İçeriğe atla

Marshall Adaları

Marshall Adaları
Aolepān Aorōkin M̧ajeļ
Republic of the Marshall Islands
Marshall Adaları Cumhuriyeti
Slogan
Jepilpilin ke ejukaan (Ortak Çaba ile Başarı)
Marshall Adaları haritadaki konumu
Marshall Adaları konumu
Başkent
ve
Majuro
Resmî dil(ler)İngilizce, Marshallca, Japonca, Hintçe
HükûmetCumhuriyet
• Başkan
Hilda Heine
• 
Amerika Birleşik Devletleri'nden
• İlan etti
21 Ekim 1986
• Su (%)
-
Nüfus
• 2018 tahminî
58.413 (211..)
• 2011 sayımı
53.158[1]
• Yoğunluk
293,0/km2 (28.)
GSYİH (SAGP)2020 tahminî
• Toplam
209 milyon $ (186.)
• Kişi başına
3.786 $[2] (147..)
GSYİH (nominal)2020 tahminî
• Toplam
225 milyon $ (191.)
• Kişi başına
4.071 $[2] (106.)
İGE (2019)artış 0.704[3]
yüksek · 117.
Para birimiAmerikan doları (USD)
Zaman dilimiUTC+12
Telefon kodu692
İnternet alan adı.mh

Marshall Adaları ya da resmî adı ile Marshall Adaları Cumhuriyeti, Mikronezya ada öbeği içerisinde, Okyanusya'da Kuzey Pasifik Okyanusu'nda Hawaii ve Papua Yeni Gine arasında bulunan 31 adet yuvarlak ada grubu, 5 ada ve 1152 adet adacıktan oluşan ada devleti. Marshall Adaları, resmî adıyla Marshall Adaları Cumhuriyeti (Marshallca: Aolepān Aorōkin Ṃajeḷ), bir ada ülkesi ve Uluslararası Tarih Çizgisinin biraz batısında, Pasifik Okyanusu'nda Ekvator'a yakın bir konumdadır. Coğrafî olarak, ülke daha büyük Mikronezya ada grubunun bir parçasıdır. Ülkenin 58.413 kişilik nüfusu (2018 Dünya Bankası Sayımına göre) 29 mercan atolü 1.156 ayrı ada ve adacıktan oluşmaktadır. Başkent ve en büyük şehir Majuro'dur. Ada %97,87 ile herhangi bir egemen devletin sudan oluşan topraklarının en büyük kısmına sahiptir. Adalar, kuzeyde Wake Adası, güneydoğuda Kiribati, güneyde Nauru ve batıda Mikronezya Federal Devletleri ile deniz sınırlarını paylaşır. Marshall Adalılarının yaklaşık %52,3'ü (2011 Sayımına 27.797) Majuro'da yaşıyor. Birleşmiş Milletler verileri, 2018'de 58.413 olan tahmini bir nüfusu göstermektedir. 2016 yılında nüfusun %73,3'ü "şehirli" olarak tanımlandı. BM ayrıca km² başına 295 (mi² başına 765 kişi) nüfus yoğunluğunu belirtir ve 2020 yılı için öngörülen nüfusu 59.190'dır. Mikronezyalı kolonistler, MÖ 2. binyıl civarında kanolar kullanarak Marshall Adaları'na ulaştılar ve adalar arası navigasyon, geleneksel çubuk haritalar kullanılarak mümkün hâle getirildi. Sonunda buraya yerleştiler. Takımadalardaki adalar ilk olarak 1520'lerde Avrupalılar tarafından, İspanya'nın hizmetinde olan Portekizli bir kâşif olan Ferdinand Magellan, Juan Sebastián Elcano ve Miguel de Saavedra'dan başlayarak keşfedildi. İspanyol kâşif Alonso de Salazar, Ağustos 1526'da bir atol gördüğünü bildirdi. İspanyol ve İngiliz gemilerinin diğer seferleri izledi. Adalar, isimlerini 1788'de ziyaret eden John Marshall'dan almaktadır. Adalar tarihsel olarak bölge sakinleri tarafından "jolet jen Anij" (Tanrı'nın Hediyeleri) olarak biliniyordu. İspanya, adaları 1592'de sahiplendi ve Avrupa güçleri adalar üzerindeki egemenliğini 1874'te tanıdı. 1528'den beri resmen İspanyol Doğu Hint Adaları'nın bir parçasıydılar. Daha sonra İspanya, adaların bir kısmını 1885'te Alman İmparatorluğu'na sattı ve onlar o yıl adalarda ticaret yapan ticaret şirketleri, özellikle Jaluit Şirketi tarafından yönetilen Alman Yeni Gine'nin bir parçası oldu. I.Dünya Savaşı'nda Japonya İmparatorluğu, 1920'de Milletler Cemiyeti'nin Güney Denizleri Mandası'nı oluşturmak için diğer eski Alman topraklarıyla birleştiği Marshall Adaları'nı işgal etti. İkinci Dünya Savaşı sırasında A.B.D., 1944'te Gilbert ve Marshall Adaları kampanyasında adaların kontrolünü ele geçirdi. Bikini Atoll'da nükleer testler 1946'da başladı ve 1958'de sona erdi.

Ülke ismi

Adanın ismi Britanyalı kaptan John Marshall'dan gelmektedir. Marshall 1788 yılında adayı keşfetmiştir.

Tarih

1946 ve 1958 yılları arasında ABD tarafından adalar civarında 67 kez nükleer bomba denemeleri yapılmıştır. 1954 yılında ise ada yakınlarındaki Bikini Mercan Adaları'nda ABD'nin gerçekleştirdiği en mühim ve en zararlısı olan Castle Bravo yani termonükleer hidrojen bombasının denemesini yapılmıştır. Atılan bombanın gücü Hiroşima ve Nagazakiye atılan atom bombalarının yaklaşık 1.000 katı gücündedir. 1947 ile 1986 arası ABD egemenliğinde kalmıştır.

Atomic Energy Commission isimli oluşum 1956 yılında Marshall Adalarını "dünyanın açık ara farkla en kirletilmiş yeri olarak" damgalamıştır.

2018 yılında Marshall Adaları Cumhuriyeti, kendi kripto para birimini çıkaran ve bunu yasal ödeme aracı olarak onaylayan ilk ülke haline getiren Egemen Para Birimi Yasasını kabul etti; para birimine "Sovereign (Egemen)" denir.[4]

Notlar

  1. ^ "Republic of the Marshall Islands 2011 Census Report" (PDF). Prism.spc.int. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017. 
  2. ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  3. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  4. ^ "Marshall Adaları Kendi Resmi Kripto Para Birimini Çıkartıyor". Koin Bülteni. 1 Mart 2018. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Marshall Adaları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de Marshall Adaları ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
Vikisözlük'te marshall adaları ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

Wikimedia Atlas'da the Marshall Islands

ile ilgili metin bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kiribati</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Kiribati ya da resmî adıyla Kiribati Cumhuriyeti, Büyük Okyanus'ta, Mikronezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un orta kesiminde takımadalardan oluşan bir ada ülkesidir. Ada ülkesinin başkenti Güney Tarava'dır.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Adaları</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Solomon Adaları, Okyanusya'da 6 büyük ve 900'den fazla küçük adadan oluşan bir ülkedir. Papua Yeni Gine'nin doğusunda ve Vanuatu'nun kuzeybatısındadır. Yüzölçümü 28.400 km² ve nüfusu 650.000 civarındadır. Başkent Honiara, Guadalcanal adasındadır. Ülke ismini üzerinde bulunduğu Solomon Takımadaları'ndan alır, Melanezya'ya dâhil olan bu takımadalar Solomon Adaları ülkesinin yanı sıra Kuzey Solomon Adaları olarak adlandırılan Papua Yeni Gine'ye bağlı Bougainville'i de içerir. Ancak Solomon Adaları'na bağlı olan Santa Cruz Adaları ile Rennell ve Bellona bu takımadalara dâhil değildir.

<span class="mw-page-title-main">El Salvador</span> Orta Amerikada bulunan bir ülke

El Salvador, Orta Amerika'da yer alan yaklaşık 6,9 milyonluk nüfusa sahip bir ülkedir. Ülke, batıda Guatemala'ya, kuzey ve doğuda Honduras'a komşudur. Güneyinde Büyük Okyanus bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Palau</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Palau, resmî adı ile Palau Cumhuriyeti, Okyanusya'nın batısında bir ada ülkesidir. Mikronezya ile paylaştığı Caroline Adaları'nın batı zincirinde bulunan yaklaşık 340 adadan meydana gelir. Yüzölçümü 466 km²'dir. Koror en kalabalık adadır. Başkent Ngerulmud Koror'un kuzeyinde, Babeldaob adasındaki Melekeok eyaletinde bulunur. Doğuda Mikronezya, güneyde Endonezya ve batıda Filipinler ile deniz sınırı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Mercan Denizi Adaları</span>

Mercan Denizi Adaları Bölgesi, Avustralya'da, Queensland eyaletinin kuzeydoğusundaki Mercan Denizi'ndeki bir grup küçük ve çoğunlukla ıssız tropik ada ve resiflerden oluşan Avustralya'nın dış bölgesidir. Yaşanılan tek ada Willis Adası'dır. Bölge, çoğu okyanus olan, Büyük Set Resifi'nin dış kenarından doğuya ve güneye uzanan ve Heralds Beacon Adası, Osprey Resifi, Willis Grubu ve on beş diğer resif/ada grubunu içeren 780.000 km²'yi kapsar. Cato Adası, bölgedeki en yüksek noktadır.

<span class="mw-page-title-main">Guam</span> A.B.D.nin Okyanusyada yer alan denizaşırı bölgesi

Guam (İngilizce: Guam, telaffuz:

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Adaları</span> Pasifik Okyanusu adalarından oluşan coğrafi bölge

Pasifik Adaları, Pasifik Okyanusu'ndaki adalardır. Üç büyük adalar grubu Polinezya, Mikronezya ve Melanezya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Enewetak Mercan Adaları</span>

Enewetak Mercan Adaları veya Eniwetok, Büyük Okyanus'ta yer alan 40 adet mercan adacığından meydana gelen takım adalardır. Bikini Mercan Adası'nın 305 km batısında yer almaktadır. 1885 yılında Marshall Adaları'nda Alman kolonisi kurulmadan önce çok sayıda ticaret gemisi, bu adaya uğramıştır. 1914 yılında Japonya tarafından ele geçirilen adalar, 1920 tarihli Milletler Cemiyeti kararınca Japonya'ya bırakıldı. II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla beraber Şubat 1944'te Amerika Birleşik Devletleri tarafından ele geçirilen adalar, savaş bitimine kadar donanma üssü olarak kullanıldı. Günümüzde de Amerika'ya bağlı olan Enewetak Adaları, 1974'ten beri Amerikan hükûmeti tarafından "Eniwetok" diye adlandırılmaktadır. İlk hidrojen bombası denemelerinin yapıldığı bu adalarda ayrıca çok sayıda askeri deney de yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nin vize politikası</span>

Vizeden muaf ülkelerden veya Vize Muafiyet Programı ülkelerden birinden gelinmediği sürece Amerika Birleşik Devletleri'ne gelen ziyaretçiler Amerika Birleşik Devletleri'nin dış temsiliciliklerinden vize almaları gerekmektedir. Aynı kurallar Porto Riko ve Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları için de geçerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Hilda Heine</span>

Hilda Cathy Heine, Marşal Adaları'nın 8. ve ilk kadın Cumhurbaşkanı olarak görev yapan eğitimci ve siyasetçidir. Göreve başlamadan önce Milli Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Doktora derecesi kazanmak için Marshall Adaları'nın ilk birey ve kadın hakları grubu Birlikte Kadın United Marshall Adaları (WUTMI) kurucusudur. Heine, 1975'ten 1982 ye kadar Majuro'da, Marshall Adaları Lisesi'nde öğretmen ve danışman olarak çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Adaları Vesayet Bölgesi</span> 1947-1994 arası A.B.D. idaresindeki Birleşmiş Milletler vesayet bölgesi

Pasifik Adaları Vesayet Bölgesi, ABD tarafından 1947-1994 yılları arasında yönetilen Birleşmiş Milletler'in Mikronezya'daki bir vesayet bölgesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Bikini Atolü</span> Marshall Adalarına bağlı atol

Bikini Atolü Marshall Adaları'nda, 23 adadan oluşan, derin bir 229.4 mil karelik (594.1 km2) merkezi lagün çevresinde bulunan 8.8 km2'lik bir atoldür. Ailinginae Atolü'nün yaklaşık 87 kilometre kuzeybatısında, Majuro'nun 850 kilometre kuzeyindeki Ralik Zinciri'nin kuzey ucunda yer alır. Bikini Atolü'nde Bikini, Eneu, Nam ve Enidrik adaları arazinin %70'inden fazlasını oluşturmaktadır. Bikini ve Eneu, atolün kalıcı bir nüfusa ev sahipliği yapan tek adalarıdır. Bikini Adası, kuzeydoğudaki en büyük ve en yoğun adacıktır. İkinci Dünya Savaşı'ndan önce, atol, Alman adı Eschscholtz Atolü olarak bilinmekteydi. 1954 yılında buraya şu ana dek geliştirilmiş en büyük 2. nükleer bomba olan Castle Bravo adlı bomba test amaçlı atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Caroline Adası</span>

Caroline Adası ya da diğer adıyla Milenyum Adası, Pasifik Okyanusu'nun orta kesiminde yer alan Kiribati ülkesindeki güney Line Adaları'nı oluşturan ıssız mercan atollerinin en doğusundadır.

<span class="mw-page-title-main">Elektronik para</span>

Elektronik para, geleneksel kağıt para ya da madeni para gibi değerlilik, kabul edilirlik, ticaret, biriktirme ve borç verme işlerine yarayan ama gene de bazı farkları olan bir sayısal unsur, bir değişim aracı, bir döviz cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">EnenKio Krallığı</span> Mikro ulus

EnenKio Krallığı, Marshall Adaları yakınlarında kurulmuş ve Robert Moore tarafından yönetilen bir mikro ulustur.

<span class="mw-page-title-main">Olimpiyat Oyunları'nda Marshall Adaları</span>

Marshall Adaları, ilk kez Pekin 2008 Yaz Olimpiyatları'na sporcu göndermiştir. 2008'den bu yana düzenli olarak Yaz Olimpiyat Oyunları'na katılım göstermektedir. Henüz herhangi bir Kış Olimpiyat Oyunları'nda yer almamıştır. Marshall Adaları'ndan hiçbir atlet Olimpiyatlar'da madalya kazanamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kwajalein Atolü</span>

Kwajalein Mercan Adası Marshall Adaları Cumhuriyeti'nin (RMI) bir parçasıdır. Atolün en güneydeki ve en büyük adası, çoğunluğu İngilizce konuşan sakinlerinin genellikle kısaltılmış adı olan Kwaj / kullandığı Kwajalein Adası olarak adlandırılır. Atolün toplam arazi alanı 6 milkare (16 km2) 2,100 deniz mili ) Ralik Zinciri'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Woleai</span>

Oleai olarak da bilinen Woleai, Pasifik Okyanusu'ndaki batı Caroline Adaları'ndaki yirmi iki adadan oluşan bir mercan adasıdır ve Mikronezya Federal Devletleri'ndeki Yap Eyaletinde bir yasama bölgesi oluşturur ve yaklaşık 57 kilometre uzunluktadır. 57 kilometre Ifalik'in batı-kuzeybatısında ve 108 kilometre Eauripik'in kuzeydoğusunda olan Woleai, aynı zamanda, atol'ü oluşturan, kuzeydoğuda uzanan adacıkların en büyüğünün adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lamotrek</span>

Lamotrek, Pasifik Okyanusu'ndaki Caroline Adaları'nın merkezindeki üç adadan oluşan bir mercan adasıdır ve Mikronezya Federal Devletleri'ndeki Yap Eyaletinde bir yasama bölgesi oluşturur. Mercan adası yaklaşık 11 kilometre (6,8 mi) Elato'nun doğusunda bulunur. Lamotrek'in nüfusu 2000 yılında 373 idi. Bu veriye göre neredeyse km2 başına 1 kişi düşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elato</span>

Elato, Pasifik Okyanusu'ndaki Caroline Adaları'nın merkezindeki üç adadan oluşan bir mercan adasıdır ve Mikronezya Federal Devletleri'ndeki Yap Eyaletinde bir yasama bölgesi oluşturur. Yaklaşık 10 kilometre (6,2 mi) Lamotrek'in batısında bulunur. 2000 yılında nüfusu 96 idi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.