İçeriğe atla

Marie Jahoda

Marie Jahoda
Jahoda, 1988 yılında Nicholas van Hoogstraten ve Henry Kelly ile birlikte After Dark adlı televizyon tartışma programında
Doğum26 Ocak 1907
Viyana, Avusturya
Ölüm28 Nisan 2001
Sussex, İngiltere
MilliyetAvusturyalı-İngiliz
Mezun olduğu okul(lar)University of Vienna (PhD, 1933)
MeslekSosyal psikolog
EvlilikPaul Lazarsfeld
Austen Albu
Çocuk(lar)Lotte Franziska Lazarsfeld

Marie Jahoda (26 Ocak 1907 - 28 Nisan 2001) Avusturyalı-İngiliz bir sosyal psikolog idi.

Biyografi

Jahoda, Yahudi bir tüccar ailesinin çocuğu olarak Viyana'da doğdu. Zamanının birçok psikoloğu gibi, Avusturya'da sosyalistlere karşı siyasi baskıların yoğun olduğu bir dönemde büyüdü ve sonrasında Engelbert Dollfuss iktidarı ele geçirdi. Ergenlik yıllarında Kızıl Viyana'da Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'ne dahil oldu ve bu onun hayatı üzerinde büyük bir etki yarattı. Avrupa sosyalizminin en saygın kadınlarından[1] biri olarak kabul edilen Jahoda, 1928 yılında Viyana Pedagoji Akademisi'nden öğretmenlik diploması aldı ve 1933 yılında Viyana Üniversitesi'nden psikoloji alanında felsefe doktorası (PhD) aldı. Kocası Paul Lazarsfeld ve Hans Zeisel ile birlikte, işsizliğin küçük bir topluluk üzerindeki sosyal etkisine ilişkin artık klasikleşmiş bir çalışma olan "Die Arbeitslosen von Marienthal" (1932; İngilizce baskısı 1971 - Marienthal: the sociography of an unemployed community - ABD'de Transaction Publishers tarafından 2002'de karton kapaklı olarak yeniden basıldı) yazdı. Marienthal, 1920'lerde çok yüksek işsizlik seviyelerine maruz kalan bir sanayi bölgesiydi ve araştırma ekibi, (genellikle yıkıcı) psikolojik sonuçları inceledi. Jahoda, finansal yoksunlukla ilgili bariz zorlukların ötesine geçen sonuçlar çıkardı. Modern endüstriyel toplumlarda çalışmanın, kişisel bir değer duygusu, daha geniş toplumsal hedeflere olan bağlılık ve günlük/haftalık zaman planlaması dahil olmak üzere önemli sosyal faydalar sağladığı sonucuna vardı.

1934 yılında Jahoda, Lazarsfeld ile evliliğini sonlandırdı çünkü Lazarsfeld 1932 yılında Herta Herzog ile bir ilişkiye başlamıştı. 1936 yılında, sosyalistlere yönelik yeraltı çalışmaları nedeniyle Kurt Schuschnigg'in diktatör rejimi tarafından hapsedildi. 1937 yılında, yabancı ülkelerden gelen baskılar sonucunda ülkeyi derhal terk etmesi şartıyla serbest bırakıldı. Avusturya vatandaşlığı iptal edildi. Jahoda İngiltere'ye gitti ve II. Dünya Savaşı sırasında orada kaldı. 1945'te[2] Amerika Birleşik Devletleri'ne geldi. ABD'de kaldığı süre boyunca New York Üniversitesi'nde sosyal psikoloji profesörü olarak ve Amerikan Yahudi Komitesi ve Columbia Üniversitesi için araştırmacı olarak çalıştı. Önyargı üzerine yapılan araştırmaların analizine önemli katkılar sağladı ve bu çalışmaların üçüncü cildinin Anti-Semitism and Emotional Disorder: a Psychological Interpretation adı altında yayınlanmasında ortak editördü. Bu cilt 1950 yılında yayınlandı. Jahoda, 1958-1965 yılları arasında günümüzde Brunel Üniversitesi olarak bilinen yerde psikoloji lisans programlarının oluşturulmasına katkıda bulundu. Ayrıca, İnsan İlişkileri Araştırma Merkezi'ni kurdu ve 1965'te Sussex Üniversitesi tarafından sosyal psikoloji profesörü olarak işe alındı. Daha sonra, Sussex Üniversitesi'nde Bilim Politikası Araştırma Birimi'nde danışman ve ziyaretçi profesör olarak görev yaptı. 1968 yılında, Sosyal Bilimler Araştırma Konseyi (İngiltere) üyesi oldu.

1958'de İdeal Ruh Sağlığı teorisini geliştirdi. Jahoda, çalışması aracılığıyla, esenlik duyguları için hayati önem taşıdığını belirlediği beş kategori ortaya koydu (1982, 87): zaman planlaması, sosyal temas, kolektif çaba veya amaç, sosyal kimlik veya statü ve düzenli faaliyet. Jahoda, işsizlerin bu beş kategoriden yoksun bırakıldığını ve bu durumun işsizler arasında bildirilen akıl sağlığı bozukluklarının çoğundan sorumlu olduğunu iddia etti. 1980'lerde işsizlik seviyeleri tekrar yükseldiğinde, bu yaklaşım oldukça etkili oldu ve Marienthal çalışmaları yeniden ilgi gördü. Jahoda o dönemde Bilim Politikası Araştırma Birimi'nde çalışıyor ve burada gelecek araştırmaları konusunda birçok çalışmaya dahil oluyordu. Özellikle, Christopher Freeman ve Marie Jahoda'nın (eds) 1978 tarihli World Futures: the Great Debate kitabına katılımıyla öne çıktı. Jahoda ayrıca 1977 tarihli Freud and the Dilemmas of Psychology (Hogarth Press) çalışmasıyla psikolojiye olan ilgisini sürdürdü ve 1990'larda Christopher Freeman, Keith Pavitt, Margaret Sharp ve William Walker'ın (Thomson Learning, 1991) ortak editörlüğünü yaptığı Technology and the Future of Europe: Competition and the Global Environment kitabına katkı sağladı. 1992'de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin Onursal Üyesi seçildi.[3]

Jahoda 28 Nisan 2001'de İngiltere'nin Sussex kentinde 94 yaşında hayatını kaybetti.

Aile hayatı

1927 yılında Paul Felix Lazarsfeld ile evlendi ve tek çocuğu olan Lotte Franziska Lazarsfeld'ı (1930'da doğdu) dünyaya getirdi. Lotte daha sonra M.I.T'de yönetim profesörü oldu. 1934 yılında, 1932'den beri Herta Herzog ile ilişkisi olan Lazarsfeld'dan ayrıldı. İngiltere'ye 1958 yılında döndükten sonra İşçi Partisi politikacısı Austen Albu ile evlendi.

İdeal Ruh Sağlığı

1958'de Marie Jahoda, normal kabul edilen insanların çoğunda bulunan özelliklerin bir listesini yaptı. Bu liste İdeal Ruh Sağlığı olarak bilinir ve şunları içerir:

  • Etkin bir benlik algısı
  • Gerçekçi bir benlik saygısı ve kendini kabul
  • Davranışın istemli kontrolü
  • Dünyanın doğru algılanması
  • İlişkileri sürdürme ve duygusal yakınlık gösterme
  • Öz-yönlendirme ve üretkenlik

Başlıca yayınlar

Yukarıda bahsedilenlere ek olarak – Marienthal; Current concepts of positive mental health; World Futures, Technology and the Future of Europe, Freud and the Dilemmas of Psychology – her major publications include:

(with Paul Lazarsfeld and Hans Zeisel), Die Arbeitslosen von Marienthal (1932; English ed. 1971 – Marienthal: the sociography of an unemployed community 16 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – paperback by Routledge, London, 1971 and republished in 2002).

Research Methods in Social Relations by Claire Selltiz; Marie Jahoda; Morton Deutsch; Stuart W. Cook (1964)

Studies in the Scope and Method of The Authoritarian Personality: Continuities in Social Research by Richard Christie & Marie Jahoda (1954)

Research Methods in Social Relations – With Especial Reference to Prejudice by Marie Jahoda (1952)

Work, employment and unemployment: An overview of ideas and research results in the social science literature by Marie Jahoda (SPRU occasional paper series, University of Sussex, 1980)

Thinking About The Future – A Critique Of The Limits To Growth (published in the USA as Models of Doom) by H S D Cole, Christopher Freeman, Marie Jahoda, and Keith Pavitt (Sussex University Press, 1973)

Ich habe die Welt nicht verändert by Marie Jahoda (2002, Julius Beltz GmbH)

Notlar

  1. ^ "Marie Jahoda". Women in Psychology. Northern Illinois University. 6 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2007. 
  2. ^ Max Horkheimer Gesammelte schriften 17: Briefwechsel 1941–1948 (Fisher, 1988) pp.667–670
  3. ^ "Book of Members, 1780–2010: Chapter J" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Psikoloji veya Ruh bilimi, içgüdüsel davranışları ve zihni inceleyen bilimdir. Bilinçli ve bilinçsiz olayların yanı sıra daha çok duygu ve düşüncenin incelemesini içeren Psikoloji, çok kapsamlı bir bilimsel alandır. Bu alanda uzman olan ve aynı zamanda bilgi araştırması yapanlara psikolog denir. Psikologlar, beyinin ortaya çıkan özelliklerini ve ortaya çıkan özelliklerle bağlantılı tüm fenomenleri anlamaya çalışırlar ve bu şekilde daha geniş nöro-bilimsel araştırmacı grubuna katılırlar. Psikoloji bilimi, bir sosyal bilim olmasına rağmen aynı zamanda doğa bilimleri olarak da kategorize edilebilir. Özellikle beyin biyolojisi bilgisini oldukça kullanır ve geliştirir.

Sosyal biliş sosyal etkileşimde rol oynayan bilgiyi işleme, kodlama, depolama ve hatırlama gibi bilişsel süreçlerdir. İnsanların kendilerini kuşatan fiziksel, sosyal çevrelerini ve çevreleriyle olan ilişkilerini, diğer insanlar ve kendileri hakkında nasıl izlenim oluşturduklarını, nasıl hissettiklerini ve düşündüklerini ve bu türden bir düşünce biçiminin yargıları ve davranışları nasıl etkilediğini incelemektedir. Toplumsal bağlamdan etkilenen ve toplumsal bağlamı etkileyen bilişsel süreç ve yapıları incelemektedir Ancak sosyal biliş terimi diğer psikoloji ve bilişsel sinirbilim alanlarında yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bu alanlarda sosyal biliş terimi çoğunlukla otizm ve diğer bozukluklar nedeniyle kesintiye uğrayan çeşitli sosyal becerilere karşılık gelmektedir. Bilişsel sinirbilim alanında ise sosyal bilişin biyolojik temelleri araştırılmaktadır. Benzer şekilde Gelişim psikolojisi alanında da sosyal biliş becerileri gelişimsel perspektifle incelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İletişim bilimleri</span>

İletişim çalışmaları veya iletişim bilimleri; insan iletişimi ve davranış süreçleri, kişilerarası ilişkilerdeki iletişim kalıpları, farklı kültürlerdeki sosyal etkileşimler ve iletişim ile ilgilenen bir akademik disiplindir. İletişim genel olarak, bireylerin veya grupların uygun medya aracılığıyla etkili bir şekilde ikna etmelerini, bilgi edinmelerini, bilgi vermelerini veya duygularını etkili bir şekilde ifade etmelerini sağlayan fikir, bilgi, sinyal veya mesajların verilmesi, alınması ve değiş tokuşu olarak tanımlanır. İletişim bilimleri, bireysel faillik düzeyinde yüz yüze konuşma ve etkileşimden makro düzeyde sosyal ve kültürel iletişim sistemlerine kadar bir dizi konuyu kapsayan bir bilgi bütünü geliştirmek için çeşitli ampirik araştırma ve eleştirel analiz yöntemlerini kullanan bir sosyal bilimdir.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel psikoloji</span> evrim teorisinin sosyal ve doğa bilimlerinde uygulanması

Evrimsel psikoloji (EP), bellek, algı, dil gibi psikolojik özellikleri çağdaş evrimsel bir bakış açısıyla inceleyen bilim dalıdır. Evrimsel psikoloji, bunun yanında insanın hangi psikolojik özelliklerinin, ne tür bir uyarlanma geliştirdiğini, yani doğal seçilim veya cinsel seçilimin işlevsel sonuçlarını belirlemeye çalışır. Kalp, akciğer ve bağışıklık sistemi gibi fizyolojik mekanizmalar hakkındaki uyarlanımcı düşünce ile evrimsel biyolojideki düşünce ortaktır.

Sağlık psikolojisi bir tıbbi psikoloji altdalıdır. Sağlık, hastalık ve sağlık hizmetlerindeki psikolojik ve davranışsal süreçlerin incelenmesidir. Psikolojik, davranışsal ve kültürel faktörlerin fiziksel sağlık ve hastalığa nasıl katkıda bulunduğunu anlamakla ilgilenir. Psikolojik faktörler sağlığı doğrudan etkileyebilir. Örneğin, hipotalamik-hipofiz-adrenal ekseni etkileyen kronik olarak meydana gelen çevresel stres faktörleri kümülatif olarak sağlığa zarar verebilir. Davranışsal faktörler de bir kişinin sağlığını etkileyebilir. Örneğin, belirli davranışlar zamanla zararlı olabilir veya sağlığa iyi gelebilir. Sağlık psikologları biyopsikososyal bir yaklaşım benimser. Başka bir deyişle, sağlık psikologları sağlığı sadece biyolojik süreçlerin değil, aynı zamanda psikolojik, davranışsal ve sosyal süreçlerin ürünü olarak anlarlar.

Kültürlerarası psikoloji, değişkenlik ve değişmezlik de dahil olmak üzere, farklı kültürel koşullar altında insan davranışlarının ve zihinsel süreçlerin bilimsel bir çalışmasıdır. Davranış, dil ve anlamdaki kültürel farklılığı tanımak için araştırma yöntemlerini genişleterek psikolojiyi genişletmeyi ve geliştirmeyi amaçlar. Akademik bir disiplin olarak psikoloji büyük ölçüde Kuzey Amerika ve Avrupa'da geliştiği için, bazı psikologlar, evrensel olarak kabul edilen yapıların, daha önce varsayıldığı kadar değişmez olmadığı konusunda endişe duymuşlardır, özellikle de diğer kültürlerde dikkate değer deneyleri çoğaltma girişimlerinin değişen başarıları vardır. Etki, biliş, benlik kavramları ve psikopatoloji, anksiyete ve depresyon gibi ana temaları ele alan teorilerin, diğer kültürel bağlamlara "dışa aktarıldığında" dış geçerliliğe sahip olup olamayacağı, kültürel psikoloji, kültürel farklılıkları hesaba katmak için kültürel farklılıkları hesaba katmak için tasarlanmış yöntemleri kullanarak bunları yeniden inceler. Her ne kadar bazı eleştirmenler kültürlerarası psikolojik araştırmalardaki metodolojik kusurlara işaret etseler ve kullanılan teorik ve metodolojik temellerdeki ciddi eksikliklerin psikolojideki evrensel ilkeleri araştırmaya engell olduğunu iddia etseler de, kültürler arası psikologlar, fizik veya kimya gibi evrenselleri aramaktan ziyade farklılıkların (varyans) nasıl ortaya çıktığını araştırmaya yönelmektedirler.

Ahlâki psikoloji ya da ahlâk psikolojisi hem felsefe hem de psikoloji alanlarını ortak bir zeminde inceleyen çalışma alanıdır. Tarihsel olarak, ahlaki psikoloji terimi, ahlaki gelişim çalışmasını ifade etmek için nispeten daha dar bir şekilde kullanılmıştır. Ahlaki psikoloji sonuç olarak etik, psikoloji ve zihin felsefesinin kesişimindeki çeşitli konulara daha geniş olarak değinmeye başlamıştır. Alanın bazı ana konuları ahlaki yargı, ahlaki akıl yürütme, ahlaki duyarlılık, ahlaki sorumluluk, ahlaki motivasyon, ahlaki kimlik, ahlaki eylem, ahlaki gelişim, ahlaki çeşitlilik, ahlaki temeller, ahlaki karakter, fedakarlık, psikolojik egoizm, ahlaki şans, ahlaki tahmin, ahlaki duygu, duygusal tahmin ve ahlaki anlaşmazlık olarak verilebilir.

Psikoloji temel bilimi, psikoloji alanında yapılan araştırmaların bazıları, uygulanan psikolojik disiplinlerde yapılan araştırmalardan daha "temel" dir ve doğrudan bir uygulaması yoktur. Psikoloji içerisindeki temel bilim yönelimini yansıttığı düşünülen alt disiplinler arasında biyolojik psikoloji, bilişsel psikoloji, nöropsikoloji vb. alt dallar sayılabilmektedir. Bu alt disiplinlerdeki araştırmalar, metodolojik titizlik ile karakterizedir. Psikolojinin temel bilim olarak kaygı, davranış, biliş ve duyguların altında yatan yasaları ve süreçleri anlamaktır. Temel bilim olarak psikoloji, uygulamalı psikoloji için bir temel sağlar. Uygulamalı psikoloji, aksine, temel psikolojik bilimlerin ortaya koyduğu psikolojik ilkelerin ve teorilerin uygulanmasını içerir; bu uygulamalar zihinsel ve fiziksel sağlık ayrıca eğitim gibi alanlarda sorunların üstesinden gelmeyi veya refahı artırmayı amaçlamaktadır.

Kantitatif psikoloji veya Nicel psikoloji, insan veya hayvan psikolojik süreçlerinin matematiksel modellemesi, araştırma tasarımı ve metodolojisi ve istatistiksel analizine odaklanan bilimsel bir çalışma alanıdır. İnsan yeteneklerini ölçmek için testler ve diğer cihazları içerir. Kantitatif psikologlar, psikolojik ölçüm teorisi ve tekniği ile ilgili bir alan olan psikometri olanlar da dahil olmak üzere çok çeşitli araştırma yöntemleri geliştirir ve analiz eder.

John F. Haldon Britanyalı tarihçi ve Shelby Cullom Davis'in 30 Avrupa Tarihi Profesörü, Bizans Tarihi ve Yunanistan Araştırmaları Profesörü ve aynı zamanda Princeton Üniversitesi Mossavar-Rahmani İran ve Basra Körfezi Çalışmaları Merkezi Direktörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Lisa Feldman Barrett</span> Amerikan psikoloji bilimcisi ve nörobilimci

Lisa Feldman Barrett (1963) Northeastern Üniversitesi'nde Psikoloji alanında kıdemli profesördür. Afektif bilim üzerine çalışmaktadır. Interdisciplinary Affective Science Laboratory'nin direktörlüğünü yapmaktadır. James Russell ile birlikte, Emotion Review dergisinin kurucu baş editörüdür. Beynin duyguları nasıl ürettiğini araştırmak üzere, Sinirbilim alanında Guggenheim Bursu'nu ve NIH Ödülü'nü kazanmıştır.

Neal Elgar Miller, Amerikalı deneysel psikolog. Fizik, biyoloji ve yazarlık dahil olmak üzere çeşitli ilgi alanlarına sahip enerjik bir insan olarak tanımlanan Miller, bunların yanında psikoloji alanına da girdi. Bilimlerde bir arka plan eğitimi olan Miller, profesörlerden ve önde gelen psikologlardan davranışsal psikoloji ve fizyolojik psikolojinin çeşitli alanlarında, özellikle de davranışa organların tepkileri ilişkilendiren çalışmaları için ilham aldı.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal araştırma</span>

Sosyal araştırma, sosyal bilimciler tarafından sistematik bir plan izlenerek yürütülen araştırmalardır. Sosyal araştırma metodolojileri nicel ve nitel olarak sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyografi</span>

Sosyografi, toplum, toplumun alt bölümleri ve toplumsal olaylar hakkında gerekli olan akademik çalışmalar için yazılan yazılardır. Sosyografi terimi 1913 yılında Hollandalı sosyolog Sebald Rudolf Steinmetz tarafından ortaya atıldı.

<span class="mw-page-title-main">Henri Tajfel</span> İngiliz psikolog (1919-1982)

Henri Tajfel, Polonyalı sosyal psikologdur.

James Samuel Coleman, Chicago Üniversitesinde çalışmış Amerikalı bir sosyolog, teorisyen ve ampirik araştırmacıdır.

<span class="mw-page-title-main">George Herbert Mead</span> Amerikalı filozof ve psikolog (1863 – 1931)

George Herbert Mead, öncelikle birkaç seçkin pragmatistten biri olduğu Chicago Üniversitesi'ne bağlı Amerikalı bir filozof, sosyolog ve psikologdur. Simgesel etkileşimciliğin ve Chicago sosyolojik geleneğinin kurucularından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Matematiksel sosyoloji</span>

Matematik sosyolojisi, hem sosyolojik araştırmalarda matematiğin kullanımıyla hem de matematik ile toplum arasında var olan ilişkilerin araştırılmasıyla ilgilenen disiplinler arası bir araştırma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amélie Mummendey</span>

Amélie Mummendey bir Alman sosyal psikoloğudur. 2007'den ölümüne kadar, Friedrich Schiller Üniversitesi Jena'da Yüksek Lisans Akademisi için Rektör Yardımcılığı yapmıştır.

Shelley Elizabeth Taylor (1946), Los Angeles, California Üniversitesi'nde seçkin bir psikoloji profesörüdür. Yale Üniversitesi'nden Doktora derecesini almış ve Harvard Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak çalışmıştır. Üretken bir bilimsel dergi makalesi ve kitap yazarı olan Taylor, ana disiplini olan sosyal psikoloji ile ilgili iki alt alanda uzun süredir önde gelen bir figür olmuştur: sosyal biliş ve sağlık psikolojisi. Kitapları arasında The Tending Instinct ve Susan Fiske ile yazdığı Social Cognition bulunmaktadır.