İçeriğe atla

Marmara Denizi deniz salyası felaketi

Marmara Denizi deniz salyası felaketi
Marmara Denizi'ndeki müsilaj
Müsilajın etkili olduğu Marmara Denizi
Tarih1989-günümüz
KonumMarmara Denizi, Türkiye
TürAfet
Müsilajın havadan görünümü

Marmara Denizi deniz salyası felaketi, deniz salyasının[a] Marmara Denizi'nde 1990'ların başından bu yana çeşitli etkenlere bağlı olarak olağan dışı artışı sebebiyle gerçekleşmiş bir çevre felaketidir. Marmara Denizi'nde gözlemlenen deniz salyası, zaman içerisinde yetersiz atık su arıtımı, sanayi faaliyetleri ve iklim değişikliği sebebiyle artış göstererek belirgin hâle geldi. Bu artış sonucu 2021 yılında gerçekleşen deniz salyası felaketi, Marmara Denizi'nin ekosistemini tehdit edecek boyutlara ulaştı. 2021 itibarıyla deniz salyasının ekosisteme, deniz canlılarına ve Marmara Denizi'nin biyoçeşitliliğine olan olumsuz etkileri sürmektedir.

Sebepler

Marmara Denizi'nde oluşan deniz salyası, durgun hava koşulları, artan sıcaklıklar ve deniz içeriğindeki oldukça değişken azot ve fosfor oranları[b] gibi çevresel etkilerden dolayı giderek artmaktadır. Deniz salyası ürettiği bilinen türlerin denizde baskın olmasının yanı sıra bu türler tarafından denize bırakılan polisakkaritlerdeki artış, deniz salyası oluşumundaki artışın biyolojik sebeplerini teşkil eder.[1]

Arka plan

Deniz salyası oluşumu, Marmara Denizi'nde 1990'larda çoğunlukla balıkçılar tarafından gözlemlenen bir olaydı. İlk büyük çaplı deniz salyası oluşumu ise 1992 yılında Erdek Körfezi'nde gözlemlendi. Fakat bu gözlemler yalnızca sporcular tarafından su altı kameralarıyla yapılmış gözlemlerdi.[2]

Aralık 2004 ve Mart 2005 yılları arasında Çanakkale Boğazı, Kepez limanında yapılan araştırmalarda fitoplankton, besin tuzu ve klorofil a artışı görüldü. Bu artışların sebebinin Karadeniz'den İstanbul Boğazı yoluyla gelen karasal girdiler[c] ve uluslararası gemi taşımacılığı faaliyetleri olduğu bulunmuştur.[3] Karadeniz'den Boğazlar yoluyla Çanakkale'ye taşınan karasal girdiler sonucu oluşan ötrofikasyon ile sayıları artan planktonlar, deniz salyası oluşumunun muhtemel sebebidir.[4]

Marmara Denizi'nde deniz salyası ilk kez 2007 yılı Ekim ayında, İzmit Körfezi'nde kayıtlara geçti.[5] İzmit Körfezi'nde gerçekleşen deniz salyası oluşumu, körfezdeki sirkülasyonun Marmara Denizi'ne göre daha az olmasından ve bu bölgede gerçekleştirilen sanayi faaliyetlerinden dolayı, Marmara Denizi'ndeki diğer bölgelere göre daha yoğun ve uzun süreliydi.[6]

Mart 2021'de Çanakkale'de gözlemlenen yoğun deniz salyası oluşumu sonrasında, Marmara Denizi'nin doğu kısımlarında, İstanbul, İzmit, Yalova ve Bursa'da endişe verici boyutlara ulaşmıştır.[7]

Deniz salyasının Marmara Denizi'nde bu denli yoğunlaşmasının ana sebepleri arasında Marmara Denizi'nin durgun yapısı, artan sıcaklıklar ve denize boşaltılan ve deniz salyasının çoğalmasına sebep olan girdiler bulunmaktadır.

Kapsam

2007-2008 yılları arasında gerçekleşen büyük çaplı deniz salyası oluşumu, Çanakkale Boğazı'ndan İzmit Körfezi'ne kadar olan bölgeyi kapsamaktaydı.[6] Günümüzde devam eden deniz salyası sorunu bütün Marmara Denizi'ni kapsamaktadır ve denizin 0 ila 34 metre derinliklerinde görülebilmektedir.[4]

Etkileri

2007 yılında gerçekleşen büyük çaplı deniz salyası sonucunda balıkçılık ve turizm olumsuz etkilendi.[2] 2008 yılı Nisan ve Aralık ayları arasında gerçekleştirilen bir çalışmada, deniz salyası çökeltilerinin yoğun olduğu zamanlarda zooplankton sayısında keskin düşüş olduğu belirlendi. Son yıllarda Marmara Denizi'nde artan ötrofikasyon, aşırı balıkçılık ve deniz analarının yanı sıra, 2007-2008 yılları arasında yaşanmış deniz salyası oluşumu, zooplankton sayısı ve topluluk yapısında olumsuz değişimlere sebep oldu.[5]

İstanbul’dan bir deniz salyası fotoğrafı

2020 Aralık ayının sonlarında yapılan çalışmalarda Çanakkale Boğazı'nda ilk büyük çaplı deniz salyası oluşumu tespit edildi. Aynı zamanda deniz dibi sıcaklığı 6 ay boyunca 14 °C'de seyrederken 2 °C'lik olağandışı bir artış ile 16 °C'ye ulaştığı ölçüldü. Gerçekleştirilen çalışmalarda deniz salyasının bulutsu, topak yapılar meydana getirdiği ve 4-20 metre aralığında sahte dip yapısı oluşturduğu belirlendi. Eceabat bölgesinde gerçekleştirilen su altı araştırmalarında, 34-51 metre derinlikte bulunan süngerlerde, yumuşak ve sert mercanların dallarında deniz salyalarına rastlandı. 2021 yılının Şubat ve Mart aylarında tekrarlanan su altı araştırmalarında deniz salyasının Paramuricea clavata ve Savalia savaglia mercan türlerinde ölümlere sebep olduğu tespit edildi. Oluşan sahte dip yapısı sebebiyle mercanlarda yüksek ölüm riski bulunduğu belirtildi.[4]

2021 Mayıs ve Haziran aylarında Marmara Denizi'nde görünür hâle gelen[8][9] deniz salyası felaketi üzerine yapılan su altı araştırmalarında, mercanlar ve süngerlerin zarar gördüğü, öldüğü ve bu durumun giderek ağırlaştığı tespit edildi.[10][11]

Tepkiler ve mücadele

Deniz salyası sorununa tepkiler

Nasıl Haliç'i tertemiz yaptıysak, Haliç'te denize girilir hale getirdiysek, orada balık tutar hale getirdiysek inşallah bu müsilaj belasından da kısa zamanda Marmara'mızı, İstanbul'umuzu temizleyeceğiz.

dedi.[12]

Bu buzdağının görünen tarafı. Sorun, Marmara Denizi 11 bin 300 kilometrekarelik bir alan. Bu alanın tamamında 0 ile 30 metre arasında şu anda müsilaj üremeye devam ediyor. (...) Biz buradakinden daha çok suyun altındaki üretimden korkuyoruz. Kıyıda gördüklerimiz buzdağının tepesi, buzdağı aşağıda. İnsanlar müsilajı yeni fark ettiler. Dört hafta önce fark ettiler. Çünkü kıyıya ölmüş müsilaj kümeleri vurmaya başladı.

dedi.[13]

  • Marmara Environmental Monitoring (Türkçe: Marmara Çevresel İzleme, kısaltma: MAREM) Projesi yürütücüsü hidrobiyolog Levent Artüz, deniz salyası felaketi ve 1989'da başlatılan derin deniz deşarjı projesiyle ilgili olarak:

1989'u Marmara Denizi'nin ölüm tarihi olarak rahatlıkla kabul edebiliriz. Marmara Denizi'nin yerli balık türlerinin çok büyük bir bölümünü o dönemde tamamen kaybettik. Çok genç ve özgün bir yapıya sahip dünya harikasını o tarihte kaybettik. (...) Bundan sonraki süreci bilmiyoruz ama bundan daha kötü olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Doğa alıcı ortam olarak kullanılamaz nokta. Bunun bıraktığı hasarları ne zaman ölçmeye başlayabiliriz noktasındayız. Bundan sonra karşılaşacağımız olgu bunu solda bırakacak. (...) Marmara Denizi'nin 1989'dan beri yapılan deşarjlarla kirlendiğinin kabul edilmesi benim için çok büyük bir adım. Haliç'i nasıl temizlediysek Marmara'yı da öyle temizleyeceğiz dendi. Umarım dil sürçmesidir. Başımıza ne geldiyse Haliç'in temizlenmesinden geldi. Buraya bu süreçle yüzleşme maddesini de eklemek isterdim.

dedi.[14]

Deniz salyasıyla mücadele

Bilimsel araştırmalar

Aralık 2021'de yayınlanan bir araştırmada deniz salyasının etkili bir şekilde ortadan kaldırılması için balıkçılığın durdurulması, deniz salyasının yararlı bakteriler ile ortadan kaldırılması, denize reaktif oksijen dozajlanması ve salyanın deniz yüzeyinden toplanması gerektiğinin üzerinde durulmuştur. Deniz salyasını oluşturan tek hücreli organizmalar, balıkların doğal besinleri oldukları için, balıkçılığı durdurmanın Marmara Denizi'nde balık popülasyonunu artırarak deniz salyasını doğal yollarla ortadan kaldırabileceği vurgulanmış, hareketli platformlarla denize reaktif oksijen dozajlanmasının ve salyayla kaplı alanlara yararlı bakteri izolatlarının uygulanmasının, deniz salyasının Marmara Denizi'ndeki etkilerinin azaltılması için uygulanabilecek birtakım kısa dönemli önlemler olduğu belirtilmiştir. Uzun dönemli kalıcı çözümün ise Marmara Denizi çevresinde hâli hazırda var olan atık su arıtma tesislerini ileri teknoloji arıtma yöntemleriyle entegre etmek olduğu açıklanmıştır.[17]

Hükûmetin eylem planı

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Marmara Denizi'nde deniz salyasıyla mücadele amacıyla 22 maddelik bir eylem planı açıkladı. Bu eylem planına göre:[18][19]

  1. "Marmara bölgesinde kirliliğin azaltılması ve izleme çalışmalarının yürütülmesi amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilgili kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, sanayi odaları ve STK'lardan müteşekkil koordinasyon kurulu, Marmara Belediyeler Birliği[20] bünyesinde ise Bilim ve Teknik Kurulu oluşturulacak,
  2. Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı üç ay içerisinde hazırlanarak çalışmalar bu plan çerçevesinde yürütülecek,
  3. Marmara Denizi'nin tamamını koruma alanı olarak belirleme çalışmaları başlatılacak, 2021 yılı sonuna kadar tamamlanacak,
  4. Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren, 7/24 esasıyla, Marmara Denizi'ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatılacak,
  5. Bölgede bulunan mevcut atık su arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek. Atık suların ileri biyolojik arıtım yapılmaksızın Marmara Denizi'ne deşarjını engelleyici hedefler doğrultusunda çalışmalar yürütülecek,
  6. Marmara Denizi'ne deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin deşarj standartları 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirilecek,
  7. Arıtılmış atık suların mümkün olan her yerde yeniden kullanımı artırılacak, desteklenecek. Temiz üretim teknikleri uygulanacak,
  8. Atık su arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB'lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak,
  9. Atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesini çok daha kolay hale getirmek için kamu-özel sektör işbirliği modelleri hayata geçirilecek,
  10. Marmara Denizi'ne gemilerin atık sularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik üç ay içerisinde düzenleme yapılacak,
  11. Tersanelerde temiz üretim teknikleri yaygınlaştırılacak,
  12. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar çerçevesinde alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek. Marmara Denizi'ndeki 91 izleme noktası 150'ye çıkarılacak. Türkiye Çevre Ajansı eliyle Marmara Denizi ile ilişkili tüm havzalardaki denetimler uzaktan algılama, uydu ve erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılacak,
  13. Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı üç ay içerisinde hazırlanarak uygulamaya konulacak,
  14. İyi tarım ve organik tarım uygulamaları ile basınçlı ve damlama sulama sistemleri yaygınlaştırılacak,
  15. Marmara Denizi'yle ilişkili havzalarda, dere yataklarına yapay sulak alanlar ve tampon bölgeler oluşturularak kirliliğin denize ulaşması önlenecek,
  16. Zeytin karasuyu ve peynir altı suyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için atık su azaltımını gerçekleştirecek teknolojik dönüşümler sağlanacak,
  17. Fosfor ve yüzey aktif madde içeren temizlik malzemelerinin kullanımı aşamalı olarak azaltılacak. Organik temizlik ürünleri teşvik edilecek,
  18. Marmara Denizi'ndeki tüm hayalet ağlar bir yıl içerisinde temizlenecek,
  19. Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması sağlanacak, koruma alanları geliştirilecek,
  20. Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik destek sağlanacak,
  21. Deniz kirliliğinin önlenmesi ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi amacıyla çalışmalar yapılarak kamuoyunun bilgilendirecek bir platform oluşturulacak,
  22. Soğutma suları ve termal tesislerden oluşan sıcak suların Marmara Denizi'ne etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler alınacak."

Rapor ve bildiriler

  • Türkiye Bilimler Akademisi, 3 Haziran 2021'de "Deniz Salyası Eylem Planı Değerlendirme Toplantısı" gerçekleştirdi ve bir "Deniz Salyası Değerlendirme Raporu" hazırladı.[21]
  • Çevre Mühendisleri Odası, "Müsilaj Sorunu ve Acil Çözüm Önerisi" başlığı altında bir bildiri yayınladı.[22]
  • MAREM, 2007'den 2014'e kadar Marmara Denizi'nin çevresel olarak izlenmesi sonucu elde ettiği raporları her yıl yayınladı.[23]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Notlar

Wikimedia Commons'ta 2021 Marmara Denizi müsilajı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ Deniz salyası literatürde müsilaj, deniz müsilajı, deniz sümüğü olarak da adlandırılır.
  2. ^ Bu değişkenliğin kaynağı Marmara Denizi'ndeki kirletici unsurlardır (örneğin kontrolsüz boşaltılan atık su ve sanayi atıkları).
  3. ^ "Karasal girdi" olarak kast edilen terim, karadan denize boşaltılan (veya deşarj edilen) atık veya atık olmayan her türlü maddedir. Denize boşaltılan atık sular veya katı atıklar bu girdilere örnek gösterilebilir.

Kaynakça

  1. ^ Taş, S., Kuş, D., & Yılmaz, I. N. (2020). Temporal variations in phytoplankton composition in the northeastern Sea of Marmara: potentially toxic species and mucilage event. Mediterranean Marine Science, 21(3), 668-683. doi:10.12681/mms.22562 PDF 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ a b Tüfekçi, V., Balkıs, N., Beken, Ç. P., Ediger, D., & Mantıkçı, M. (2010). Phytoplankton composition and environmental conditions of the mucilage event in the Sea of Marmara. Turkish Journal of Biology, 34(2), 199-210. PDF 10 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Türkoğlu, M., Öner, C., (2010). Short Time Variations of Winter Phytoplankton, Nutrient and Chlorophyll a of Kepez Harbor in the Dardanelles (Çanakkale Strait, Turkey). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 10 (4). PDF 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ a b c Özalp, H. B. (2021). First massive mucilage event observed in deep waters of Çanakkale Strait (Dardanelles), Turkey. Journal of Black Sea/Mediterranean Environment, Vol. 27, No. 1: 49-66 PDF 5 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ a b Okyar, M. İ., Üstün, F., & Orun, D. A. (2015). Changes in abundance and community structure of the zooplankton population during the 2008 mucilage event in the northeastern Marmara Sea. Turkish Journal of Zoology, 39(1), 28-38. PDF 10 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ a b Aktan Y., Dede A., Çiftçi P. S., (2008). Mucilage event associated with diatoms and dinoflagellates in Sea of Marmara, Turkey. Harmful Algae News 36: 1–3. PDF[]
  7. ^ Yagci, A. L., Colkesen, I., Kavzoglu, T., & Sefercik, U. G. (2022). Daily monitoring of marine mucilage using the MODIS products: a case study of 2021 mucilage bloom in the Sea of Marmara, Turkey 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Environmental Monitoring and Assessment, 194(3), 1-20. doi:10.1007/s10661-022-09831-x
  8. ^ "Son dakika: Uydudan görüntülendi! Marmara'yı boydan boya kapladı". Milliyet (gazete). 6 Mayıs 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  9. ^ "Küçükçekmece açıklarında 'müsilaj' adası". Cumhuriyet (gazete). 10 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  10. ^ "Marmara Denizi'nde müsilaj nedeniyle sünger ve mercanlar büyük zarar gördü". Anadolu Ajansı. 6 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  11. ^ "Korkulan oluyor: Müsilaj nedeniyle Kırmızı mercan yatakları ölmeye başladı". Cumhuriyet (gazete). 31 Mayıs 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  12. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Müsilaj belasından kısa zamanda Marmara'mızı temizleyeceğiz". Anadolu Ajansı. 9 Haziran 2021. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  13. ^ "Marmara Denizi'nde 'deniz salyası': 'Müsilajın suyun altındaki sonuçlarından korkuyoruz'". BBC Türkçe. 3 Haziran 2021. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  14. ^ ""1989 Marmara Denizi'nin ölüm tarihidir"". Habertürk. 10 Haziran 2021. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  15. ^ "Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu: Kanal İstanbul deniz salyasını bitirecek". Euronews. 8 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  16. ^ "Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Karaismailoğlu: Kanal İstanbul müsilajı azaltır". Yeni Şafak. 8 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  17. ^ Savun-Hekimoğlu, B., & Gazioğlu, C. (2021). Mucilage problem in the semi-enclosed seas: recent outbreak in the Sea of Marmara 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. International Journal of Environment and Geoinformatics, 8(4), 402-413. doi:10.30897/ijegeo.955739
  18. ^ "Marmara Denizi'nde müsilajla mücadele eylem planı açıklandı". Deutsche Welle. 7 Haziran 2021. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  19. ^ "Marmara Denizi Koruma Eylem Planı". Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 6 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  20. ^ "Marmara Belediyeler Birliği". Erişim tarihi: 9 Eylül 2021. []
  21. ^ "TÜBA Müsilaj - Deniz Salyası Değerlendirme Raporu". Türkiye Bilimler Akademisi. 3 Haziran 2021. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  22. ^ "MÜSİLAJ SORUNU VE ACİL ÇÖZÜM ÖNERİSİ !". Çevre Mühendisleri Odası. 7 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  23. ^ "MAREM - Anasayfa". Marmara Environmental Monitoring Project. 11 Haziran 2021. 17 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marmara Denizi</span> Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki iç deniz

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aral Gölü</span> Kazakistanda çoğu kurumuş olan bir göl

Aral Gölü, Kazakistan - Karakalpakistan (Özbekistan) sınırları içinde olan göldür. Önceki yıllarda 68.000 km² yüz ölçümüyle Asya'nın ikinci, dünyanın dördüncü büyük gölüydü. Son yıllarda aşırı sulama nedeniyle eski yüzölçümünün %90'ını kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Menderes</span>

Büyük Menderes, Batı Anadolu'nun en büyük nehridir ve Menderes Havzası'nın ana sulama kaynağıdır. Kufi Suyu ve Banaz Çayı kollarının birleşmesiyle oluşur ve Ege Denizi'ne dökülür. Uzunluğu 548 km'dir. Büyük Menderes ovası bataklıkları kurutulduktan sonra Türkiye'nin en verimli alanlarından birisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Körfezi</span> Ege Denizinin bir körfezi

İzmir Körfezi, Türkiye'de Karaburun Yarımadası ile Foça arasından başlayarak İzmir'i merkezden çevreleyen ve Ege Denizi'nin devamı olan bir körfezdir.

<span class="mw-page-title-main">Uluabat Gölü</span>

Uluabat Gölü veya eski adıyla Apolyont Gölü, Bursa ilinde bulunan büyük bir tatlı su gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Çayı</span> Sakarya Nehrinin sağ kolu

Ankara Çayı; Sakarya Nehri'nin bir uzantısı olarak Ankara ilinin doğusundan başlayıp şehir merkezine kadar uzanan bir akarsudur. Porsuk Çayı'ndan sonra Sakarya Nehri'nin ikinci büyük kolu olan Ankara Çayı sırasıyla Nallıhan, Beypazarı ve Ayaş ilçelerinden geçerek şehri ortadan ikiye böler ve Sincan sınırları içerisinde Çubuk Çayı ile birleşip yoluna devam eder. Kuzeyden gelen Hatip Çayı ve güneydeki İncesu Deresi ise Ankara Çayı'nı besleyen diğer akarsu kaynaklarıdır. Yaz aylarında debisi azalırken yağışların artmasıyla birlikte akıntı şiddeti güçlenen çay, birçok noktada köprülerle aşılmış ve yine aynı sebepten dolayı ve evsel atıkların yarattığı koku nedeniyle bazı bölümlerinin üstü kapatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ural Nehri</span>

Ural Nehri veya Yayık Nehri, Rusya ve Kazakistan topraklarından geçen nehir.

<span class="mw-page-title-main">Su temizleme</span>

Su arıtma istenmeyen kimyasalları, biyolojik kirleticileri, askıda katı maddeleri(AKM) ve gazları sudan uzaklaştırma işlemidir. Amaç, belirli amaçlara uygun su üretmektir.

<span class="mw-page-title-main">Kültür balıkçılığı</span>

Kültür balıkçılığı, okyanus ve deniz sularında gıda veya diğer amaçlar için sucul canlıların yetiştirilmesi, okyanusların kapalı bölümlerinde, deniz suyunun doldurulduğu tanklar ve göletlerde yapılan özel yetiştiriciliktir. Tuzlu su havuzlarında balık ve karides gibi kabuklu su ürünleri, istiridye, deniz yosunu yetiştirme işi de kültür balıkçılığının bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de çevre sorunları</span>

Türkiye'de çevre sorunları ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ilgilenmektedir.

İlaç kirliliği, ilaçlar ve ilaç metabolitleri tarafından oluşan, atık sular ile deniz çevresine ulaşabilen çevre kirliliğidir. İlaç kirliliği bu nedenle başta su kirliliği şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de iklim değişikliği</span>

Türkiye'de iklim değişikliği, Türkiye iklimindeki değişiklikleri, bu değişikliklerin etkilerini ve ülkenin bu değişikliklere nasıl uyum sağladığını kapsamaktadır. Türkiye'nin yıllık sıcaklıklarının yanı sıra en yüksek sıcaklıkları da yükselmektedir. 2020 yılı, Türkiye'de kayda geçmiş en sıcak üçüncü yıldı. Türkiye, iklim değişikliğinden büyük ölçüde etkilenecek olmakla beraber, şimdiden sert hava koşullarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Bu durumun başlıca tehlikeleri kuraklık ve sıcak hava dalgalarıdır. Türkiye'nin mevcut sera gazı emisyonları, küresel toplamının yaklaşık %1'ine karşılık gelmektedir ve kömüre yoğun bir şekilde devlet desteği yapılması, Türkiye'nin enerji politikası kapsamındadır. Türkiye, Paris Anlaşması'nı Aralık 2015 yılında imzalamıştır. 4 Kasım 2016 tarihinde yürürlüğe giren anlaşma, Türkiye tarafından ancak 6 Ekim 2021 tarihinde onaylandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Türkiye'nin iklim değişikliğine uyum sağlamasını koordine etmektedir. Nehir havzasındaki su kaynakları ve tarım için iklim değişikliğine uyumu, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından planlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çevre sorunları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, insan faaliyetlerinin, biyofiziksel çevre üzerindeki zararlı etkilere sebep olan çevre sorunlarının bir listesidir. Genel anlamda; sorunlar, etkileri ve hafifletici unsurlar olarak sınıflandırılırlarsa da, etkilerin birbirine bağlı olduğu ve yeni etkilere neden olabilecekleri gözden uzak tutulmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Emmioğlu, Ödemiş</span>

Emmioğlu, İzmir ilinin Ödemiş ilçesine bağlı bir mahalledir. Ödemiş Garı ve Ödemiş Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi mahalle sınırları içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Müsilaj</span> çoğu bitki ve mikroorganizmaların ürettiği kalın ve yapışkan madde

Müsilaj, hemen hemen tüm bitkiler ve bazı mikroorganizmalar tarafından üretilen kalın, yapışkan bir maddedir. Bu mikroorganizmalardan biri, müsilajı hareketleri için kullanan protistlerdir. Hareketlerinin yönü her zaman müsilaj salgısının tersidir. Polar bir glikoprotein ve bir ekzopolisakkarittir. Bitkilerdeki müsilaj, su ve gıdanın depolanmasında, tohum çimlenmesinde ve zar kalınlaşmasında rol oynar. Kaktüsler ve keten tohumları, özellikle zengin müsilaj kaynaklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Membran biyoreaktör sistemi</span>

Membran biyoreaktör (MBR) sistemi, biyolojik arıtım metotlarından biri olan aktif çamur prosesini membran ayırma prosesiyle birleştiren arıtım teknolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz salyası</span> denizde bulunan mukus benzeri organik madde topluluğu

Deniz salyası, deniz müsilajı ya da deniz sümüğü denizlerde görülen sümük benzeri organik maddeler topluluğudur. Kremsi ve jelatinimsi olabilen bu topluluklar genellikle zararlı değildir, ancak E. coli bakterisi dâhil olmak üzere bazı virüsleri ve bakterileri kendisine çekebilir ve altında kalan deniz yaşamını boğan bir örtü hâline gelebilir. Akdeniz'de sıklıkla görülen bu örtü daha uzak sulara doğru yayılmaktadır. Müsilaj, Kaykay ya da Deniz Salyası ismi ile de bilinmektedir. Ayrıca deniz altı faylarından çıkan sülfür gazlarının yoğun çıkışı ve denizdeki bu gazlar sebebiyle oksijen oranının düşmesi, buna bağlı olarak da müsilaj oluşabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çevre çalışmaları</span>

Çevre çalışmaları, çevre ve insan etkileşimini karışık sorunların çözümünde sistemsel olarak incelenen çalışmalardır. Çevre sorunları çeşitli bilim dallarını yan yana getirir. Çevre sorunlarını çözmek için çevre çalışmaları, çevre politikaları gereklidir. Çevre çalışmaları için yeterli sayıda personel ve makine, teçhizat lazımdır. Doğal kaynakların yoğun ve bilinçsiz bir şekilde kullanılması hızlı nüfus artışıyla birlikte kaynakların tükenmesine neden olur. Buna çözüm olarak planlı çevre çalışmaları gereklidir. Kaynakların bilinçsiz ve yoğun şekilde kullanılması insanlar ve hayvanların aç kalması gibi sorunlar meydana getirebilir. Aşırı nüfus artışı çeşitli sorunlar meydana getirebilir. Örneğin; kaynakların daha hızlı tükenmesi gibi. Çevre açısından birçok önemli müesseseler vardır. Örneğin; Dünya Doğayı Koruma Vakfı, Greenpeace, Kraliyet Botanik Bahçeleri gibidir. Orman yangınları sonucunda çeşitli hayvanların ölümüne, çeşitli hayvanların doğal ortamının bozulmasına veya yok olmasına neden olur. Orman yangınları sonucunda karbonmonoksit artar. Türkiye orman yangınlarının çokça görüldüğü Akdeniz iklim kuşağındadır. Çeşitli yangın türleri vardır. Eğimli yerlerde eğim arttıkça yangın artar. İklim krizi, küresel ısınmayla birlikte uzun dönemde yağış ve rüzgar değişimlerini içerir. Çünkü iklim, atmosfer olaylarında 30-50 yıl içinde gösterdiği ortalama durumdur. İklim krizi temiz havaya, beslenmeye ve yaşamaya engel olur. İklim krizi klimatoloji bilim dalına göre incelenmektedir. Doğal afetlerde sel ve su baskınlarına karşı bitki örtüsünün ve ormanların korunması lazımdır. Yüksek yerler bitki örtüsüyle kaplandığı zaman toprak kaymasına karşı önlem alınmış olur. Erozyona karşı çevre çalışması olarak eğimli yerlerde ağaçlandırma çalışması yapmak lazımdır. Çığda çevre çalışması olarak eğimin çok olduğu yeri ağaçlandırma yapmak bir çözümdür. Yanardağ patlamasından korunmak için yanardağdan uzak yerlerde ev yapmak çözümdür. Bu afetler sonucunda doğal yapının bozulması, çeşitli yatırımların gecikmesi, hayvan ve insan ölümlerine neden olur. İnsanlar çeşitli faaliyetler ile doğal ortamı bozarak çevre sorunlarının çıkmasına sebep olurlar. Fabrikalar bacaya filtre takmaması havanın kirlenmesine sebep olur. Fabrikaların atıkları uygun olmayan yöntemlerle dışarı atması çevre sorununa neden olur. Zehirli atıkları atmak çevreye zarar verir. Bunlar için çevre çalışması yapılacaksa gereken çevre önlemleri almak gerekir. Paris Deklarasyonu'yla 1972 tarihinde çevre politikaları ilk kez yönetimler düzeyinde ele alınarak çevre politikası için çevre eylem planının hazırlanması konusunda temel atılmıştı. Birinci Çevre Eylem Programının çevre politikaları hedefleri olarak kirliliğin azaltılması, yaşam kalitesinin arttırılması, çevrenin küresel olarak korunması için girişimleri artırmak gibi hedefleri vardır. Yenilenebilir ve yenilemez enerji kaynaklarında insanlar enerji kaynaklarına ihtiyaç duymuştur ve buna göre gerekenleri yapmıştır. Yenilenebilir enerji kaynağı güneşten gelir ve çevreye zararı olmayan enerji kaynaklarındandır. Bunlar hidroelektrik enerjisi, güneş enerjisi, biokütle enerjisi gibidir. Yenilenemez enerji kaynakları fosil yakıt ve radyoaktif elementlerden elde ediliyor. Çevre zararlı etkileri vardır. Yenilemez enerji kaynakların kullanımını azaltarak çevre ile ilgili çalışmamızı yapmış oluruz. Örneğin; benzinli araba kullanmak havaya zarar verir. Çünkü egzozdan çıkan duman havaya doğru gider. Yenilenebilir kaynağına yönelik daha fazla yatırım yapılırsa çevreye zarar veren yenilenemez enerji kaynaklarına daha az önem verilir, böylece çevreye daha çok önem verilmiş olur. Fosil yakıtlar kullanıldığında sera gazı açığa çıkar. Bunlardan karbondioksit ve metan gazı bazılarıdır.CO2 salımı 1990 yılında 0,6 milyar tondur fakat 1998 yılında 55 milyar ton seviyesine gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nesko Şebinkarahisar Maden İşletmesi felaketi</span> 2021de Giresunda gerçekleşen bir çevre felaketi

Yıldızlar Holding'e ait Nesko Maden'in işlettiği Giresun'un Şebinkarahisar ilçesindeki Şebinkarahisar Maden İşletmesi'ndeki bir atık havuzu, 18 Kasım 2021'de gerçekleşen çökme sonucunda bir çevre felaketine yol açtı.

Marmara Belediyeler Birliği (MBB) kurulduğu 1975 yılından beri Marmara Bölgesi'nde bir belediye birliği olarak faaliyet gösteren kamu kurumudur. Toplumdaki ve dünyadaki hızlı değişimlerden kaynaklanan önemli sorunları ele alırken belediyelerin etkinliğini artırmak ve bu alanda araştırma yapmak, farkındalık yaratmak, paylaşmak ve desteklemek misyonuyla çalışmalarını hem yerelde hem de uluslararası platformlarda sürdürmektedir. MBB kentleşme, göç, sosyal uyum, yerel diplomasi, yerel ekonomik kalkınma, dayanıklılık ve inovasyon ile ilgili projeler üzerinde çalışmakta ve bu alanlarda eğitim ve danışmanlık vermekte, etkinlikler düzenlemektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.