İçeriğe atla

Marinus van der Lubbe

Marinus van der Lubbe (13 Ocak 1909-10 Ocak 1934), Reichstag binasını kundakladığı gerekçesiyle idam edilen Hollandalı komünisttir.

Marinus van der Lubbe
Van der Lubbe, 1933
Doğum13 Ocak 1909(1909-01-13)
Leiden, Güney Hollanda, Hollanda
Ölüm10 Ocak 1934 (24 yaşında)
Ölüm sebebiİdam, Giyotin
MilliyetHollandalı

Biyografi

Zuid-Holland Eyaleti'nde Leiden'de doğdu. Babasıyla boşanan annesinin o 12 yaşındayken ölmesi üzerine babasının üvey kardeşinin yanında yaşamaya başladı. Gençliğinde duvar örme işinde çalıştı. Çok güçlü kuvvetli olması nedeniyle boksör Jack Dempsey'den esinlenilerek Dempsey diye çağırılmaya başlandı. Çalışırken işçi hareketine dahil oldu ve 1925 yılında Hollanda Komünist Partisi'ne katıldı (HKP).

1926 yılında bir iş kazası geçirdi. Gözüne çimento kaçması nedeniyle birkaç ay hastanede kaldı ve kör olma tehlikesi geçirdi. İşini bırakmak zorunda kalınca ayda 7.44 guldenlik maaş bağlandı. Ancak bununla geçinemeyince geçici işlerde çalışmaya başladı. Kız kardeşiyle yaşadığı sorunlar nedeniyle 1927 yılında Leiden'e taşındı. Burada Almanca öğrenerek toplantılar düzenlediği Lenin Evi'ni kurdu. Tielmann fabrikasında çalışırken bir grev başladı. Yönetime kendisinin elebaşı olduğunu söyleyerek diğerlerinin cezalandırılmaması karşılığında hakkında yapılan tüm suçlamaları kabul edeceğin söyledi. Oysaki o dönemde gerçekte bu grevi örgütleyemeyecek kadar tecrübesizdi.

Daha sonraki yıllarda Sovyetler Birliği'ne göç etmek istediyse de bunun için yeterli parayı bulamadı. 1931 yılına kadar işsiz işçiler hareketinde aktif olarak yer aldı. Ancak bu tarihte HKP ile anlaşmazlığa düşünce Enternasyonalist Komünist Grup'a katıldı. 1933 yılında Almanya'ya geçerek komünist yeraltı hareketine katıldı.

Berlin polisine göre, Reichstag'ı Nazilerin yükselişine karşı bir protesto olarak yakmıştı. İşkence altında ona yöneltilen bu suçlamayı kabul etti ve diğer komünist liderlerle birlikte yargılandı. Diğerleri aklansa da o idama mahkûm edildi ve 25. doğum gününden 3 gün önce 10 Ocak 1934'te Leipzig hapishanesinin bahçesinde giyotinle idam edildi. Güney mezarlığında isimsiz bir mezara gömüldü.

Marinus van der Lubbe'nin mezar taşı

II. Dünya Savaşı'ndan sonra kardeşi onu aklamak için çalıştı. 1980 yılında yerel bir mahkeme hakkındaki kararı kaldırdı. Ancak savcılığın direnmesi üzerine Federal Mahkeme bu kararı bozdu. Fakat 2008 yılında hakkında verilen idam cezası haksız bulundu. Bunun nedeni olarak da Nazi rejiminin zaten adaletsiz olması ve idam cezasının siyasi bir karar olması gösterildi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Reichstag</span> Alman Federal Meclisinin ve 1945ten önce Weimar Cumhuriyetinin kendi adını taşıyan parlamentosunun merkezi

Reichstag, Berlin'de bulunan ve Alman Federal Meclisi'ne (Bundestag) ev sahipliği yapan tarihi bir devlet binasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Türkler</span> Türk aktivist ve sendikacı

Kemal Türkler, Türk sosyalist sendikacı ve siyasetçi. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonunun kurucusu ve ilk genel başkanıdır, Türkiye İşçi Partisinin kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Ethel ve Julius Rosenberg</span> Amerikan vatandaşı ve Amerika Birleşik Devletleri Komünist Partisi (CPUSA) üyesi

Ethel Greenglass Rosenberg ve Julius Rosenberg, Amerikan vatandaşı ve Amerika Birleşik Devletleri Komünist Partisi (CPUSA) üyesiydiler. Sovyetler Birliği adına casusluk yapmakla ve atom bombasıyla ilgili bilgileri Ruslara vermekle suçlanıp yargılandılar, suçlu bulundular ve idam edildiler.

<span class="mw-page-title-main">Weimar Cumhuriyeti</span> 1918/1919–1933 yıllarında Almanya

Weimar Cumhuriyeti, Almanya'da, Philipp Scheidemann'ın 9 Kasım 1918 tarihinde cumhuriyetin kurulduğunu ilan etmesi ile başlayıp 30 Ocak 1933 tarihinde Adolf Hitler'in şansölye olmasına kadar süregelmiş döneme verilen isimdir. “Weimar Cumhuriyeti” adı tarih yazımı için kullanılan bir terimdir. Bu adın kaynağı, I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkılması sonucu lağvedilen Alman monarşisi yerine millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentidir. Parlamenter demokrasiye dayanan bir rejimin kurulmuş olduğu bu dönemde “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu adı muhafaza edildi. Almanya'da liberal demokrasi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil anlaşmazlıkların ve ekonomik sorunların olduğu bir dönem getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Hermann Göring</span> Alman siyasetçi, Reichstag Başkanı ve savaş suçlusu

Hermann Wilhelm Göring, Nasyonal Sosyalist Partinin ileri gelenlerinden Alman siyasetçi, Nazi Almanyası'nın hava kuvvetleri komutanı ve hüküm giymiş savaş suçlusudur. 1933'ten 1945'e kadar Almanya'yı yöneten Nazi Partisi'nin en güçlü isimlerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Reichstag Yangını</span> Berlindeki Reichstag binasına 27 Şubat 1933 tarihinde düzenlenen kundaklama saldırısı

Reichstag Yangını, Hitler'in sebep gösterip ülkede düzeni sağlamak adına 24 Mart 1933'te Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg'un imzasıyla elde ettiği diktatöryal güce kavuşmasından önce Alman parlamentosunun toplandığı Reichstag binasında 27 Şubat 1933 akşamı çıkmış olan yangındır. Yangınla ilgili ilk rapor, saat 21:00'den kısa bir süre sonra, bir Berlin itfaiye istasyonuna bir alarm çağrısı geldiğinde geldi. Polis ve itfaiye ekipleri geldiğinde, Temsilciler Meclisi alevler içinde kaldı. Polis binanın içinde kapsamlı bir arama yaptı ve orada tutuklanan Van der Lubbe'yi buldu.

<span class="mw-page-title-main">Lech Wałęsa</span> 2. Lehistan cumhurbaşkanı

Lech Wałęsa, Polonya İşçi Partisi önderi ve 1990-95 arası Polonya Cumhurbaşkanı olmuştur. 1983 Nobel Barış Ödülü sahibidir. Polonya'da sosyalist dönemin ilk bağımsız işçi örgütü Dayanışma Sendikası'na (Solidarność) başkanlık etmiş, çok partili düzene geçişte önemli rol oynamıştır.

Leopold Trepper, II. Dünya Savaşı sırasında Batı Avrupa’da faaliyet gösteren geniş bir casusluk teşkilatını organize eden ve yöneten Sovyet casusudur. Bu teşkilat haberalma jargonunda Kızıl Orkestra – Trepper Grubu olarak bilinir.

Özyönetim ya da işçilerin özyönetimi genel olarak, işçi kooperatifleri, işçi konseyleri, katılımcı ekonomi ve iş yerinin patronsuz çalıştırıldığı benzer oluşumlarda kullanılan karar alma modelidir.

<span class="mw-page-title-main">Luiz Inácio Lula da Silva</span> 35. ve 39. Brezilya devlet başkanı

Luiz Inácio Lula da Silva veya tanınan kısa adıyla Lula, Brezilyalı siyasetçi, sendikacı ve Brezilya devlet başkanıdır. Daha önce iki dönem üst üste devlet başkanlığı görevini yürütmüştü. Siyasi kariyeri boyunca gelir eşitsizliği, yoksullukla mücadele ve Amazon ormanlarını korumak konusunda çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Baştürk</span>

Abdullah Baştürk, Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (GENEL-İŞ) genel başkanlıklarını yapmış sendikacı ve işçi.

<span class="mw-page-title-main">Clara Zetkin</span> Alman politikacı (1857–1933)

Clara Zetkin, devrimci sosyalist ve Marksist-Leninist Alman politikacı ve kadın hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Henk Sneevliet</span> Hollandalı siyasetçi

Hendricus Josephus Franciscus Marie Sneevliet, Henk Sneevliet olarak veya takma adı olan Maring olarak bilinir Hollandalı komünist, hem Hollanda hem de Hollanda sömürgesi olan Doğu Hint Adalarında aktif faaliyet göstermiştir. II. Dünya Savaşı sırasında ülkesi Nazi Almanyası tarafından işgal edildiğinde komünist direniş hareketinde yer almış ve 1942 yılında Almanlar tarafından idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Nurullah Ankut</span> Türk siyasetçi

Nurullah Efe Ankut, Türk öğretmen, yazar ve siyasetçi. 15 Haziran 2005 tarihinden beri Halkın Kurtuluş Partisi genel başkanlığını sürdürmektedir. Aynı zamanda partinin gazetesi Halkın Kurtuluş Yolu'nda yazarlık yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan direniş hareketi</span> II. Dünya Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyasına karşı verilmiş mücadele

İtalyan direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında ve savaşın son dönemlerinde patlak veren İtalyan İç Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyası'na ve onun işgali sonucunda kurulan kukla İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ne karşı verilmiş mücadeleye verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Halk Mahkemesi (Almanya)</span>

Halk Mahkemesi, Nazi Almanyası'nda kurulan bir özel mahkemeydi.

Yeni Çeltek olayları ya da Yeni Çeltek direnişi, 12 Eylül Darbesi öncesi süreçte Amasya'da Yeni Çeltek maden bölgesinde işçilerin greve gitmeleriyle başlayıp askerlerin müdahalesi ile büyüyen işçi eylemi.

<span class="mw-page-title-main">Rudolf Diels</span>

Rudolf Diels, bir Alman devlet memuru ve 1933–34'te Gestapo'nun başıydı. SS-Oberführer rütbesini aldı ve Hermann Göring'in koruyucusuydu.