İçeriğe atla

Mars 3

Mars 3
Mars 3 Orbiter
Organizasyon Sovyetler Birliği
Görev türüyörünge aracı ve iniş aracı
Mevcut hedefMars
Yörüngeye yerleştirilme tarihi28 Mayıs 1971
YörüngeMars orbit
Fırlatma tarihi28 Mayıs 1971
Taşıyıcı roketProton-K
Fırlatma yeriBaykonur uzay üssü
Görev süresi452 gün
Bozunması452 gün
COSPAR kimliğiOrbiter: 1971-049A, Lander: 1971-049C
Kütle4.650 kg (10.250 lb), Orbiter: 3.440 kg (7.580 lb),

Mars 3, ikiz uzay aracı Mars 2'den sadece dokuz gün sonra, 28 Mayıs 1971'de fırlatılan bir Sovyet robotik uzay sondasıydı. Sonda Sovyet Mars programının bir parçasıydı ve Blok D üst kademeli bir Proton-K roketi kullanılarak fırlatıldı. Bir yörünge aracı ve bir iniş aracından oluşuyordu. Mars 2 aracı Mars'a iniş yaptıktan sonra düşerken, Mars 3 2 Aralık 1971'de gezegene başarılı bir yumuşak iniş gerçekleştirdi. Ancak, 110 saniye sonra arızalanmadan önce sadece tek ve belirsiz bir görüntü iletti. Mars 2 yörünge aracı ve Mars 3 yörünge aracı sekiz ay daha Mars'ın etrafında dönmeye ve Dünya'ya görüntü göndermeye devam etti.[1]

Genel bakış

  • Lansman Tarihi/Saati:
    • Mars 3: 28 Mayıs 1971, 15:26:30 UTC
  • Fırlatma kütlesi (yakıt dahil):
    • Birleşik: 4.650 kilogram (10.250 lb)
    • Orbiter: 3.440 kilogram (7.580 lb)
    • İniş: 1.210 kilogram (2.670 lb)
  • Yörüngedeki kuru kütle: 2.265 kilogram (4.993 lb)
  • Boyutlar: 41 metre (134,5 ft) uzun boylu, 2 metre (6,6 ft) boyunca (59 metre (193,6 ft) dağıtılmış güneş panelleri ile karşı karşıya)

Yörünge aracı

Mars 3 yörünge aracı Mars'ın topoğrafyasını, toprak bileşimini ve atmosferik özelliklerini incelemenin yanı sıra güneş radyasyonunu, güneş rüzgarını ve gezegenler arası ve Mars manyetik alanlarını izlemek üzere tasarlanmıştır. Aynı zamanda iniş aracının Dünya'ya sinyal göndermesi için bir iletişim rölesi görevi de görüyordu. Ancak yörünge aracı kısmi bir yakıt kaybı yaşadı ve planlanan 25 saatlik yörüngesine ulaşamadı. Bunun yerine Mars etrafında oldukça eliptik, uzun periyotlu bir yörüngeye yerleştirildi. Görev ayrıca Mars'ta yüzeyi gizleyen ve toplanabilecek verileri sınırlayan büyük bir toz fırtınasından da etkilendi. Bu zorluklara rağmen, yörünge aracı Aralık 1971'den Mart 1972'ye kadar veri gönderdi ve iletimler Ağustos ayına kadar devam etti. Hem Mars 2 hem de Mars 3 yörünge araçları tarafından toplam 60 resim gönderilmiş, bu da yüzey kabartma haritalarının oluşturulmasını sağlamış ve Mars'ın yerçekimi ve manyetik alanları hakkında bilgi vermiştir. Görevin 20 yörüngeden sonra 22 Ağustos 1972'de tamamlandığı duyuruldu.[1][2]

İniş aracı

Moskova'daki Kozmonotluk Anıt Müzesi'ndeki Mars 3 iniş aracı modeli

İniş aracı sistemi

Mars 3 iniş aracı küresel bir iniş kapsülü, konik bir aerodinamik fren kalkanı, bir paraşüt sistemi ve retro-roketlerden oluşuyordu. İniş kapsülü, atmosferik bileşimi incelemek için bir kütle spektrometresi, sıcaklık ve basınç sensörleri ve organik materyalleri ve yaşam belirtilerini aramak için mekanik bir kepçe de dahil olmak üzere yüzeyin mekanik ve kimyasal özelliklerini ölçmek için cihazlar içeriyordu. Ayrıca yüzeyi 360 derece görüntüleyen iki televizyon kamerası ve yerleşik bir radyo sistemi aracılığıyla yörünge aracıyla iletişim sağlamak için dört anten vardı. İniş aracı yörünge aracı tarafından şarj edilen bataryalardan güç alıyordu ve sıcaklık ısı yalıtımı ve bir radyatör sistemi ile düzenleniyordu. Ayrıca PrOP-M adı verilen ve dinamik bir penetrometre ve radyasyon dansitometresi ile donatılmış küçük bir Mars gezgini de taşıyordu. Mars ortamının kirlenmesini önlemek için iniş aracı fırlatılmadan önce sterilize edildi. İniş aracı Mars atmosferine girdikten sonra yumuşak bir iniş gerçekleştirdi ve yörünge aracıyla iletişim kurmaya başladı. Ancak, 20 saniye sonra bilinmeyen nedenlerle, muhtemelen o sırada meydana gelen güçlü toz fırtınası nedeniyle iletişim kesildi. Kısmi bir görüntü iletildi, ancak bu görüntüde fark edilebilir hiçbir ayrıntı yoktu.[1]

Mars'a inişin olası görüntüleri

11 Nisan 2013 tarihinde NASA, Mars Keşif Yörünge Aracı'nın (MRO) Mars yüzeyindeki Mars 3 iniş aracının donanımını görüntülemiş olabileceğini duyurdu. MRO'daki HiRISE kamerası paraşüt, retroroketler, ısı kalkanı ve iniş aracına ait olabilecek görüntüleri çekmiştir.[3]

1971 Sovyet Mars 3 iniş aracı için muhtemel donanım. Öngörülen iniş yeri 45 derece güney enleminde, 202 derece doğu boylamında, Ptolemaeus Krateri'ndeydi. (images: HiRISE, MRO - November 2007/left & 10 March 2013/right).[4]

Kaynakça

  1. ^ a b c Perminov, V.G. (July 1999). The Difficult Road to Mars - A Brief History of Mars Exploration in the Soviet Union. NASA Headquarters History Division. ss. 34-60. ISBN 0-16-058859-6. 
  2. ^ "Mars 3". NASA. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2019. 
  3. ^ Webster, Guy (11 Nisan 2013). "NASA Mars Orbiter Images May Show 1971 Soviet Lander". NASA. 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2013. 
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NASA-20130411 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

Dış Bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Venüs</span> Güneş sisteminde yer alan, Güneşe en yakın 2., sıcaklık açısından 1. sırada yer alan gezegen

Venüs, Güneş Sistemi'nde Güneş'e uzaklık bakımından ikinci sıradaki, sıcaklık bakımından ise birinci sıradaki gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">Apollo Projesi</span> NASA insanlı ay yolculuğu programı

Apollo Projesi, NASA tarafından gerçekleştirilen insanlı Ay yolculuğu projesi. Gemini Projesi'nden sonraki proje olmakla birlikte Uzay Yarışı ve Soğuk Savaş, Apollo Projesi aşamasına gelinmesinde etkili olmuştur. Proje, Apollo uzay araçları ve Saturn V ile 1961 ile 1975 yılları arasına uygulandı. Apollo Projesi, adını Yunan tanrısı Apollon'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay sondası</span> uzay keşfi için yapılan makineler

Uzay sondası, Dünya'nın çekim alanından kurtulup, Ay'a, diğer gökcisimlerine, gezegenler arası ya da galaksiler arası uzay boşluğuna gönderilerek veri toplamaya yarayan robotik uzay aracı ve bu aracın yerine getirdiği göreve verilen addır. Halihazırda etkin durumda yaklaşık 20 uzay sondası görev yapmaktadır. Şu an uzayda sondası bulunan ülkeler ve birlikler, Rusya, Ukrayna, ABD, AB, Japonya, Hindistan ve Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Phoenix (uzay aracı)</span>

Phoenix, NASA'nın denetimi altında Mars Keşif Programı çerçevesinde Mars'a gönderilen robotik bir uzay aracı. Programda görev alan bilim insanları, Mars üzerinde mikrobiyal yaşam olup olmadığını ve orada suyun geçmişini araştırmak için Phoenix'in iniş bölümünün üstünde yer alan cihazları kullanacaklardır. Çok ortaklı program, NASA'nın Roket İtiş Laboratuvarı yönetimi altında Arizona Üniversitesi'ndeki Ay ve Gezegenler Laboratuvarı bölümünün başkanlığında yürütülmekteydi. Program ABD, Kanada, İsviçre, Filipinler, Danimarka, Almanya ve İngiltere'den çeşitli üniversitelerin; NASA, Kanada Uzay Ajansı, Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü, Lockheed Martin Space Systems ve diğer uzay şirketlerinin ortak çalışmasıdır. Bir devlet üniversitesi tarafından yönetilen ilk uzay uçuşudur.

<span class="mw-page-title-main">Viking 1</span>

Viking 1, NASA'nın Viking Programı kapsamında Mars'a gönderdiği 2 görevden ilkidir. 20 Ağustos 1975'te başlayan yolculuk sonucunda, araç 19 Haziran 1976'da Mars yörüngesine oturtuldu. Yaklaşık 1 ay sonra, 20 Temmuz 1976'da Mars yüzeyine inerek, Mars yüzeyindeki ilk Amerikan nesnesi olmayı başardı. İlerleyen 6 yıl boyunca gönderdiği veriler ve fotoğraf Mars hakkında görüşlerin temelini oluşturdu ve bir sonraki NASA görevleri için yol göstericiydi.

<span class="mw-page-title-main">Mars Bilim Laboratuvarı</span>

Mars Bilim Laboratuvarı, NASA'nın Curiosity isimli keşif robotunu Mars'a indirmek amacıyla fırlatılan robotik uzay sondası görevi. 26 Kasım 2011'de fırlatılan robot Mars'ta Sharp dağı yakınındaki Gale kraterine 6 Ağustos 2012 tarihinde iniş yapmıştır. Robot Mars'a daha önceki denemelerden farklı bir şekilde iniş yaptı ve Mars'ın yüzeyini incelemeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Viking 2</span>

Viking 2 görevi, temelde Viking 1 göreviyle aynı olan ve bir yörünge aracı ile iniş aracından oluşan, Mars'ın hedeflendiği ABD Viking programının bir parçasıydı. Viking 2, Mars'ta 1281 sol süresince faaliyet gösterdi. Viking 2 iniş aracı yüzeyde 1316 gün veya 1281 sol boyunca çalıştı ve pilleri arızalandığında 12 Nisan 1980'de kapatıldı. Yörünge aracı, 25 Temmuz 1978'e kadar çalıştı ve Mars çevresindeki 706 yörüngede yaklaşık 16.000 görüntü gönderdi.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız uzay gemisi</span> otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemileri

İnsansız uzay gemisi ya da insansız uzay aracı, otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemilerine verilen genel addır. Ne derece insanlardan bağımsız, yani özerk olduğu gemi modelleri arasında farklıdır. Uzaktan kumandalı, uzaktan güdümlü ya da tamamen özerk (robotik) olabilirler. Mesela Salyut 7, Mir ve UUİ'nun modülü Zarya, insansız uzaktan güdümlü şeklide istasyonu işletebilme, her iki yeniden ikmâl aracı ve yeni modüllerle kenetlenme imkânına sâhipti. En yaygın insansız uzay gemileri robotik uzay gemileri, insansız yeniden ikmâl araçları, uzay sondaları ve uzay rasathaneleridir. Her insansız uzay gemisi robotik olmamaktadır. Meselâ uzaya yollanan bir yansıtıcı top, robotik değildir.

<span class="mw-page-title-main">HiRISE</span>

Yüksek Çözünürlüklü Görüntüleme Bilim Deneyi,, Mars Yörünge Kâşifi'nin bünyesinde bulunan yüksek çözünürlüklü bir kameradır. Arizona Üniversitesi'nin geliştirdiği bu kamera, 65 kg (143 lb) ağırlığında olup, yapımı yaklaşık 40 milyon dolara mal olmuştur. Derin uzay keşifi görevleri arasındaki en büyük diyafram açıklığına (aperture) sahip kamerası ile HiRISE, Mars yüzeyini 0.3m/piksel gibi bir detayla fotoğraflama yeteneğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Venera</span> Sovyet yapımı uzay sondası serisi

Venera serisi sondalar, Sovyetler Birliği tarafından 1961 ile 1984 arasında Rusça adı Venera olan Venüs'le ilgili bilgi edinmek üzere geliştirilmiştir. Sovyetlerin bazı diğer sondaları gibi, sonraki sürümler, ikincisi ilkinden biraz sonra fırlatılmak üzere, çifter çifter uzaya gönderilmiştir.

<i>Mars Pathfinder</i>

Mars Pathfinder 1997 yılında Mars yüzeyine üzerinde bir ana istasyonu ve keşif robotunu başarıyla indirmiş bir Amerikan uzay aracıdır. İniş takımları ile birlikte Carl Sagan Hatıra İstasyonu olarak anılan tekerlekli ve hafif (10.6 kg/23 lb) keşif aracının adı ise Sojourner'dir.

<i>Mars Reconnaissance Orbiter</i>

Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), Mars'ın jeolojisini ve iklimini incelemek, gelecekteki iniş alanlarının keşfini sağlamak ve yüzey görevlerinden Dünya'ya veri aktarmak için tasarlanmış bir yörünge uzay aracıdır. 12 Ağustos 2005'te fırlatılan araç, 10 Mart 2006'da Mars'a ulaştı. Kasım 2006'da, beş aylık atmosfer direnciyle yavaşladıktan sonra bilimsel çalışmaların yapılacağı yörüngeye yerleşti ve esas bilimsel aşama başladı. 2010 yılında esas görevin sonuna kadar MRO'nun geliştirilmesi ve işletilmesinin maliyeti 716,6 milyon ABD dolarıydı.

Yörünge aracı, bir gezegen ya da diğer bir astronomik nesnenin yörüngesinde faaliyet gösteren bir uzay sondasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mars keşif aracı</span>

Mars keşif aracı, Mars yüzeyinde seyahat etmek üzere tasarlanmış uzaktan kumandalı bir motorlu araçtır. Gezginlerin sabit iniş araçlarına göre çeşitli avantajları vardır: daha fazla alanı incelerler, ilginç özelliklere yönlendirilebilirler, kış aylarını atlatmak için kendilerini güneşli konumlara yerleştirebilirler ve çok uzaktan robotik araç kontrolünün nasıl gerçekleştirileceği bilgisini geliştirebilirler. Mars Reconnaissance Orbiter gibi yörüngesel uzay araçlarından farklı bir amaca hizmet ederler. Daha yeni bir gelişme ise Mars helikopteridir.

<i>Nozomi</i> (uzay aracı) başarısız bir Mars yörünge aracı

Nozomi, Uzay ve Astronomi Bilimleri Enstitüsü (ISAS) ile Tokyo Üniversitesi tarafından geliştirilen bir Japon uzay sondasıdır.

Venera 3, Venüs'ün yüzeyini keşfetmek için Sovyetler Birliği tarafından inşa edilen ve fırlatılan bir Venera programı uzay aracıdır. O 04:19 de 16 Kasım 1965 tarihinde başlatılan UTC gelen Baykonur, Kazakistan, SSCB. Sonda, Venüs atmosferine girmek ve yüzeye paraşütle girmek için tasarlanmış bir giriş sondası ve giriş sondasını Venüs'e taşıyan ve aynı zamanda giriş sondası için bir iletişim rölesi görevi gören bir taşıyıcı / uçuş uzay aracı içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Trace Gas Orbiter</span>

ExoMars Trace Gas Orbiter, Avrupa liderliğindeki ExoMars programının bir parçası olarak 2016 yılında Mars'a atmosferik araştırma için bir yörünge aracı ve Schiaparelli test iniş aracı gönderen Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile Rus Roskosmos ajansı arasındaki ortak bir projedir.

<span class="mw-page-title-main">Mercury-Redstone 3</span>

Mercury-Redstone 3 veya Freedom 7, 5 Mayıs 1961'de astronot Alan Shepard tarafından yönetilen ilk ABD insanlı uzay uçuşuydu. Mercury Projesi'nin ilk mürettebatlı uçuşuydu. Projenin nihai amacı, bir astronotu Dünya çevresinde yörüngeye çıkarmak ve onu güvenli bir şekilde Dünya'ya geri getirmekti. Shepard'ın görevi, fırlatmanın yüksek g-kuvvetlerine ve atmosferik yeniden girişe dayanma yeteneğini göstermek olan birincil amacı olan 15 dakikalık bir yörünge altı uçuştu.

<i>Zhurong</i> (keşif aracı) Mars keşif aracı

Zhurong, Çin'in başka bir gezegene indirdiği ilk Mars keşif aracıdır. Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA) tarafından yürütülen Tianwen-1 Mars görevinin bir parçasıdır.