İçeriğe atla

Marifetname

Bezmiâlem Vâlide Sultan tarafından vakfedilen ve Rami Kütüphanesi Valide Sultanlar Yazma Eserler Sergisi'nde sergilenmiş nüshası (4 Şubat 2024).

Marifetname, Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın ikinci ana eseridir.

Ansiklopedi türündedir; 1757'de yazılmıştır. 1836 ve 1864'te Mısır'da 1868, 1889 ve 1914'te İstanbul'da basılmıştır. Ortalama 600 büyük sayfadır. El yazmaları 2 cilt olup, halen Tillo'da torunlarından Sadettin TOPRAK ve Emirhan KIRTORUN tarafından muhafaza edilmektedir.

Eser bir önsöz, üç büyük bölüm ve bir sonsöz ihtiva eder. Her bölüm daha alt bölümlere ayrılmıştır. Önsöz tamamen dinidir.

Marifetname'nin yazarı Erzurumlu İbrahim Hakkı anısına hazırlanmış bir pul

Birinci bölüm Fenn-i Evvel'dir. Allah'ın varlığını, birliğini anlattıktan sonra yalın ve bileşik cisimleri, madenleri, bitkileri ve nihayet insanı anlatır. Sonra geometri, astronomi ve takvim konuları yer alır. Coğrafyaya ait bölümünde 100'den fazla ilin hangi enlem ve boylamda olduğunu göstermiştir. Ayrıca, "Hiçbir çağda yerin döndüğüne inananlar eksik olmamıştır." demiştir.

İkinci bölümde fenn-i Sani, anatomi, fizyoloji gibi bilimler yer alır. İnsan vücudunu estetik bakımdan da incelemiş, araya beyitler sıkıştırmıştır. Vücut yapısı ile huy arasındaki ilişkiye inanmış ve bunu şiirle anlatmıştır. Bu bölümün sonunda ruha, sağlığa ve ölüme ait geniş bilgi vardır.

Üçüncü bölüm olan fenn-i Salis, dini, ilahi ve felsefi içeriklidir.

Kırk sayfa tutan son bölüm törebilimdir denilebilir. Öğretimin yol ve yöntemini, öğrencinin üstadına takınacağı tutumu, ana ve babaya karşı saygı ve sevgi, evlenme ve evlenmede aranacak nitelikler, karı-kocanın birbiriyle ilişkileri töresi, çocuklara karşı görevleri, akraba, hizmetçi, komşu, dost, halk ve bilginlerle görüşüp konuşma yolu ve töreleri yer alır.

Marifetname, Arapça ve Farsçaya da çevrilmiştir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbn Haldun</span> Arap tarihçi, düşünür ve sosyolog (1332–1406)

İbn Haldun, modern tarihyazımının, sosyolojinin ve iktisatın öncülerinden kabul edilen 14. yüzyıl düşünürü, devlet adamı ve tarihçisidir. Ayrıca İslam aleminde Liberalizm ilkelerini kitaplarında bulunduran ilk Müslüman düşünür. Köklü bir aileden geldiği için iyi bir eğitim aldı. Tunus ve Fas'ta devlet görevlerinde bulunduktan sonra Gırnata ve Mısır'da çalıştı. Kuzey Afrika'nın o dönem istikrarsız ve entrikalarla dolu siyasal yaşamı 2 yıl hapiste yatmasına neden oldu. Bedevi kabilelerini çok iyi tanımasından dolayı aranan bir devlet adamı ve danışman oldu. Mısır'da 6 defa Maliki kadılığı yaptı. Şam'ı işgal eden Timur ile görüşmesi bir fatih ile bir bilginin ilginç buluşması olarak tarihe geçti.

<span class="mw-page-title-main">Mukaddime</span> İbn-i Haldunun, 1375te Kalatu ibn Seleme adlı kalede Beni Arif kabilesinin himayesinde yaşadığı dönemde yazdığı eser

Mukaddime, İbn-i Haldun'un en ünlü eseridir. Tarih, iktisat, sosyoloji ve siyaset gibi birçok sosyal bilim için temel teşkil eden görüşleri içinde barındırır. İbn-i Haldun eserini 1375'te Kal'atu ibn Seleme adlı kalede Beni Arif kabilesinin himayesinde yaşadığı dönemde kaleme aldı.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ), merkez kampüsü İstanbul'un Fındıklı semtinde bulunan devlet üniversitesidir. Ağırlıklı olarak görsel sanatlar, mimarlık, sahne sanatları ve müzik alanında eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ferîdüddin Attâr</span> İranlı hekim ve şair

Ferîdüddin Attâr, İranlı mutasavvıf, şair. Hekim ve eczacı olmasından dolayı Attâr (aktar) olarak anılır. Fars edebiyatındaki ilk tezkire olan Tezkiretü'l-evliyâ'nın yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mâtürîdî</span>

Mâtürîdî ya da tam adıyla Ebû Mansûr Muhammed bin Muhammed bin Mahmûd el-Mâtürîdî es-Semerkandî,, İslam dininin iki itikadi mezhebinden birisi olan Mâtürîdîlik mezhebinin kurucusu ve Hanefîlik mezhebine bağlı olanların itikad imamı sayılan İslâm alimi.

Dizin, fihrist veya indeks; kitap, dergi gibi bilgi kaynaklarının içindeki bilgi parçacıklarına ulaşmak için konu başlık, yer adları, kişi adları gibi erişim uçlarına ulaşmak için kullanılan ayrıntılı alfabetik listedir. Dizin genellikle yayımlanan eserin sonuna konulur. Dizinin amacı eserin içinde bulunan kavramların kolay bir şekilde bulunmasına yardımcı olmaktır. Dizin basılı kaynak olan kitaplarda kullanılması dışında bilgisayarlarda da kullanılmaktadır. Dizin 4'e ayrılır;

  1. Yazar adı dizini
  2. Makale adı dizini
  3. Konu dizini
  4. Yayın tanıtım dizini
<span class="mw-page-title-main">Doğanın Diyalektiği</span>

Doğanın Diyalektiği, Alman devrimci ve filozof Friedrich Engels tarafından yazılan tamamlanmamış eserdir. Engels bu eserinde marksizmin temel prensiplerinden diyalektik materyalizmi bilim alanına uygulamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Monumentum Ancyranum</span> Res Gestae Divi Augustinin Ankarada bulunan kopyası

Monumentum Ancyranum veya Ankara Anıtı; Res Gestae Divi Augusti'nin Ankara'daki Augustus Tapınağı'nın duvarlarına kazınmış olan ve metnin dünya üzerinde bilinen en eksiksiz kopyasıdır. İlk Roma İmparatoru olan Augustus'un yaptığı işleri anlatan yazıt, 14 Ekim 1972 tarihinde tapınakla birlikte tescillenerek birinci derece kültür varlığı ilan edilmiştir. Orijinali kayıp olmakla birlikte; diğer kopyaları Isparta'daki Antiokheia ve Apollonia antik kentlerinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Michael Scofield</span> Prison Break dizisinin kurgusal başrol karakteri

Michael J. Scofield, Wentworth Miller tarafından canlandırılan kurgusal bir karakterdir ve Amerikan televizyon dizisi Prison Break'in iki ana kahramanından biridir ve dizinin her bölümünde yer almaktadır. Ağabeyi Lincoln Burrows'u işlemediği bir suçtan dolayı idam edilmeden önce hapisten kaçırmak için kasıtlı olarak hapse girdi. İlk sezonun hikâyesi iki kardeş ve Michael'ın Lincoln'ün ölüm cezasından kaçmasına yardım etme planı etrafında dönmektedir. Daha sonraki sezonlar, iki kardeşin kaçak yaşamlarını ve Lincoln'ün hapsedilmesinin ardındaki gerçeği arayışlarını detaylandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Theodore "T-Bag" Bagwell</span> Robert Knepper tarafından canlandırılan Prison Break karakteri

Theodore "T-Bag" Bagwell, Fox'un Prison Break isimli dizisinin karakterlerinden biridir. Robert Knepper tarafından canlandırılmıştır.

<i>Angel</i> (5. sezon) televizyon dizisinin bir sezonu

Bir televizyon dizisi olan Buffy the Vampire Slayer adlı dizinin yan ürünü olan Angel'ın beşinci ve son sezonu. 1 Ekim 2003 tarihinde başlamış, 22 bölüm yayınlanmış ve 19 Mayıs 2004 tarihinde sona ermiştir. Dördüncü sezon bölümleri Çarşamba günleri doğu zaman dilimine göre 9'da yayınlanmıştır. Bu sezon, Buffy the Vampire Slayer bittikten sonra yayınlanan ilk ve tek Angel sezonudur.

<span class="mw-page-title-main">Cordelia Chase</span>

Cordelia Chase, Joss Whedon'ın yarattığı Buffy the Vampire Slayer ve Angel dizilerinin karakterlerinden biri. Bu karakteri Charisma Carpenter canlandırıyordu.

<i>How I Met Your Mother</i> Amerikan durum komedisi dizisi

How I Met Your Mother, ABD'de yayın yapan CBS kanalında, 19 Eylül 2005'ten 31 Mart 2014'e kadar yayınlamış olan, yaratıcılığı ve yapımcılığını Carter Bays ve Craig Thomas'ın, 196 bölümünün yönetmenliğini Pamela Fryman'in, başrollerini Josh Radnor, Jason Segel, Neil Patrick Harris, Cobie Smulders ve Alyson Hannigan'ın üstlendiği durum komedisi türündeki televizyon dizisidir. 31 Mart 2014'te yayınlanan 40 dakikalık bölümüyle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pilot (Lost)</span>

"Pilot", ABC televizyon dizisi Lost'un birinci sezonunun ilk iki bölümünü oluşturmaktadır. İlki 22 Eylül 2004'te ve ikincisi 29 Eylül 2004'te yayınlandı. Her iki bölüm, J.J. Abrams tarafından yönetildi ve bölümlerin senaryosu, Abrams, Lindelof ve Jeffrey Lieber'ın oluşturduğu bir öyküye dayanarak Abrams ile Damon Lindelof tarafından yazıldı. Bölümde, Oceanic 815 sefer sayılı uçuşu sonucu kaza yapan ve gizemli bir adaya düşen kazazedeler konu edinmektedir. Karakterlerden üçünün, Jack Shephard, Kate Austen ve Charlie Pace, kaza öncesi uçak havadayken yaşadıkları flashback'ler ile bölümde ele alındı; bu sahnelerle Lost'un flashback'ler kullanacağı belirlenmiş oldu.

<i>Seinfeld</i> Amerika Yapımı Sitcom Dizisi (1989-1998)

Seinfeld, Emmy Ödülü kazanmış, NBC televizyonunda 5 Temmuz 1989, 14 Mayıs 1998 tarihleri arasında yayımlanmış bir Amerikan sitcom. Toplamda 9 sezon yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Petrarca'nın Latince Yapıtları</span>

Francesco Petrarca, İtalyanca yazdığı Canzoniere ile Triumphi dışında, yapıtlarının hepsini Latince yazmıştır.

<i>Molloy</i> Samuel Beckettın ilk defa 1951de yayımlanmış romanı

Molloy, Samuel Beckett'ın ilk defa 1951'de yayımlanmış romanı.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Tarih ve Sanat Müzesi</span> İzmir, Türkiyede bir müze

İzmir Tarih ve Sanat Müzesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde, Kültürpark içerisinde 2004 yılında hizmete girmiş müzedir. Taş Eserler Bölümü, Seramik Eserler Bölümü ve Kıymetli Eserler Bölümü olmak üzere üç ayrı bölümde ziyaretçilerine İzmir ve çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan eserleri sunmaktadır. Her yıl yüz binden fazla ziyaretçi tarafından gezilmektedir.

"Nightmare in Silver", Büyük Britanya bilimkurgu dizisi Doctor Who'nun yedinci sezonunun on ikinci bölümü. Bölüm ilk kez 11 Mayıs 2013 tarihinde BBC One kanalında yayınlanmıştır. Neil Gaiman tarafından yazılan bölümün yönetmenliğini Stephen Woolfenden üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bektaşî inancı</span>

Hurûfî-Bektâşî inancı Hurûfîlik akımı İranlı bir Şiî mutasavvıf olan “Fadl’Allah Ester-Âbâdî” tarafından kuruldu. Halep sınırlarından, Batı Anadolu’ya doğru hareket eden “Hurûfîler” Seyyid Nesîmî’nin H. 820 / M. 1417 yılında Halep’te idamından sonra Irak’tan Azerbaycan’a ve oradan da Doğu Anadolu’ya kadar olan bölgelerde Hurûfîliği yaydılar. Nesîmî’nin Divânı ve hayat hikayesi birçok mutasavvıf için iyi bir kaynak ve sermaye oldu. Nesîmî, daha Fadl’Allah Yezdânî’nin “Hurûfîlik” mezhebinin ortaya çıkmasından beş asır önce yaşayan Hulûl ve ilhada yönelik söylemleri nedeniyle de aynı sonucu paylaşmış olan Hallâc-ı Mansûr’un yolunda olarak kabul edildi. Aslen İbâh’îyyûn olan “Hurûfîler”, aynı zamanda Mücessime’den olduklarından dolayı, Cenâb-ı Hakk’ın cisim olarak, Bâtınîliğin esas prensibi olan hulûle olan inançları nedeniyle de “Fadl’Allah Hurûfî” şeklinde belirdiğine inanırlar.