İçeriğe atla

Markion

Markion
Μαρκίων
Yuhanna (Sol) ve Markion (Sağ) ait bir çizim (11. yüzyıl)
Doğum85
Sinope, Roma İmparatorluğu
Ölüm160
Anadolu, Roma İmparatorluğu
MilliyetRoma İmparatorluğu
Tanınma nedeniMarkion yazıları

Sinoplu Markion[1] (Yunanca: Μαρκίων d. MS 85, ö 160), erken dönem Hristiyan teoloğu. Roma Kilisesi'nin öğretilerine alternatif farklı görüşler öne süren ve MS 2. yüzyıl sonlarında etkili olan Markion Roma'daki kilisesi tarafından Sapkın (Heretik) kabul edilmiştir[2].

Sinoplu Markion

Hayatı

Markion Sinop'ta doğmuştur. Romalı Hippolytus, Markion'un Sinope (günümüzde Sinop) piskoposunun oğlu olduğunu aktarır. Ailesi yüksek sosyo-ekonomik sınıftandı. Markion'un kendisi de gemi sahibi olarak bir servet kazanmıştır. 140 yılında Roma'ya gitmiş ve inananlar topluluğuna katılmıştır. Kısa süre sonra da inancı anlayış şekli keskin bir ayrışmaya neden olmuştur.[3] Kendisini açıklama şansı sunulmuş ancak 144 yılında aforoz edilmiştir.

Aforozundan sonra Markion takipçileri ile birlikte kendi kilisesini, piskoposlarını, rahiplerini ve Roma'nın litürjisine benzer kendi litürjisini kurmuştur. Bu başlattığı hareketi başarılı olmuştur. Tertullianus (y. 150-223/225) kendi zamanında Markionculuğun “bütün dünyayı kapladığından” söz etmektedir.

Düşünceleri[4]

Markion'un iddiasının Eski Anlaşma’daki Tanrı’nın İsa Mesih’in babası olmadığını, Lyon'lu İreneus'un Adversus Heresies ("Sapkınlıklara karşı" diye çevrilebilir) eserinden okuruz.[5] Eski Anlaşma'nın tanrısının, yahudilerin Tanrı dediklerinin aslında kötü, savaşları seven, yargısında tutarsız olduğunu ama İsa'nın Baba Tanrı'nın insan formuna bürünmüş, Peygamberlerin Yasası'nı ve Eski Anlaşma Tanrı'sının işlerini temizlemek için geldiğini düşünmektedir.

Markion, Gnostikler gibi,[3] iki tanrının ya da prensibin olduğunu düşünmektedir. Biri dünyanın yaratıcısı, hakim güçtür ve kötüdür. Diğeri ise Baba'dır ve Mesih'in haçta ölümünde ruhu kurtarır, bedeni ise hakim olan yaratıcısının eseri olarak yok edilir. Markion, dünyayı yaratan tanrıyı, diğer tanrılara özenen kıskanç bir ilah olarak düşünmüştür.

Eserleri

Antitez temel eseridir ancak günümüze ulaşmamıştır. Roma Kilisesi'nin yetkililerine karşı verdiği savunma da kaybolmuştur.

Kendi kilisesinde okunmak üzere içinde Luka İncili ve 10 farklı Pavlus mektubu'ndan oluşan bir kanon oluşturmuştur.[3] Eski Ahit'i neredeyse tümüyle reddeden Markion, kendi oluşturduğu kanonun ve Kilise tarafından reddedilen bu düşüncelerin Adolf von Harnack'a göre günümüzde yerleşik olan Hristiyan kanonunun oluşmasında etkisi büyüktür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Patrology - Volume 1. Johannes Quasten (İngilizce). Christian Classics INC. 1986. ss. 268-272 ISBN 087061-084-8. 
  2. ^ Anadolu'nun Azizleri. Hanspeter Tiefenbach. Arkeoloji ve Sanat Yayınları Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 2012. s. 307. ISBN 9786053962052. 
  3. ^ a b c Hıristiyanlık Tarihi. Yeni Yaşam Yayınları. 2004. s. 106. ISBN 975 8318 86 1. 
  4. ^ Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition. Everett Ferguson (İngilizce). Garland Publishing. 1998. ss. 715-716 ISBN 0-8153-3319-6. 
  5. ^ Hristiyan İlahiyatının Hikayesi – Gelenek ve Reformun Yirmi Yüzyılı. Roger E. Olson. Haberci Basın Yayın Dağıtım Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti. 2020. s. 138 ISBN 978-605-4707-62-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

Diofizitizm, ilahi ve insani iki tabiatın Tanrı İsa Mesih'in eşsiz şahsında bir arada var olduğu Kristolojik görüştür.

<span class="mw-page-title-main">İrinaios</span> Özellikle dönemin "sapkın inançları" hakkında yazdıklarıyla tanınan İzmir doğumlu Lyon piskoposu (130-202)

İrinaios, Smyrna’da 126 yılında doğup, Lyon’da 202 yılında Tours’lu Gregorius’a göre din şehitliği mertebesine yükselmiştir. Hristiyan apolojistiydi. Yortusu 28 hazirandadır, Ortodoks Kilisesi'ne göre ise 23 auğustostadır. 21 Ocak 2022'de Papa Franciscus onu "Birliğin Doktoru" unvanıyla Kilise Doktoru ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Tertullianus</span> Yazar, filozof ve teolog

Tertullianus, MS 160-225 yılları arasında yaşamış olan Kilise Babası.

<span class="mw-page-title-main">Mormonluk</span> Joseph Smith tarafından kurulan dinî gelenek ve teoloji

Mormonluk kavramı, Joseph Smith, Jr. tarafından 1830'da ortaya çıkan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ve Brigham Young ile günümüze kadar da devam eden bir dini yorumun, geleneksel ve kültürel unsurlarını içermektedir. Özellikle, Mormonluk, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Nestorius</span>

Nestorius, Bizans İmparatorluğu'nun eski Konstantinopolis Patriği. 431 yılında, Ortodoks Hristiyanlık inancından saptığı gerekçesiyle görevinden alınıp, sürgüne gönderilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Filon</span> İskenderiyeli filozof

Filon, İskenderiyeli, Ortodoks Yahudi bir filozoftur. Yunan akılcılığı ile Yahudi-Hristiyan düşüncesini birleştirmesiyle ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Hierapolisli Papias</span>

Papias, antik döneminde Hristiyan bir piskopos.

<span class="mw-page-title-main">Eusebios</span> IV. yüzyıl Kilise tarihçisi

Caesarealı Eusebius

<span class="mw-page-title-main">Maksimos (aziz)</span>

İman Savunucusu Maksimos, Teolog Maksimos ya da Konstantinopolisli Maksimos, Hristiyan keşiş, teolog, mistik ve bilgin.

<span class="mw-page-title-main">Iustinus</span>

Iustinus, Patristik felsefenin ilk döneminin adı anılmaya değer apolojistlerinden biridir. Yortusu 1 Hazirandadır.

<span class="mw-page-title-main">Polikarp</span> İzmirde görev yapmış Hristiyan piskopos

Polikarp, Smyrna'da görev yapmış Hristiyan piskopos ve Havarisel Baba. Havari Yuhanna'nın öğrencisi ve Kilise Babası. Yortusu 23 Şubat'tır.

<span class="mw-page-title-main">Hermas'ın Çobanı</span> MS 150de kim olduğu bilinmeyen Hermas isimli bir Hristiyan tarafından kaleme alınmış bir Erken Hristiyanlık metni

Hermas'ın Çobanı, MS 150'de kim olduğu bilinmeyen, Havarisel Baba olarak kabul edilen Hermas isimli bir Hristiyan tarafından kaleme alınmış önemli bir Erken Hristiyanlık metnidir. Eser ikinci yüzyılın başlarından günümüze dek gelen Yunanca kaleme alınmış bir çalışmasıdır. Özellikle Lyonlu İreneus ve İskenderiyeli Klemens tarafından külliyat olarak kararlaştırıp kanonize edildiğinde tam olarak Yeni Ahit metinleri arasından seçilmemişlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı İgnatius</span>

Antakyalı İgnatius, Antakya piskoposu. Trajan'ın yönetimi sırasında Roma'da şehit düşmüştür. İkinci yüzyıl Hristiyanları arasında önemli bir yere sahip olup, saygın ve itibarlı bir kişiliğe sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı Teofilos</span>

Antakya’lı Teofilos,, II yüzyıl, Antakya Episkoposu, Yunan Apolojet ve Kilise Babası. Yortusu 13 ekimdir.

<span class="mw-page-title-main">Romalı Hipolit</span>

Romalı Hipolit,, Hristiyan apolojet ve iman şehidi. Yortusu 13 Ağustos, 30 ocak.

<span class="mw-page-title-main">Ankiralı Basileios</span>

Ankyralı Basileios, 336-348 yılları arasında Ancyra ’nın episkoposluğunu yapmış bir hekimdir. Şehit edilmiştir, Doğu ve Batı Kiliseleri tarafından Mart 22’de anılır.

Efesli İbrahim, 6. yy'da yaşamış Efes'in başepiskoposluğunu yapmış, manastırların kurulmasında rol oynamış bir bizanslı hristiyandır. Katolik ve Ortodoks Kiliselerince aziz kabul edilir ve yortusu Ekim 28'dedir.