Martı projesi

Martı Projesi veya Kabataş Martı Projesi veya Kabataş Transfer Merkezi Projesi veya Kabataş Meydan Düzenlemesi, Transfer Merkezi ile İskelelerin Yenilenmesi Projesi^[1] İstanbul'un Kabataş semtinde inşa edilmekte olan bir meydan, müze, sergi salonları, otoparklar ve yenilenmiş vapur, deniz otobüsü ve motor iskelelerinden oluşmaktadır. Proje kapsamında Dolmabahçe ile Fındıklı arasındaki trafiğin yeraltına alınması da planlanmaktadır.

Projenin tarihçesi

Proje 2005 yılında mimar Hakan Kıran^[2] tarafından tasarlandı. 2008 yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu hem planı ve hem de tasarımı onaylandı. 2009 yılında Cityscape ödülüne aday oldu Martı Projesi, 2010 yılında en iyi aktarma merkezi ödülünü kazandı. 2011 yılında Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) ve plan onayının alındı.^[1]

İnşaat süreci

Konum ve ulaşım

Martı Projesi İstanbul'un Kabataş semtinin sahilinde yer alacak. Proje tamamlandığında transfer merkezinin tüm fonksiyonları sahildeki mevcut deniz, raylı sistem ve karayolu ile entegre edilecek. Projeninin üst meydanı yaya ve bisikletlere, alt meydanı da taşıt trafiğine ayrılacak. Mevcut trafik de yer altına alınacak. Proje tamamlandığında tüm özel ve toplu taşıma araçları alt meydanda indirme-bindirme yapacak ve bu vesileyle sahil boyunca kesintisiz yaya akışının sağlanması hedefleniyor. Üst meydanda yeşil bir alan, bisiklet ve yürüme aksları ve çok yönlü bir aktivite alanı yer alacak.^[1]

Metro hatları

M2: M2 Yenikapı - Hacıosman metro hattı mevcut halinde olduğu gibi F1 (Taksim - Kabataş) Füniküler Hattı ile Kabataş'a bağlantılı olmaya devam edecek.
M7: İnşaatı devam eden M7 (Kabataş - Mahmutbey) Metro Hattı Kabataş'ta başlayıp Mahmutbey'de sona erecek. Akabinde bu hattın Karaköy'e ve Atatürk Köprüsü'e uzatılması planlanıyor.
Diğer: İhale aşamasında olan Beykoz-Üsküdar Metrosu Marmaray vasıtasıyla Kabataş'tan geçecek. İhale aşamasında olan diğer bir hat olan Sarıyer-Beşiktaş Metrosu'nun istasyonları arasında Kabataş da yer alacak.^[3]

Projenin özellikleri

Projenin toplam alanı 100.000 metrekareden fazla bir alanı kapsıyor. Proje kapsamında martı şeklinde ve 1.300 metrekareye yayılacak ve 9,5 metre yüksekliğinde bir iskele alanı yer alacak. İskele alanına ek olarak büfe, pastane, gazete, çay kahve satışı gibi yolcuların ihtiyaçlarını karşılayacak üniteler de inşa edilecek.^[1]

Eleştiriler

Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Sekreteri Akif Burak Atlar Beyoğlu Kentsel Sit Alanı'nına ait koruma ilkelerinin göz ardı edildiği, denize çakılan kazıkların İstanbul'da tarihi yarımadanın silüetini bozacağını eleştirisinde bulundu.^[4] Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, 21 Aralık 2016 tarihinde yaptığı basın açıklamasında, meslek odası olarak İstanbul'un dokusunun, kültürünün ve tarihi silüetinin yok edilmesine karşı oldukları eleştirisini getirerek, kamunun kıyı kullanım hakkının ihlal edilmesine ve toplum yararı güdülmeyen projelere itirazları olduğu açıklandı.^[5]

İstanbul'un silüetinin kapanacağı eleştirisine İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş iskelenin 9,5 metre yüksekliğinde olacağını ve bunun silüeti kapatmayacağı yorumunu getirdi. Projede alışveriş merkezi veya bu tarz başka binaların yer almayağını da ekledi.^[1]