İçeriğe atla

Martakert

Ağdere (Ağdere) İli
Ağdere
Konum
[[Dosya:|200px|Ağdere (Ağdere) İli'nin Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’ndeki konumu.]]
Bilgi
Yönetim merkezi::Ağdere (Ağdere)
Alan :1.795 km2
Nüfus(2013):
 • Nüfus yoğunluğu :
20185[1]
 11/km2
Zaman dilimi:IRST (UTC+04.00)
  -Yaz (Yaz saati uygulaması):IRST (UTC+05.00)
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin idari bölümleri ve Ağdere (eski adıyla Martakert).

Ağdere (Azerbaycanca Ağdərə, Ermenice: Մարտակերտ), tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin illerinden biri. De jure olarak Azerbaycan'ın bir parçasıdır.

1. Karabağ Savaşı esnasında 7 Temmuz 1993 günü Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edildi. 2. Karabağ Savaşı sonrasında imzalanan Üçlü Mutabakat metnine göre şehir, Ermeniler tarafından idare edilecek, bölgede Rus Barış Gücü bulundurulacak ve 5 yıllık geçiş süresi sonunda Azerbaycan idaresi altına girecekti. Ancak ateşkes ve mutabakat metnine uyulmadığından Azerbaycan ordusu 19 Eylül 2023 tarihinde "Anti-Terör Operasyonu" başlatmış ve 24 saat sonunda silahlarını bırakan Ermeni kuvvetler, 26 Eylül 2023 tarihine kadar Ağdere'den çekilmişlerdir. Şehir 26 Eylül 2023 günü Azerbaycan ordusu tarafından tekrar ele geçirilmiş ve yönetim binasına Azerbaycan bayrağı asılmıştır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Census 6 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Karabağ'da işgal altındaki topraklar bir bir kurtarılıyor! Ağdere'de Azerbaycan bayrakları dalgalanıyor". Türkiye Gazetesi. 26 Eylül 2023. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hocalı (rayon)</span>

Hocalı Rayonu, Azerbaycan'da rayon (il) olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Hocavend (rayon)</span> Azerbaycanda bir İlçe

Hocavend, Azerbaycan'nın bir rayonu. Merkezi Hocavend şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Terter (rayon)</span>

Terter -, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Terter şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kelbecer (rayon)</span> Azerbaycanda rayon

Kelbecer Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölümlerden birisidir. 8 Ağustos 1930 tarihinde rayon statüsü almıştır. 1992 yılında Azerbaycan parlamentosunun kararıyla eski Ağdere (Mardakert) rayonunun 20 köyü Kelbecer rayonuna katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

Suret Hüseynov, 1. Karabağ Savaşı'nda rol alan Azerbaycanlı komutan ve 1993-1994 yılları arasında Azerbaycan başbakanı olan siyasetçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Mardakert Rayonu</span> Dağlık Karabağ Özerk Oblastına bağlı eski rayon

Ağdere Rayonu veya eski adlarıyla Cerabert Rayonu ve Mardakert Rayonu, Azerbaycan'da rayondur. 1930-1991 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na bağlı idi. 1992-2023 yılları arasında sınırları içerisinde Azerbaycan'ın Kelbecer, Terter ve Ağdam rayonları bulunmakta idi.

<span class="mw-page-title-main">Hadrut</span> Azerbaycanın Hocavend ilinde kasaba

Hadrut, Azerbaycan'da Hocavend rayonuna bağlı kasaba. Eski adı "Ağoğlan" olan kasabanın adı Farsça'da "iki çayın arası" demektir. Sovyetler Birliği döneminde oluşturulan Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nda Hadrut rayonunun merkeziydi. Bu rayon, Azerbaycan'ın bağımsız olup bölgemin özerkliğini sonlandırmasıyla lağvedilerek Hocavend rayonuyla birleştirilmiştir. Hadrut da bu kapsamda Hocavend rayonuna bağlı bir kasaba olmuştur. 1993'ten itibaren bölge Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçlerinin işgalindeydi. 2. Karabağ Savaşı sırasında, 9 Ekim 2020'de, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından geri alındı.

<span class="mw-page-title-main">Hocalı</span> Azerbaycanda şehir

Hocalı (Azerice: Xocalı), Azerbaycan'da bir şehir. Hocalı Rayonu'nun idarî merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Askeran (şehir)</span> Azerbaycanda şehir

Askeran - Azerbaycan'ın Hocalı ilinin idari biriminde şehir (ilçe).

<span class="mw-page-title-main">2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları</span>

2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları, Nisan Çatışmaları veya Dört günlük savaş, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ve Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ile Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu arasında 1 Nisan'da başlayıp, dört gün boyunca süren çatışmalardır. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın bittiği 1994 yılından beri en şiddetli çatışmaların gerçekleştiği bildirilmiştir. 5 Nisan tarihinde karşılıklı ateşkes kararı alınarak, çatışmalara son verilmiştir. Bu savaş ayrıca Azerbaycan'ın, Ermeni işgali altındaki bölgede ilk defa ilerleme kaydettiği savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Serseng Baraj Gölü</span>

Serseng Baraj Gölü Azerbaycan'ın Karabağ bölgesi'nin Sukovuşan ilçesinde bulunan büyük bir baraj gölüdür. Baraj gölü, Terter Nehri üzerine bir baraj inşa edilerek oluşturulmuştur. Baraj gölünün toplam hacmi 575 milyon metreküptür.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi, öncelikle savaşan tarafların resmî açıklamalarına dayanmaktadır. Çatışmalar siper savaşları, ağır silahlar, çok namlulu roketatarlar, zırhlı savaşlar, roketler, balistik füze saldırıları ve başta Türk yapımı Baykar Bayraktar TB2 ve İsrail yapımı Harop dronları olmak üzere insansız hava aracı saldırıları ile karakterize edildi. Ayrıca Ermenistan veya Azerbaycan dışında uluslararası toplumun çoğu tarafından yasaklanmış olan misket bombalarının da saldırılar sırasında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ermenistan ordusu tarafından Azerbaycan'ın Gence kentine düzenlenen bir dizi balistik füze saldırısı sivillerin kitlesel ölümüne neden olurken Azerbaycan ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi ve bölgenin başka yerlerindeki sivil altyapı tesisleri hedef alınarak büyük hasara ve can kayıplarına yol açtı. Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti. Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi. Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun "İşgal Altındaki Azerbaycan Topraklarındaki Durum" başlıklı 62/243 sayılı kararı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 14 Mart 2008 tarihinde 62. oturumda Dağlık Karabağ'daki duruma ilişkin olarak kabul ettiği bir karardır. Karar, Dağlık Karabağ'ı ilgilendiren beşinci Birleşmiş Milletler belgesi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Bayrağı (Azerbaycan)</span>

Zafer bayrağı, 8 Kasım 2020 tarihinde Ermenistan işgalinden kurtarıldıktan sonra Azerbaycan Özel Kuvvetleri tarafından Şuşa Valiliği binası üzerinde kaldırılan bayraktır. Bu bayrak Azerbaycan'ın 2020 tarihli Karabağ Savaşında Zafer Bayrağı ilan edilmiştir.

Ferid Dursunov — Azerbaycan Ordusu Kara Kuvvetleri Yüzbaşı, 2020 Karabağ Savaşı şehiti.

Horadiz Operasyonu, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, Azerbaycan'ın Fuzuli Rayonu'na Horadiz köyü üzerinde kontrol uğrunda Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile Ermenistan Silahlı Kuvvetleri arasında Aralık 1993'te başlayan ve 6 Ocak'a kadar süren muharebedir.