İçeriğe atla

Maraş dövme dondurması

Maraş dövme dondurması
Ülke(ler)Türkiye
BölgesiKahramanmaraş
TürüSütlü tatlı
TipiDondurma

Kahramanmaraş dövme dondurması, Maraşlı Osman Ağa'nın orkideyi salep yaparken tesadüfen keşfettiği tatlı. "Salepli karsambaç" olarak başlayan tatlı,[1] üç kuşak sonra "Maraş dondurması" olarak tanınmaya başlamıştır. Kahramanmaraş dondurmasının en önemli özelliklerinden biri, keçi sütünden yapılmasıdır. Aslen Türkiye'de sadece sakızlı dondurma vardı ve tarifi Osmanlı İmparatorluğu döneminde 300 yıldır gizli tutuluyordu.

Yapımı

Ahır Dağı'nın eteklerinden beslenen keçilerin sütü önce bir uzman tarafından kontrol edilir. 90 °C sıcaklığa ısıtılan sütler, mikro organizmalardan arındırılır. Daha sonra bu süte önce Ahır Dağı'ndan toplanan salebe şeker katılır. İyice karıştırılan bu karışım, 6-8 saat dinlendikten sonra -6 °C dereceye soğutulduktan sonra tüketime sunulur.

Dondurma yapımı için Maraş dağlarında, kekik, çiğdem, keven ve sümbül bitkileri ile beslenen keçi sütü kullanılır. Anadolu'ya özgü bir ürün olan Maraş dondurması yalnızca Maraş sınırlarında imal edilmek zorundadır. Sağılan sütler soğuk zincir ile dört saat içinde işletmeye ulaştırılmalıdır. Dondurma üretiminde %100 keçi sütü kullanılır. Tadını korumak için tüm üretim Maraş'ta yapılıp, tüm Türkiye'ye ve ihracata gönderilir.[2]

İçindekiler

İçerisinde A, B, C, D ve E grubu vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi minerallerde bulunan Kahramanmaraş dövme dondurmasının 100 gr. sade dondurmada 135 mg kalsiyum, 115 mg fosfor, 100 mg. sodyum, 160 mg. potasyum, 0,1 mg. demir, 130 mg. A vitamini, 0,21 mg.E vitamini 0,25 mg. B vitamini ve 0,13 mg. diğer vitaminlerden olduğu tespit edilmiştir.[]

Muhafaza

Satış için paketlenmiş Maraş dondurması -20 °C'nin altında saklanması durumunda bir yıl korunabilmektedir.[2] Yılda 220 milyon litre üretilmekte, yaklaşık 100 ülkeye Türkiye'den ihracat yapılmaktadır.[3]

Önemi

Maraş dondurması Türkiye'de fazlaca tüketilen ve ihracatı yapılan, turistik üründür. Şehrin simgesi haline gelen dondurma istihdama, turizme ve ticarete katkıda bulunmaktadır.[2] Maraş dondurması kent adına coğrafi işaret almış,[4] AB coğrafi işaret tescili alınmasına çalışılmaktadır (2019).[3]

Kaynakça

  1. ^ "MARAŞ DONDURMASI". kulturportali.gov.tr. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020. 
  2. ^ a b c "Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni". Türk Patent ve Marka Kurumu. 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b "Maraş dondurması Avrupa'ya açılacak". aa.com.tr. 8 Eylül 2019. 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020. 
  4. ^ "Maraş Dondurması". 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Salep</span>

Salep, Orchidaceae (orkideler) ailesinin birçok türünün toprak altı yumrularından elde edilen toz ve bundan üretilen içecek. Ayrıca orkide türlerine Anadolu'da verilen genel ad. Salepgiller familyasından; tel köklü otsu bir bitkidir. Kökünde 2 tane yumru vardır. Bu yumrular nişasta benzeri polisakkarit glucomannan ismi verilen bileşikler içerir. Gövdesi, dik ve silindirimsidir. Çiçekleri salkım veya başak şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">C vitamini</span> turunçgillerde ve diğer gıdalarda bulunan besin maddesi

C vitamini veya askorbik asit, suda çözünebilen ve birçok görevi olan vitamin. Çoğu Hayvanlar ve bitkiler, kendi C vitaminlerini glukozdan üretebilirler. İnsanlar, bazı meyve yarasaları, hint domuzu ve insan benzeri primatlar C vitamini üretemediklerinden bunu besinlerden almak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kestane</span> bitki cinsi

Kestane ya da konur, kayıngiller (Fagaceae) familyasından Castanea cinsini oluşturan ağaçlara ve bu ağaçların yenilebilen tohumlarına verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Erik</span> meyve

Erik, gülgiller (Rosaceae) familyasından Prunus cinsinden meyvesi yenen bazı ağaç türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Muz</span> muzgiller familyasında bulunan bir meyve

Muz (Musa), Güneydoğu Asya'nın tropikal bölgelerinde doğal olarak yetişen bir ağaçsı bitkiye ve bu bitkinin yeşil kabuklu uzun meyvelerine denir.

<span class="mw-page-title-main">Patlıcan</span> Amerika kökenli yeşillik türü

Patlıcan, bilimsel adıyla Solanum melongena, Solanaceae familyasına ait olup, ılık iklimlerde tek yıllık, tropik iklimlerde ise küçük bir ağaç şeklinde büyüyen çok yıllık bir kültür bitkisidir. Patlıcanın ilk yetiştiriciliği M.Ö. 5. yüzyılda Hindistan'da gerçekleştirilmiştir. Bu tarihten sonra Afrika'ya, sonra Doğu Akdeniz'e ve Avrupa'ya getirilmiştir. Avrupa'ya getirilmesi 16. yüzyılda İspanyollar tarafından gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gübre</span> verimi artırmak için toprağa dökülen hayvansal dışkı.

Gübre, bitkinin beslenmesinde gerekli olan kimyasal elementleri sağlamak için toprağa ilave edilen herhangi bir madde.

<span class="mw-page-title-main">Kalsiyum</span> kimyasal element

Kalsiyum, toprak alkalileri grubundan metalik bir element. Sembolü "Ca"dır. İsmi Latincede “kireç” anlamına gelen “calx” sözcüğünden gelmektedir. İlk defa 1808'de Humphry Davy tarafından kalsiyum hidroksitten elektroliz yoluyla elde edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pekmez</span> Şurup

Pekmez üzüm, kuşburnu, incir, keçiboynuzu (harnup) veya dut gibi tatlı meyvelerin ya da şeker pancarı, ardıç meyvesi gibi şekere dönüşebilecek tarım ürünlerinin ezilerek kaynatılması ile üretilen, yoğun ve tatlı bir şuruptur.

<span class="mw-page-title-main">Folik asit</span> kimyasal bileşik

Folik asit (Folat-polisin, C19H19N7O6) B grubundan bir vitamindir (B9). Yeşil yapraklarda yaygın olarak bulunduğundan bu ad verilmiştir. Çünkü Latincede folium yaprak manasındadır. Herschel K. Mitchell ve arkadaşları bu vitamini, 1941 yılında ıspanak yapraklarında keşfettiler.

<span class="mw-page-title-main">Şalgam</span>

Şalgam, yaprakları da yenebilen geniş köklü bir bitki.

<span class="mw-page-title-main">Salatalık</span> bir bitki

Hıyar veya salatalık, kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından bir bitki türü ve meyvesine verilen ad. Ana yurdunun Kuzey Hindistan olduğu sanılan bitkinin tarımı çok eski dönemlerden beri yaygın olarak yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dondurma</span> dondurulmuş tatlı

Dondurma, içine şeker katılmış çeşitli meyve suları ya da sütten soğutmak suretiyle elde edilen soğuk bir tatlıdır. Eş anlamlısı buzkaymak sözcüğüdür. Ayrıca meyveli buz ve freezie türleri de vardır. El ile ya da elektrikli makinelerde yapılabildiği gibi dondurma buzdolapları ile de hazırlanabilir. 100 g dondurma 100-200 kalori verir. A, B, D vitaminleriyle, kalsiyum, yağ, protein ve fosfor yönünden zengin bir gıdadır. Artık piyasada hemen her çeşidi olan dondurmaları servise hazır paket şeklinde her mevsimde bulmak oldukça kolaydır. Yaz kış yenilmesi tavsiye edilir. Her çeşit kuru ve yaş meyve ile hazırlandığı gibi cevizli, fıstıklı, çikolatalı, karamelli vb. olan çeşitleri piyasada sıklıkla tüketilmektedir. Dondurmalar elle, makine yardımıyla ya da döverek yapılabilir. Bazı yörelere has dondurmalar vardır örneğin Kahramanmaraş Dondurması. Kendine has dondurması olan ülkeler vardır. Birleşik Krallık, Japonya, Finlandiya, Yunanistan, Yeni Zelanda, Avustralya, Almanya ve İtalya'nın yanı sıra Türkiye'de de Kahramanmaraş, dondurması ile ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Karahindiba</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Karahindiba, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın bir bitki türü. Çiçekleri sarı, yaprakları yeşil olsa da bitkinin adına "karahindiba" denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon hurması</span> bir meyve

Trabzon hurması, Japon hurması, cennet hurması, Karaağaç hurması ya da Akdeniz hurması, yöresel adı ile ambe veya amme; abanozgiller (Ebenaceae) familyasından, Akdeniz Bölgesi gibi subtropik iklim kuşaklarında yetişen bir ağaç türü ve bunun meyvesine verilen ad. "Hurma" Farsça khurmalu, yani erik hurması adından gelmedir. Türkiye'ye ilk defa 1920 yıllarında Fransızlar tarafından getirilip Hatay bölgesinde yetiştirilmiştir, bu nedenle meyvenin ismi tini frence veya Frenk elması olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz hindiba</span> papatyagiller familyasından tomurcuk şeklinde hindiba cinsinden bir sebze türü.

Beyaz hindiba (Cichorium intybus var. foliosum), papatyagiller (Asteraceae) familyasından hindiba bitkisinin bir türevidir. Tomurcuk halinde kullanılan beyaz yaprakları kökünün karanlıkta ve ısıyla zorlanmasıyla elde edilir. İlk olarak Belçika'da yetiştirilmesi sebebi ile Belçika hindibası adı da verilir. Bitki köküne özel şartlar uygulanarak elde edilen beyaz hindiba hem sebze hem de salata olarak tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">Siyez</span>

Siyez, kaplıca ya da einkorn, Fransa, Fas, Yugoslavya ve Türkiye'de yetişen, Triticum boeoticum türünden yabani buğday türünün kültüre alınmış formudur. Triticum dicoccum buğdayı ile birlikte erken dönemde kültüre alınan buğday türlerindendir. İlk kez Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan Karaca Dağ'da evcilleştirildiği düşünülüyor.

Propel Fitness Water, antioksidanlar ve vitaminler içeren reklamı yapılan aromalı şişelenmiş su markasıdır. Gatorade'nin bir içecek ürünüdür ve PepsiCo tarafından pazarlanmaktadır.

Bir besin grubu, benzer beslenme özelliklerini veya biyolojik sınıflandırmaları paylaşan bir gıda koleksiyonudur. Beslenme rehberlerinin listesi genellikle yiyecekleri gıda gruplarına ayırır ve Önerilen Günlük Besin Alım Miktarı İngilizcesi Recommended Dietary Allowance (RDA) sağlıklı bir diyet için her grubun günlük porsiyonlarını önerir.

<span class="mw-page-title-main">Havuç suyu</span>

Havuç suyu, havuçtan üretilen meyve suyudur.