İçeriğe atla

Mars Sample Return Görevi

Mars Örnek Getirme görevinin sanatsal bir tasviri

Mars Sample Return (MSR, Türkçe: Mars Örnek Getirme) görevi, Mars gezegeninden kaya ve toz örnekleri toplamak ve onları Dünya'ya getirmek için önerilen bir görevdir.[1] Böyle bir görev, yerleşik sensörlerin izin verdiğinden daha kapsamlı bir analize olanak tanıyacaktır.[2]

Mars'tan getirilecek örnekler nedeniyle Dünya biyosferinde olası çapraz kirlenme riskleri dile getirilmiştir, ancak bunun gerçekleşme riski düşük olarak kabul edilir.[3]

En son tasarımlar arasında bir NASA-ESA önerisi, CNSA önerisi Tianwen-3, Roskosmos önerisi Mars-Grunt ve JAXA önerisi Martian Moons eXploration (MMX) bulunmaktadır. 2023 yılı itibarıyla NASA ve ESA'nın örnekleri Dünya'ya getirme planları tasarım aşamasında olsa da, Perseverance keşif aracı tarafından Mars'ta örnekler toplanmaya başlanmıştır.[4]

13 Kasım 2023 tarihinde NASA-ESA önerisinin maliyet ve karmaşıklığını eleştiren bir proje değerlendirmesinin[5][6] ardından NASA, projeye "ara verildiğini" duyurdu.[7] 22 Kasım 2023'te ise olası bir fon yetersizliği nedeniyle NASA'nın Mars Örnek Getirme görevinde kesintiye gittiği bildirildi.[8]

Kaynakça

  1. ^ Chang, Kenneth (28 Temmuz 2020). "Bringing Mars Rocks to Earth: Our Greatest Interplanetary Circus Act – NASA and the European Space Agency plan to toss rocks from one spacecraft to another before the samples finally land on Earth in 2031". The New York Times. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2020. 
  2. ^ Treiman, Allan H.; Wadhwa, Meenakshi; Shearer, Charles K. Jr.; MacPherson, Glenn J.; Papike, James J.; Wasserburg, Gerald J.; Floss, Christine; Rutherford, Malcolm J.; Flynn, George J.; Papanastassiou, Dimitri; Westphal, Andrew; Neal, Clive; Jones, John H.; Harvey, Ralph P.; Schwenzer, Suzsanne. Groundbreaking Sample Return from Mars: The Next Giant Leap in Understanding the Red Planet (PDF). 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ David, Leonard (23 Haziran 2022). "Controversy Grows Over whether Mars Samples Endanger Earth – Planetary scientists are eager to bring Red Planet rocks, soil and even air to Earth, but critics fear the risk of contaminating our world's biosphere". Scientific American. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
  4. ^ "Mars Sample Return Campaign". mars.nasa.gov. NASA. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  5. ^ Berger, Eric (23 Haziran 2023). "NASA's Mars Sample Return has a new price tag—and it's colossal". Ars Technica (İngilizce). 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023. 
  6. ^ Berger, Eric (13 Temmuz 2023). "The Senate just lobbed a tactical nuke at NASA's Mars Sample Return program". Ars Technica (İngilizce). 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023. 
  7. ^ Smith, Marcia (13 Kasım 2023). "NASA "Pauses" Mars Sample Return Program While Assessing Options". spacepolicyonline.com (İngilizce). 17 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2023. 
  8. ^ Berg, Matt (22 Kasım 2023). "Lawmakers 'mystified' after NASA scales back Mars collection program - The space agency's cut could "cost hundreds of jobs and a decade of lost science," the bipartisan group says". Politico. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mars</span> Güneş Sisteminde Güneşe en yakın 4. gezegen

Mars, Güneş Sistemi'nin Güneş'ten itibaren dördüncü gezegeni. Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars'a ithafen adlandırılmıştır. Yüzeyindeki yaygın demir oksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için "Kızıl Gezegen" olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Uzay İstasyonu</span> Düşük Dünya yörüngesinde yaşanabilir yapay uydu

Uluslararası Uzay İstasyonu, alçak Dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü, başka bir tabirle üzerinde yaşanabilen yapay bir uydudur. Bir araya getirilen modüllerin birleştirilmesiyle inşa edilmiş olan istasyonun ilk kısmı 1998 yılında fırlatılmıştır. İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden meydana gelmektedir. Dünya yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydudur. Uygun saatlerde yeryüzünden bakıldığında çıplak gözle görülebilmektedir.

<i>Stardust</i> (uzay aracı)

Stardust, NASA tarafından 7 Şubat 1999'da fırlatılan 385 kilogram ağırlığındaki bir robotik uzay sondasıydı. Ana görevi, Wild 2 kuyruklu yıldızının saçından toz örnekleri elde edilmesinin yanı sıra, kozmik toz örnekleri toplamak ve bunları analiz için Dünya'ya getirmekti. Bu görev, türünün ilk örnek getirme göreviydi. Wild 2 kuyruklu yıldızına giderken yanından geçti ve asteroit 5535 Annefrank'ı inceledi. Ana görev, 15 Ocak 2006'da örnek getirme kapsülü Dünya'ya döndüğünde başarıyla tamamlandı.

<span class="mw-page-title-main">Luna programı</span>

Luna programı, zaman zaman Lunik ya da Lunnik olarak telaffuz edilen, Sovyetler Birliği tarafından 1959'dan 1976'ya kadar Ay'a yollanan robotik uzay araçları programıdır. Bu program sayesinde Ay'daki; toprağın kimyasal yapısı, yer çekimi, sıcaklık ve radyasyon miktarı hakkında bilgiler elde edilmiştir. Proje kapsamında, toplamda 24 araç görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orion (uzay aracı)</span>

Orion veya resmi adıyla Orion Çok Amaçlı Mürettebat Aracı NASA'nın çok amaçlı uzay yolculukları için tasarlamakta ve denemekte olduğu yeni nesil mürettebat aracıdır. Amerikan uzay aracının alçak Dünya yörüngesi (LEO) ötesindeki hedeflere dört astronotluk bir ekibi taşıması amaçlanmıştır. Şu anda Uzay Fırlatma Sistemini (SLS) başlatmak için NASA tarafından geliştirilmekte olan Orion, Mars, asteroitler ve insani keşfi kolaylaştırmak ve gerekirse UUİ mürettebatı veya sarf malzemesi almak için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Viking programı</span> Uzay Sondası programı

Viking Programı, NASA tarafından Mars'a gönderilen Viking 1 ve Viking 2 uzay sondalarından oluşan görevlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Mars keşif aracı</span>

Mars keşif aracı, Mars yüzeyinde seyahat etmek üzere tasarlanmış uzaktan kumandalı bir motorlu araçtır. Gezginlerin sabit iniş araçlarına göre çeşitli avantajları vardır: daha fazla alanı incelerler, ilginç özelliklere yönlendirilebilirler, kış aylarını atlatmak için kendilerini güneşli konumlara yerleştirebilirler ve çok uzaktan robotik araç kontrolünün nasıl gerçekleştirileceği bilgisini geliştirebilirler. Mars Reconnaissance Orbiter gibi yörüngesel uzay araçlarından farklı bir amaca hizmet ederler. Daha yeni bir gelişme ise Mars helikopteridir.

Yinghuo-1, Çin Ulusal Uzay İdaresi tarafından geliştirilen bir Mars uzay sondasıdır. Baykonur Uzay Üssü'nden 8 Kasım 2011 tarihinde Rus Fobos-Grunt sondası ile birlikte fırlatılmış olup CNSA tarafından Mars'ın yüzeyini, atmosferi, iyonosferini ve manyetik alanını inceleyerek yaklaşık iki yıl yörüngede kalmasını amaçlanmaktaydı. Ancak fırlatma işleminden kısa bir süre sonra, Fobos-Grunt'un Dünya yörüngesinden ayrılabilmesi için gerçekleşmesi gereken iki yanma gerçekleşmedi ve her iki sonda da yörüngede dolaştı. 17 Kasım 2011 tarihinde Çin devlet medyası Yinghuo-1'in kayıp olduğunu açıkladı. Yinghuo-1 ve Fobos-Grunt, bir süre yörüngede kaldıktan sonra, 15 Ocak 2012'de atmosfere giriş yaptılar ve sonunda Pasifik Okyanusu'nun üzerinde parçalara ayrıldılar.

<span class="mw-page-title-main">InSight</span>

InSight, Mars gezegeninin derin iç kısımlarını incelemek için tasarlanmış robotik bir iniş aracıydı. Lockheed Martin Space tarafından üretildi, NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) tarafından yönetildi ve bilimsel araçlarının çoğu Avrupa ajansları tarafından üretildi. Görev, 5 Mayıs 2018 tarihinde saat 11:05:01 UTC'de bir Atlas V-401 fırlatma aracıyla başlatıldı ve 26 Kasım 2018 tarihinde saat 19:52:59 UTC'de Mars'taki Elysium Planitia'ya başarıyla iniş gerçekleştirildi. InSight, Mars'ta 1440 sol boyunca faaliyetini sürdürdü.

<i>Perseverance</i> (keşif aracı) Keşif aracı

Perseverance, NASA'nın Mars 2020 görevinin bir parçası olarak Mars'taki Jezero kraterini keşfetmek amacıyla tasarlanmış bir Mars keşif aracıdır. Yaklaşık bir otomobil büyüklüğündedir. Jet İtki Laboratuvarı tarafından üretilmiştir ve 30 Temmuz 2020 11:50 UTC'de fırlatılmıştır. Keşif aracının Mars'a başarıyla indiğine dair onay 18 Şubat 2021 20:55 UTC'de alındı. Perseverance, 5 Ekim 2024 itibarıyla, inişinden bu yana 1290 sol boyunca Mars'ta aktif durumdadır. Keşif aracının varışının ardından NASA, iniş bölgesini Octavia E. Butler İniş Alanı olarak adlandırdı.

<span class="mw-page-title-main">Artemis Programı</span> Ay ve Marsta insan keşfine olanak sağlayacak üç aşamadan oluşan uzay programı

Artemis Programı ya da Artemis görevi, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) liderliğinde, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ve Kanada Uzay Ajansı (CSA) gibi uluslararası ortaklar tarafından yönetilen bir robotik ve insanlı Ay keşif programıdır. Projenin amacı "ilk kadın ve sıradaki erkeği" Ay'ın güney kutbuna indirmek olarak ifade ediliyor. Projenin ismini aldığı Artemis, Yunan mitolojisinde tanrı Apollon'un ikiz kız kardeşi ve ay tanrıçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mars 2020</span>

Mars 2020, NASA Mars Keşif Programı'nın bir parçasını oluşturan ve keşif aracı Perseverance, küçük robotik müşterek eksenli helikopter Ingenuity ve ilgili teslimat araçlarını içeren bir Mars keşif aracı görevidir. 30 Temmuz 2020'de 11:50:01 UTC'de bir Atlas V fırlatma aracıyla Dünya'dan fırlatıldı ve Mars krateri Jezero'ya iniş onayı 18 Şubat 2021'de saat 20:55 UTC'de alındı. NASA 5 Mart 2021'de, keşif aracının iniş yerini Octavia E. Butler iniş alanı olarak adlandırdı. Perseverance ve Ingenuity 15 Ekim 2024 itibarıyla, 1299 Mars güneş günü boyunca Mars'ta bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">OSIRIS-REx</span>

OSIRIS-REx, Dünya'ya yakın karbonlu bir asteroit olan 101955 Bennu'yu ziyaret eden ve ondan örnekler toplayan bir NASA asteroit çalışması ve örnek getirme göreviydi. Eylül 2023'te getirilen malzemenin, bilim adamlarının Güneş Sistemi'nin oluşumu ve evrimi, gezegen oluşumunun ilk aşamaları ve Dünya'da yaşamın oluşumuna neden olan organik bileşiklerin kaynağı hakkında daha fazla bilgi edinmelerini sağlaması bekleniyor. Ana görevin tamamlanmasının ardından uzay aracının OSIRIS-APEX adlandırmasıyla, asteroit 99942 Apophis'e yakın bir geçiş yapması planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Chang'e 5</span>

Chang'e 5,, Çin Ay Keşif Programı'nın beşinci ay keşif görevi ve Çin'in ilk Ay'dan örnek getirme göreviydi.

<span class="mw-page-title-main">Ingenuity</span> Mars 2020 Görevindeki NASA Helikopteri

Ingenuity,, Mars 2020 görevinin bir parçası olarak 2021'den 2024'e kadar Mars'ta faaliyet göstermiş otonom bir NASA helikopteriydi. Helikopter, 18 Şubat 2021'de iniş yapan Perseverance keşif aracının alt kısmında gezegene ulaştı. Ingenuity ilk uçuşunu 19 Nisan 2021'de gerçekleştirdi ve bu, herhangi bir hava aracının ilk tahrik motorlu, kontrollü dünya dışı uçuşu oldu. Başlangıçta beş uçuş yapması planlanan rotorlu araç beklentileri büyük ölçüde aşarak, rotor hasarı nedeniyle 2024'ün Ocak ayında görevin sona ermesine kadar yaklaşık 3 yıllık bir süre içinde toplam 72 uçuş gerçekleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Trace Gas Orbiter</span>

ExoMars Trace Gas Orbiter, Avrupa liderliğindeki ExoMars programının bir parçası olarak 2016 yılında Mars'a atmosferik araştırma için bir yörünge aracı ve Schiaparelli test iniş aracı gönderen Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile Rus Roskosmos ajansı arasındaki ortak bir projedir.

<span class="mw-page-title-main">Örnek getirme görevi</span> dünya dışındaki bir yerden örnekler toplanıp analiz için Dünyaya getirildiği bir uzay görevidir

Örnek getirme görevi, dünya dışındaki bir yerden örnekler toplayıp analiz için Dünya'ya getiren bir uzay aracı görevidir. Örnek getirme görevleri, yalnızca atomlar ve molekülleri veya gevşek malzeme ve kayalar gibi karmaşık bileşiklerden oluşmuş tortuyu geri getirebilir. Bu örnekler, toprak ve kayanın kazılması veya güneş rüzgarı parçacıkları ile kuyruklu yıldız birikintilerinin yakalanması için kullanılan bir toplayıcı paneli gibi çeşitli yollarla elde edilebilir. Bununla birlikte, bu tür örneklerin Dünya'ya getirilmesinin Dünya'nın kendisini tehlikeye atabileceğine dair endişeler dile getirilmiştir.

Bu, Güneş Sistemi'nin keşfine odaklanması planlanan uzay araçlarının, uzay aracının fırlatılma tarihine göre sıralanmış bir listesidir.

Aşağıda yer alan Dünya dışı yörünge araçlarının listesinde dış yörüngede bulunan uzay araçları listelenmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.