Ağdam Rayonu veya Akdam, Azerbaycan'da rayon. İdari merkezi Ağdam şehridir. 1993 yılında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçler tarafından bir kısmı işgal edilmiştir. İşgal sonradı rayonun merkezi, Ağdam şehrinden geçici olarak Kuzanlı köyüne alınmıştır.
Zengilan Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerden Zengilan rayonu 20 Ekim 2020'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından Ermeni işgalinden kurtarılmıştır.
Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.
Hocavend, Azerbaycan'nın bir rayonu. Merkezi Hocavend şehridir.
Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.
Kelbecer Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölümlerden birisidir. 8 Ağustos 1930 tarihinde rayon statüsü almıştır. 1992 yılında Azerbaycan parlamentosunun kararıyla eski Ağdere (Mardakert) rayonunun 20 köyü Kelbecer rayonuna katılmıştır.
Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.
Genceser Manastırı ya da Gandzasar Manastırı, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bulunan Alban manastırı. 1836 yılında Rusya İmparatorunun fermanı Alban Katolikliğini iptal ederek tamamen Ermeni Apostolik Kilisesinin yönetimine geçirmiştir.
Ağdere Rayonu veya eski adlarıyla Cerabert Rayonu ve Mardakert Rayonu, Azerbaycan'da rayondur. 1930-1991 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na bağlı idi. 1992-2023 yılları arasında sınırları içerisinde Azerbaycan'ın Kelbecer, Terter ve Ağdam rayonları bulunmakta idi.
Hadrut, Azerbaycan'da Hocavend rayonuna bağlı kasaba. Eski adı "Ağoğlan" olan kasabanın adı Farsça'da "iki çayın arası" demektir. Sovyetler Birliği döneminde oluşturulan Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nda Hadrut rayonunun merkeziydi. Bu rayon, Azerbaycan'ın bağımsız olup bölgemin özerkliğini sonlandırmasıyla lağvedilerek Hocavend rayonuyla birleştirilmiştir. Hadrut da bu kapsamda Hocavend rayonuna bağlı bir kasaba olmuştur. 1993'ten itibaren bölge Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçlerinin işgalindeydi. 2. Karabağ Savaşı sırasında, 9 Ekim 2020'de, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından geri alındı.
Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin silahlı gücüydü. 2023 Dağlık Karabağ çatışmalarının ardından 20 Eylül 2023'te lağvedildi.
Monte Melkonyan, Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçlerin komutanı ve 1980'li yıllarda ASALA silahlı terör örgütünün liderlerinden biri olmuştur.
Bişkek Protokolü, 5 Mayıs 1994'te Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te Azerbaycan, Ermenistan, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Rusya yetkilileri arasında imzalanan ateşkes anlaşmasıdır. Hâlâ yürürlükte olan protokol, Karabağ Savaşı'nı sona erdirmiş ve sorunu askıya almıştır. O zamandan beri bu protokolün tek önemli ihlali 2008 Mardakert Çarpışması olmuştur.
Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.
Hocavend , Azerbaycan'da şehir. Hocavend rayonunun idarî merkezidir. Adı Farsça'da "Hoca nesli" demektir. Ermeni güçlerinin eline geçtikten sonra Martuni (Մարտունի) adı konuldu ve De facto Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin Martuni ilinin merkezi oldu. 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları sonrası 26 Eylül 2023'te Azerbaycan güçlerinin kontrolüne bırakılmıştır.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı 30 Nisan 1993 tarihinde kabul edildi. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ve ardından silahlı çatışmaların artmasıyla bölgedeki insani durumun kötüleşmesi konusundaki endişelerini dile getiren Konsey, düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve başta Kelbecer bölgesi olmak üzere Dağlık Karabağ'dan Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep etti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 853 sayılı kararı, 822 (1993) sayılı kararın tekrar teyit edilmesinden sonra 14 Ekim 1993 tarihinde kabul edilen karardır. Konsey, Ağdam yakınlarındaki çatışmalar konusunda Ermenistan Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki gerilimler ile ilgili endişelerini dile getirmiş, işgalci güçlerin bölgeyi terk etmelerini arz etmiştir.
1991 Azerbaycan Mil Mi-8 helikopterinin düşürülmesi veya Karakent Faciası Azerbaycan'ın üst düzey yetkilileri ile Rusya ve Kazakistan'dan gözlemcilerin bulunduğu SSCB İçişleri Bakanlığına bağlı 72 numaralı Mil Mi-8 helikopterinin Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, 20 Kasım 1991'de, Azerbaycan'ın Hocavend Rayonuna bağlı Karakent köyünün üç kilometre uzağında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürülmesi. Daha sonra Ermeni yetkililer bunun bir kaza olduğunu iddia etmişlerdi. Olay sırası helikopterde bulunan herkes, yani 13 Azeri yetkili, 2 Rus ve 1 Kazak yetkili, 3 Azeri gazeteci ve 3 helikopter ekibi ölmüştür.
