Mtsheta, Gürcistan'ın en eski kentlerinden biridir. Doğu Gürcüstan'da, tarihsel Kartli bölgesinde yer alır. Başkent Tiflis yakınlarında, Kura ve Aragvi ırmaklarının birleştiği yerde kuruludur. MÖ 3. yüzyıl ile MS 5. yüzyıl arasında Kartli Krallığı'nın başkenti olan Mtsheta, bugün Mtsheta-Mtianeti bölgesinin yönetsel merkezidir. Gürcüler, 317 yılında Hristiyanlığı burada kabul ettiler ve kent, Gürcistan Ortodoks Kilisesi'nin bugün de merkezidir.
Megreller, Gürcistan'da Karadeniz'e kıyısı olan Megrelya'nın yerli halkı. Önemli bir Megrel nüfusu da başkent Tiflis’te ve Abhazya’da yerleşiktir. 1990’ların başında, Gürcü-Abhaz savaşı sırasında, ayrılıkçı yönetim tarafından Abhazya’dan göç ettirilen halkın yaklaşık 180.000-200.000 kadarı Megrel'di. Göç edenlerden önemli bir kısmı geri dönebilmiştir. En yakın akrabaları Lazlar olup birlikte Zanlar adıyla ele alınır ve Zan dilinin birbirine yakın iki kolunu konuşurlar.
Oşki Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı ve eski adı Oşki olan Çamlıyamaç köyünde eski Gürcü manastırıdır. Manastırın 963-973 yılları arasında inşa edilmiş olan ana kilisesi Vaftizci Yahya'ya adanmıştır.
Pitareti Manastırı Gürcistan'daki Orta Çağ Ortodoks Hristiyan manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesinde yer alan Ağbulak şehrinin yaklaşık 26 km güneybatısında konumlanmıştır. Başkent Tiflis'in de güneybatısında yer alır.
Sapara Manastırı Gürcistan'daki Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde ve Ğreli köyü yakınında yer alan bir Gürcü Ortodoks kilisesidir.
Bodbe'deki Azize Nino Manastırı Bodbe'nin piskoposlarının yaşadığı Gürcü Ortodoks manastır kompleksidir. Gürcistan'ın Kaheti bölgesine bağlı Siğnaği kentinin 2 km güneyindedir. Aslen 9. yüzyılda inşa edilen manastır, özellikle 17. yüzyılda önemli ölçüde yenilenmiştir. Manastır günümüzde bir rahibe manastırı olarak işlev görüyor ve Azize Nino ile olan bağlantısından dolayı Gürcistan'daki en önemli hac alanlarından biri.
Alaverdi Manastırı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Ahmeta kentine 25 km uzaklıkta bulunan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın bazı bölümlerinin tarihi 6. yüzyıla dayansa da, günümüzdeki katedral 11. yüzyılda III. Kvirike tarafından eski Aziz Yorgi kilisesinin yerine yapılmıştır. Katedral, özellikle 15 ve 18. yüzyıllarda gerçekleşen depremlerde birkaç kez hasar gördü. Kilisenin freskleri 19. yüzyılda boyanmıştır, ancak 1966'da kısmen yenilenmiştir. Katedralin dış duvarları, katedral kilisesi mimarisinin tipik bir örneği olacak şekilde çok az süslüdür. Kilisenin içinin yüksekliği 42 metreden yüksektir. Kilisenin UNESCO Dünya Mirası listesine dahil olması için 2007 yılında başvuru yapılmıştır.
Kintsvisi Manastırı Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli şehrine 10 kilometre uzaklıkta, Dzama vadisindeki yüksek bir dağın ormanlık yamacında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırıdır.
Şio-Mğvime Manastırı Gürcistan'daki Mtsheta şehrinin yakınlarında bulunan bir Orta Çağ manastır kompleksidir. Kura Nehri'nin kuzey yakasındaki dar kireçtaşı kanyonunda yer almaktadır. Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 30 km kuzeyinde konumlanmıştır.
Sioni Meryem'in Ölümü Kilisesi Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te yer alan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Kutsal Topraklar'daki belirli yerlerin isimlerini kiliselere vermek bir Orta Çağ Gürcü geleneğiydi, Sioni katedrali adını Kudüs'teki Zion Dağı'ndan almaktadır. Gürcistan'daki Sioni adını taşıyan diğer kiliselerden ayrılması için yaygın olarak Tiflis Sioni olarak adlandırılır.
Vanis Kvabebi Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki bir mağara manastırıdır. Aspindza kentinin ve daha meşhur bir mağara kenti olan Vardzia'nın yakınlarında konumlanmıştır. 1204 yılında inşa edilmiş bir savunma duvarı ve dağın yanındaki çeşitli seviyelerde bulunan bir tünel labirentinden oluşan kompleks, 8. yüzyıldan kalmadır.
Zedazeni Manastırı, Saguramo tepelerindeki Zedazeni dağında ve Mtsheta'nın kuzeydoğusunda bulunan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Aragvi Nehri'nin doğu tarafında konumlanmıştır.
Martkopi İlah Manastırı Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 25 km doğusundaki Martkopi köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın tarihi, 6. yüzyıldaki stilit çalışmalarına dayanmaktadır ve On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Anton ile ilişkilidir. Manastırın mevcut yapılarının çoğu 17 ila 19. yüzyıllar arasında yapılmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
Ubisa, ayrıca bilinen adıyla Ubisi Yorgi Manastırı, Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki Haragauli kentine 25 km uzaklıkta konumlanmış küçük bir köy ve Orta Çağ manastır kompleksidir. Manastır, ayrıca rahiplerin yaptığı balıyla da bilinmektedir.
Gudarehi Manastırı Güney Gürcistan'daki bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro belediyesindeki Gudarehi köyünün batısında konumlanmıştır. Manastır kompleksi, ana salon kilisesi, bağımsız çan kulesi, saray, hücreler, şapeller, ahırlar ve şarap mahzeni gibi çeşitli yapıların kalıntılarından oluşmaktadır. Kilise, Orta Çağ taş oymaları ve yazıtlarla süslenmiştir. Kompleks, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
Çeremi Tarihi Sit Alanı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Gurcaani belediyesinde konumlanmış Çeremi köyünde yer alan bir tarihi ve arkeolojik sit alanıdır. Kompleks, kilisenin kalıntıları, savunma duvarı olan bir kale ve bir mezarlıktan oluşmaktadır. Bu kalıntıların bir kısmı, Erken Orta Çağ Gürcü kroniklerinde bahsedilen, yok olmuş Çeremi kentidir ve Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
Hirsa Aziz Stephen Manastırı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın temelinin, 6. yüzyılda yaşamış On Üç Süryani Babadan biri olan keşiş Stephen'a dayandığı düşünülmektedir. Kubbeli bir kilise olan mevcut yapı, 886 ve 1822 arasındaki bir dizi yeniden yapılanmanın sonucudur. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
Daba Manastırı, eski Klarceti bölgesindeki Cmerki köyünde, günümüzde ise Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıla ait Gürcü manastırıdır. Manastır yapı topluğundan sadece ana kilise ile küçük kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün adından dolayı manastır Cmerki Manastırı olarak da bilinir. Ancak Cmerki'de Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Manastırı ile Aziz Giorgi'ye adanmış Daba Manastırı'nı birbirine karıştırmamak gerekir.
Tiflis Kutsal Teslis Katedrali (Gürcüce: თბილისის წმინდა სამების საკათედრო ტაძარი, yaygın olarak Sameba (Gürcüce: სამების ლავრა, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te bulunan Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin ana katedralidir. 1995 ve 2004 yılları arasında inşa edilen, dünyanın üçüncü en yüksek Doğu Ortodoks katedrali ve toplam alana göre dünyanın en büyük dini yapılarından biridir. Sameba, tarihin çeşitli aşamalarında Gürcü kilise mimarisine hâkim olan ve bazı Bizans tonlarına sahip geleneksel tarzların bir sentezidir.
Gürcistan kültürü, ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş, Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir edebiyat geleneği ve eşsiz bir ulusal kültür barındırmaktadır. Bu özelliği güçlü bir ulusal kimlik sağlayarak tarih boyunca tekrarlanan yabancı işgali ve asimilasyon çabalarına rağmen Gürcü kimliğinin korunmasına yardımcı olmuştur.
Martvili-Çkondidi Katedrali zemin katı planı
Martvili-Çkondidi Katedrali
Katedralin kubbe kasnağı ve kubbesi
