İçeriğe atla

Marcus Annaeus Seneca

Yaşlı Seneca'nın Controversiae adlı eseri, Vatikan Kütüphanesi

Lucius ya da Marcus, Annaeus Seneca, Yaşlı Seneca ve Hatip Seneca olarak da bilinir (MÖ 54 civarı- 39 civarı), Antik Roma eyaleti Hispania'nın Cordoba şehrinde, hali vakti yerinde equestrian sınıftan bir ailede doğmuş Romalı Hatip.

Praenomen'i (İlk ismi) bilinmez ancak Volterralı Raphael tarafından Marcus olduğu iddia edilir. Roma'da kalma şansı yakaladığı iki fırsattan istifade, avukat olarak resmi bir kariyer yapabilmek amacıyla ünlü konuşmacı ve hatiplerin derslerine katıldı. Örnek aldığı hatip Cicero'ydu ve Seneca onun zamanında belagat sanatının gösterişli cereyanlarına meyletti.

İç savaş sırasında büyük ihtimalle aynı yerden geldikleri için tıpkı oğulları ve torunu (şair Lucan) gibi Pompey'e karşı sempati besliyordu. Karısı Córdoba, İspanyalı Helvia'dan üç oğlu olmuştur: L. Annaeus Novatus, babasının arkadaşı Junius Gallio tarafından evlat edinildiğinden bazen L. Junius Gallio olarak da çağrılır; filozof L. Annaeus Seneca, genellikle Genç Seneca olarak bilinir ve şair Lucan'ın babası Annaeus Mela.

Claudius'un, oğlunu sürgüne göndermesinden önce (41; Seneca, ad Helviam, ii. 4) ölmesi ve Tiberius'un ölümünden hemen sonra kaleme aldığı yazıların ortaya çıkarılması nedeniyle 39 yılında öldüğü tahmin edilmektedir. Oğullarının ricasıyla ilerlemiş yaşına rağmen, söylenenlere göre her şeyi hafızasından yazmıştı, Yunan ve Romalı hatiplerine ait çeşitli okul temaları ve bunların ele alınmalarından oluşan bir koleksiyon hazırladı. On kitaptan oluşan Controversiae (hayali yasal davalar) adlı eserinde, 27 konu üzerinde tartışmalar yapılır ve hatiplerin her birinin bu konu üzerindeki fikirleri değişik açılardan verilir.

Seneca aynı zamanda Roma İç savaşından kendi ölümüne kadar geçen süreyi içeren ve ölümünden sonra oğulları tarafından yayınlanmış olan bir tarih kitabının da yazarıdır.

Baskılar

  • Faber (Paris, 1587)
  • JF Gronovius (Leiden, 1649, Amsterdam, 1672)
  • (eleştiri) Conrad Bursian (Leipzig, 1857)
  • Adolf Kiessling (Leipzig, 1872)
  • Hermann Johannes Müller (Prag, 1887, çok sayıda gereksiz tahmin denemesiyle)

Konuyla ilgili yayınlar

  • Pauly-Wissowa'nın Realencyklopädie adlı eserinde O. Rossbach'a ait madde, 2 (1894), (İngilizce)
  • Teuffel-Schwabe, Hist. of Roman Literature (Roma Edebiyatının tarihi) (İng. çevirisi, 1900), s. 269, (İngilizce)
  • Martin Schanz, Geschichte der römischen Litteratur(Roma Edebiyatının tarihi, ii. 1 (1899), (Almanca)
  • George Augustus Simcox'a ait History of Latin Literature (Latin edebiyatının tarihi) adlı eserde "Hatipler" bölümü, i. (1883), (İngilizce)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lucius Annaeus Seneca</span>

Lucius Annaeus Seneca, Romalı düşünür, devlet adamı, oyun yazarı. Roma Stoası döneminin kurucu filozofları arasındadır. Sokrates’in bilgi görüşü ve Kinikler’in doğaya uygun yaşama ideali Seneca'nın üzerinde oldukça büyük bir etki yaratmıştır. Ona göre felsefe, ruhu geliştirip aydınlatan, yaşama düzen veren, karşısına çıkan sorulara cevap vermekte aracı olacak başlıca disiplindir ve bunu elde etme amacı gören araç ise akıldır.

<span class="mw-page-title-main">Neron</span> 5. Roma imparatoru (s. 54–68)

Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus, esas adı Lucius Domitius Ahenobarbus olan ve aynı zamanda Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus olarak da bilinen, Julio-Claudian Hanedanı'nın beşinci ve son Roma imparatoru. Nero, büyük amcası Claudius tarafından tahtın vârisi olarak evlatlık edinilmiştir. Nero Claudius Caesar Drusus olarak, İmparator Claudius'un ölümünün ardından, 13 Ekim 54'te Roma tahtına oturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ovidius</span> Romalı şair (MÖ 43 - MS 17)

Publius Ovidius Naso, Augustus döneminde yaşamış Romalı şair. Genelde aşk, terkedilmiş kadınlar ve mitolojik temalı şiirler yazan Naso, Publius Vergilius Maro ve Horatius ile beraber, Latin edebiyatının üç kanonik şairinden biriydi. Genelde hüzün beyitlerinin en büyük hocası olarak kabul ediliyordu. Şiirleri, orta çağ'ın sonuna kadar Avrupa sanatı ve edebiyatını önemli ölçüde etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tacitus</span>

Gaius Cornelius Tacitus, MS 56-120 yılları arasında Roma'da yaşamış hatip, avukat, senatör ve tarihçidir. Roma senatosundaki görevleri, Roma tarihi ve imparatorluğun kuzeyindeki Cermenler üzerine yazdığı eserleriyle tanınır. Tacitus, modern akademisyenler tarafından en büyük Roma tarihçilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suetonius</span> Romanın en dikkat çeken tarihçisi ve biyografi yazarı

Gaius Suetonius Tranquillus, yaygın adıyla Suetonius, erken Roma İmparatorluk döneminde yaşamış Romalı tarihçiydi. Suetonius'un günümüze ulaşan en önemli eseri, Julius Caesar'dan Domitianus'a kadar 12 Roma hükümdarının biyografilerinden oluşan De vita Caesarum eseridir. Suetonius'un diğer eserleri Roma'da günlük yaşam, siyaset, hitabet ve şairler, tarihçiler ve gramerciler gibi ünlü yazarların yaşamlarını konu almaktadır. Bu kitaplardan bazıları kısmen günümüze ulaşabilmiş olsa da, büyük kısmı kaybolmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Annaeus Lucanus</span>

Marcus Annaeus Lucanus, Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair.

Pisonia Tertibi, Gaius Calpurnius Piso tarafından 65 yılında Roma İmparatoru Neron'a karşı gerçekleştirilen ve onun saltanatında gerçek bir kırılma noktası olarak gösterilen tertip.

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar'ın kültürel tasviri</span>

Jül Sezar Romalı askeri ve politik lider ve dünya tarihinin en etkili şahsiyetlerinden biri. Bu özelliklerinden dolayı antik dönemden beri sık sık edebiyat ve sanat dünyasında pek çok esere konu olmuştur.

Latin edebiyatı ya da Roma edebiyatı, Antik Roma yazılı kültürünün oluşturduğu edebî birikim. Yunan edebiyatının etkisinde olan bu edebiyat Yunan edebiyatının devamı niteliğindedir. En verimli ve parlak dönemini MÖ 78 ile MS 14 yılları arasında Altın Çağ adı verilen dönemde yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Fabius Quintilianus</span>

Marcus Fabius Quintilianus, Romalı hatip.

<span class="mw-page-title-main">Livius Andronicus</span>

Lucius Livius Andronicus, Eski Latince döneminde eserler vermiş olan Greko-Romen dramatist, epos yazarı. Çalışmalarına Romalı soylu bir ailenin hizmetindeki bir eğitimci olarak, içlerinde Homeros'un Odysseia'sının da bulunduğu Yunanca eserleri Latinceye çevirerek başladı. Bunu yaparkenki amacı, derslerinde bu eserleri ders kitabı olarak kullanmaktı. Sahnelemek için yazdığı eserler, hem tragedya hem de komedya türünde, Antik Roma'da Latin diliyle yazılmış ilk dramatik eserler olarak bilinmektedir. Komedilerini Yunan Yeni Komedyası ve Yunan kostümleri giymiş belli başlı karakterler üzerine kurdu. Bundan dolayı Romalılar bu yeni türü comoedia palliata olarak adlandırdılar. Romalı biyografi yazarı Suetonius, daha sonraları Livius Andronicus ve Ennius için "yarı Yunan" terimini icat etti. Bu tür, gelecek kuşak dramatistleri tarafından Andronicus'un ayak izlerini takip etmek amacıyla taklit edildi. Bu yüzden Andronicus, Roma dramasının ve geniş çerçevede Latin edebiyatının babası sayıldı. Öyle ki Latince yazan ilk edebiyatçı odur. İleriki kuşağın edebiyatçıları olan Varro, Cicero ve Horatius, Livius Andronicus'u Latin edebiyatının kurucusu olarak takdîr etmişlerdir. Andronicus, ismi bilinen en eski Romalı şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Pharsalia</span>

Pharsalia ya da bir diğer adıyla Bellum Civile, Romalı şair Marcus Annaeus Lucanus'un başyapıtı olarak kabul edilen şiir. Bellum Civile adı eski çağdaki biyografilerden ve el yazmalarından elde edilmişken Lucanus ise yapıtından dokuzuncu kitabın 985. dizesinde Pharsalia diye söz etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Publius Papinius Statius</span> Romalı şair

Publius Papinius Statius, Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair.

Statius, şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Thebais (Publius Papinius Statius)</span>

Thebais, Publius Papinius Statius'un on iki kitaptan oluşan epik şiiri. Statius'un kendisinin anlatımına göre tamamlanması on iki yılını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Persius</span>

Aulus Persius Flaccus ya da bilinen adıyla Persius, Etrüsk kökenli Romalı şair ve hicivci.

<span class="mw-page-title-main">Decimus Iunius Iuvenalis</span> Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair

Decimus Iunius Iuvenalis ya da Juvenal, Yergiler adlı yapıtı ile bilinen ve Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair.