İçeriğe atla

Maotianshan Şeylleri

Chengjiang Fosil Sahası
UNESCO Dünya Mirası
Maotianshania cylindrica, nematomorph solucanı fosili, Alt Kambriyen, Chengjiang Maotianshan Şeylleri
Konum Çin
KriterDoğal: viii
Referans1388
Tescil2012 (36. oturum)
BölgeAsya-Pasifik

Maotianshan Şeylleri, barındırdığı Konservat Lagerstätten ile meşhur, fosilleşmiş organizmaların veya izlerinin özel olarak korunduğu Chiungchussu formasyonunda bir dizi Alt Kambriyen fosil sahasıdır.[1] Maotianshan Şeylleri, Burgess Şeyli fosilleri ile karşılaştırıldığında, nadir bir şekilde korunmuş, mineralize olmamış yumuşak dokunun dikkate değer ölçüde korunmasını sergileyen dünya çapında kırk Kambriyen fosil sahasından biridir. Çin'in Yunnan eyaletinin, Chengjiang ilçesinde yer alır ve adlarını Maotianshan Tepesi'nden (Çince: 帽 天山; pinyin: Màotiānshān) alır.

Chengjiang'daki çok sayıda dağınık fosil bölgesi içindeki en ünlü organizma topluluğuna Chengjiang biyotası denir. Chengjiang Lagerstätte'nin yaşı, yerel olarak, Alt Kambriyen ortasındaki Sibirya Evresi içindeki geç Atdabanian Evresi ile ilişkili bir evre olan Qiongzhusian olarak adlandırılır.[2][3] Günümüzden yaklaşık 515 milyon yıl önceye - Alt Kambriyen çağının sonuna doğru ve Burgess Şeyli'nden 7 milyon yıl daha eski bir tarihe tarihlenmektedir. Şeyllerde biraz daha genç Guanshan biyotası da bulunmaktadır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Lipps, Jere H; Signor, Philip W (1992). Origin and early evolution of the Metazoa. ISBN 978-0-306-44067-0. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2017. 
  2. ^ a b Zhang, Xingliang; Wei Liu; Yuanlong Zhao (2008). "Cambrian Burgess Shale-type Lagerstätten in South China: Distribution and significance" (PDF). Gondwana Research. 14 (1–2). ss. 255-262. doi:10.1016/j.gr.2007.06.008. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2017. 
  3. ^ Rozanov, A. Yu.; Maoyan Zhu, K. L. Pak and P. Yu. Parkhaev (2008). "The 2nd Sino-Russian Symposium on the Lower Cambrian Subdivision". Paleontological Journal. 42 (4). ss. 441-446. doi:10.1134/S0031030108040151. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hayvan</span> çok hücreli ökaryotik organizmalar alemi

Hayvan, canlılar dünyasının ökaryotlar (Eukaryota) üst âlemindeki hayvanlar (Animalia) âleminde sınıflanan canlıların ortak adıdır. Arapça "canlı varlık" anlamındaki ḥayevān sözcüğünden Türkçeye geçmiş olan "hayvan" sözcüğü, günlük kullanımda esasen insan dışı, nefes alan ve hareket eden canlıları ifade etmek için kullanılsa da, biyolojik bağlamda insanı da içerir. Anadolu ağızlarında hayvan anlamında bav, bobos, böçü, çer, çokgal, dölük, evcimen, evlük, karaböcü, karaltı, medek, tereke, töm gibi sözcükler kullanılmaktadır. Hayvan sözcüğünün eş anlamlısı döngül sözcüğüdür. Hayvanlar âleminin bilimsel ve Latince adı olan "Animalia" terimi ise yine Latince olan ve "yaşayan" ya da "ruh" anlamına gelen animadan türetilmiş animal sözcüğünün çoğuludur. Hayvanlar âlemini tanımlayan bir başka Yunanca bilimsel terim de metazoa'dır (μετάζωα).

<span class="mw-page-title-main">Kambriyen</span> Paleozoyik Zamanın ilk dönemi

Kambriyen, yaklaşık 538,8 milyon yıl önce başlayıp 485,4 milyon yıl öncesine kadar devam eden jeolojik dönemi ifade eder. Bu dönem, Farklı hayvan gruplarının karmaşıklaştığı, hayvanların çeşitlendiği bir dönemdir. Adını Galler'in Latince karşılığı olan Cambria'dan alan Kambriyen Dönem, yer kabuğundaki dikkate değer değişimler, deniz seviyelerinin yükselmesi ve iklim değişiklikleri gibi etkilerle şekillendi.

<span class="mw-page-title-main">Trilobitler</span> Nesli tükenmiş canlı

Trilobitler, Trilobita sınıfını oluşturan soyu tükenmiş deniz eklembacaklılarıdır. Trilobitler eklembacaklıların bilinen en eski gruplarından birini oluşturur. Trilobitlerin fosil kayıtlarında ilk kez ortaya çıkışı, Erken Kambriyen döneminin Kat 3 evresinin tabanını tanımlar. Trilobitler, uzun bir düşüşe geçmeden önce alt Paleozoyik süreci boyunca geliştiler; Devoniyen döneminde Proetida dışındaki tüm trilobit takımlarının soyu tükendi. Son trilobitler, yaklaşık 251,9 milyon yıl önce Permiyen'in sonundaki kitlesel yok oluş sırasında yok oldular. Trilobitler, neredeyse 270 milyon yıldır okyanuslarda var olan ve tanımlanmış 22.000'den fazla türle tüm erken çağ hayvanları arasında en başarılı olanlardandı.

<span class="mw-page-title-main">Ediyakaran biyotası</span> Ediyakaran Döneminin tüm organizmaları (yaklaşık 635-538,8 milyon yıl önce)

Ediyakaran biyotası, Ediyakaran dönemi sırasında Dünya'da var olan bütün canlılardan oluşan bir taksonomik dönem sınıflandırmasıdır. Bunlar gizemli boru ve yaprak biçiminde, çoğunlukla sapsız canlılardan oluşuyordu. Bu canlıların iz fosilleri dünya çapında bulunmuştur ve bilinen en eski karmaşık çok hücreli canlıları temsil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Burgess Şeyli</span> Kabriyene tarihlenen fosil alanı

Britanya Kolumbiyası, Kanada Kayalık Dağları'nda bulunan Burgess Şeyl Oluşumu, dünyanın en ünlü fosil alanlarından biri olup türünün en iyi örneğidir. Bu fosil alanı, fosillerin özellikle yumuşak parçalarının olağanüstü derecede korunmuş olması ile ünlüdür. 505 milyon yıl2 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. öncesi Orta Kambriyen devrine ait olan ve eski yumuşak parça izleri içeren eski fosil yataklarından biri olup bu fosiller, tüm fosil kayıtlarının en zenginlerindendir.

Suda hareket, biyolojik olarak sıvı bir ortamda hareket edilmesidir. En basit yürütücü sistemler, siller ve kamçılardır. Yüzme; eklem bacaklılar, balık, yumuşakçalar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler dahil olmak üzere çeşitli organizmalarda birkaç kez evrilmiştir.

Kafadan bacaklıların jeolojik geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. İlk nautiloidlere geç Kambriyen katmanlarında rastlanmıştır. Kafadan bacaklıların sözde kök grubunun temsilcilerine ise ilk Kambriyen lagerstätten katmanlarında rastlanmıştır.

Böceklerin evrimiyle ilgili en son anlayış, "Moleküler biyoloji, böcek morfolojisi, paleontoloji, böcek taksonomisi, evrim, embriyoloji, biyoinformatik ve bilimsel hesaplama" adlı bilim dallarının çalışmalarına dayanmaktadır. Böcek sınıfının yaklaşık 480 milyon yıl önce Ordoviçyan'da, aynı zamanda karasal bitkilerin ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Böcekler bir grup kabuklu hayvandan evrimleşmiş olabilir. İlk böcekler toprağa bağlıydı; ancak yaklaşık 400 milyon yıl önce Devoniyen dönemindeki ilk hayvanlar, bir soy böcek uçuşu geliştirdi. En eski böcek fosilinin 400 milyon yaşında olduğu tahmin edilen Rhyniognatha hirsti olduğu öne sürülmüştür ancak fosilin böcek kimliğine itiraz edilmiştir. Küresel iklim koşulları, Dünya tarihi boyunca ve böceklerin çeşitliliği ile birlikte birkaç kez değişti. Pterygotes Karbonifer'de büyük bir radyasyona maruz kalırken, Endopterygota Permiyen'de başka bir büyük radyasyona maruz kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Çamurtaşı</span>

Çamurtaşı, silt ve kil parçacıklarının bir karışımını içeren silisli bir tortul kayaçtır. "Çamurtaşı" terminolojisi, kireç taşları için Dunham sınıflandırma şeması ile karıştırılmamalıdır. Dunham'ın sınıflandırmasına göre, çamurtaşı yüzde ondan daha az karbonat taneleri içeren herhangi bir kireç taşıdır. Not, bir silisiklastik çamurtaşı karbonat taneleri ile ilgilenmez. Friedman, Sanders ve Kopaska-Merkel (1992), silisiklastik kayaçlarla karışıklığı önlemek için "kireç çamurtaşı" kullanımını önermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vetulicolia</span> tarih öncesi hayvan şubesi

Vetulicolia, soyu tükenmiş Kambriyen hayvanlarını kapsayan bir taksonomik gruptur. Vetulikoliyen gövdesi iki bölümden oluşur: ön tarafta konumlandırılmış bir ağız ile uçlu ve her bir yan tarafta solungaç olarak yorumlanan beş yuvarlak ila oval şekilli özellik ile kaplı hacimli bir ön gövde; ve ilkel olarak yedi segment içeren ve kuyruk işlevi gören bir arka bölüm. Tüm vetulikoliyenler, bacakları, duyargaları ve hatta gözleri olmayan, herhangi bir türden korunmuş uzantılardan yoksundur. Ön ve arka kısımların birleştiği alan daraltılır.

<span class="mw-page-title-main">Megacheira</span>

Megacheira', omurgalı "büyük uzantılara" sahip olmaları ile tanımlanan soyu tükenmiş bir yırtıcı eklembacaklı sınıfıdır. Taksonomik konumları tartışmalıdır, çalışmalar onları kök grubu euarthropodlar ya da kök grubu chelicerates olarak kabul etmektedir. Büyük uzantıların diğer eklembacaklıların sefalik uzantılarıyla homoloji ilişkisi de tartışmalıdır. Grubun tartışmasız üyeleri, alt Kambriyen döneminden orta Kambriyene kadar dünya genelinde deniz ortamlarında mevcuttu.

<i>Leanchoilia</i>

Leanchoilia, Kanada'daki Burgess Shale'in Kambriyen yataklarından ve Çin'in Chengjiang biyotasından bilinen bir megacheiran eklembacaklısıdır. Yaklaşık 5 santimetre (2,0 in) uzun ve ön kol benzeri uzantılara monte edilmiş uzun, kamçı benzeri duyargaları vardı. İç organları bazen substrat içinde üç boyutlu olarak korunur.

<i>Opabinia</i>

Opabinia regalis, Kanada, Britanya Kolumbiyası'ndaki Orta Kambriyen Burgess Shale Lagerstätte'de bulunan soyu tükenmiş bir kök grup eklembacaklısıdır. Paleozoik Çağın Kambriyen Dönemi'nde 505 milyon yıl öncesinden 487 milyon yıl öncesine kadar yaşadı. 2-3 inç uzunluğunda ölçüldü ve bir etobur olduğu tahmin ediliyor. Yirmiden az iyi örnek tanımlanmıştır; 3 Opabinia örneği, topluluğun %0,1'inden daha azını oluşturdukları Greater Phyllopod yatağından bilinmektedir. Opabinia, ortalama 5,7 cm uzunluğunda yumuşak gövdeli bir hayvandı ve parçalı gövdesi yanlarda loblara ve yelpaze şeklinde bir kuyruğa sahipti. Baş, olağandışı özellikler gösterir: beş göz, başın altında ve arkaya bakan bir ağız ve muhtemelen yiyecekleri ağza ileten bir hortum. Opabinia muhtemelen deniz tabanında yaşıyordu, küçük, yumuşak yiyecekler aramak için hortumu kullanıyordu.

Myllokunmingia, bir bazal kordalı cinsidir. Çin'in Alt Kambriyen Maotianshan Şeylleri'nden bilinir ve çenesiz balık olarak sınıflandırılmıştır, ancak omurgalı olduğu kesin kanıtlı değildir. 28 mm uzunluğunda ve 6 mm yüksekliğindedir.

<i>Haikouichthys</i> Kambriyen dönemde yaşamış bazal kordalı

Haikouichthys, 535 milyon yıl önce, Kambriyen patlaması sırasında yaşamış ve soyu tükenmiş bir kraniat cinsidir. Haikouichthys, paleontologların onu gerçek bir kafataslı olarak tanımlamasına ve hatta popüler olarak en eski balıklardan biri olarak nitelendirilmesine yol açan tanımlanmış bir kafatasına ve diğer özelliklere sahipti. Kladistik analizler, hayvanın muhtemelen bir bazal kordat veya bir bazal kraniat olduğunu gösteriyor ancak her iki kök grubuna bile tartışmasız şekilde dahil edilebilecek kadar yeterli özelliklere sahip değildir. Cins, 1999 yılında resmen tanımlanmıştır.

Yunnanozoon lividum, Çin'in Yünnan eyaletininin Chengjiang biyotasından, alt Kambriyen'de yaşamış bir soyu tükenmiş bir yarı sırtipli (Hemichordata) veya kordalı (Chordata) türüdür. 2022'de yapılan bir çözümleme, Yunnanozoon'un bir erken omurgalı olduğunu önerdi.

<i>Waptia</i> eklem bacaklı

Waptia fieldensis, Kanada'nın Orta Kambriyen Burgess Shale Lagerstätte'den soyu tükenmiş bir eklembacaklı türüdür. Waptia, 8 santimetre (3 in) uzunluğa kadar ulaştı ve hem morfoloji hem de alışkanlık açısından modern karideslere benziyordu. Büyük bir çift kabuklu kabuğu ve bir çift kuyruk kanadıyla sonlanan parçalı bir gövdesi vardı. Aktif bir yüzücüydü ve deniz tabanından topladığı organik parçacıklarla besleniyordu. Ayrıca, kuluçka bakımının doğrudan kanıtı olan en eski hayvanlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Taç grup</span>

Filogenetikte taç grup bir türler topluluğudur ve o topluluğun yaşayan üyeleri, topluluğun en son ortak atası ile birlikte en son ortak atanın soyundan gelen tüm türler bu topluluğu oluşturur. Dolayısıyla, bir tür ile birlikte onun soyundan gelen tüm yaşayan ve soyu tükenmiş türleri de içine alan bir grup olarak bir klad tanımlama yöntemidir. Örneğin, tüm günümüz kuşlarının en son ortak atası ile birlikte onun soyundan gelen tüm yaşayan ve soyu tükenmiş türleri de içine alan Neornithes bir taç grup olarak tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ediyakaran</span> Neoproterozoyik Çağın üçüncü ve son dönemi

Ediyakaran Dönemi, 635 milyon yıl önce Kriyojeniyen Dönemi'nin sonundan başlayarak Kambriyen Dönemi'nin başlangıcı olan 538,8 milyon yıl öncesine kadar süren, 96 milyon yıllık jeolojik bir dönemdir. Ediyakaran Dönemi'nin başlamasıyla Proterozoyik Üst Zaman sonlanır ve Fanerozoyik Üst Zaman başlar. Adını Güney Avustralya'daki Ediacara Tepeleri'nden almıştır.

Hallucigenia, Kanada ve Çin'deki Burgess Shale tipi yataklardaki eklemli fosillerden ve dünya çapında izole edilmiş dikenlerden bilinen solucanlara benzeyen bir Kambriyen hayvanı cinsidir. Jenerik ad, türün alışılmadık görünümünü ve eksantrik çalışma geçmişini yansıtır; Hallucigenia sparsa baş aşağı ve arka arkaya esrarengiz bir hayvan olarak yeniden inşa edildi. Hallucigenia daha sonra kadife solucanlar, su ayıları ve eklembacaklıların ortaya çıktığı bir Paleozoyik panarthropod sınıfı olan bir lobopodian olarak kabul edildi.