Marja Kubašec
| Marja Kubašec | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 7 Mart 1890 Radibor, Daksonya Krallığı, Alman İmparatorluğu |
| Ölüm | 13 Nisan 1976 (86 yaşında) Bautzen, Bezirk Dresden, Demokratik Almanya |
| Dil | Yukarı Sorbca |
| Edebî akım | Sorb edebiyatı |
| Önemli ödülleri | Johannes-R.-Becher-Medaille (1975) |
Marja Kubašec (Almanca; Maria Kubasch); (d. 7 Mart 1890 – 13 Nisan 1976). Edebiyat tarihçileri tarafından Yukarı Sorbca'da roman yazan ilk kadın olarak kabul edilen bir Sorb yazardı.[1] Öğretmen olarak çalışırken tiyatro oyunları, kısa öyküler, biyografiler ve Sorb halkının tarihini konu alan romanlar yazdı.
Alman İmparatorluğu'nun Bautzen yakınındaki bir köyde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1911 yılında Ursulinenkloster Erfurt'da tarih ve yabancı dil odaklı öğretmenlik eğitimini tamamladı.İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki kısa bir süre dışında, 1956'da çalışma hayatının sonuna kadar Saksonya'daki çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Emekliliği sırasında Kubašec yazarlığa daha fazla odaklandı.
İlk edebi eseri, 1922 ile 1923 yılları arasında bir gazetede yayınlanan bir seri kısa roman olan Wusadny'ydi ('Sürgün'). İlk dramatik eserini 1926'da Chodojta ('Cadı') adlı tarihi bir oyun olarak yayınladı. Kısa öykülerden oluşan bir derleme olan Row w serbskej holi ('Sorbya Fundalığındaki Mezar') 1949'da yayımlandı. Kitabın adını taşıyan hikayesi, savaş sırasında Sorblu bir kadına aşık olan Polonyalı bir işçinin idam edilmesini konu alıyordu. Daha sonraki çalışmaları arasında Üçüncü Reich'a karşı direnişde yer alan Sorblu iki üyenin biyografisi yer almaktadır. Yazıları, aralarında 1975 Johannes-R -Becher-Medaille ödülünün de bulunduğu çeşitli ödüllerle onurlandırıldı.
Hayatı
Marja Kubašec Mart 1890'da Saksonya Krallığı'nda (o zamanlar Alman İmparatorluğu'nun bir parçası) Bautzen yakınlarındaki bir köy olan Quoos'de doğdu. Ailesi katolik çiftçilerdi ve Lusatia'nın Almanya-Polonya sınır bölgesinde yaşayan bir Batı Slav etnik grubu olan Sorb azınlığının üyeleriydi.[2] 1902-1909 yılları arasında Radibor'da bir okula gittikten sonra tarih ve yabancı dil odaklı Ursulinenkloster Erfurt'da öğretmenlik eğitimi aldı.[3] Daha sonra Duisburg'a taşındı ve burada yoksul fabrika işçilerinin çocuklarına ders verdi.[4] Kubašec, tam öğretmenlik eğitimi alan ilk Sorblu kadındı.[5] Bu dönemde Sorblu yazarlar Arnošt Muka ve Ota Wićaz'dan etkilendi.[6]
1911'de Lusatia'ya döndükten sonra Crostwitz'deki bir Sorb okulunda öğretmenlik yapmaya başladı ve 1925'e kadar bu görevi sürdürdü. Crostwitz'de çalışırken çeşitli edebi uğraşlarla uğraştı. Öğrencileri için yıllık bir tiyatro oyunu yazdı. Sorbian dergisi Łužica için makaleler yazıyordu ve Sırpski öğrencisi dergisinin editörlüğünü yapıyordu.[3] 1923'te bir Sorblu zorunlu işçiyi konu alan Çekçe oyun Janota Wićaz'ı Yukarı Sorbca'ya çevirdi.[6] 1925'ten 1939'a kadar Pulsnitz'deki okulda öğretmenlik yaptı. 1933'te Adolf Hitler'in iktidara gelmesinden sonra, okulunun tüm öğretim kadrosu ile Hitler'in Nazi Partisi'ne katıldı. 1939'da Großröhrsdorf'taki bir okula transfer edildi. Gazeteci Andreas Kirschke'ye göre transfer, hükûmetin Yahudilere ve Sorblara yönelik zulmünü reddetmesinin bir cezası olarak gerçekleşti.[4]
İkinci Dünya Savaşı'nın bitiminden sonra Kubašec, Nazi Partisi'ne üyeliği nedeniyle öğretmenlik görevinden uzaklaştırıldı.[3] Bunun yerine Sorbların çıkarlarını destekleyen bir kuruluş olan Domowina için çalışmaya başladı. Uzaklaştırılması, 1949'da Bautzen'deki bir okulda göreve başlamasıyla sona erdi. 1952'de Radibor'daki bir Sorb öğretmen eğitimi enstitüsüne Sorb ve Alman edebiyatı üzerine öğretim görevlisi olarak atandı. 1956 yılında çalışma hayatının sonuna kadar bu görevi sürdürdü. Memleketi Quoos'ta yaşayarak emekliliğini yazmaya adadı. Kubašec, 13 Nisan 1976'da Bautzen'de öldü.[3]
Edebi eserler
Kubašec, Duisburg'daki görevinden döndüğünde, Sorb kültürel yaşamını destekleyen bir organizasyon olan Maćica Serbska'ya katıldı. Pek çok Sorblu aydının arkadaşlığı sayesinde koro müziği ve tiyatroyla ilgilenmeye başladı. İlk edebi eseri, 1922 ve 1923 yıllarında Lužica gazetesinde yayınlanan bir seri kısa roman olan Wusadny'ydi ('Sürgün'). Yetişkinlere yönelik ilk dramatik eseri olan Chodojta ('Cadı') adlı tarihi oyunu 1926'da yayımladı. Oyunu 1925 yılında Sorblu öğrencilerin yıllık toplantısında sundu.[6] İkinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar yayıncılığa ara verilmesi ile faaliyetleri bitti.[3]
Savaştan sonra çalışmaları yakın geçmişteki meselelere ve Sorb halkının tarihine odaklandı.[6] 1949'da kısa öykülerden oluşan bir derleme olan Row w serbskej holi'yi ('Sorbya Fundalığındaki Mezar') yayınladı.[7] Kitabın adını taşıyan hikayesi, savaş sırasında Sorblu bir kadına aşık olan Polonyalı bir zorunlu işçinin idam edilmesini konu alıyordu.[8] 1960'larda, Adolf Hitler hükûmetine direnen iki Sorb'un hayatlarını ele aldı.[2] Yazar Maria Grollmuß (1960) ve Katolik rahip Alojs Andritzki (1967) hakkındaki biyografileri Sorbca'da çeşitli baskılardan geçti ve Almanca da yayınlandı.[6]
Emekliliği sırasında Kubašec birçok anlatı eseri yayınladı. Bosćij Serbin ('Sorb Sebastian', 1963–1965) üçlemesi, 18. yüzyılda yasadışı bir Sorbyalı öğretmenin hayatını konu alıyordu.[1] Önem verdiği eğitim konusu aynı zamanda Lěto wulkich wohenjow ("Büyük Ateşin Yazı", 1970) ve Nalětnje wětry ("Bahar Rüzgarları", 1978) adlı romanlarda da yer aldı.[1]
Tanıma
1962'de Kubašec, Ćišinski Prize ödülüne layık görüldü. Bu, Sorb halkının dilini, kültürünü ve edebiyatını tanıtmak için çalışanlara verilen bir ödüldü. Domowina'nın (1965) okuma yazma ödülünü kazandıktan sonra, 1975'te Johannes-R'nin sahibi oldu. -Becher-Medaille (Doğu Almanya Kültür Derneği tarafından verilmiştir).[3] Kubašec, edebiyat tarihçileri tarafından Almanya'daki Sorbların dili olan Yukarı Sorb dilinde roman yazan ilk kadın olarak kabul edilir.[1]
Okuma
- Kirschke, Andreas (7 Mart 2015). "Den Aufbruch aus der Tradition gewagt". Sächsische Zeitung (Almanca).
- Scholze, Dietrich (8 Ekim 2007). "Marja Kubašec (Maria Kubasch)". Sächsische Biografie (Almanca). Institut für Sächsische Geschichte und Volkskunde.
- Schönbach, Miriam (20 Nisan 2020). "Das Grab in der Heide". Sächsische Zeit (Almanca). 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
- Wilson, Katharina, (Ed.) (1991). "Marja Kubašec". An Encyclopedia of Continental Women Writers. 1. Londra: Garland Publishing. ss. 673-674. ISBN 978-0-8240-8547-6.
- Juršikowa, Ingrid (1984). "Kubjašec, Marja". Jan, Šołta (Ed.). Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow (Yukarı Sorbca). Bautzen: Ludowe nakładnistwo Domowina. ss. 315-17. OCLC 14214556.
Kaynakça
- ^ a b c d Wilson 1991.
- ^ a b Kirschke, Andreas (7 March 2015). "Den Aufbruch aus der Tradition gewagt". Sächsische Zeitung (in German).
- ^ a b c d e f Scholze, Dietrich (8 October 2007). "Marja Kubašec (Maria Kubasch)". Sächsische Biografie (in German). Institut für Sächsische Geschichte und Volkskunde.
- ^ a b Kirschke 2015.
- ^ Scholze 2007.
- ^ a b c d e Juršikowa, Ingrid (1984). "Kubjašec, Marja". In Jan, Šołta; Kunze, Peter; Šěn, Franc (eds.). Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow (in Upper Sorbian). Bautzen: Ludowe nakładnistwo Domowina. pp. 315–17. OCLC 14214556.
- ^ Wilson, Katharina, ed. (1991). "Marja Kubašec". An Encyclopedia of Continental Women Writers. Vol. 1. London: Garland Publishing. pp. 673–674. ISBN 978-0-8240-8547-6.
- ^ Schönbach 2020.
