İçeriğe atla

Maratha İmparatorluğu

Maratha İmparatorluğu
Marāṭhā Sāmrājya
1674-1818
Maratha İmparatorluğu bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Mühür
Slogan
हर हर महादेव
"Har Har Mahadev"
Bölünmemiş Hindistan
Bölünmemiş Hindistan
TürKonfederasyon
BaşkentPune
Resmî dil(ler)
Resmî din
Hinduizm
HükûmetMutlak monarşi (1674-1731)
Kısıtlı bir monarşi figürüne sahip federal oligarşi (1731-1818)
İmparator 
• 1674-1680
Shivaji (ilk)
• 1808-1818
Pratap Singh (son)
Peshwa 
• 1674-1683
Moropant Trimbak Pingle (ilk)
• 1803-1818
II. Baji Rao (son)
Tarihçe 
• Deccan Savaşları
1674
• Üçüncü İngiliz-Maratha Savaşı
1818
Yüzölçümü
17602.500.000 km2
Para birimiRupi
Öncüller
Ardıllar
Babürlüler
Adilşahlar
Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan
Sih İmparatorluğu
Günümüzdeki durumu

Maratha İmparatorluğu ya da Maratha Konfedarasyonu, 1674-1818 yılları arasında varlığını sürdürmüş Hint devletidir. Güney Asya'da yayılmış ve 2.8 milyon km²'lik bir alana hükmetmişlerdir.[1]

Marathalar Batı Deccan (günümüzdeki konumu Maharaştra)'da yaşayan köylü ve çiftçilerden oluşan savaşçı bir Hindu toplumuydu. Maratha kültüründe toplum kastlara ayrılmıştır. Kastlar, toplumun büyük çoğunluğunu oluşturan çiftçi ve işçiler, toprak sahipleri, asker ve yöneticiler olarak sıralanmıştır.[2]

Tarihçe

Marathalar, Shivaji'nin önderliğinde 17. yüzyılda Adilşah Devleti ve Babür İmparatorluğu ile savaşlar yapmışlar ve Deccan Yaylası'nın büyük çoğunluğuna hakim olmuşlardır. Babür Şahı I. Alemgir Şah zamanında Maratha-Babür Savaşları yaşanmış ve bu savaşlar Marathaların Hint Yarımadası'nın büyük bir bölümüne hükmetmesini sağlamıştır.Shahu döneminde imparatorluk genişlemesini generaller ve onlara itaat eden Dhangar, Kunbi gibi etnik gruplarca devam etmiştir.[3]

Shahu, Shivaji'nin torunu ve generallerinden biriydi. Sultan Alemgir'in ölümü üzerine Babür İmparatoru Shahu'yu serbest bırakmıştı. Ülkesine dönen Shahu halası Tarabai ile girdiği mücadeleyi kazanıp tahta çıkmıştır. Shivaji, Balaji Vishwanath'ı Peshwa rütbesine yükseltir. Peshwa, modern başbakan görevindeki imparator tarafından yetkilendirilmiş imparatorluktaki en güçlü ikinci adamdır. (Türk Devletlerinde bulunan Sadrazam makamıyla benzerlik gösterir.) Peshwa sisteminde yönetime gelecek kişi soy yoluyla belli olur.Babür Şahı I. Alemdar'ın ölümüyle, imparatorluk Peshwaların liderliğinde muazzam ölçüde genişlemiştir. İmparatorluk en parlak döneminde güneyde Tamil Nadu'ya, kuzeyde Peşaver (günümüzdeki konumu Hayber-Pahtunhva)'e, doğuda ise Bengal ve Andaman Adaları'na kadar genişlemiştir.[4][5]

1761 yılında Peshwa Baji Rao'nun yiğeni Sadashivrao Bhau'nun komutasındaki ordu Dürrani Şahı Ahmed Şah tarafından Üçüncü Panipat Muharebesi'nde yenilgiye uğratılmıştır. Bu yenilgi Kuzey Batı Hindistan'a doğru olan ilerlemenin durmasına neden olmuştur. Sınırların fazla genişlemesi üzerine ülkeyi yarı-özerk yönetimlere bölmüşlerdir. 1775 yılında Maharaştra eyaletine bağlı Pune şehrinde çıkan olaylara Doğu Hindistan Şirketi'nin müdahalesi EIC (East India Company) arasında Birinci İngiliz-Maratha Savaşı'na yol açmıştır. Marathalar uzun süre Hindistan'daki mutlak güç durumundaydı ta ki İkinci ve Üçüncü İngiliz-Maratha Savaşları'nı kaybedene kadar (1805-1817). Savaşların sonucunda Hindistan'ın büyük bir kısmı İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'nin yönetimine geçmiştir. İmparatorluk topraklarının kıyı kesimleri Maratha Deniz Komutanı Kanhoji Angre tarafından başarıyla korunmuştur.

Kaynakça

  1. ^ India 23 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. global.britannica.com
  2. ^ Maratha 7 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. global.britannica.com
  3. ^ The Indian Princes and their States 27 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. books.google.co.uk
  4. ^ Advanced Study in the History of Modern India 1707-1813 26 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. books.google.com.tr
  5. ^ Ancient and Modern India 26 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. books.google.com.tr

İlgili Araştırma Makaleleri

18. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1701 ile 31 Aralık 1800 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Lahor</span> Pakistanda bir şehir

Lahor, Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti ve en büyük şehridir. Karaçi'den sonra Pakistan'ın en büyük ikinci, 13 milyonu aşan nüfusuyla da dünyanın en büyük 26. şehridir. Pencap'ın kuzeydoğu bölgesinde, Ravi Nehri boyunca yer almaktadır. Lahor, Pakistan'ın başlıca sanayi ve ekonomi merkezlerinden biridir. Geniş Pencap bölgesinin tarihi başkenti ve kültür merkezi olmakla birlikte Pakistan'ın sosyal açıdan en liberal, ilerici ve kozmopolit şehirlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Delhi</span>

Delhi (Hintçe: दिल्ली; Pencapça: ਦਿੱਲੀ; Urduca: دلی; UFA: [d̪ɪlːiː]; bazen Dilli şeklinde adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Pune</span>

Pune Hindistan'ın Maharaştra eyâletinde Mumbai'den sonra ikinci büyük şehridir. 2001 yılı verilerine göre 4,5 milyon nüfusu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Babür</span> Babür İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

Babür ve Bebür veya tam adıyla Zahîreddîn Muhammed Bâbur Türk lider, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı. Soyu, baba tarafından Timur anne tarafından Cengiz Han'a dayanan Babür Şah, 1519'dan itibaren Hindistan'a düzenlediği seferler sonunda bütün Kuzey Hindistan'ı kontrol altına alıp 1526'da Delhi Sultanlığı'na son vererek günümüzdeki Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyini kapsayan topraklar üzerinde Babür İmparatorluğu'nu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Evrengzib</span> 6. Bâbürlü hükümdarı

Evrengzib veya I. Alemgir Şah tam adıyla Âlemgîr Ebü'l-Muzaffer Muhammed Muhyiddîn Evrengzib, 6. Bâbürlü hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Kutbşahlar</span> Gülkonda Sultanlığını 1518-1687 arasında yöneten hanedan

Kutub Şah Hanedanı, soyu Türk kökenli Karakoyunlu hükümdarı Kara İskender'e dayanan ve 1512-1687 yılları arasında Hindistan'ın güneyine hakim olmuş hanedan. Behmeni Sultanlığı'nın yıkılmasından sonra Kutbşahlar hanedanı 1512'de iktidara geldi. Bu hanedanın ilk hükümdarı Sultankulu Kutbü'l-Mülk'tür. İngilizce kaynaklarda bu hükümdara genellikle Guli Kutubşah adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Bhopal Devleti</span> Hindistanda hüküm sürmüş bir devlet.

Bhopal Devleti, Hindistan yarımadasında 1707-1956 yılları arasında hüküm süren devlet.

<span class="mw-page-title-main">Robert Clive</span>

Robert Clive, 1. Baron Clive ve Clive of India unvanlarıyla da tanınan İngiliz bir tümgeneraldir. Robert Clive orduya ve İngiliz politikacılara Doğu Hindistan Şirketi'nin Bengal'deki üstünlüğünü kabul ettirmiş kişidir. Hindistan alınırsa, arkasından büyük bir zenginlik geleceğine inanıyordu ve bunu İngiliz tahtı için istiyordu. Warren Hastings'le beraber Britanya Hindistanı'nın yaratılmasının öncü figürlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Şah Alem</span>

Şah Alem veya asıl adı Ebü’l-Muzaffer Celâlüddîn Mîrzâ Abdullah Âlem Alî Cevher, 1759 ile 1806 yıllarında hükümdarlık yapmış 16. Babür Şah'ıdır. Babası II. Alemgir Şah 'dır. 50 tane oğlu vardır. Bilinenler arasında en önemlisi II. Ekber Şah'dır.

<span class="mw-page-title-main">Hintler</span> Hindistan vatandaşları veya sakinleri

Hintler veya Hindistanlılar, geniş anlamda etnik vurgu yapmayan Hindistan vatandaşları, dar anlamda ise anadili Hintçe olan etnik grup. Türkçede Hint kelimesi esas olarak hem Hintler hem de Hint toprakları (Hindistan) için kullanılır. İngilizcede Hintler için kullanılan Indian kelimesi Yeni Dünya'nın keşfinden sonra Kızılderililer için de kullanılmaya başlanmış, son dönemlerde ise bu ikili karışık anlamı bertaraf etmek için Kızılderililer American Indian tamlamasından kısaltma Amerindian adıyla da anılmaktadır. 1 milyar 250 milyonluk nüfuslarıyla dünya nüfusunun %17,31 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Karnatik Savaşları</span>

Karnatik Savaşları 18. yüzyıl ortalarında Hint altkıtasında yaşanan savaşlar. Savaş esas olarak Fransızlar ve İngilizler arasında Hindistan'ın ticaret limanlarının ele geçirilmesi amacıyla başlamış, Hindistan'daki çeşitli devletlerin ve prensliklerinde müdahil olmasıyla genişlemiştir. Savaşlar esas olarak Haydarabad civarında ve Godavari deltasında gerçekleşmiştir. Savaşların sonucunda İngilizler galip gelmiş ve Fransız Doğu Hindistan Şirketi, Hindistan'daki etkinliğini kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hümayun Türbesi</span>

Hümayun Türbesi Babür İmparatoru Hümâyun Şah'ın ölümünden 9 yıl sonra, Babür İmparatorluğu'nun ikinci hükümdarı olan Hümayun'un eşi Bega Begüm'ün talimatıyla 1565 yılında inşasına başlanıp, 1572 yılında tamamlanmıştır. 1993 yılında da Unesco Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Alemgir Şah</span>

II. Alemgir Şah,, Babür İmparatorluğu'nun hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan</span> İngiliz Doğu Hindistan Şirketinin 1757-1858 yıllarında egemen olduğu politik yapı

Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan, 1757'de Plassey Muharebesi ile başlayan, 2 Ağustos 1858'de İngiltere Parlamentosunda kabul edilen Hindistan Hükûmeti Yasası ile lağvedilen yönetim. Şirketin politik statüsü bu kanun ile kaldırılmış ve yerine Britanya Hindistanı kurulmuştur.

Babür imparatorları Hindistan alt kıtasında Babür İmparatorluğu'nu inşa etti ve yönetti. Babürler 1526'dan itibaren Hindistan'ın bazı bölgelerine hükmetmeye başladı ve 1700'lü yıllar boyunca alt kıtanın çoğuna hükmetti. Maratha Konfederasyonu'nun yükselişi ve Britanya İmparatorluğu'nun bölgeye gelmesiyle birlikte hızla gerilediler, ancak 1850'lere kadar görünüşte de olsa Hindistan'ı yönetmeye devam ettiler. Babürler, Orta Asya'dan gelen Türk-Moğol kökenli Timurlu hanedanının bir koluydu. Kurucuları, Fergana Vadisi'nden bir Timur prensi olan Babür, Timur'un doğrudan soyundan geliyordu ve ayrıca Timur'un bir Cengiz prensesiyle evlenmesi yoluyla Cengiz Han'a bağlıydı.

Sömürge Hindistanı, Keşifler Çağı sırasında Hint alt kıtasının Avrupalı sömürgeci güçler tarafından işgal edilen kısmıdır. Keşifler Çağı boyunca Portekiz, Hollanda Cumhuriyeti, İngiltere, Fransa ve Danimarka-Norveç gibi Avrupalı güçler Hindistan alt kıtasının Sömürge Hindistan'ı olarak bilinen bölümlerini işgal edip sömürgeleştirmiştir. Bu ülkeler, özellikle baharat ticareti yoluyla zenginlik ve refah elde etmeye çalıştılar. Amerika kıtasının kolonileştirilmesi, Hindistan'da zenginlik arayışıyla motive edildi. Vasco da Gama, 15. yüzyılın sonlarında Afrika'yı dolaşarak Hindistan ile doğrudan ticareti yeniden kuran ilk Avrupalı oldu. Seylan'da bir üsse sahip olan Hollandalılar da Hindistan'a doğru genişleme girişiminde bulundular ancak Colachel Savaşı'nda Travancore Krallığı tarafından yenilgiye uğratıldılar. Avrupalı güçler 17. yüzyılın başlarında Hindistan'da ticaret merkezleri kurdular ve Babür ve Maratha İmparatorlukları zayıfladıkça birçok istikrarsız Hint devletini manipüle edip kontrol altına almayı başardılar. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında İngiltere ve Fransa, hem vekil yöneticiler hem de doğrudan askeri müdahale yoluyla Hindistan'da hakimiyet mücadelesi verdi. Nihayetinde İngiltere Hindistan'ın büyük bir bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve Hindistan "İngiliz tacının mücevheri" olarak anılmaya başlandı. Hindistan 1947 yılında bağımsızlığını kazanmış ve Hindistan Dominyonu ile Pakistan Dominyonu olarak ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan Yarımadası'ndaki Müslüman fetihleri</span>

Hindistan alt kıtasındaki Müslüman fetihleri esas olarak 13. ve 18. yüzyıllar arasında gerçekleşmiştir. Alt kıtadaki daha önceki Müslüman fetihleri, günümüzün modern Pakistan'ında başlayan istilaları, özellikle 8. yüzyıldaki Emevi seferlerini ve Rajput'ların onlara karşı direnişini içerir.