İçeriğe atla

Mary Anning

Mary Anning
Doğum21 Mayıs 1799
Lyme Regis, Dorset, İngiltere
Ölüm9 Mart 1847 (47 yaşında)
Lyme Regis, Dorset, İngiltere
Defin yeriSt Michael's Church, Lyme Regis
MeslekFosil koleksiyoncusu, paleontolojist

Mary Anning (1799-1847), ünlü bir İngiliz fosil avcısıydı. İngiltere'nin Dorset kentinde yaşadığı yerin yakınındaki kayalıklar, Jura Dönemi'ne ait fosiller açısından zengindir. Anning, dinozorlar zamanında yüzen bir deniz sürüngeni olan ilk fosilinin cesedini ortaya çıkarmak için aylarını harcadı. Daha sonra "balık kertenkelesi" anlamına gelen Ichthyosaurus adını aldı. 1823'te ilk plesiosaur'u (bir tür yüzen sürüngen) ve 1828'de erken bir pterosaur'u (uçan bir sürüngen) buldu. Fosilleri satmadan önce her bulguyu dikkatlice kaydetti. Anning, kadın olduğu ve yoksul bir geçmişe sahip olduğu için ciddiye alınmadı, zamanın bilim adamlarının çoğu varlıklı ailelerden gelen erkeklerdi.

Hayatı

Mary Anning, Güneybatı İngiltere'nin Dorset ilçesinde, Lyme Regis'te İngiliz Kanalı boyunca kayalıklarda Jura deniz fosil yataklarında yaptığı buluntularla dünya çapında tanınan bir İngiliz fosil toplayıcısı, satıcısı ve paleontologdu. Anning'in bulguları, tarih öncesi yaşam ve Dünya tarihi hakkındaki bilimsel düşüncede değişikliklere katkıda bulundu.

Anning, özellikle kış aylarında denizde kaybolmadan önce hızla toplanması gereken yeni fosilleri açığa çıkardığında, bölgedeki Blue Lias ve Charmouth Çamur Taşı kayalıklarında fosiller aradı. Keşifleri arasında, doğru şekilde tanımlanmış ilk iktiyozor iskeleti; neredeyse tamamlanmış ilk iki plesiosaur iskeleti; Almanya dışında bulunan ilk pterosaur iskeleti; ve balık fosilleri. Gözlemleri, o dönemde bezoar taşları olarak bilinen koprolitlerin fosilleşmiş dışkı olduğunun ve belemnit fosillerinin modern kafadanbacaklılar gibi fosilleşmiş mürekkep keseleri içerdiğini keşfetmesinde kilit rol oynadı.

Bir muhalif ve bir kadın olarak Anning, çoğu Anglikan beyler olan 19. yüzyıl Britanya'sının bilimsel topluluğuna tam olarak katılamadı ve hayatının büyük bir bölümünde mali olarak mücadele etti. Bir kadın olarak, Londra Jeoloji Topluluğu'na katılmaya uygun değildi ve bilimsel katkıları için her zaman tam kredi alamadı. Ancak arkadaşı jeolog Henry De la Beche, fosil rekonstrüksiyonlarından türetilen tarih öncesi yaşamdan bir sahnenin geniş çapta dolaşan ilk resimsel temsili olan Duria Antiquior'u büyük ölçüde Anning'in bulduğu fosillere dayandırdı ve baskılarını kendi yararına sattı. Anning, İngiltere, Avrupa ve Amerika'daki jeoloji çevrelerinde iyi tanındı ve anatomi konularının yanı sıra fosil toplama konusunda danışıldı, ancak yaşamı boyunca yayınlanan tek bilimsel yazısı 1839'da Doğal Tarih Dergisi'nde yayınlandı. Anning'in derginin editörüne yazdığı ve iddialarından birini sorgulayan bir mektuptan bir alıntı.

Henry Stuart Fagan, Şubat 1865'te Charles Dickens'ın edebiyat dergisi All the Year Round'da yayınlanan Anning'in hayatı hakkında bir makale yazdı. "Mary Anning, Fosil Bulucu" profili uzun süredir Dickens'a atfedildi, ancak 2014'te paleontoloji tarihçileri Michael A. Taylor ve Hugh S. Torrens bu efsaneyi çürüttüler ve Fagan'ı yazar olarak tanımladılar ve Fagan'ın çalışmasının "ne orijinal ne de güvenilir" ve "Anning literatürüne hala sorunlu olan hatalar getirdi."[1] Spesifik olarak, Fagan'ın makalesini, Brown'un 1859 rehber kitabı The Beauties of Lyme Regis'in ikinci baskısı olan Dorset yerlisi Henry Rowland Brown'ın Anning'in yaşamı ve eseri hakkında daha önceki bir açıklamasından büyük ölçüde ve yanlış bir şekilde çaldığını belirtmişlerdir.

2010 yılında Kraliyet Topluluğu, bilim tarihini en çok etkileyen on İngiliz kadın listesine Anning'i dahil etti. Anning'in öyküsünün, "Deniz kıyısındaki deniz kabuklarını satıyor" için bir ilham kaynağı olduğu iddia edildi, ancak bunun için hiçbir kanıt yok.

1809 ve 1811 yılları arasında henüz 10-12 yaşlarındayken dinozor kalıntıları keşfetmiş ve bu kalıntıları bir bütün olarak gün yüzüne çıkarmıştır. Bu fosil bir T. rex fosilidir. Bu keşfi sayesinde dünyanın ilk paleontolojisti unvanını kazanmıştır. Mary Anning ayrıca toprağı kazan ilk kadındır. Bu keşfi için Mary'e para vermek isterler. Fakat Mary bunu kabul etmez. "Ben kiralık değilim." der. Ayrıca Mary yaşlıyken 24 yaşındaki kızına kazandığı madalyonunu verir. Öldüğü zaman yatağında gülümsemesi ise onun insanlara sevgisinin kanıtıdır.

Kaynakça

  1. ^ "Taylor, MA ve Torrens, HS (2014). Mary Anning'in Anonim Bir Hesabı (1799-1847), Fosil Koleksiyoncusu Lyme Regis, Dorset, İngiltere, 1865'te Tüm Yıl Boyunca Yayınlandı ve Henry Stuart Fagan'a (1827-1890), Okul Müdürü, Parson ve Yazara Atıf . Dorset Doğa Tarihi ve Arkeoloji Derneği Bildirileri, 135, 71-85". 11 Ocak 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dinozor</span> Mezozoik Çağa (kuşlar dahil) hâkim olan sauropsid omurgalılar kladı

Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jura (dönem)</span> Mezozoyik Zamanın ikinci dönemi

Jura veya Jura dönemi, Mezozoyik Zaman'ın Triyas'tan sonra gelen, yani ikinci dönemidir. 200 milyon yıl öncesi ve 145 milyon yıl öncesi arasındadır. Jura, adını o döneme ait kireçtaşı tabakalarının ilk belirlendiği Avrupa Alplerindeki Jura Dağları'ndan almıştır. Jura döneminin başlangıcında, süper kıta Pangea iki kara kütlesine bölünmeye başlamıştı: kuzeyde Lavrasya ve güneyde Gondvana. Bu, daha fazla kıyı şeridi yarattı ve karasal iklimi kurudan nemliye kaydırdı; Triyas'ın kurak çöllerinin çoğunun yerini yemyeşil yağmur ormanları aldı.

Mezozoyik Zaman, Triyas, Jura ve Kretase Dönemi'ni kapsayan, günümüzden yaklaşık 252 milyon yıl öncesinden 66 milyon yıl öncesine kadarlık süreyi kapsayan, yerküre tarihindeki sondan bir önceki jeolojik zamandır. Dinozorlar gibi arkozor sürüngenlerinin baskınlığı; bol miktarda açık tohumlu bitki ve eğrelti otları; sıcak bir sera iklimi; ve Pangea'nın tektonik olarak parçalanması gibi olaylar ve koşullar, Mezozoyik Zaman'ı diğer jeolojik zamanlardan ayırır. Mezozoyik, Fanerozoyik'in ikinci zamanı olup karmaşık canlıların evrimleşmesinden sonra gelen üç zamanın ortasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">I. Elizabeth</span> İngiltere ve İrlanda Kraliçesi (1558–1603)

I. Elizabeth, 17 Kasım 1558'den 1603'teki ölümüne kadar İngiltere ve İrlanda kraliçesi idi. Bakire Kraliçe olarak da bilinen Elizabeth, Tudor Hanedanı'nın beş hükümdarının sonuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Teruzor</span> soyu tükenmiş sürüngen takımı

Teruzor veya pterozor Pterosauria takımına ait soyu tükenmiş uçan sürüngenler kladıdır. Geç Triyas'tan Kretase'nin sonuna kadar yani Mesozoyik'in büyük bir bölümünde yaşadı. Teruzorlar, uçabildiği bilinen en eski omurgalıdır. Ön ayak bileklerinden çıkan dördüncü parmak uzayarak; deri, kas ve diğer dokulardan oluşan zardan kanatlarına destek oluyordu.

<span class="mw-page-title-main">I. Mary (İskoçya kraliçesi)</span> İskoçya Kraliçesi ve Fransa Konsort Kraliçesi

I. Mary, Mary Stuart veya İskoç kraliçesi Mary olarak da bilinir, 14 Aralık 1542'den 1567'de zorla tahttan indirilene kadar İskoçya kraliçesi idi.

<i>Plesiosaurus</i> tarih öncesi sürüngen cinsi

Plesiosaurus, Erken Jura Dönemi'nde yaşamış, soyu tükenmiş, büyük bir sauropterygian deniz sürüngeni cinsidir ve İngiltere, Lias'tan neredeyse eksiksiz iskeletler tarafından bilinir. Küçük kafası, uzun ve ince boynu, kaplumbağayı andıran geniş gövdesi, kısa kuyruğu ve iki çift büyük, uzun arka yüzgeci ile ayırt edilir. Adını, erken fakat oldukça tipik bir üyesi olduğu Plesiosauria takımına borçludur. Yalnızca Plesiosaurus dolichodeirus adlı tek bir türü içerir. P. brachypterygius, P. guilielmiimperatoris ve P. tournemirensis dahil olmak üzere bir zamanlar bu cinse atanan diğer türler, Hydrorion, Seeleyosaurus ve Occitanosaurus gibi yeni cinslere yeniden atanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Wight Adası</span> Büyük Britanya adasının güneyinde yer alan İngiltereye bağlı ada

Wight Adası, Birleşik Krallık'ta İngiltere ülkesinin Güney Doğu bölgesinde bir "törensel kontluk" ve "bir tek seviyeli yerel idare birimi"dir. Tek seviyeli yerel idare biriminin yönetim merkezi Newport'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Hardy</span>

Thomas Hardy, İngiliz yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Memelilerin evrimi</span>

Daha fazla bilgi için: Yaşamın evrimsel tarihi

<i>Aardonyx</i>

Aardonyx prosauropod dinozorların bir cinsi olup Güney Afrika'daki alt Jura dönemine ait Elliot Formasyonu'ndaki tiptürü olan Aardonyx celestae fosiliyle bilinmektedir. A. celestae, bu türün bilinen ilk fosil malzemelerini düzenlemiş kişi olan Celeste Yates'in ismiyle anılır. Kol özellikleri prosauropodlar ile sauropodlar arasındaki ara özelliklere sahiptir.

<i>Sarcosaurus</i> 205-190 milyon yıl önce Avrupa ana karasında yaşamış etobur bir dinozor

{{

<i>Juratyrant</i>

Juratyrant, İngiltere'nin geç Jura döneminden bir tyrannosauroid dinozor cinsidir. Cins, bir zamanlar Stokesosaurus türü olarak sınıflandırılan Juratyrant langhami adlı tek bir tür içerir.

<span class="mw-page-title-main">Othniel Charles Marsh</span> Amerikalı paleontolog (1831 – 1899)

Othniel Charles Marsh,, Amerikalı Paleontolog ve dinozor araştırmalarının öncüsü. Marsh, 25 yeni dinozor cinsi tanımladı ve dünyanın en kapsamlı fosil koleksiyonlarından birini oluşturdu. Almanya'da jeoloji ve paleontoloji okuduktan sonra, Marsh Amerika'ya döndü ve 1860 yılında Yale Üniversitesi'nde paleontoloji profesörü olarak atandı. Amcası George Peabody'yi Yale'de Peabody Doğa Tarihi Müzesi'ni kurmaya ikna etti. Batı Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan bilimsel keşif gezilerinde, Marsh'ın ekipleri bir dizi keşif yaptı. 1871'de ilk Amerikan pterosaur fosillerini buldular. Ayrıca ABD'de erken dönem atlarının kalıntılarını buldular. Marsh, Kretase dişli kuşların ve uçan sürüngenlerin kalıntılarını, ayrıca Apatosaurus ve Allosaurus dahil olmak üzere Kretase ve Jura dinozorlarının kalıntılarını tanımladı.

<i>Anchiornis</i> jura döneminde yaşamış kuş benzeri dinozor cinsi

Anchiornis, Üst Jura'da (Oxfordiyen) yaşamış, Paraves grubundan küçük, kuş benzeri bir dinozordu. Hayvanın kollarında ve bacaklarında iyi gelişmiş tüyleri ve dolayısıyla raptorgil Microraptor'a benzeyen dört kanadı vardı.

<span class="mw-page-title-main">Paleo sanatı</span> bilimsel kanıtlara göre tarih öncesi yaşamı tasvir etmeye çalışan sanat türü

Paleo sanatı, tarih öncesi yaşamı bilimsel kanıtlara göre tasvir etmeye çalışan herhangi bir orijinal sanatsal çalışmadır. Paleo sanatına ait eserler, fosil kalıntılarının temsili veya canlılar ile ekosistemlerinin kurgusal tasvirleri olabilir. Paleo sanatı, genellikle tarih öncesi hayvanların popüler kültürdeki tasvirlerine dayanır ve bu da halkın bu hayvanlara yönelik algısını etkiler ve bu hayvanlara olan ilgiyi artırır. "Paleo sanatı" kelimesi, diğer gayri resmi anlamda, tarih öncesi sanatın adı olarak çoğunlukla mağara resimlerinde de kullanılır. Bu terimin alternatif kavramı, arkeolojik toplumun alanıdır.

William Buckland 19. yy'da yaşamış İngiliz yer bilimci ve teolog. Dünyanın ilk adlandırılan dinozoru Megalosaurus cinsini tanımlamasıyla bilinir.

Doraemon: Nobita'nın Yeni Dinozoru bir Japon animasyon bilimkurgu macera filmi ve Reiwa döneminde vizyona giren ilk Doraemon filmidir. Stand by me Doraemon 2 ile birlikte Doraemon serisinin 50. yıl dönümünü kutluyor. Doraemon: Nobita'nın Yeni Dinozoru nun senaryosunu Senin Adın, Çocuk ve Canavar ve Seninle Bir İklim filmlerinin yapımcılığını üstlenen Genki Kawamura tarafından yazılmıştır

Geç Triyas, jeolojik zaman ölçeğinde Triyas döneminin üç devresinden üçüncüsü ve sonuncusudur. Triyas-Jura neslinin tükenmesi bu çağda başladı ve onu Dünya'nın beş büyük kitlesel yok oluşundan biri haline getirdi. Kronolojik olarak, Geç Triyas 237 ila 201,3 milyon yıl öncesini kapsar. Çağlara ayrılmıştır: Karniyen, Norian ve Rhaetian.

<i>Ammonite</i> (film)

Ammonite, Francis Lee tarafından yazılan ve yönetilen 2020 yapımı romantik drama filmi. Film, Kate Winslet tarafından canlandırılan İngiliz paleontolog Mary Anning'in hayatından esinlenmiştir. Filmin merkezinde spekülatif bir yaklaşım vardır. Anning ile Saoirse Ronan tarafından canlandırılan Charlotte Murchison arasındaki romantik ilişki anlatılmakta. Filmde Gemma Jones, James McArdle, Alec Secăreanu ve Fiona Shaw da rol almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.