İçeriğe atla

Mari Muharebesi

Mari Muharebesi

Memlûkler, I. Hethum'un oğullarından birini öldürüp (düşmüş, sağda) ve bir diğerini (geleceğin kralı II. Levon, ortada) ele geçirdiler.[1]
Tarih24 Ağustos 1266
Bölge
Mari, Darbı Sak Kalesi yakınları
Sonuç Memlûk zaferi
Taraflar
Memlûk DevletiKilikya Ermeni Krallığı
Komutanlar ve liderler
I. Baybars
Nûreddin Ali
Kalavun		II. Levon  (esir)
Thoros (ölü)
Güçler
30.000 15.000
Kayıplar
Bilinmiyor ağır kayıplar,
binlerce Ermeni katledildi ve 40.000 kişi esir alındı[2]

Mari Muharebesi, 24 Ağustos 1266'da Mısır Memlûk Devleti ile Kilikya Ermeni Krallığı arasında yapılan bir çatışmadır.

Muharebe

Çatışma, Memlük Sultanı I. Baybars'ın zayıflayan Moğol hakimiyetinden yararlanıp 30.000 kişilik bir orduyu Kilikya'ya göndermişi ve Ermenistan Kralı I. Hethum'un Moğollara olan bağlılığından vazgeçip kendisini hükümdar olarak kabul etmesini ve Memlüklerin elinde olup Hethum'un Moğollarla yaptığı ittifak sayesinde elde ettiği toprakları vermesini talep etmiştir. Ancak o sırada I. Hetum, Tebriz'deydi ve askeri destek almak için İran'daki İlhan Moğol sarayına gitmişti. Onun yokluğunda Memlükler, Nûreddin Ali ve Memluk komutanı Kalavun liderliğindeki Kilikya Ermenistanı'na yürüdüler.

I. Hethum'in iki oğlu Levon (geleceğin kralı II. Levon ) ve Thoros, 15.000 kişilik bir orduyla Kilikya topraklarının girişindeki kaleleri güçlü bir şekilde donatarak savunmaya öncülük ettiler. Çatışma 24 Ağustos 1266'da Darbsakon yakınlarındaki Mari'de gerçekleşmiş ve burada sayıca çok az olan Ermeniler, çok daha büyük Memluk kuvvetlerine karşı koyamamıştır. Thoros savaşta öldürülmüş ve Levon yakalanıp hapsedilmiştir.[2] Sparapet Sempad'in Vasil Tatar adlı Ermeni-Moğol oğlu da Memlükler tarafından esir alınmış ve kendilerine iyi davranıldığı rivayet edilmesine rağmen Levon ile birlikte esaret altına alınmıştır.[3]

Sonrası

Memlükler, zaferlerinin ardından Kilikya'yı işgal ederek Kilikya ovasının üç büyük şehrini (Mamistra, Adana ve Tarsus ) ve Ayas limanını yağmalamışlardır. Mansur komutasındaki bir başka Memlük grubu da başkent Sis'i almıştır. Yağma 20 gün sürmüş; bu süre zarfında binlerce Ermeni katledilmiş, 40.000'i esir alınmıştır.[2]

I. Hetum'a Moğol birlikleriyle geldiğinde ülke çoktan harap olmuştu. I. Hethum Ermenistan'ın sınır kalelerinin kontrolünü Memlüklere vererek oğlu Levon'un geri dönüşünü müzakere etmek zorunda kalmıştır. 1269'da I. Hethum oğlunun lehine tahttan feragat etmiş ve keşiş olmuş; bir yıl sonra da ölmüştür.[4] Levon, Kilikya'yı Moğol İmparatorluğu'nun tebaası olarak tutarken aynı zamanda Memlüklere haraç ödemek gibi tuhaf bir durumla karşı karşıya kalmıştır.[5]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Mutafian 1993, s. 58.
  2. ^ a b c Chahin 2001, s. 253.
  3. ^ Stewart 2001, s. 49.
  4. ^ Mutafian 1993, s. 60.
  5. ^ Bournoutian 2002, s. 101.
Genel
  • Chahin, Mack (2001). The Kingdom of Armenia: A History (İngilizce). Richmond: Curzon. ISBN 0700714529. 
  • Grousset, Renée (1934). Histoires des Croisades, III (Fransızca). Paris: Librairie Plon. 
  • Mutafian, Claude (1993). Le Royaume Armenien de Cilicie (Fransızca). Paris: CNRS Éditions. ISBN 978-2271051059. 
  • Stewart, Angus Donal (2001). The Armenian Kingdom and the Mamluks (İngilizce). Leiden: Brill. ISBN 9004122923. 
  • Bournoutian, George A. (2002). A Concise History of the Armenian People (İngilizce). Mazda Pub. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kilikya Ermeni Krallığı</span> Ortaçağda kurulmuş, Tarsus merkezli Ermeni krallığı

Kilikya Ermeni Krallığı, Kilikya Ermeni Prensliği ya da kısaca Kilikya, 1080-1198 arası prenslik ve 1198-1375 arası krallık olan Çukurova bölgesinde bulunan bir devlettir. Bölgedeki I. Ruben adında olan bir Ermeni beyi tarafından Bizans İmparatorluğundan aldığı toprak üzerine kurulmuştur ve zamanla daha geniş bir alana yayılmıştır. 1375'te Memlük Sultanlığı tarafından varlığına son verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Baybars</span> 1260-1277 arasında Memlûk Devleti sultânı

I. Baybars ya da tam künyesiyle el-Melikü'z-Zâhir Rüknüddîn Baybars el-Bundukdârî, Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş Kıpçak asıllı Memlûk Devleti sultanıdır. Baybars, muhtemelen 15 yaşında köle olarak satın alınıp bir memlûk olarak yetiştirilmiş, yeteneği sayesinde hızla terfi ederek emirliğe kadar yükselmiştir. Mansure Muharebesi ve Ayn Calut Muharebesi'ni başarılı sevk ve idaresiyle bu muharebelerin kazanılmasında başrol oynamış ve ün kazanmıştır. Mısır Eyyûbî sultanı Turanşah'ı bir suikastla öldürmesinden sonra Kutuz sultan olmuş, Baybars çeşitli nedenlerle onu da öldürerek Memluk Sultanlığı hükümdarı olmuştur. Devletin gerçek anlamda kurucusu olarak kabul edilir. Pek çok Haçlı kalesini ve kentini ele geçirmiş, Levant'daki Haçlı varlığını birkaç sahil kentine kadar daraltmış, İlhanlılar'ın Kuzey Suriye'deki varlığına son vermiştir. Anadolu Selçuklu Devleti'ni İlhanlı işgalinden kurtarmak için Anadolu'ya bir sefer düzenlemiş olmasına rağmen Anadolu Selçuklu yöneticilerinden vadedilen desteği göremeyince ülkesine geri dönmüştür.

Ketboğa Noyan, Moğol İmparatorluğu'na bağlı bir grup olan Naymanların Doğu Hristiyanıydı. Moğol İlhan Hülâgû'nun teğmeni ve sırdaşıydı ve 1258'de Bağdat'ın yağmalanması da dahil olmak üzere Ortadoğu'daki fetihlerinde ona yardımcı olmuştur. Hülâgû, Moğolistan'daki bir törene katılmak üzere kuvvetlerinin büyük bir kısmını yanına aldığında Ketboğa, Suriye'nin kontrolüne bırakıldı ve güneye, Kahire merkezli Memlûk Devleti'ne doğru devam eden Moğol baskınlarından sorumlu oldu. 1260 yılında Ayn Calut Muharebesi'nde öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">I. Levon</span>

II. Leo, ayrıca II. Leon, II. Levon ya da II. Levon, Onuncu Kilikya Ermeni Lordu ya da "Dağların Lordu" ve ilk Kilikya Ermeni kralı ya da I. Levon.

<span class="mw-page-title-main">IV. Boemondo</span>

IV. Boemondo, ayrıca tek gözlü olarak da bilinir, 1201 ile 1205, 1208 ile 1216 ve son olarak 1219'dan ölümüne kadar Antakya Prensliği prensi. 1187 yılından itibaren Trablusşam Kontudur.

<span class="mw-page-title-main">II. Levon</span>

II. Levon ya da Leon II, 1269/1270 yılından 1289 yılına kadar Kilikya Ermeni Krallığı Kralı. Kral I. Hethum ile Kraliçe Zabel çiftinin oğludur. Hethumid Hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hethumid Hanedanı</span>

Hethumid Hanedanı, Ayrıca Lampron Ailesi olarak da bilinir, 1226 yılından 1373 yılına kadar Kilikya Ermeni Krallığı yönetmişlerdir. Ruben Hanedanı üyesi ve Kilikya Ermeni Prensliğini Krallık yapıp ilk Kral olarak tac giyen I. Levon'un ölümü ile tacın yasal varisi olan kızı İsabella ile evlenen, Hethum ile başlayıp, çiftin oğlu II. Levon ile devam etmiş Ermeni hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kız Kalesi (Mersin)</span> Mersinde bulunan tarihi kale

Kız Kalesi, Mersin'in Erdemli ilçesinde bulunan tarihî kale. Mersin merkeze uzaklığı yaklaşık 80 km' dir. Turistik belde Kızkalesi ismini bu tarihi kaleden alır. Kıyıdan yaklaşık 300 metre (980 ft) açıktadır. Adanın toplam alanı yaklaşık 15.000 metrekare (160.000 ft2) olup, kale bu alanın çoğunu kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Horenli Musa</span> Ermeni tarihçi

Horenli Musa (410-490), Ermenice: Մովսես Խորենացի. Antik Çağ Ermeni tarihçisi ve Ermenistan Tarihi adlı eserin yazarı. Ermeni tarihçiliğinin babası olarak kabul edilir ve Ermeni Herodot olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Antakya Halefiyet Savaşı</span>

Antakya Halefiyet Savaşı olarak da bilinen Antiochene Veraset Savaşı, 1201 ve 1219 yılları arasında Suriye'nin kuzeyinde, Antakyalı III. Boemondo ile tartışmalı halefi arasında gerçekleşen bir dizi silahlı çatışmadır. Antakya Prensliği, 12. yüzyılın son on yıllarında bölgedeki önde gelen Hristiyan gücüydü; ancak Ermeni Kilikya üstünlüğüne meydan okudu. Suriye'deki önemli bir kale olan Bakras'ın Kilikyalı I. Levon tarafından ele geçirilmesi, 1190'ların başlarında uzun süreli bir çatışma meydana getirmişti. Levon, Antakya'yı ele geçirmeye çalıştı; ancak Yunan ve Latin kentlileri bir komün kurdular ve Ermeni askerlerinin şehri işgal etmesini engellediler. III. Boemondo'nun en büyük oğlu Raymond, 1197'de arkasında Raymond-Roupen adında bir bebek oğlu bırakarak öldü. Çocuğun annesi, Ermenistanlı Alice, I. Levon'un yeğeni ve varsayımsal varisiydi. III. Boemondo ve Antakya soyluları, Raymond-Roupen'in Antakya'daki büyükbabasının yerini alma hakkını doğruladılar; ancak komün III. Boeemondo'nun küçük oğlu, Trablus kontu Boemondo'yu tercih etti.

<span class="mw-page-title-main">Sparapet Sempad</span>

Sparapet Sempad (1208–1276), bir asil ve Kilikya Ermenistanı'nda Kral I. Hethum'un ağabeyiydi. Kilikya'da diplomat, yargıç ve askeri subay olarak görev yapan, Ermenistan silahlı kuvvetlerinin başkomutanı Constable veya Sparapet unvanına sahip önemli bir figürdü. Aynı zamanda bir yazar ve çevirmendi, özellikle çeşitli yasal metinlerin çevirilerini sağlaması ve Kilikya tarihinin önemli bir kaydı olan Chronique du Royaume de Petite Armenie'nin çevirisiyle tanınıyordu. Mari Savaşı gibi birçok savaşı organize etti ve bu savaşlarda görev aldı ve kardeşi Kral Hethum tarafından Moğol İmparatorluğu ile gerçekleştirilen müzakerelerde önemli bir müzakereci olarak görevlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">I. Levon (Ermenistan prensi)</span> Ermenistan prensi

I. Leo, ayrıca I. Levon ya da I. Leon, beşinci Kilikya Ermeni Lordudur ya da “Dağların Lordu” (1129/1130-1137).

<span class="mw-page-title-main">Namrun Kalesi</span> Çamlıyaylada bir Kale

Namrun Kalesi, Türkiye'nin Mersin şehrine bağlı Çamlıyayla ilçesinde yer alan bir kaledir. Genel özellikleri daha eski tarihleri işaret ettiği için, Asurluların "İllubru" adlı kalesi olduğu da söylenir. Orta Çağ'da Kilikya Ermeni Krallığı'nın bir parçası iken, kale Lampron adıyla biliniyordu ve Ermeni Hethumid prenslerinin atalarının ikamet yeriydi. Toros Dağları'nda yer alan kale, Tarsus ve Gülek Boğazı'na geçiş yapar.

<span class="mw-page-title-main">Zakaryan Ermenistanı</span>

Zakaryan Ermenistanı 1201-1360 yılları arasında Zakaryan-Mhargrdzeli hanedanlığı tarafından yönetilen bir Ermeni prensliğiydi. Zakaryan hanedanı tarafından yönetilen devletin başkenti, bugünkü Türkiye'nin doğusundaki Ani kentiydi. Zakaryanlar, Gürcistan'daki Bagrationi hanedanının vasalları olsalar da sıklıkla bağımsız hareket ettiler ve zaman zaman kendilerini kral olarak adlandırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Korikoslu Hayton</span> Ermeni Orta Çağ keşiş ve tarihçi

Korykoslu Hayton bir Orta Çağ Ermeni asilzade, keşiş ve tarih yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şakhab Muharebesi (1303)</span> Memlûk-İlhanlı Savaşının son büyük muharebesi

Şakhab Muharebesi, Merc-i Suffar Muharebesi olarak da bilinir, 20 Nisan - 22 Nisan 1303 tarihlerinde Memlükler ile Moğollar ve onların Ermeni müttefikleri arasında Suriye'de Şam'ın hemen güneyinde El-Kisve yakınlarında meydana gelmiştir. Muharebe, diğer Müslümanlara karşı tartışmalı cihat ve savaşa bizzat katılan İbn Teymiyye tarafından yayınlanan Ramazan ile ilgili fetvalar nedeniyle hem İslam tarihinde hem de kendi döneminde etkili olmuştur. Moğollar için feci bir yenilgi olan muharebe, Levant'ın Moğol istilasına son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Levant’ın Moğollar tarafından istilası</span> Suriyenin Moğol istilası (1260-1263)

1240'lı yıllardan itibaren Moğollar, Suriye'yi defalarca işgal ettiler veya bu yönde girişimleri olmuştur. Çoğu başarısız olmuş, ancak 1260 ve 1300'de Halep ve Şam'ı ele geçirerek ve Eyyubi hanedanını yok ederek bir miktar başarı elde etmişlerdir. Moğollar, başta Mısır Memlükleri olmak üzere bölgedeki diğer güçler tarafından her seferinde aylar içinde geri çekilmek zorunda bırakılmışlardır. 1260 sonrası çatışma Memluk-İlhanlı Savaşı olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">I. Hethum</span> Ermeni Kiliya kralı (1213-1270; hd. 1226-1269)

I. Hethum, 1226'dan 1270'e kadar Kilikya Ermeni Krallığı'nı yönetmiştir. Baberonlu Konstantin ve Lampronlu Prenses Alix Pahlavouni'nin oğlu ve kendi adını taşıyan Lampron Hanedanı olarak da bilinen Hethumid Hanedanı'nın kurucusudur. Moğol İmparatorluğu'nun hükümdarlığını kabul eden Hethum, Moğolistan'ın Karakurum kentindeki Moğol sarayına gitmiş, bu gezinin ünlü bir anlatımı Hethum'un arkadaşı tarihçi Kirakos Gandzaketsi tarafından Ermenistan Tarihi'nde verilmiştir. Müslüman Memlüklere karşı savaşmak için Moğollarla ittifak kurmuş ve diğer Haçlı devletlerini de aynı şeyi yapmaya teşvik etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Darb-ı Sak Kalesi</span>

Darb-ı Sak Kalesi, Türkiye'nin Hatay ilinde bulunan bir kaledir. Kale, 11. yüzyılda Tapınak Şövalyeleri tarafından inşa edilmiş olup Kırıkhan kent merkezinin 4 km uzakta yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Savranda Kalesi</span> Romalılardan kalma Savranda Kalesi, dikdörtgen biçimindedir, 12 burcu ve kulesi vardır

Savranda Kalesi, Türkiye'nin Osmaniye ilinde bulunan bir kaledir. Kilikya Ermeni Krallığı döneminde inşa edilmiş olup Adana'nın yaklaşık 115 km doğusunda yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.