İçeriğe atla

Marilyn Frye

Marilyn Frye (d. 1941, Tulsa, Oklahoma) Amerikan felsefeci ve radikal feminist kuramcıdır. Marilyn Frye; cinsiyetçilik, ırkçılık, boyundurluk ve cinsellik teoriyle bilinir. Eserleri beyaz ırkın üstünlüğü, erkek dokunulmazlığı, gey ve lezbiyenlerin marjinalliği gibi feminist konuların tartışmalarını ortaya çıkarmıştır. Frye açıkça lezbiyendir. Eserlerinin çoğunda özellikle ırk ve cinsiyeti konu alan sosyal kategorileri inceler. Marilyn Frye, adalet perspektifinden konuları ele almasıyla birlikte metafizik, epistemoloji ve sosyal kategorilerin ahlak psikolojisiyle de son derece ilgilendi.

Eğitimi ve kariyeri

Frye, Mac Black'in gözetimi altında Anlam ve deyiş gücü başlıklı bir tez yazdı ve 1963'te Stanford Üniversitesi’nden felsefe dalında BA derecesi aldı. 1969’da Cornell Üniversitesi’nden Felsefe bölümünden doktorasını tamamladı. 1974’te Michigan Devlet Üniversitesi’ne gelmeden önce, Pittsburgh Üniversitesi Felsefe bölümünde ders verdi. 2003 yılından emekliliğine kadar, Michigan Üniversitesi’nde seçkin bir profesördü. Frye, aynı zamanda Edebiyat ve Sanat Fakültesinde Lisans Üstü Dekan Yardımcısı olarak görev yaptı. 2008’de ‘’Phi Beta Kappa’’ cemiyetinde doğal felsefeciydi.

Araştırma ve yayınları

Frye, feminist felsefesinin klasiği olan ve 9 denemeden oluşan ‘’Gerçeklik Siyaseti’’nin yazarıdır.

Ödülleri

Frye, 2001 yılında Felsefe Kadınlar Topluluğu tarafından Yılın Kadın Felsefecisi seçildi. Frye 2007-2008 yılında Phi Beta Kappa Cemiyeti’nin Doğal Felsefecisi seçildi. Her yıl verilen Romanell Profesörlüğü, ödülü hak eden kişinin seçkin başarısını ve halkın felsefe anlayışına yaptığı önemli katkılarını takdir eder. Bu ödülü alan kişiler halka açık bir dizi konferans verir. Frye’nin konferansı ‘’İnsan Türleri: Ontoloji ve Siyaset’’ başlıklı konuydu.

Kaynakça

Kitaplar

  • Frye, Marilyn (1983). Gerçeklik Siyaseti: feminist kuramında denemeler. Trumansburg,  New York: Crossing Yayınevi
  • Frye, Marilyn (1992). İstekli bakire: Feminizm Denemeleri, 1976-1992. Freedom, Kaliforniya: Crossing  Yayınevi
  • Fryle Marilyn; Hoagland, Sarah Lucia (2000). Mary Daly’nin Feminist Yorumları. Cilt. University Park, Pennsylvania Devlet Üniversitesi

Kitaplardan bölümler

’Kategoriler ve Bölünmeler’’, Feminist Teoriler Ansiklopedisi, Yayıncı, Lorraine Code, New York: Routledge, (2000)

‘’Özcülük/Irkçılık: Ontolojik Tedavinin Başarısızlığı’’, Akademik Feminizm Öldü Mü?, Uygulamada Teori, Yayıncı, Minnesota Üniversitesi İleri Feminist Araştırma Merkezi, New York Üniversitesi Yayınevi, (2000)

Frye, Marilyn(2005), ‘’Baskı’’, Cudd Ann E.; Andreasan, Robin O., Feminist teori: felsefi bir antoloji, Oxford, UK Malden, Massachusetts: Blackwell Pub, sayfa 84–90, ISBN 9781405116619.

Frye, Marilyn (2005), ‘’Tehlikedeki kategoriler’’,  Andrew, Barbara S.; Keller, Jean; Schwartzman, Lisa H., Siyaset ve Ahlakta Sosyal Müdahaleler: sosyal teori ve feminist ahlak, Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Yayınevlei, Sayfa 41–58, ISBN 9780742542693.

Dergi makaleleri

’Farklılıkların Gerekliliği’’ Pozitif Bir Kadın Kategorisi Oluşturmak, Toplum Ve Kültürde Kadın Dergisi,  Cilt 21, Sayı 3, Yaz (1996)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sosyoloji</span> toplumun oluşum, işleyiş ve gelişim yasalarını inceleyen bilim dalı

Sosyoloji veya toplum bilimi, toplum ve insanın etkileşimi üzerinde çalışan bir bilim dalıdır. Toplumsal (sosyolojik) araştırmalar sokakta karşılaşan farklı bireyler arasındaki ilişkilerden küresel sosyal işleyişlere kadar geniş bir alana yayılmıştır. Bu disiplin insanların neden ve nasıl bir toplum içinde düzenli yaşadıkları kadar bireylerin veya birlik, grup ya da kurum üyelerinin nasıl yaşadığına da odaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Feminizm</span> İdeoloji

Feminizm, kadınların haklarını tanıyarak bu hakların korunması amacıyla eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik çeşitli ideolojiler, toplumsal hareketler ve kitle örgütlerinden oluşan hareket. Sözcüğün köken olarak Latince "femina" ve onun Fransızca türevi olan "féminisme" sözcüğünden geldiği ve Türkçe eş anlamlısının hatunculuk olduğu belirtilmektedir. Kadın hareketi doğrudan kadınları ilgilendiren ve dolaylı olarak kültürü ilgilendiren konularda bilinç uyandırır. Feminizmin temel amaçları; eğitim, iş, çocuk bakımı, yönetim gibi konularda eşit haklara sahip olmaktan, yasal kürtaj hakkından, kadın sağlığı konusunda ilerlemelere, tacizin ve tecavüzün engellenmesinden lezbiyen haklarına kadar uzanır.

“Das Unbehagen der Geschlechter” kitabının yazarı Judith Butler’ın öncülüğünde eşitlik feminizmi üzerine kurulmuş; ancak bir adım daha da ileriye giderek “toplum cinsiyeti” ve “biyolojik cinsiyet” olmak üzere iki cinsiyetten bahsetmiştir. Cinsiyet kimliklerinin ortak kabul edilebilmesi, cinsiyetler arasındaki farklılıkların daha az güçlü olmasıyla bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Simone de Beauvoir</span> Fransız yazar ve feminist filozof

Simone Lucie-Ernestine-Marie-Bertrand de Beauvoir, Fransız yazar ve feminist filozof. Roman, felsefe politik ve sosyal deneme, biyografi ve otobiyografi yazarı, gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Patricia Hill Collins</span> Amerikalı akademisyen

Patricia Hill Collins, Maryland Üniversitesi'nde sosyoloji dalında seçkin üniversite profesörüdür ve Cincinnati Üniversitesi Afrika Kökenli Amerikalı Çalışmaları Departmanı'nın eski başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Christina Hoff Sommers</span> Amerikalı filozof ve yazar

Christina Hoff Sommers, Amerikalı araştırmacı-yazar. Amerikan toplumunda kültür, ergenlik ve ahlâk konuları üzerine yazan Sommers lisansını New York Üniversitesi'nde Phi Betta Kappa olarak tamamlamış ve doktorasını 1979 yılında Brandeis Üniversitesi'nden almıştır. Worcester Clark Üniversitesi'nde ahlak alanında felsefe profesörlüğü yapmış ve Foundation for Individual Rights in Education'un yönetim kurulu üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">George Santayana</span>

George Santayana, İspanyol asıllı Amerikalı filozof, şair ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Held</span>

Virginia Potter, liderlik ahlakı, sosyal-politika ve feminizm üzerinde çalışmış filozoftur.

Eva Kittay, SUNY Stony Brook’da seçkin bir felsefe profesörüdür. Başlıca uğraşları feminist felsefe, etik, sosyal ve politik kuram ve bu disiplinlerin maluliyet çalışmalarına uygulanmasıdır. Kittay, 1995’te The Women's Committee of One Hundred’ı yönetmeyi içeren kamuya açık alandaki felsefi kaygıları da belirtmeye çalıştı. Bu kuruluş, o dönemde Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan toplumsal refah reformlarının algılanmış cezalandırıcı mahiyetine karşı çıkıyordu.

Miranda Fricker, İngiliz akademisyen ve felsefecidir. Günümüzde New York Üniversitesi'nde ve Sheffield Üniversitesi'nde felsefe alanında araştırma profesörüdür.

Marilyn Ann Friedman, Amerikalı filozof, Vanderbilt Üniversitesi Felsefe W. Alton Jones başkanlığını yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Monique Wittig</span> Fransız yazar (1935 – 2003)

Monique Wittig, ‘heteroseksüel sözleşmesi’ tabirini deyim haline getiren ve sosyal zorunlu cinsiyet rolleri üzerine yazan bir Fransız yazar ve feminist kuramcıdır. 1964'te ilk romanı ‘L’Opoponax’ı yayımladı. İkinci romanı Les Guérillères (1969) lezbiyen feminizmi için önemli bir eserdir.

Serene J. Khader, ahlak ve siyaset felsefecisi, aynı zamanda feminist bir kuramcıdır. Ana araştırma alanları siyaset felsefesi, ahlak psikolojisi, küresel adalet, feminist felsefesi ve ahlak gelişimidir. Serene J. Khader, Nisan 2017’de İnsan Gelişimi ve Yetenekler Birliği başkan yardımcısı seçildi. 

Naomi Zack, Oregon Üniversitesi'nde felsefe ve danışman profesörüdür. Zack, birçok tezine ek olarak yedi tane kitabı yayımlanan bir yazardır. Özellikle afet ve ırkçılıkla başa çıkmak zorunda olan bölgelere, feminist etiklerindeki bölümlere fazlasıyla katkı sağlamıştır. Zack, kadınların temsilciliğiyle alakalı birçok profesyonel rolde ve felsefede yetersiz temsil edilen gruplarda yer almıştır. Zack, aynı zamanda, Hypatia: A Journal of Feminist Philosophy, The Journal of Race and Policy, Ethnic Studies: an Interdisciplinary Journal of Culture ve Radical Philosophical Review gibi dergilerin yayın kurulu üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kathryn Gines</span> Amerikalı filozof

Kathryn Gines, Amerikalı filozof. Pensilvanya Eyalet Üniversitesi'nde Felsefe bölümünün yardımcı Doçentidir. Çalışmalarının çoğunda Felsefe bünyesindeki çeşitliliği araştırmaya odaklandı. Siyahi Kadın Düşünürleri Cemiyeti'nin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet sosyolojisi</span> sosyolojinin alt dalı

Toplumsal cinsiyet sosyolojisi, kadın ve erkek arasındaki farkılılıkların kültürel ve toplumsal olarak nasıl kurulduğunu, kadın ve erkeğin sosyal yapı içindeki durumlarını, kadınlık ve erkeklik kimliğinin oluşum sürecini inceleyen sosyoloji alt dalıdır.

Mizrahi feminizmi, İsrail feminizmi içinde Mizrahi kadınlarını Mizrahi-Aşkenaz Yahudileri ve erkek-kadın ikili kategorilerinden çıkarmaya çalışan bir harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Alice Crary</span>

Alice Crary, (d:1967) Amerikalı Filozof ve Graduate Fakültesi'nde Üniversite seçkini Profesördür.

<span class="mw-page-title-main">Feminist hareketler ve ideolojiler</span>

Yıllar boyunca çeşitli feminist ideoloji hareketleri gelişti. Hedefler, stratejiler ve bağlılıklar bakımından farklılık gösterirler. Sıklıkla örtüşürler ve bazı feministler kendilerini feminist düşüncenin çeşitli dallarıyla özdeşleştirirler.

<span class="mw-page-title-main">Lawrence Sklar</span> Amerikalı filozof

Lawrence Sklar, Amerikalı bir filozoftur. Michigan Üniversitesinde Carl G. Hempel ve William K. Frankena Seçkin Üniversite Fahri Profesörüdür.