yapıtı yayınlanmıştır. Karl Marx'la beraber "Komünist Manifesto"'yu (1848) yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sonrasında Karl Marx'a maddi destek sağlayarak "Das Kapital" için yaptığı araştırmalara yardımcı olan Engels, Karl Marx öldükten sonra onun önemli sayılan eserlerinden Das Kapital'in son iki cildini tamamlamıştır. Ayrıca daha sonra Artı-Değer Teorileri ve Kapital'in 4. cildi olarak Karl Kautsky tarafından basılan Marx'ın notlarını düzenlemiştir. 1884 yılında, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni isimli kitabı yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<i>Komünist Manifesto</i> Karl Marx ve Friedrich Engelsin 1848 tarihli yayını

Komünist Parti Manifestosu, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından ilk olarak 21 Şubat 1848'de Almanca olarak Londra'da yayımlanan yazı, komünizmin ilk bildirgesi.

<span class="mw-page-title-main">Manchester</span> İngilterede bir şehir

Manchester, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere ülkesinin Kuzey-Batı bölgesinde bulunan bir şehir. Daha geniş bir şehirleşme alanının merkezidir. 514,417 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık altıncı şehri konumundadır. "Manchester City" adlı metropoliten bölgenin yerel idare merkezidir. Kuzey Batı İngiltere bölgesinin Liverpool ile birlikte merkezi olduğu kabul edilir. 1974-1986 döneminde iki seviyeli Greater Manchester Metropoliten Kontluğunun birinci seviyesinin kontluk idaresi Manchester'de bulunmaktaydı; birinci seviye kontluk idaresi lağvedildiğinde geride kalan ve paylaşılan görev ve yetkiler için kurulan kurumların merkezi Manchester'de bulunmaktadır. Bazı Manchester yerlileri kendilerini Mancunian olarak adlandırır. Bunun nedeni Manchester tarihinin Romalı Mamucium'a dayanmasıdır.

Sosyal demokrasi, reformist ve aşamalı yöntemlerle laissez-faire kapitalizminin yarattığı eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politik bir ideolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Antikapitalizm</span>

Antikapitalizm ya da kapitalizm karşıtlığı, bugüne kadar genel veya özel bir isim almamışsa da, genellikle sosyalist ya da anarşist politik görüşlü insanların istediği düzen biçiminin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Henry Hyndman</span>

Henry Mayers Hyndman, ilk önemli İngiliz Marksisti.Özellikle 1880'lerde önde gelen birçok İngiliz sosyalistini etkilemiş, ama geçimsizliği yüzünden çoğuyla arası açılmıştır.

<i>Felsefenin Sefaleti</i> Karl Marx tarafından yazılan kitap

Felsefenin Sefaleti, 1843 ile 1849 yılları arasında sürgünde yaşayan Karl Marx'ın 1847 yılında Paris ve Brüksel'de yayınlanan kitabın adıdır. Bu eserde Marx, Fransız sosyalist filozof Pierre-Joseph Proudhon'un 1846 tarihli "Sefaletin Felsefesi" adlı eserinde ortaya koyduğu sosyalizm teorisini ve felsefi düşüncelerine eleştirel bir yaklaşım sergilemektedir ayrıca kendi komünist felsefesini de savunmaktadır. Eser, Fransızca kaleme alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">George Eliot</span>

George Eliot George Eliot takma adıyla yazan Mary Anne ya da Marian Evans, Victoria döneminin en ünlü İngiliz yazarlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Beatrix Potter</span>

Helen Beatrix Potter, İngiliz yazar, İllüstratör, doğa bilimci ve çevrecidir. Hayvanlara yer verdiği çocuk kitaplarıyla tanınır, Tavşan Peter’in Masalı bunlar arasında en bilinenidir.

<span class="mw-page-title-main">Moses Hess</span>

Moses (Moshe) Hess, Alman-Fransız-Yahudi filozof, sosyalist ve İşçi Siyonizmi'nin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Helene Demuth</span>

Helene "Lenchen" Demuth (1820-1890) Jenny ve Karl Marx'ın evinde yardımcıydı,daha sonra Friedrich Engels'ın evinde kahya ve siyasal sırdaşı oldu. Birçok akademisyen açısından babasının Marx olduğu düşünülen bir çocuğun annesi olmakla hatırlanmaktadır.

Dünya komünizmi, bütün dünya ülkelerini kapsayan uluslararası boyuttaki komünizm biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Marksist ekonomi</span>

Marksist iktisat veya Marksist iktisat okulu, politik iktisadi düşüncenin heterodoks bir okuludur. Temelleri Karl Marx'ın ekonomi politik eleştirisine kadar uzanmaktadır. Bununla birlikte, ekonomi politik eleştirmenlerinin aksine, Marksist iktisatçılar ekonomi kavramını ilk bakışta kabul etme eğilimindedir. Marksist ekonomi birkaç farklı teoriden oluşur ve bazen birbirlerine karşıt olan birden fazla düşünce okulunu içerir; birçok durumda Marksist analiz diğer ekonomik yaklaşımları tamamlamak veya desteklemek için kullanılır. Ekonomik olarak Marksist olmak için siyasi olarak Marksist olmak gerekmediğinden, iki sıfat eşanlamlı olmaktan ziyade kullanımda bir arada bulunur: Anlamsal bir alanı paylaşırken, aynı zamanda hem yananlamsal hem de düzanlamsal farklılıklara izin verir.

<span class="mw-page-title-main">William Cowherd</span>

William Cowherd, İngiltere'nin Salford Şehrinde hizmet veren bir Hristiyan papaz. 1847'de kurulan Vejetaryen Cemiyeti'nin felsefi öncülerinden biridir. İncil Hristiyan Kilisesi'nin kurucusudur; Cowherd, "Cowherdites" olarak bilinen o zamanki küçük takipçilerinin üyelerini, bir ölçülülük biçimi olarak et yemekten kaçınmaya teşvik etmiştir.

Edgar Marcel Longuet, Fransız bir doktor, sosyalist aktivist ve Karl Marx'ın torunuydu.

<span class="mw-page-title-main">Johann Most</span>

Johann Joseph "Hans" Most, Alman-Amerikalı Sosyal Demokrat ve daha sonraları anarşist politikacı, gazete editörü ve hatipti. " Eylemin propagandası " kavramını yaygınlaştırmasıyla tanınmaktadır.