Marcianus (gaspçı)

Marcianus (Latince: Flavius Marcianus; fl. 469-484 AD), Leo Hanedanı üyesidir ve İmparator Zeno'ya karşı 479 yılında gasp girişiminde bulunmuştur.

Marcianus, birçok Roma imparatorluk ailesinin üyesidir. Babası, imparator Valens'e karşı 365 ile 366 yılları arasında tahtı gasp etmiş Procopius'un soyundan gelen, imparator Julianus'un akrabası ve 467 ile 472 yılları arasında Batı Roma imparatorluğu yapmış Procopius Anthemius'dur. Annesi, 450 ile 457 yılları arasında Doğu Roma imparatorluğu yapmış Marcianus'un kızı Marcia Euphemia'dır.^[1] Marcianus'un üç erkek kardeşi, - 471 yılında Galya'da ölen Anthemiolus, Procopius Anthemius ve Romulus - ve bir kız kardeşi - Batı magister militum Ricimer'in karısı Alypia - vardır. Batı ve Doğu imparatorlukları arasındaki bağı güçlendirmek için Marcianus, Doğu Roma İmparatoru I. Leo ile karısı Verina çiftinin kızları Leontia ile evledi. Leontia'nın ablası Ariadne dönemin güçlü generali Zeno ile evlenmiştir. Marcianus, 469 ve 472 yıllarında iki kere tek başına konsül seçilmiştir.

I. Leo'nun öldüğünde, yeğeni ve Zeno ile Ariadne çiftinin oğlu II. Leo yerine geçti fakat genç imparator aynı yıl 7 yaşında öldü. Kendinin oğluyla birlikte ortak imparator ilan eden Zeno tek başına Doğu Roma imparatoru oldu. Ancak bu birçokları tarafından hoş karşılanmadı. Konstantinopolis halkı İsauria kökenli olması nedeniyle onu barbar olarak görüyordu (asıl ismi olan Tarasicodissa'yı Yunanca Zeno'ya bile çevirmiş olmasına rağmen). Bazıları Marcianus'u ona tercih ediyorlardı çünkü Zeno'nun karısı Ariadne, I. Leo tanınmayan bir askerken doğmuşken, Marcianus'un karısı Leontia Leo imparator iken doğmuştu. Zeno'nun gücüne Verina'nın kardeşi Basiliscus meydan okudu ve Zeno'yu 475 yılında tahttan indirip, Zeno'nun tahtı geri almasına kadar gücü bir yıl elinde tuttu.

479 yılında Marcianus Zeno'yu tahttan indirmeyi denedi. Kardeşleri Procopius Anthemius ve Romulus'un yardımıyla, Konstantinopolis'te Theodosius Forumu'nun güneyinde Caesarius isimli birinin evinde yabacılar ve vatandaşlardan oluşmuş birlikler bir araya getirip, Zeno'yu destekleyen İsaurialı general Illus'un evine ve imparatorluk sarayına yürüdüler. İmparator, gün boyunca, evlerinin çatısından vatandaşların da saldırısına uğrayan imparatorluk birliklerini bunaltan isyancıların neredeyse eline geçiyordu. Ancak gece boyunca Illus, yakınlardaki Chalcedonia bölgesinde bulunan bir İsauria birliğini şehre getirdi ve Marcianus'un askerlerini bozup, Zeno'nun kaçmasını sağladı. Ertesi sabah Marcianus, Marcian, durumunun çaresiz olduğunu ve Got General Theodoric Strabo'nun takviyelerinin zamanında gelmeyeceğini anlayarak Havariyyun Kilisesi'ne sığındı ancak kardeşleriyle tutuklandı.

Kardeşleriyle Kapadokya Kaisareia'sına yollandı. Bazı keşişlerin yardımıyla, kaçmayı denedi fakat kardeşleri kaçmayı başarırken, kendisi yakalandı ve Kilikya'da bulunan Tarsus'ta keşiş olmaya zorlandı,^[2] ya da Kilikya'da Tarsus'a gönderildi ve orada kilisede rahip yapıldı ya da İsauria'da bulunan Papurius ya da Papyrius ayağına gönderilip devlet esiri olarak kullanıldı. İkinci kez kaçmayı denedi ve bu kez başardı ve yeni birlikler topladıktan sonra Ancyra'ya saldırdı, mağlup edilip, Illus'un kardeşi Trocundus tarafından esir alındı.

484 yılında Illus, Zeno'ya karşı bir isyan tertip etti. Ancak imparatorluğu kendi için istemediği için Marcianus'u serbest bırakıp, imparator ilan etti. Illus ayrıca Zeno'nun daha önce sürgüne gönderildiği Verina'yıda serbest bıraktı fakat karar değiştirip Marcianus'u indirip Leontius'u tahta geçirdi; Marcianus Odoacer'dan yardım istemesi için İtalya'ya gönderildi.

Özel

Genel

• Evagrius Scholasticus, Historia ecclesiastica, 3.26.
• Antakyalı İoannis, fragment 211.3-4, 214.2.
• Theodorus Lector, 116.10-19.
• Günah Çıkartıcı Theofanis, 126.35-127.11.
• John Bagnall Bury, "X.2 The Revolts of Marcian and Illus (A.D. 479‑488)", in History of the Later Roman Empire, Dover Books [1923], 1958. pp. 395, 397-398.
• Mathisen, Ralph W., "Anthemius (12 April 467 - 11 July 472 A.D.)"28 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., De Imperatoribus Romanis
• Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, v. 1, pp. [1]^[]