İçeriğe atla

Mars'taki dörtgenlerin listesi

30 dörtgeni gösteren Mars haritası.

Mars'ın yüzeyi, Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu tarafından otuz kartografik dörtgene bölünmüştür. Her bir dörtgen, Mars'ın yüzeyinde belirli bir enlem ve boylam aralığını kapsayan bir bölgedir. Bu dörtgenler klasik albedo özelliklerine göre adlandırılmış ve "MC" öneki ("Mars Haritası" için) ile birlikte kuzeyden güneye ve batıdan doğuya doğru birden otuza kadar numaralandırılmışlardır.[1]

Dörtgenler, silindirik harita projeksiyonuna dayalı haritalarda dikdörtgenler gibi görünse de,[1] Mars'ın kavisli yüzeyindeki gerçek şekilleri, daha karmaşık olan Saccheri dörtgenleridir. On altı ekvatoral dörtgenin her biri 4.500.000 kilometrekare (1.700.000 sq mi) yüzey alanına sahip olan en küçükleridir, on iki orta enlem dörtgenlerinin her biri ise 4.900.000 kilometrekare (1.900.000 sq mi) yüzey alanını kaplar. İki kutupsal dörtgen ise her biri 6.800.000 kilometrekare (2.600.000 sq mi) yüzey alanı ile en büyük olanlardır.[2][3]

Tarihçe

1972'de NASA'nın Mariner 9 görevi, Mars yüzeyinin %80'den fazlasını kapsayan binlerce fotoğraf getirdi. Aynı yıl ve bir sonraki yıl, NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı, Mariner'in fotoğraflarını Mars'ın ilk detaylı foto mozaik haritalarına dönüştürmek için Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu'nun (USGS) Astrojeoloji Araştırma Programı ile işbirliği yaptı. Bu çalışmayı düzenlemek ve alt bölmelere ayırmak için USGS gezegenin yüzeyini, her biri ilgili bölgelerdeki klasik albedo özelliklerine göre adlandırılan otuz kartografik dörtgene bölmüş ve çeşitli dörtgenler USGS ve Amerikan üniversitelerindeki jeologlara haritalama ve çalışmalar için tahsis edilmiştir.[4]

Mars'a yönelik devam eden görevlerle giderek daha doğru haritaların kullanılabilir hale gelmesiyle birlikte, Uluslararası Astronomi Birliği gezegenin yüzey bölgelerine gerçek yüzey özelliklerini ve jeolojisini yansıtan isimler belirledi. Bu isimler aynı zamanda genel olarak klasik albedo özelliklerinden ilham alınarak verilmiştir. Bu nedenle, genellikle USGS'nin rastgele dörtgenlerinin adlarına karşılık gelir, fakat daha büyük IAU özellikleri sıklıkla birden fazla dörtgeni kapsar.[2]

Dörtgenler

Aşağıdaki haritalar, Mars Global Surveyor'ın Mars Yörünge Aracı Lazer Altimetresi tarafından üretilmiştir; daha kırmızı renkler daha yüksek rakımları göstermektedir. Ekvatoral dörtgenlerin haritaları Mercator projeksiyonunu kullanırken, orta enlem dörtgenlerinin haritaları Lambert konformal konik projeksiyonunu, kutup dörtgenlerinin haritaları ise kutupsal stereografik projeksiyonunu kullanır.[1]

NumaraİsimEnlemlerBoylamlarÖzelliklerHarita
MC-01Mare Boreum65–90° K180° B – 180° DÖzellikler
MC-02Diacria30–65° K120–180° BÖzellikler
MC-03Arcadia30–65° K60–120° BÖzellikler
MC-04Mare Acidalium30–65° K0–60° BÖzellikler
MC-05Ismenius Lacus30–65° K0–60° DÖzellikler
MC-06Casius30–65° K60–120° DÖzellikler
MC-07Cebrenia30–65° K120–180° DÖzellikler
MC-08Amazonis0–30° K135–180° BÖzellikler
MC-09Tharsis0–30° K90–135° BÖzellikler
MC-10Lunae Palus0–30° K45–90° BÖzellikler
MC-11Oxia Palus0–30° K0–45° BÖzellikler
MC-12Arabia0–30° K0–45° DÖzellikler
MC-13Syrtis Major0–30° K45–90° DÖzellikler
MC-14Amenthes0–30° K90–135° DÖzellikler
MC-15Elysium0–30° K135–180° DÖzellikler
MC-16Memnonia0–30° G135–180° BÖzellikler
MC-17Phoenicis Lacus0–30° G90–135° BÖzellikler
MC-18Coprates0–30° G45–90° BÖzellikler
MC-19Margaritifer Sinus0–30° G0–45° BÖzellikler
MC-20Sinus Sabaeus0–30° G0–45° DÖzellikler
MC-21Iapygia0–30° G45–90° DÖzellikler
MC-22Mare Tyrrhenum0–30° G90–135° DÖzellikler
MC-23Aeolis0–30° G135–180° DÖzellikler
MC-24Phaethontis30–65° G120–180° BÖzellikler
MC-25Thaumasia30–65° G60–120° BÖzellikler
MC-26Argyre30–65° G0–60° BÖzellikler
MC-27Noachis30–65° G0–60° DÖzellikler
MC-28Hellas30–65° G60–120° DÖzellikler
MC-29Eridania30–65° G120–180° DÖzellikler
MC-30Mare Australe65–90° G180° B – 180° DÖzellikler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "PIA03467: The MGS MOC Wide Angle Map of Mars". Photojournal. NASA / Jet İtki Laboratuvarı. 16 Şubat 2002. 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2019. 
  2. ^ a b Morton, Oliver (2002). Mapping Mars: Science, Imagination, and the Birth of a World. New York: Picador USA. s. 98. ISBN 0-312-24551-3. 
  3. ^ "Online Atlas of Mars". Ralphaeschliman.com. 5 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2012. 
  4. ^ *Schaber, Gerald G. (2005). "USGS Open-File Report 2005-1190: The U.S. Geological Survey, Branch of Astrogeology—A Chronology of Activities from Conception through the End of Project Apollo (1960–1973)" (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu. s. 314. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Jeoloji ya da yer bilimi, geniş anlamda Yerküreyi, dar anlamda yerkabuğunu oluşum, bileşim, yapı, hareket, değişiklikler ve değişiklikleri yaratan nedenler ve tarihsel evrim açısından inceleyen, yeraltı zenginliklerinin bulunması, doğal afetlerle savaşımda katkı sunulması gibi amaçları olan bir bilimdir. Jeolojinin temel konusu Dünya olmakla birlikte yer benzeri gezegenler ve doğal uyduların incelenmesini de içerir. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Batlamyus</span> Yunan matematikçi, astronom ve coğrafyacı (100–170)

Klaudyos Batlamyus, İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı, astronom ve müzik teorisyeniydi ve üçü daha sonra Bizans, İslam ve Batı Avrupa bilimi için önemli olan yaklaşık bir düzine bilimsel tez yazmıştır. MS 100–170 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mars</span> Güneş Sisteminde Güneşe en yakın 4. gezegen

Mars, Güneş Sistemi'nin Güneş'ten itibaren dördüncü gezegeni. Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars'a ithafen adlandırılmıştır. Yüzeyindeki yaygın demir oksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için "Kızıl Gezegen" olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Venüs</span> Güneş sisteminde yer alan, Güneşe en yakın 2., sıcaklık açısından 1. sırada yer alan gezegen

Venüs, Güneş Sistemi'nde Güneş'e uzaklık bakımından ikinci sıradaki, sıcaklık bakımından ise birinci sıradaki gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">Merkür</span> Güneş sisteminde yer alan, Güneşe en yakın ve sistem içerisindeki en küçük gezegen

Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en küçük ve Güneş'e en yakın gezegendir. Adını, ticaret ve iletişim tanrısı ve tanrıların habercisi olan antik Roma tanrısı Mercurius'tan (Mercury) almıştır. Yüzey kütleçekimi yaklaşık olarak Mars ile aynı olan bir karasal gezegen olarak sınıflandırılır. Yüzeyi, milyarlarca yıldır biriken sayısız çarpma olayının bir sonucu olarak yoğun şekilde kraterlerle kaplıdır. En büyük krateri olan Caloris Planitia, 1.550 km (960 mi) çapındadır ve gezegenin çapının üçte biri kadardır. Dünya'nın uydusu Ay'a benzer şekilde Merkür'ün yüzeyi, bindirme faylarından kaynaklanan geniş bir uçurum sistemi (yarıklar) ve çarpma olayı kalıntıları tarafından oluşturulan parlak ışın sistemleri sergiler.

<span class="mw-page-title-main">1999 Gölcük depremi</span> 17 Ağustos 1999da Kocaelide meydana gelen 7.4-7.6 büyüklüğündeki deprem

1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi veya 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03.02'de meydana gelen Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Aletsel büyüklüğü Mw=7,4 veya Mw=7,6 (USGS) ölçülen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Harita</span> yeryüzünün belirli oranlarda küçültülüp gösterilmesi

Harita, yeryüzünün tümünün ya da bir parçasının belirli oranlarda küçültülmüş bir şekilde bir düzlem üzerinde gösterimidir. Yeryüzü düzleme açılamayan kapalı bir şekil olduğundan küçültme ile birlikte harita projeksiyonları kullanılarak düzleme izdüşüm işlemi de yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Okyanus</span> büyük miktarda tuzlu su

Okyanus, bir gezegenin hidrosferinin çoğunu oluşturan bir su kütlesidir. Dünya üzerinde bir okyanus, Dünya Okyanusunun ana geleneksel bölümlerinden biridir. Bunlar, bölgeye göre azalan sırada, Pasifik, Atlantik, Hint, Güney (Antarktika) ve Kuzey Kutbu Okyanuslarıdır. Spesifikasyon olmadan kullanılan "okyanus" veya "deniz" ifadeleri, Dünya yüzeyinin çoğunu kapsayan birbirine bağlı tuzlu su kütlesini ifade eder. Genel bir terim olarak, "okyanus" çoğunlukla Amerikan İngilizcesinde "deniz" ile değiştirilebilir; ancak İngiliz İngilizcesinde değil. Açıkça söylemek gerekirse, deniz kısmen veya tamamen karayla çevrili bir su kütlesidir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Olympus Mons</span> Marsta yer alan ve Güneş Sisteminde bilinen en yüksek volkan ve dağ

Olympus Mons, Güneş Sistemi'nde bilinen en yüksek volkan ve en yüksek dağdır. Son patlaması 25 milyon yıl önce olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Volkanik patlayıcılık indeksi</span>

Volkanik patlayıcılık indeksi (VPİ), volkanik patlamaların patlayıcı özelliğinin göreli bir ölçüsüdür. 1982'de Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu'ndan Chris Newhall ve Hawaii Üniversitesinden Stephen Self tarafından tasarlandı.

Coprates dörtgeni Mars'ta yer alan 30 dörtgenden biridir. Aynı zamanda MC-18 olarak da adlandırılır. Coprates dörtgeni Mars'ın eski bölgelerinin birçoğunu içerir. Bunlara örnek olarak Sinai Planum, Solis Planum, Thaumasia Planum, Lunae Planum, Noachis Terra ve Xanthe Terra sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mariner 6 ve 7</span>

Mariner 6 ve Mariner 7, NASA'nın daha geniş Mariner programının bir parçası olarak 1969'da Nasa'nın Mars'a ilk iki görevini gerçekleştiren uzay araçlarıydı. Mariner 6, Cape Canaveral Hava Kuvvetleri İstasyonundaki Fırlatma Kompleksi 36B'den; Mariner 7 Cape Kennedy'deki Fırlatma Kompleksi 36A'dan fırlatıldı. Misyonun hedefleri, gelecekteki araştırmalar için, özellikle de dünya dışı yaşam arayışıyla ilgili olanlar için temel oluşturmak ve gelecekteki Mars görevleri için gerekli teknolojileri göstermek ve geliştirmek için yakın uçuş sırasında Mars'ın yüzeyini ve atmosferini incelemekti.

Keşfedilip adlandırılan veya numaralandırılan asteroitlere ilişkin olarak birkaç fiziksel parametre ile yörünge elementleri dışında çok az şey bilinmektedir. Bazı fiziksel özellikleri yalnızca tahmin edilebilmekte, bu nedenle fiziksel veriler bazı genel geçer kabul gören varsayımlar vasıtasıyla belirlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kasei Vadileri</span>

Kasei Vadileri, Mars'ta 24.6° kuzey enlemi ve 65.0° batı boylamında merkezi bulunan Mare Acidalium ve Lunae Palus dörtgenlerinde yer alan dev bir kanyon sistemidir. 1.580 kilometre (980 mi) uzunluğundadır ve Japoncada "Mars" sözcüğünden adlandırılmıştır. Bu, Mars'taki en büyük dışa akış kanalı sistemlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Albedo özelliği</span>

Albedo özelliği veya yansıtılabilirlik özelliği, astrojeolojide bir gezegenin veya başka bir Güneş Sistemi nesnesinin yüzeyindeki bitişik alanların karanlık ve parlaklığı arasındaki zıtlıkları gösteren geniş alanları ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oxia Planum</span> Marstaki bir ova

Oxia Planum, Mars gezegeninde Chryse Planitia'nın doğu sınırındaki Oxia Palus dörtgeni içinde yer alan 200 km genişliğinde kil içeren bir ovadır. Ova, kuzeydoğusundaki Mawrth Vallis dışa akış kanalı ile güneybatısındaki Ares Vallis dışa akış kanalı arasında yer alır. 2019 yılında Uluslararası Astronomi Birliği Gezegen Sistemi Adlandırma Çalışma Grubu, Oxia Planum'u Mars yüzeyindeki bir özellik olarak resmen onayladı.

<span class="mw-page-title-main">Oxia Palus dörtgeni</span> Mars dörtgeni

Oxia Palus dörtgeni, Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) Astrojeoloji Araştırma Programı tarafından kullanılan Mars'ın 30 dörtgen haritasından biridir. Oxia Palus dörtgeni aynı zamanda MC-11 olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Şerubaynura Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Şerubaynura Kazakistan'da Karagandı eyaletinin Şet, Abay ve Buhar Jırav ilçelerinden akan bir nehirdir. Nehir, Nura'nın ana koludur.

<span class="mw-page-title-main">Ay'daki dörtgenlerin listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Ay, Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu tarafından 1:2.500.000 harita ölçeğinde 30 dörtgene, 1:1.000.000 ölçeğinde ise 144 dörtgene bölünmüştür.